Annan Planı ile kurulması öngörülen Kıbrıs Rum Kurucu Devleti'nin Anayasası

KIBRIS RUM DEVLETİNİN ANAYASASI

 
I. BÖLÜM -  GENEL MADDELER
 
1. Madde- Temel Maddeler
 
1. Kıbrıs Rum Devleti, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Kurucu Devleti’dir.
 
2. Kıbrıs Rum Devleti yetkilerini Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Federal Anayasası’ndan alır ve bu Anayasa’nın sınırları dahilinde kullanır. Kıbrıs Rum Devleti Federal Anayasa tarafından Federal Hükümete verilmiş olanların dışındaki bütün yetkileri kullanır. Kıbrıs Rum Devleti, Federal Anayasa’nın 2. Madde 3. fıkrasında kayıtlı, hukukun üstünlüğü, temel özgürlükler ve bireysel haklara saygı, demokrasi, eşitlik, temsili cumhuriyet yönetimi ilkelerine uygun olarak kendisini yapılandırır.    
 
2. Madde - Kıbrıs Rum Devleti ve Avrupa Birliği

1. Kıbrıs Rum Devleti, Avrupa Birliği’nin amaçlarına ve hukuki düzenine bağlıdır. Kıbrıs Rum Devleti, kendi yetki alanı dahilinde, Avrupa Birliği’nde Kıbrıs’a dair politikaların oluşturulmasında yer alacak ve üzerine düşen  ilgili bütün yükümlülükleri yerine getirecektir.
2. Bu Anayasa’nın hiçbir hükmü, Kıbrıs Rum Devleti’nin Avrupa Birliği üyeliği için veya üyeliğinden kaynaklanan yükümlülükleri kapsamında herhangi bir kanun, karar veya tedbiri geçersiz hale getiremez, ya da Avrupa Birliği ve buna bağlı kurumlarının herhangi bir kanunu, hukuki işlemi veya tedbirinin Kıbrıs Rum Devleti’nde kanun kuvvetinde olmasını engelleyemez, ya da AB müktesebatının, gerektiği gibi, sırasının değiştirilmesini önleyemez.
3. Madde- Hukukun Üstünlüğü ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Anayasası’na Bağlılığı
4. Bu Anayasa, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Anayasası’nın sınırları dahilinde, Kıbrıs Rum Devleti’nin diğer bütün kanunlarının üzerindedir.
5. Kıbrıs Rum Devleti’nin hiçbir kurumu, Federal Hükümetin ya da Kıbrıs Türk Devleti’nin yetkilerine müdahalede bulunamaz.
6. Kıbrıs Rum Devleti’nin, Federal Anayasa’yı ihlal yolundaki her türlü eylemi  hükümsüzdür. 
7. Hükümetin her seviyedeki bütün işlemleri, iyi niyet ve ölçülülük prensipleriyle olduğu kadar, federal bir Devlete özgü işbirliği, eşgüdüm ve bağlılık prensipleriyle de uyum içinde bulunacaktır.
8. Kıbrıs Rum Devleti’nin, memur ya da yetkililerin görevlerini yaparken ya da yapma niyetindeyken hatalı eylem veya ihmalden doğacak zararlara karşı hukuki sorumluluğu vardır. Bu hukuki sorumluluk kanun marifetiyle düzenlenebilir ve sınırları genişletilebilir.
9. Kıbrıs Rum Devleti Mahkemeleri Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Anayasası’nı kollamak ve en üst seviyede saygı göstermekle yükümlüdür. 
    

4. Madde  – Dil
1.            Kıbrıs Rum Devleti’nin resmi dili Rumca’dır. Türkçe ya da diğer dillerin kullanılması kanunla düzenlenebilir.
 
2.            Yasama, yürütme ve idarenin işlemleri ve evrakı resmi dilde hazırlanır ve işbu Anayasa’nın açık hükümlerinin gerektirdiği şekilde, Resmi Gazetede resmi dilde,  yayınlanarak ilan edilir.    
 
3.           Diğer diller iletişim ve talimat vermek amaçlı olarak kullanılabilir.
 
4.            Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin resmi dilleri,işbu Anayasa’nın yürürlüğe girişinden üç yılı aşkın bir süre geçmeden, bütün ortaöğretim öğrencilerine öğretilecektir.

5. Madde  – Bayrak ve Milli Marş
1.      Ek A’da yeraldığı üzere, Kıbrıs Rum Devleti’nin kendi bayrağı olacaktır.
 
2.      Ek B’de yeraldığı üzere, Kıbrıs Rum Devleti’nin kendi milli marşı olacaktır.
 
3.      Kıbrıs Rum Devleti makamları  ve herhangi bir kamu şirketi veya kanunla yer alan veya kanunla kurulmuş bulunan herhangi bir kamu kuruluşu veya kamu hizmeti kurumuna ait binalarda, Kıbrıs Rum Devleti ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti bayrağı ile, arzu edilmesi halinde bu iki bayrağın dışında, Avrupa Birliği bayrağı da dalgalandırılabilir. Bu nitelikte binalarda  başka bir bayrak bulundurulamaz.
  
