Hastalık belirtisi göstermeden, özellikle de genç yaşlarda ani ölümlerdeki artış, dikkat çekiyor. Ani ölümlerin başında kalp krizleri, beyine veya akciğere pıhtı (emboli) atmasının geldiğini söyleyen uzmanlar; hareketsizlik, stres, kaygı gibi etkenlerin özellikle pandemi döneminde artığı konusunda hemfikir… Hastalık belirtisi göstermeden yaşanan ani ölümleri YENİDÜZEN’e değerlendiren tıp uzmanları, bunların doğrudan COVID-19 aşılarıyla ilişkilendirilmesini de eleştirdi.
Göğüs Hastalıkları Klinik Şefi Doktor Mustafa Akansoy: “Ani rahatsızlıklarla ve buna bağlı ölümlerle her zaman karşılaşıyoruz. Genelde kalp krizi deniliyor ama altında yatan başka sebep kalbi tetikledi mi… Tüm bunları da incelemek gerek.”
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Fadime Tülücü: “Son aylarda emboliden dolayı en az 3 genç ölüm hatırlıyorum, ani kalp krizleri de benzer şekilde fazla”
Dahiliye Uzmanı Dr. Ece Sözer Eren: “En çok ani ölüm sebebi kalp hastalıkları ve akciğer embolisi”
Girne Akçiçek Hastanesi Emekli Başhekimi Ceyhun Birinci: “Her vakayı ayrı ayrı incelemek gerek, stres en büyük tetikleyici faktör”
Fehime ALASYA
Hastalık belirtisi göstermeden, özellikle de genç yaşlarda ‘ani ölümler’deki artış, dikkat çekiyor. Ani ölümlerin başında kalp krizleri, beyine veya akciğere pıhtı (emboli) atmasının geldiğine ilişkin düşüncelerini paylaşan uzmanlar; hareketsizlik, stres, kaygı gibi etkenlerin özellikle pandemi döneminde artığı konusunda hemfikir… Hastalık belirtisi göstermeden yaşanan ani ölümleri YENİDÜZEN’e değerlendiren sağlıkçılar, bunların doğrudan COVID-19 aşılarıyla ilişkilendirilmesini de eleştirdi.
Günümüzde kullanılan COVID-19 aşılarının ani ölümlerle büyük bir ilgisi olmadığını anlatan Göğüs Hastalıkları Klinik Şefi Doktor Mustafa Akansoy, buna karşın yurt dışında, COVID-19 hastalığının bazı ani ölümlerle bağlantılı olduğunu gösteren çalışmalar olduğu bilgisini paylaştı. Akansoy, COVID-19 olan hastaların yüzde 16’ya yakın kısmında gerek küçük gerekse büyük damarlarda pıhtı birikimi olabildiği dünya literatüründeki bazı araştırmalara yansıdı.” dedi.
Bunu bizzat yaşayarak tecrübe ettiklerini de ifade eden Akansoy, COVID’i ağır geçiren vakaların birkaç ay içinde ani bir nefes darlığı geçirmesi durumunda hemen doktora başvurması gerektiğine de değindi.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Fadime Tülücü:
“Son aylarda emboliden dolayı en az 3 genç ölüm hatırlıyorum, ani kalp krizleri de benzer şekilde fazla”
“Bu ölümlerin arttığına dair elimizde net bir veri yok. Bu ölümlerin arttığını düşünmüyorum. Bakanlıktan resmi rakamlar talep ettik. Ani ölüm veya evde ölümlere ilişkin otopsi neticelerine ilişkin veri talep ettik. Pandeminin ilk dönemlerinde ‘mecbur kalmadıkça hastanelere gelmeyin’ uyarıları yapıldı. Bu insanların hastaneye gitmesine etki etti mi bilemiyoruz. Son aylarda emboliden dolayı en az 3 genç ölüm hatırlıyorum, ani kalp krizleri de kalem kalem verilerde olmasa bile hafızlarımızda var. dönem dönem bu ölümlerin duyulması aslında seçicilik de yaratıyor.
