BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide’nin Salı günü Ada’ya gelirken beraberinde, Kıbrıslı Türk lider Mustafa Akıncı ve Kıbrıslı Rum lider Nikos Anastasiadis’e sunacağı bir belge getireceği haber verildi.
Altihia “Eide Formülle Dönüyor… Türk Yetkililerle de Temaslar” başlığıyla manşete çektiği haberinde, Eide’nin getirmesi ve liderlere sunması beklenen formülün taraflardan hiçbirini tam tatmin etmeyeceğine dikkat çekerek “ancak taraflardan son incelemeyi yapmaları istenecek, aksi halde, Kıbrıs MEB’inde 13 Temmuz’da planlanan sondaj uzak değil” vurgusunu yaptı.
Kıbrıs sorununda ne olacaksa bu dönemde olacak
Anastasiadis’in, “bu sefer görüşmenin, Güvenlik-Garantiler, Toprak ile başlamasını, sonra diğer konuların ele alınması” usulünün izlenmesini önerdiği ancak Kıbrıs Türk tarafının bunu kabul etmediği belirtilen habere göre Eide de dahil Kıbrıs sorunundaki üçüncü taraflar “MEB’de 13 Temmuz’da başlaması planlanan sondaj nedeniyle Kıbrıs sorunundaki durumun daha da karmaşıklaşabileceğine, bu nedenle Kıbrıs sorununda ne olacaksa bu dönemde olacağına” inanıyor.
Fileleftheros “BM’nden Yakınlaşma Belgesi… Muhtemel Yeni Cenevre Hazırlığı… Yüzde 85’te Anlaşma Görülüyor, Zorlar Varlığını Koruyor” başlıklı haberinde, BM’nin bu hafta, perspektifi kısıtlı olsa da, Cenevre’de yeni konferansı gündeme getirecek bir formül arayacağını yazdı.
Espen Barth Eide’nin Salı günü Ada’ya gelerek iki tarafın geçen Çarşamba günü sunduğu iki öneri arasında köprü kurmak için ayrı görüşmeler yapacağını yazan gazeteye göre, oldukça iş üretildiğini ve bunun boşa gitmemesi gerektiğini düşünen BM, müzakere prosedürünü kurtarmayı hedefliyor.
BM Grubu konuları gruplandırdı
Gazete “güvenilir” bilgilere dayanarak, BM Grubu’nun, prosedürün şu veya bu şekilde yeni konferansa gideceği düşüncesi ve bir al-ver için şartları oluşturmak maksadıyla önceki haftalarda süreci değerlendirdiğini ve bu değerlendirme ışığında görüşülmüş konuları gruplandırdığını kaydetti.
Habere göre gruplandırma aslında Eide’nin selefi Aleksander Downer’in hazırladığı gibi bir yakınlaşmalar belgesidir. BM Grubu, mevcut yakınlaşmaların konuların, yüzde 80-85 gibi önemli bölümünü kapsadığını, yani müzakerenin bu oranda kapandığını değerlendiriyor.
Geriye kalan meseleler ise Güvenlik, Toprak ve devletin işleyiş mekanizmaları gibi Kıbrıs sorununun en önemli yönleriyle ilgilidir. Özellikle Rum tarafını ilgilendirdiği (Güvenlik, Toprak v.b.) belirtilen bu konuların açık kaldığına dikkat çekildi.
BM’nin tezi de türk tarafıyla aynı
Kıbrıs Türk tarafının bu konuların bir konferans çerçevesinde görüşülmesinde ısrar ettiğini, BM’nin de tezinin de bu olduğunu ve konuları gruplandırma çalışmasını da bu nedenle yaptığını kaydeden gazete ancak Eide’nin Anastasiadis’in önerisine (konferansın toplanması, Güvenliğin görüşülmesi, anlaşmaya varılması ve ardından Toprağın görüşülmesi. Toprak’ta anlaşmaya varılırsa diğer konuların da görüşülmesine başlanması) olumlu baktığını yazdı.
Habere göre BM ve diğer uluslar arası aktörler, ortamı her iki liderin de bozduğunu savunuyor ancak müzakereler, çalışma grupları ve teknik komiteler düzeyinde üretilen işlerin korunması gerektiğini, hazırlanmakta olan yakınlaşmalar belgesinin, Şubat 2018’de seçilecek Kıbrıslı Rum liderin alacağı miras olacağına inanıyorlar.
BM’nin Rum iç cephesindeki siyasi meseleleri de değerlendirmekte olduğuna dikkat çeken gazete “Anastasiadis’in başkanlığa yeniden talip olma niyetini de, AKEL’in aday seçmede zorlanmasını da merkez kanadın bozulmasını da değerlendiriyorlar. Bu olguları planlamalarında dikkate alıyorlar” ifadesini kullandı.
BM’YE göre Anastasiadis hayır derse önerisinin sadece taktikten ibaret olduğu ortaya çıkacak
Politis de “Kıbrıs Sorunu İçin Kritik Hafta… Eide Yeni Formülle Geliyor” başlığıyla manşete çektiği haberinde Eide’nin, liderlerin gerçek niyetlerini anlamaya çalıştığını ve Salı günü yeni formülle geleceğini yazdı.
Eide’nin Anastasiadis’in önerisine anlayış gösterdiğini ve “başlıkların kapanmaması, olgunlaşma noktasına getirilerek, -Kıbrıs Türk tarafı almadan verdi duygusuna kapılmaması için- bir kenara alınması karşı önerisinde bulunduğunu” yazan gazete, bu konuyu Türk yetkililerle de görüşen Eide’nin Ankara bu yeni formülü kabul ederse yeni Cenevre’ye “tiyatro için değil iş için” gideceği teyidini vereceğini yazdı, şunları ekledi:
“O zaman da top, Rum tarafının sahasına geçecek. BM, Anastasiadis ya evet diyecek ve müzakereler öze geçecek veya geri çekilecek ve önerisinin sadece taktikten ibaret olduğu ortaya çıkacak diyor.”
Seçim kampanyasına odaklanabilmek için…
Habere göre Anastasiadis’in Çarşamba günü sunduğu önerisinin ardındaki düşünce, olguların haziran içerisinde netleşmesidir. Prosedürü, olumlu sonuca varma olasılığı olmadan sadece hayatta tutmanın hem bütün taraflar, hem Kıbrıs sorunu hem de şahsı açısından zararlı olduğuna inanıyor.
Haberde Anastasiadis’in, ortamın haziran ayı içerisinde netleşmesini isteme nedenleri özetle şöyle aktarıldı:
“-Müzakerelerin, bugün yapıldığı şekliyle hiçbir noktaya varamayacağını düşünüyor.
-Geriye kalan iç yönetimle ilgili konuların Kıbrıs sorununun uluslararası yönleriyle doğrudan bağlantılı olduğunu ve Türkiye kartlarını BM’nin, AB’nin ve uluslararası toplumun önünde açmadan Rum tarafının, Rum toplumu içinde korkunç tepkilere neden olan (dönüşümlü başkanlık, v.b.) başka tavizler veremeyeceğini düşünüyor.
-Şubat 2018’de yapılacak başkanlık seçimleri için seçim kampanyasına odaklanabilmek için olguların haziran içinde netleşmesini istiyor. Birkaç haftadan beridir kampanyasına dair bazı hareketler yapmış olabilir. Ancak rakiplerinin halen örgütlendiğini kendisinin ise bugün ihtiyatlı davranmak zorunda olduğunu görüyor ve daha fazla zemin kaybetmemek için (kampanyasında) daha yoğun ve net ilerlemek istiyor.”