4.      Her kişi hiçbir kısıtlamaya tabii olmadan herhangi bir bayrak asma hakkını haizdir.
 
 6. Madde – Resmi Tatiller
1.      Kıbrıs Rum Devleti’nin resmi tatilleri, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Anayasası’nın 10 . Maddesinde belirtilen resmi tatilleri kapsar.
 
2.      İlave tatiller Temsilciler Meclisi’nin Yasası marifetiyle saptanır ve düzenlenir.

7. Madde – Devletin Laikliği
 
1. Kıbrıs Rum Devleti laiktir. 
 
2. Din görevlileri, siyasi kamu görevlerine seçilme veya atanma yeterliliğini haiz değillerdir. 
 
 
8. Madde –Dahili Vatandaşlık Statüsü
 
1.  Kıbrıs Rum Devleti dahili vatandaşlık statüsü, Dahili Kurucu Devlet Vatandaşlık Statüsü ve Kurucu Devlet İkamet Haklarına Dair Anayasal  Nitelikli Yasa ile buna benzer Anayasal Nitelikli Yasa kapsamı ve çerçevesinde, Kıbrıs Rum Devleti’nin ilgili kanunları  marifetiyle düzenlenir. 
  
2.  Kıbrıs Rum Devleti Hukuku, Kıbrıs Türk Devleti’nden olan kişilerin dahili kurucu Devlet vatandaşlık statüsü kazanmalarını düzenleyebilir. 
 
3. Kıbrıs Rum Devleti dahili kurucu devlet vatandaşlığı statüsünün verilmesinde, ırk, milliyet veya etnik köken, renk, din, dil, kültür, cinsiyet, cinsel tercih, yaş, akli veya bedeni özür, sosyal köken, siyasi veya diğer görüş, bir azınlık grubuna ait olma, mülk, doğum veya diğer nedenlerle, dolaysız ya da dolaylı olarak,  hiçbir ayrım yapılamaz. 
 
 
 9. Madde – Siyasi Haklar
1. Kıbrıs Rum Devleti’nde daimi olarak ikamet eden ve en az altı aydır ikamet etmekte bulunan Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Vatandaşları,  Federal Anayasa, Dahili Kurucu Devlet Vatandaşlık Statüsü ve Kurucu Devlet İkamet Haklarına Dair Anayasal Nitelikli Yasa ve Avrupa Birliği Hukuku sınırları dahilinde ve bunlarda yapılabilecek değişiklikler saklı kalmak kaydıyla, bir kanunun Kıbrıs Rum Kurucu Devleti  vatandaşlığı statüsüne sahip ve Kıbrıs dışında ikamet eden kişilerin siyasi haklarını icra etmesine imkan vermesi suretiyle, seçim ve diğer ilgili kanunların hükümlerine uygun olarak, ikamet yerlerinde seçmen listelerine kaydedilme ve Kıbrıs Rum Devleti  Hükümet Başkanlığı ve Temsilciler Meclisi    ve yerel hükümet birimleri için yapılacak seçimlere katılma  ve yerel hükümet seviyesinde kamu görevleri için adaylıklarını koyma imkanına sahiptirler.

II. BÖLÜM- TEMEL HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER

10. Madde - Uygulanabilirlik
 
1. Kıbrıs Rum Devleti’nin yasama, yürütme ve yargı makamları, her biri kendi yetkisi dahilinde, bu Bölümn hükümlerini etkinlikle uygulanmasını sağlamakla yükümlüdürler. 
 
2. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nın 11. Maddesi uyarınca, temel hak ve özgürlükler ile bunlara getirilen kısıtlamaların yorumlanmasında, Avrupa ve uluslararası insan hakları kurumlarının  içtihat ve diğer rehber ilkeleri ile dikkate alınacaktır.  
 
 
11. Madde  – Eşitlik ve Ayrım Yapmama
1. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nın 12, 13 ve 22. Maddeleri, Dahili Kurucu Devlet Vatandaşlık Statüsü ve Kurucu Devlet İkamet Haklarına Dair Anayasal Nitelikli Yasa ile işbu Anayasa’nın açık hükümleri uyarınca, herkes kanun önünde eşittir. Temsilciler Meclisi’nin hiçbir yasası ya da kararı ve Kıbrıs Rum Devleti’nin herhangi bir kurum yetkilisi veya kişisi, yürütme erki ve idari işlevler çerçevesinde, alacağı işlem ya da kararlar temelinde herhangi bir kişiye topluluk kökeni, dahili kurucu devlet vatandaşlık statüsü, etnik veya dini kimlik ya da kökeni, renk, ırk, kültür, dil, cinsiyet, cinsel tercih, yaş, akli veya fiziki özür, sosyal köken, siyasi veya diğer görüş, bir azınlık grubuna ait olma, mülk, doğum veya diğer nedenlerle  ayrımda bulunamaz. Öte yandan, işbu Madde ve 22. Maddenin hükümleri çerçevesinde, Devleti, AB Müktesebatı uyarınca  kadının, özürlü kişilerin ve diğer dezavantajlı grupların durumunun iyileştirilmesi için olumlu adımları atmaktan alıkoyamaz. 
 