Pandemi döneminde hareketsizlik, yeme içme arttığı için sağlık açısından risk faktörü oluşturdu, birçok sağlık problemini tetikleyicidir. Ekonomik kayıplar da sağlık hizmeti alımlarını da engellemiş veya geciktirmiş olabilir. Bazı hastalıklar iyice ilerledikten veya problemleri arttıktan sonra gelen hastalar olduğunu gözlemliyoruz. Ama bunları aşıya bağlamak çok yanlış. İnsanlarda da zaten şu anda pandemiden dolayı ekonomik, psikolojik bozukluk oluştu, geleceğe dair kaygılar artmışken, elde veri olmadan insanlara korku salmak çok büyük hata. Bu ölümlerin arttığına dair etraflıca araştırma yapılması ve daha sonra detaylı açıklama yapılması gerek.”
Dahiliye Uzmanı Dr. Ece Sözer Eren:
“En çok ani ölüm sebebi kalp hastalıkları ve akciğer embolisi”
“Ani ölümlerin sebepleri mutlaka iyice araştırılmalı. En çok ani ölüm sebebi kalp hastalıkları ve akciğer embolisidir. Hastanın kullandığı ilaçlar çok önemli, net konuşabilmek için verilerin olması gerek.
Hastalar doktora gitmekten de çekiniyor diye hastalıklarını göz ardı da edebiliyor. Bu nedenle de ani ölümler karşımıza çıkabiliyor ama bu ani ölümlerin detaylı olarak incelenmesi, istatistiki verilerle yola çıkılması ve mercek altına alınması gerek.”
Emekli Girne Akçiçek Hastanesi Başhekimi Ceyhun Birinci:
“Her vakayı ayrı ayrı incelemek gerek, stres en büyük tetikleyici faktör”
“Özellikle şüpheli ölümlerde otopsiye gidilmeli. Her vakayı ayrı ayrı incelemek gerek. Emboli veya beyin kanaması veya kalp kriziyse ortaya çıkar.
Burada stres çok önemli bir faktör. Özellikle bu salgın döneminde kişilerin psikolojisi bozulmuş, ekonomik sorunlar devreye girmiştir. Kişilerin kronik rahatsızlığı var mıdır bakılmalı.
Bu ölümler aşılara bağlanmamalı. Binlerce insana aşı yapılıyor ama buna bağlamak çok doğru değil. Ani ölümlerde otopsi çok önemli. Aort damarı yırtılması ve kalp krizlerini duyuyoruz ama artıştaki en büyük sebep bence stres faktörüdür. Aşılar üzerinde çok durulmamalı ters etki de yapabilir. İnsanları aşıdan korkutacak açıklamalardan kaçınılmalı.”
Göğüs Hastalıkları Klinik Şefi Doktor Mustafa Akansoy:
“Ölüm nedeni kalp krizi deniyor ama…”
Ani rahatsızlıklarla her zaman karşılaştıklarını anlatan Göğüs Hastalıkları Klinik Şefi Doktor Mustafa Akansoy, bunun da sonuçlarının genelde ölümle neticelendiğini anlattı. Akansoy, “Ani ölümler her zaman vardı, sadece sosyal medyada görünürlüğü arttığı için bu sayı artmış gibi görünüyor” dedi.
Temelde birkaç ani ölüm nedeni olduğuna değinen Akansoy, bunun başında kalp krizleri, beyin kanamaları, beyine veya akciğere pıhtı (emboli) atmasının geldiğini anlattı. Akansoy, “İster akciğerde olsun ister kalp veya beyinde olsun çok hızlı bir şekilde geliştiği için hastaya acile yetişme şansı tanımıyor. Şansı varsa yakınlardaysa kimisine müdahale ediliyor ama yine de döndürülemiyor” şeklinde konuştu.
