Fehime ALASYA
Pandemi döneminde hem enflasyon, hem de döviz kaynaklı genel ekonomik daralmadan dolayı bütçede oluşacağı öngörülen açığa ilişkin YENİDÜZEN’in sorularını yanıtlayan Maliye Bakanı Olgun Amcaoğlu, Türkiye Cumhuriyeti ile yapılacak olan protokollerle finansman kaynağı yaratmanın dışında başka şans olmadığını söyledi.
Pandemiden dolayı ülke ekonomisinde önemli ölçüde daralma olduğunu ifade eden Amcaoğlu, sektörlerin tamamen normalleşemeden bütçedeki açığın düzelmeyeceğini anlattı.
Çözüm olarak ise tek yolun Türkiye ile yapılacak olan protokoller olduğunun altını çizdi.
Amcaoğlu, “Turizmi, yüksek eğitimi her zaman olduğu şekle çekemeyeceksek bunu protokoller ile sağlamak zorundayız. Devlet maliyesini idare ediyorsak, rakamlarla konuşuyorsak ucuz kahramanlıklar yapamayız. Her zaman olduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti’ne ihtiyacımız var. Belki de bu sefer her zaman olduğundan da daha çok ihtiyacımız olacak.
Bütçeyi yapacaksınız, ihtiyaçları ortaya çıkaracaksınız, başlıkların altını doldurup, sonra da TC yetkilileri ile görüşüp bunları finanse edeceksiniz. Bizim Sarayönü’nde petrol veya doğal gaz bulma şansımız yok. Bugünü konuşuyorsak, 2021 yılı bütçesini konuşuyorsak biz bunu yapacağız. Gerçekler bunlar… Mevcut durumda bu bütçe açığı TC ile ağlanacak ikili protokol arasında finansal kaynaklı çözüm bulabiliriz. Bu ülkenin realitesi bu, bunu sadece be söylemiyorum.” dedi
“Sadece memur maaşı da ödemedik”
Yedi ayı pandemi dönemi olmak üzere 17 aydır ülke maliyesini yönettiklerini dile getiren Amcaoğlu, “Pandemiden dolayı beklentilerimizin altında kaldık ama bu durumu da nasıl kurtarabiliriz diye çabalıyoruz. Bu dönemde sadece memur maaşı da ödemedik. Birçok projeye destek verdik.” dedi.
“Bize sürekli borçlanacaksınız dediler ama pozisyonumuzu koruduk”
2020 Bütçesi için ön görülen ciddi bütçe açığı değerlendirmelerini eleştiren Amcaoğlu, pandemi süresince hem günü birlik çalışmaların yürütüldüğünü hem de yeni projeleri ihmal etmeyerek, katkı sağladıklarını anlattı.
Amcaoğlu, bu çerçevede maliyeden yürütülen bazı çalışmaları şöyle özetledi:
“Bu güne dek 150 Milyon TL borçlandık. Bize sürekli borçlanacaksınız dediler ama iç kaynaklardan, fonlardan ve TC ile yapılan protokollerden faydalanarak pozisyonumuzu koruduk. Maliye Bakanlığı olarak tüm müktesebatları yerine getirdik.
Üç yıla yakındır ödenmeyen Tarım Sigortası’nın fonunu her ay düzenli ödemeye başladık. Elektrik Kurumu ile 20 yıldır kavga halinde olan mahsuplaşmayı bitirdik. Günlük tüm ödemelerimizi yapıyoruz.
Bugüne dek yaklaşık 102 Milyon TL’lik ödeme yapmışız. Burada 17 Milyon TL’yi aşkın 2 aylık ek mesai, Elektrik Kurumu’na yapılan 4 Milyon TL’lik ödeme, Doğrudan Gelir Desteği’ne yapılan 1 Milyon TL’lik ödeme, Mahkemelerin depozito, teminat ödemeleri, Küçükbaş hayvan ödemeleri, BRT’ye ek mesai, çiğ süt navlun ödemesi, taşımacılığa yaklaşık 3 Milyon TL’lik ödeme yaptık. Önümüzdeki süreçte 178 Milyon TL kamu çalışanlarının maaşlarını, 137 Milyon TL devletten emeklilerin maaşlarını, her ay belediyelere yapılan 41 Milyon TL’lik katkı gibi her ay ödediğimiz kalemler de var. Toplamda 700 Milyon TL’ye yakın bir ödeme gerçekleşecek.”
“Bu yıl yaşanan kayıplar, illaki önümüzdeki yıla yansıyacak”
100 bine yakın nüfusun ülkeden kaçtığını, ekonomide önemli ölçüde daralma olduğunu anlatan Amcaoğlu, “Popülâsyonun az olduğu yerde, talebin ve arzın aşağıya doğru hareket ettiği çok ender yaşanan bir dönemdeyiz. Bu tüm dünyada böyle; Dünya önümüzdeki yıl için %25 nakit darlığı, %30 ekonomik daralman söz ediyor. Bizim ekonomimizdeki en büyük kazancımız mahalli gelirlerimizde gerçekleştirdiğimiz artışlardır. Geçen yıl 887 Milyon ekstra bir tahsilâtımız oldu. Hiçbirinde vergilere zam, akaryakıta ve elektriğe de zam yapmadık. Sadece akaryakıta bu 17 aylık sürede 33 kuruşluk zam yaptık. Motorlu araçlarındaki KDV indirimiyle vs bunu kapatmaya çalıştık.” dedi.