2.  Kıbrıs Rum Devleti içinde hiçbir vatandaş herhangi bir asalet veya diğer sosyal üstünlük veren bir ünvanı taşıma ayrıcalığını ve kullanma hakkını haiz değildir.
 
3. Hiçbir asalet veya diğer sosyal üstünlük veren ünvan Kıbrıs Rum Devletince tanınamaz veya bahşedilemez. 
 

 12. Madde  – Yaşam
1. Her kişi yaşam hakkına sahiptir. 
 
2. Hiç kimse yaşama hakkından mahrum edilemez. 
 
3. Hiç kimse ölüm cezasına çarptırılmaz ya da idam edilmez. 
 
4. Yaşam hakkında mahrumiyet, mutlak surette zaruri düzeyi aşmayan kuvvet kullanımından kaynaklandığı takdirde, işbu Maddeye  aykırılık oluşturacak biçimde çiğnenmiş sayılmaz: 
 
a)         nispi ve aksi takdirde kaçınılamaz ve onarılamaz bir zarara karşı kişinin ya da mülkiyetin müdafaası;
 
b)         nispiyet ilkesiyle daima uyum içinde olmak üzere, hukuka uygun biçimde gözaltında bulunan bir kişinin kaçmasının engellenmesi veya tevkif edilmesinin sağlanması;
 
c)         hukuken müsaade edildiği şekil ve şartlar altında, bir isyan veya toplu eylemi bastırmak için tedbir almak amacıyla,

meydana gelmiş sayılmayacaktır.
 
 
13. Madde – Kişinin Bütünlük Hakkı
 
1.      Herkes akli ve fiziki bütünlüğüne saygı gösterilmesi hakkını haizdir.
 
2.      Tıp ve biyoloji alanında özellikle,
 
a)      Hukukun öngördüğü usul uyarınca, ilgili kişinin veya vasisinin özgür ve verilen bilgiye dayalı rızası, 
 
b)      Özellikle kişilerin seleksiyonunu amaç edinen gen maniplasyonu uygulamalarının yasaklanması,
 
c)        İnsan bedenini ve parçalarını maddi kazanç kaynağı haline getirmenin yasaklanması,
 
d) İnsanların üreme amaçlı klonlanmasının yasaklanması,

 hususlarında özellikle saygı gösterilir.
 
14. Madde- İşkencenin Yasaklanması
 
Hiçbir kişi, işkenceye veya insanlık dışı veya aşağılayıcı ceza ya da muameleye tabi tutulamaz.
 
 
 
15. Madde- Köleliğin, Zorunlu  Çalıştırmanın ve İnsan Kaçakçılığının Yasaklanması
 
 
1. Hiç kimse köle olarak ya da mücbir hizmete tabi tutulamaz. 
 
2. Hiç kimseden cebren veya zorunlu hizmette bulunması istenemez. 
 
3. İşbu Maddenin amaçları bakımından “cebren ya da zorunlu çalıştırma” aşağıdaki hususları kapsamaz. 
 
a)      16. Maddenin hükümleri uyarınca, normal tutukluluk sürecinde veya böyle bir tutukluluk halinden şartlı tahliye esnasında, yapılması istenen herhangi bir iş; 
 
b)      Yerleşik kişilerin refah veya hayatları acil bir durum ya da doğal felaket sebebiyle tehdit altında bulunması halinde, yerine getirilmesi gereken bir hizmet.
 
4. İnsan kaçakçılığı yapılması yasaktır. 
 
 
16. Madde- Kişinin Özgürlük ve Güvenliği
 
1. Herkes kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkına sahiptir.

2. Hiçbir kişi, kanunla öngörülen aşağıdaki haller haricinde özgürlüğünden mahrum edilmez. 
 
a)      Kişinin, yetkili bir mahkeme kararı üzerine gözaltına alınması;
 
b)      Kişinin, bir mahkemenin hukuka uygun kararına uymaması sebebiyle gözaltına alınması ya da tutuklanması;
 
c)      Kişinin, bir suç işlediği konusunda makul bir şüphenin bulunması veya bir suçu işleyeceğine dair yeterli şüphesi bulunması ya da suç işledikten sonra kaçmasının önlenmesi amacıyla, yetkili hukuki makamların önüne getirilmek üzere gözaltına alınması veya tutuklanması; 
 
d)       Reşit olmayan bir kişinin, eğitiminin gözetim altında ıslahı ya da yetkili hukuki makamlar önüne getirilmesi amacıyla kanunlara uygun şekilde alıkonulması;
 
e)       Akli dengesi yerinde olmayan, alkolik ya da uyuşturucu bağımlısı ya da serseri kişiler ile bulaşıcı hastalıkların yayılmasının önlenmesi için kişilerin  gözaltına alınması;
 
3. Hiç kimse, kanunda açıkca hapis cezası ile cezalandırılması gereken bir suçun varlığı durumu ve hukukta belirtilen standart ve formalitelere uygun olarak hazırlanmış gerekçeli tutuklama müzekkeresi marifeti haricinde, suç işlediği şüphesiyle tevkif edilemez. 
 