Özellikle akciğere pıhtı atması konusunun toplum arasında çok fazla duyulmadığı ve bilinmediğini anlatan Akansoy, buna şöyle değindi: “Son yaşadığımız üzücü bir genç kayıpta bu konu da duyuldu. Ani ölümlerde tüm hadiseler anlık gelişiyor ve tüm tahlillerin normal çıkması görülebilir. Tanı konduğu zaman emboli hastasını kaybetmeyiz ama tanı konulmazdan önce de çok belirgin bilindik belirtileri de yoktur, anlaşılması kimi zaman güç olabilir. Çok ciddi ve hayatı tehdit edici belirgin özellikleri yoktur. Yine bu emboli atması konusunda da hem genetik faktörler hem de risk faktörleri incelenmeli.”
Ölüm nedeni kalp krizi deniyor ama…
Yapılan bazı araştırmalarda akciğer hastalıklarına bağlı direk ölümlerin de arttığını anlatan Akansoy, “Genelde kalp krizi deniliyor ama altta belki de ağır bir zatürresi veya kronik rahatsızlığı vardır. Kalp krizi deniyor ama altında yatan başka sebep kalbi tetikledi mi… Tüm bunları da incelemek gerek.” yorumunu yaptı.
COVID-19 ve ani ölümler…
Covıd-19 ve ani ölümlerin bağlantılı olduğunu gösteren bazı çalışmalar olduğunu da anlatan Akansoy, “Aşılardan dolayı pıhtılaşma veya ölüm milyonda bir belki oluyordur. Bu çok küçük bir oran. Fakat COVID olan hastaların yüzde 16’ya yakın kısmında gerek küçük gerekse büyük damarlarda pıhtı birikimi olabildiği dünya literatüründeki bazı araştırmalara yansıdı.” dedi.
“Bunu bizzat yaşayarak tecrübe ettik. Özellikle hastalığı ağır atlatan hastalardan kan almaya çalışıyorduk ve kanın çamurlaştığını, pıhtı attığını görüyorduk” diyen Akansoy, ülkede ilk COVID-19 vakası muayenelerinde kan almaya çalışırken, kanın pıhtılaşması olayına rastladıklarını anlatarak buna çok şaşırdıklarını ifade etti.
“Covıd-19 ve ani ölümler arasındaki olası ilişki kan pıhtılaşması”
Covıd-19 ve ani ölümlerin kandaki pıhtılaşmadan dolayı ilişkili olabileceğini örneklerle anlatan Akansoy, bunu bir diğer örnekle şöyle anlattı:
“Yakın zamanda COVID-19’u atlatan hastam taburcu oldu, kısa süre sonra ani gelişen nefes darlığı ile bize geldi, hastanın sağ akciğer alt damarını olduğu gibi tıkayan bir pıhtı saplandı. Covıd’i ağır geçirenlerde pıhtı ihtimali çok daha yüksektir. Dikkat edilmesi gerekiyor, birkaç ay içinde ani bir nefes darlığı geçiriliyorsa hemen doktora başvurulmalı.”
“Kim ne kadar aşı yapınırsa o kadar iyi”
Ani ölümlerin aşılara bağlanmasının yanlış olduğunu anlatan Akansoy, şunları dile getirdi: “ABD’de her yıl aspirin kullanımına bağlı mide kanamasında ölümler çok fazla olmuştu ama milyonlarca kişinin de hayatını kurtardığı için kar-zarar örneğiyle düşünmek, denge kurmak gerek. Milyonda bir, iki ihtimal ile belki ölümle sonuçlanabilir ama her şeye rağmen aşılanmanın yapılması gerek. Bu sayede kayıpların önüne geçebiliriz. Aşılarda yan etkiler ve alerjiler olsa da ciddi kayıp sorunları yaşamadık bu nedenle şiddetle karşı çıkılması da gerekmiyor. Kim ne kadar aşı yapınırsa o kadar iyi.”