Amcaoğlu, yapılan birçok şeye rağmen pandemiden dolayı bu yıl yaşanan kayıpların illaki önümüzdeki yıla yansıyacağını ifade etti.
“Sektörler normalleşmeli…”
Salgından dolayı bu yıl gelir elde etme şansı bulunmadığını anlatan Amcaoğlu, bütçe açığı konusunda felaketi yaşamamak için ülkedeki sektörlerin tam anlamıyla normalleşmesi gerektiğinin altını çizdi.
Ülkeye yurt dışından gelen ve karantina merkezlerinde konaklayan 40 tesiste 6 bin 226 kişi bulunduğu, bunların içinde 2 bini aşkın öğrenci olduğu detayını paylaşan Amcaoğlu;
“Bunu yaparken de bilinçli davranıyoruz, bu insanlar gelsin, öğrenciler gelsin ve ekonomi de canlansın diye çaba gösteriyoruz.” diyerek sektörlerin normale dönmesi için büyük çaba sarf ettiklerini ifade etti.
“3, 3 buçuk Milyar’lık bir bütçe açığı oluşacağı tahmin ediliyoruz”
Önümüzdeki yıl için yaklaşık 900 Milyon TL’lik hayat pahalılığından kaynaklanan maaş ödemeleri gibi konu başlıklarında finansman kaynağına ihtiyaç duyulacağını kaydeden Amcaoğlu, “Bununla birlikte hem enflasyon hem de döviz kaynaklı genel daralmadan dolayı 3, 3 buçuk Milyar’lık bir bütçe açığı oluşacağı tahmin ediliyor. Biz bütçemizi buna göre düzenliyoruz. Bunları yaparken de TC heyetiyle haftaya yine görüşeceğiz, her zaman olduğu gibi yine onlarla birlikte hareket ediyoruz.” şeklinde konuştu.
“Bütçe Yasa Tasarısı vaktinde sunulacak”
31 Ekim tarihinde Bakanlar Kurulu’nun 2021 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın planlandığı tarihte Meclis’e gönderilebileceğini dile getiren Amcaoğlu, çalışmalarda sona gelindiğini anlattı.
Amcaoğlu, “Bütçeyi Meclis’e sunmak için çalışmalarımız sona geliyor. Bu çalışma yetişir, yüz yüze olmasa da bütçe şekillendi, haftaya da çalışmalar sürecek ve son şeklini alacak. Çalışmalar şu an normal seyrinde gerçekleşiyor.” yorumunda bulundu.
“Seçim var diye ödeme yapmayacak mıyız? Yapılan sosyal içerikli bir ödemeydi”
Seçimlere birkaç gün kala Başbakanlık tarafından yapılan açıklamada, “Salgın Sosyal Desteği” adı altında toplam 9 bin 872 kişiye 2.000’er bin TL tutarında ödeme yapılmasının ‘Seçim öncesi desteği’ olarak eleştirildiğini anımsattığımız Amcaoğlu, bu eleştirileri sert bir dille yanıtladı.
Konuyla ilgili yapılan eleştirilere “Seçim var diye ödeme yapmayacak mıyız?” diyerek cevap veren Amcaoğlu, şöyle devam etti:
“2018’de 4’lü koalisyon hükümetinin yaptığı ödemeler dışında bir şey yapmadık. Çok düşük maaş alan, pandemiden dolayı mağdur olan, burs alamayan ama yurt dışında kalan çocuklarımıza da burs ödedik, bu yapılan sosyal içerikli bir ödemeydi. Bu ödeme zaten her sorun olduğu dönemler Temmuz-Ağustos aylarında yapılıyordu. Bunlar finansman kaynağıyla bağlantılı şeylerdir. Biz bu finansa bu dönemde ulaştık, bu dönemde ödedik.
41 yılda 40 hükümet değişti. Seçim var diye devlet, bu bakış açısını değiştirmek zorunda değil. Seçim var diye bu ödemeleri yapmayacak mıyız?
Bazı sendikalar eylem yaptı, ek mesailerin ödenmediğini söyledi. Bu ay 2 kez ek mesai ödedim. Bu kez de bunun ‘seçim yaptırımı’ olduğu dile getirildi. Artık karar vermek zorundayız. Yapmadığımız zaman yapmadınız diyorlar, kaynak bulup yaptığımız zaman ise ‘çok paranız var, seçim yatırımı yapıyorsunuz’ diyorlar. Biz hiçbir şey saklamadan verdiğimiz taahhütleri de yerine getirerek görevimizi yapıyoruz.”