4. Her kişi işbu Madde’nin 3. fıkrası uyarınca tutuklanması halinde derhal: 
 
a)      tutuklanmasının sebepleri hakkında anladığı bir dille bilgilendirilmeli, 
 
b)      seçeceği bir avukat ve bir doktorun hizmetinden yararlanmasına izin verilmeli, 
 
c)       ailesinin bir mensubuna haber vermesine müsaade edilmelidir.
 
5. İşbu Madde’nin 3. fıkrası uyarınca tevkif edilen kişi, mümkünse tutuklanmasından hemen sonra ve her halükarda 24 saat geçmeden, daha önce serbest bırakılmadıysa, bir hakim önüne çıkarılmalıdır. 
 
6. Hakim, karşısına getirilen kişinin hangi gerekçelerle tutuklandığını, bu şahsın anladığı bir dilde süratle soruşturacak  ve böyle bir sorgudan sonra mümkün olduğunca çabuk, ancak üç günü aşmayan bir süre içerisinde, tutuklanan şahsı uygun göreceği üzere ya serbest bırakacak, ya da kişinin tutuklanmış olduğu suçun işlenişine dair soruşturmanın devam etmesi sebebiyle nezarette kalma süresini zaman zaman, her seferinde sekiz günü aşmayacak şekilde arttırabilecektir.  
 
Sorgu aşamasında kişinin tutuklandığı günden itibaren nezaret altında kaldığı süre üç ayı aşamaz. Bu süre zarfında nezarette bulunan kişinin sorumluluğu taşıyan makamların kişiyi serbest bırakmak için her türlü yola başvurmaları gerekir.  
 
 
Hakimin işbu fıkra kapsamında verdiği her karar temyiz edilebilir.
 
7. Tutuklama ve gözaltına alınma nedeniyle özgürlüğünden mahrum kalan her kişi, bir mahkeme nezdinde tutukluluk halinin kanunen geçerliliğini sorgulama ve tutuklamanın gayri kanuni olması durumunda serbest bırakılmasının en çabuk şekilde hükmedilmesi için girişimde bulunma hakkını haizdir. 
 
8. İşbu Maddenin hükümleri hilafına tevkif edilerek ya da gözaltına alınarak mağdur olan her kişinin icra edilebilir tazminat hakkı saklıdır. 
 
17. Madde – Suçlanan Kişilerin Hakları
 
1. Hiçbir kimse hukuken, işlendiği zaman bir suç teşkil etmeyen bir fiil veya ihmal nedeniyle suçlu bulunamaz; ve hiçbir kişi işlendiğinde hukuken açıkça ifade edilenden başka bir suç için öngörülen daha ağır bir cezaya mahkum edilemez. 
 
2. Bir suçtan mahkum olan ya da beraat eden kişi, aynı suç nedeniyle tekrar yargılanamaz. Hiç kimse aynı fiil ya da ihmal sebebiyle, iki kere aynı suçtan dolayı cezalandırılamaz. 
                
3. Hiçbir kanun suçun ağırlığıyla orantılı olmayan bir ceza öngöremez. 
 
4. Bir suç ile itham edilen her kişi, kanun uyarınca suçlu olduğu ispat edilene dek, masum kabul edilir. 
 
5. Bir suç ile itham edilen her kişi, aşağıda belirtilen asgari hakları haizdir: 
 
a)      Kişinin kendisine anladığı bir dille ve en kısa sürede, itham edildiği suçun niteliği ve dayanakları konusunda gerekçeleriyle ayrıntılı bilgi verilmesi; 
 
b)      kişinin savunmasını hazırlaması için yeterli zaman ve olanakların tanınması; 
 
c)      kişinin kendisini bizatihi veya seçeceği bir avukat marifetiyle savunması veya, gerekli hukuki yardım hizmetini maddi açıdan karşılayamaması halinde, adaletin yerine getirilmesi amacıyla ücretsiz hukuki yardım temin edilmesi;
 
d)      kendisine karşı olan şahitlerin sorguya çekilmesi veya çekilmelerinin sağlanması ve kendisine karşı olan şahitlerle aynı şartlar altında kendi şahitlerinin katılımının ve sorguya çekilmesinin temin edilmesi;
 
e)      mahkemede kullanılan dili konuşamama veya anlayamama halinde bir tercümandan ücretsiz olarak yararlandırılması.
 
6. Mülkün genel müsaderesi yoluyla cezalandırma yasaklanmıştır. 
 
 
18. Madde  – Adil Yargılama
 
1. Hiç kimse işbu Anayasa çerçevesinde kendisine tayin edilen mahkemeye erişim hakkından mahrum tutulamaz. Herhangi bir isim altında istisnai mahkemeler ya da hukuki komiteler kurmak yasaklanmıştır. 
 
2. Her kişi, medeni hakları ve yükümlülüklerinin veya kendisine yöneltilen herhangi bir cezai ithamın karara bağlanması amacıyla, kanun uyarınca kurulmuş bağımsız, tarafsız ve yetkili bir makam tarafından, makul bir süre içinde adil ve kamuya açık bir yargılanma hakkına sahiptir. Mahkeme kararı, kamuya açık bir celsede gerçekleştirilerek açıklanacaktır. Ancak, kamu düzeni, kamu güvenliği ve kamu ahlakı gözetilerek, veya çocuklarının menfaati ile tarafların özel hayatlarının korunmasını gerektiren durumlarda, veya mahkemenin konunun kamuoyuna yansıltılmasının adaletin yerini bulmasını olumsuz etkleyeceği kanaatine vardığı özel durumlarda, davanın tümü veya bir kısmı mahkeme kararı yoluyla basına ve kamuoyuna kapatılabilir. 
 
3. Her kişi aşağıda belirtilen haklara sahiptir: 
 
a)      mahkeme önüne  çıkarılmasının nedenleri konusunda bilgilendirilmek;
 
b)      mahkeme önünde savunmasını yapmak ve gerekli  hazırlığı yapabilmek için yeterli zamanı bulunmak;
 
c)      mahkemeye delili sunmak veya delili sunmayı amaçlamak ve ilgili kanun uyarınca tanıkları sorguya çekmek; 
 
d)      kendi seçeceği bir avukat tarafından temsil edilmek;
 
e)      mahkemede kullanılan dili anlayamama ve konuşamama halinde ücretsiz olarak bir  tercümandan yaralanmak.
 
4. Adaletin yeterince tecelli edebilmesini teminen, yeterli olanaklara  muktedir  olmayan kişiler için hukuki yardım tahsis edilecektir. 
 
19. Madde – Dilekçe Verme ve Mahkemeye Erişim Hakkı
 
1. Her kişi, şahsen ya da ortaklaşa birlikte yazılı olarak herhangi bir yetkili kamu kurumundan  talepte  ya da şikayette  bulunma ve bunların en kısa sürede işleme konularak sonuca bağlanmasını isteme hakkına sahiptir. Talep ya da şikayet başvurusunu yapan kişiye gerekçeli cevap, kırkbeş günü aşmayacak şekilde, en kısa sürede verilecektir.

2. İşbu Madde’nin 1. fıkrasında belirtilen süre içinde başvuruya ilişkin bir karar alınmaması ya da ilgili kişi ya da kişilerin alınan karardan muzdarip olması durumunda, bu tür kişiler talep ya da şikayetlerini yetkili mahkeme huzuruna götürebilirler.

3.    Meşru menfaati veya hakkı doğrudan olumsuz etkilenen her kişi, Birleşik  Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası, işbu Anayasa veya Kıbrıs Rum Devleti’nin herhangi bir yasasının hilafına, herhangi bir yürütme veya idari yetkisini kullanan veya kullandığını iddia eden bir kamu organı veya makamı veya bir şahıs tarafından alınan veya sözkonusu organa verilmiş yetkileri aşan veya bu yetkileri istismar eden bir karar, önlem veya eylemden dolayı, Rum Cumhuriyeti mahkemelerine başvurma hakkına sahiptir. 
 
 20. Madde- Belgelere Erişim Hakkı
 
Kıbrıs Rum Devleti’nin hükümranlığı altında  bulunan her kişinin kendisi ile ilgili idari   evraka erişmesi hakkı kanunla  garanti altına alınacaktır. Bu yönde  bir kanun, demokratik bir toplumda anayasal düzen, kamu güvenliği, kamu düzeni, kamu sağlığı ve kamusal ahlak çerçevesinde ya da işbu Anayasa tarafından kişilere tanınan özgürlük ve hakların korunması amacıyla, formalitelere, şartlara ve kanunda gösterilen kısıtlamalara tabi tutulabilir.
 
 
21. Madde- Mahremiyet, Ev ve İletişim Hakkı
 
1. Her kişi özel ve aile hayatına, evine ve haberleşmesine saygı gösterilmesi hakkını haizdir.
 
2. Bu hakkın kullanılmasına, kargaşayı veya suçu engellemek, sağlık veya ahlakı korumak, veya başkalarının özgürlük ve haklarını muhafaza etmek veya demokratik bir toplumda gerekli olan kamu düzeni ya da kamu güvenliği ya da Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ya da iki devletten birinin ekonomik refahının gerektirmesi ve hukuka uygun olması durumu haricinde, hiçbir kamu kurumu müdahale edilemez.

3. Bütün bu durumlarda bu özgürlüklere müdahaleler ancak yetkili bir mahkemenin kararı, emri ya da müzekkeresi ile olanaklıdır. 
 
22. Madde – Kişisel Veriler
 
Kişisel veriler kanunda öngörüldüğü üzere korunacaktır.
 
 23. Madde -Evlenme Hakkı
 
Evlenme yaşına gelen herkes evlilik kurumuna ilişkin kanunlar çerçevesinde evlenme ve aile kurma konusunda özgürdür.
 
24. Madde - Dolaşım ve İkamet Özgürlüğü
 
1. Her kişi, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nın 11. Maddesinin 3. fıkrası uyarınca kanunla konulan ve kamu güvenliği, kamu düzeni ve kamu sağlığı bakımından gerekli olan kısıtlamalar, veya yetkili bir mahkeme tarafından verilen cezalandırma kararı saklı kalmak kaydıyla, Kıbrıs Rum Devleti dahilinde istediği yerde dolaşım ve ikamet etme hakkına sahiptir. 
 
2. Kıbrıs Rum Devleti’nde ikamet ve hareket etme özgürlüklerini kısıtlayan veya düzenleyen her hüküm, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin federal  Anayasası ve Anayasal Nitelikli Yasalar veya Avrupa Birliği Vatandaşları ve Aile Mensuplarının Dolaşım ve İkamet Özgürlüğü Hakkında Federal Yasa hükümlerine uygun olmalıdır.
 
3. İşbu Maddenin hükümleri, sığınma, suçluların iadesi ve sınır dışı etme konularını düzenleyen Avrupa Birliği Hukuku’na ve Federal Yasalara, kural ve yönetmeliklerine tabidir.
 
 

25. Madde - Mülkiyet Hakları
 
1.Her kişi, tek başına veya ortaklaşa başkalarıyla taşınır veya taşınmaz herhangi bir malı satın alma, sahip olma, zilliyetlik, kullanma veya elinden çıkarma hakkı ile bu hakka saygı duyulması hakkına sahiptir.     
 
2. Federal Devlete ait mallar dışında Kıbrıs Rum Devleti’nde bulunan ve başka herhangi bir şahıs veya şahıslarca ya da bir kuruma ait olmayan her mülk Kıbrıs Rum Devleti’ne aittir. 
 
3. Kıbrıs Rum Devleti’nde bulunan yer altı suyu ve madenleri bu devletin malıdır. 
 
4. İşbu Madde’de belirtilenlerin dışında, hiçbir mülkiyet hakkına kısıtlama veya sınırlama getirilemez veya mülkiyet hakkından mahrum kılınamaz.
 
5. Bu hakkın kullanılmasına, başkalarının hakkının korunması ya da herhangi bir mülkün kamu yararı için değerlendirilmesi ve kullanılması ya da şehir ve bölge planlaması ya da kamu ahlakı veya kamu sağlığı veya kamu güvenliğinin sağlanması amacıyla gerekli bulunması halinde, ancak kanunla sınırlama veya kısıtlama getirilebilir. 
 
Bu tür kısıtlamaların, böyle bir mülkün ekonomik değerini önemli ölçüde düşürmesi halinde süratle adil bir tazminat ödenmesi gereklidir. Bu tazminat, anlaşmazlık halinde, mahkemece belirlenir. 
 
6. Her türlü taşınır ya da taşınmaz mal ya da mal üzerindeki hak ya da maldaki hisse aşağıdaki şartlar çerçevesinde Kıbrıs Rum Devleti ya da bir Belediye kurumunca;
 
a)   kamulaştırmayı düzenleyen hukuk tarafından özel olarak düzenlemiş olan ve ifasında kamu faydası bulunan bir amaçla olması,
b)  böyle bir amacın kanuni hükümleri uyarınca ve kamulaştırmayı yapan kurumca alınan kararla ortaya konularak, bu kamulaştırmanın gerekçelerinin açıkça ifade edilmesi durumunun bulunması ve 
c)  nakden hakça bir tazminatın ödenmesi, anlaşmazlık halinde ise, mahkeme tarafından çözümlenmesi halinde, zorunlu olarak iktisab edilebilir.
 
7. Zorunlu olarak kamu tasarrufuna alınan bir mülk ya da bu tür bir mülk üzerindeki hak veya hisse yalnızca bu tasarrufa mesnet teşkil eden amaç için kullanılabilir. Beş yıl içinde bu amaç yerine getirilmediği takdirde bu beş senenin dolmasından itibaren zorunlu alımı yapan kurum bu mülkü kendisinden aldığı kişiye ödediği bedel üzerinden satmayı teklif eder. Teklifi alan kişi, teklifi aldıktan sonra üç ay içinde bu teklifi kabul ya da reddetme hakkına sahiptir. Eğer sözkonusu mülkiyeti geri almayı kabul ederse, mülk bu teklifin kabulünden üç ay içinde sözkonusu bedeli ödemesiyle derhal kendisine iade edilecektir.
 
8. İşbu Maddenin 5. ve 6. fıkralarında belirtilen hiçbir hüküm, hayati bir tehlikenin veya mülkiyete zararın engellenmesi ya da sözleşmelerden doğan bir yükümlülüğün yerine getirilmesi ya da herhangi bir kararın uygulanması ya da herhangi bir vergi veya cezanın tenfizi amacıyla çıkartılan herhangi bir kanunun maddeleriyle çelişemez. 
 
9. Herhangi bir taşınır veya taşınmaz mal Kıbrıs Rum Devleti’nce, 
 
a)  kamu yararı amacı güdülmesi ve bu amacın özel olarak kamulaştırmayı düzenleyen yasa kapsamında bulunması,
b)   kamulaştırmayı yapan makamın alacağı bir kararla kamulaştırmanın amacının, sözkonusu yasa hükümleri çerçevesinde belirlenip, bu amacın açıkça belirtilmesi,
c)    kamulaştırmanın üç yılı aşkın olmaması ve,
d)    nakden hakça bir tazminatın derhal ödenmesi, anlaşmazlık halinde ise, mahkeme tarafından çözümlenmesi halinde, zorunlu olarak el koyulabilir.

10. İlgili herhangi bir kişi bu maddenin hükümleri çerçevesinde mahkemeye başvurma hakkına sahiptir. Bu tür bir mahkeme başvurusu, kamulaştırma işlemi için yürütmeyi durdurma kararı niteliğini haizdir ve işbu maddenin 5. fıkrası çerçevesinde getirilen herhangi bir sınırlama veya kısıtlamanın hasıl olması durumunda, mahkeme yürütmeyi durdurma kararı almaya yetkilidir. 
İşbu fıkra çerçevesinde alınan her mahkeme kararı temyiz edilebilir.
 
11. Fikri mülkiyet hakları, Avrupa Birliği Hukuku, Federal Yasalar ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’ni bağlayan uluslararası andlaşmalar uyarınca, işbu Maddenin koruması altındadır. 
 
 
26. Madde-Kamu Görevleri
 
1. Her kişi Kıbrıs Rum Devleti’nin kamusal sorumluluğunun paylaşılmasına olanakları ölçüsünde katılmakla yükümlüdür. 
 
2. Her çeşit vergi, gümrük ya da harç şeklindeki katılım, yalnızca kanun yetkisiyle ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nın 14. Maddesinin 1.fıkrası  (d) bendi hükümleri kapsamında düzenlenebilir. 
 
3. Kıbrıs Rum Devleti, geriye dönük olarak, hiçbir şekilde herhangi bir vergi, gümrük ya da harç koyamaz.
 
4. Kıbrıs Rum Devleti, men edici ya da yıkıcı nitelikte herhangi bir vergi, resim ya da harç koyamaz.
 
5. Resmi amaçlar için kullanılan Federal mülk ve Federal gelirler Kıbrıs Rum Devleti’nin vergilendirme konusundaki yasal düzenlemelerinin dışında tutulacaktır. Kıbrıs Rum Devleti’nin resmi amaçlar için kullandığı ya da kullanacağı mülk, gümrük ve istihsal vergisi ya da diğer dolaylı vergilendirmeden muaftır.
 
27. Madde –Sosyal Güvenlik
 
Her kişi, insanca varlığını sürdürmeye, sağlık hizmetleri, sosyal güvenlik yardımları ve sosyal hizmetlerden yararlanma hakkını haizdir. İşçilerin korunması, fakirlere yardım ve sosyal güvenlik sistemi  yasayla düzenlenir.
 
28. Madde -Çevre
 
Üst düzeyde çevresel koruma ve çevre kalitesinin yükseltilmesi Kıbrıs Rum Devleti politikalarıyla bütünleştirilecek ve sürdürülebilir kalkınma prensibi uyarınca garanti altına alınacaktır.
 
29. Madde -Eğitim Hakkı
 
1. Her kişi, yalnızca kamu güvenliği, kamu düzeni, kamu sağlığı ve kamu ahlakının gerektirdiği hallerde ya da eğitimde kalite ve standartların  muhafazası ya da ebeveynlerin çocuklarının kendi dini ve felsefi inançları doğrultusunda eğitilmesini sağlama hakkı da dahil olmak üzere, başkalarının haklarının ve özgürlüklerinin korunması amacıyla, kanunlara uygun olarak belirlenen formaliteler, şartlar ve kısıtlamalar saklı kalmak kaydıyla, eğitim alma ve her kişi ve kurum da  eğitim verme hakkına sahiptir.       
 
2.Kıbrıs Rum Devleti’nce ilk ve ortaöğretim ücretsiz olarak sağlanacaktır.
 
3.İlköğretim kanunla belirlenecek okul yaşındaki bütün vatandaşlar için zorunlu olacaktır.
 
4.İlköğretimin dışında kalan eğitim, kanunla belirlenen kural ve şartlar altında, Kıbrıs Rum Devleti tarafından, işbu Anayasa’nın 4. Maddesi 4. fıkrası uyarınca bütün ortaöğretim öğrencilerine Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin resmi dillerinde öğretilecektir. 
 
  
30. Madde -Meslek veya Zanaat
 
1. Her kişi, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası hükümleri uyarınca, herhangi bir mesleği uygulama veya zanaat, iş veya ticari faaliyete devam etme hakkını haizdir.
 
2. Bu hakkın kullanımı, sadece herhangi bir mesleğin ifası için gerekli vasıfların bulunması ya da kamu güvenliği, kamu düzeni, kamu sağlığı ve kamu ahlakı açısından ya da işbu Anayasa çerçevesinde herkese garanti edilen hak ve özgürlüklerin korunması amacıyla kanunla belirlenen formaliteler, şartlar ve kısıtlamalara tabi olabilir.
 
3. İşbu Maddenin daha önce belirtilen hükümlerine istisna olarak, kamu yararına olacak durumlarda, aslen vazgeçilemez bir kamu hizmeti, ya da Kıbrıs Rum Devleti’nin uhdesinde bulunan doğal veya enerji kaynaklarının kullanımı yalnızca Kıbrıs Rum Devleti’ne, bir belediye şirketine ya da bu amaçla kanunla kurulmuş ve idari denetimi Kıbrıs Rum Devleti’nde bulunan, sermayesi kamu fonlarından ve özel fonlardan veya bu ikisinin birinden temin edilen bir kamu şirketine ait olduğu yasayla belirlenir. 
 
Eğer bu tür bir girişim bir kamu ya da belediye şirketi haricinde bir şahıs tarafından yürütülmekte ise, böyle bir girişim için kullanılan tesisler, işletmeci şahsın talebi üzerine, Kıbrıs Rum Devleti ya da belediye veya bir kamu kuruluşu tarafından adil bir fiyat üzerinden satın alınacaktır.        
 
 
31. Madde-Akit Yapma Özgürlüğü
 
1. Her kişi, sözleşme hukuku genel ilkeleri uyarınca ortaya konan şartlar, sınırlamalar veya kısıtlamalar uyarınca, istediği her türlü sözleşmeye serbest bir şekilde taraf olma hakkına sahiptir. Ekonomik güce sahip kişiler tarafından yapılabilecek istismarın önlenmesi amacıyla gerekli kanuni düzenleme yapılacaktır.
 
2. İşçi ve işveren tarafından uyulması zorunlu toplu iş sözleşmeleri, böyle bir sözleşmenin akdinde temsil edilip edilmemelerine bakılmaksızın kişilerin haklarını koruma altına alacak şekilde yasayla düzenlenebilir.
 
32. Madde-Grev Hakkı
 
1. Grev hakkı tanınmıştır ve  bu hakkın kullanımı, sadece kamu güvenliği ve kamu düzeninin temini,  halkın hayatı için önemli hizmet ve malların idamesi ya da işbu Anayasa çerçevesinde her kişi için garanti altına alınan hak ve özgürlüklerin korunması amaçlarıyla kanunla düzenlenebilir.
 
2. Polis gücü mensupları grev hakkını haiz değildir. Grev hakkı konusundaki yasaklama kanunla diğer kamu hizmeti mensuplarına da uygulanabilir.  
 
 33. Madde-Toplanma ve Örgütlenme Özgürlüğü
 
1. Herkişi barış içinde toplanma özgürlüğüne sahiptir. 
 
2. Herkişinin, başka kişilerle birlikte siyasi partiler ve sendikalar kurma ve bunlara üye olma hakkı da dahil olmak üzere, örgütlenme özgürlüğü bulunmaktadır.Bu Maddenin 3. fıkrası kapsamındaki kısıtlamalara halel gelmeksizin, hiç kimse hiçbir cemiyete üye olmaya veya üyeliğini devam ettirmeye zorlanamaz. 
 
3. Kanunda öngörülen ve kamu güvenliği, kamu düzeni, kamu sağlığı, kamu ahlakı veya işbu Anayasada her kişi için güvence altına alınan hak ve özgürlüklerin korunması açısından mutlaka gerekli olan kısıtlamalar haricinde, bu kişi toplantılara katılsın ya da katılmasın veya bu tür cemiyetlerin üyesi olsun ya da olmasın, bu hakların kullanımına hiçbir kısıtlama getirilemez.   
 
4. Amaç ya da faaliyetleri Anayasal düzene aykırı olan her türlü cemiyet yasaktır.
 
5. İş bu Madde, bu hakların polis ya da devletin idari makamları tarafından kullanımına getirilecek yasal kısıtlamaları engellemeyecektir. 
 
6. İş bu Maddenin hükümleri, bütün kar amaçlı firmaların, derneklerin ve diğer cemiyetlerin kuruluşu için, bunların kuruluşunu veya birleştirilmesini, üyeliğini (üyelerin hak ve yükümlülükleri dahil), yönetimini, sona erdirilmesini ve dağılmasını düzenleyen herhangi bir kanunun maddelerine tabi olmak kaydıyla, geçerlidir.
 
34. Madde- İfade Özgürlüğü
 
1.Herkişi her şekilde konuşma ve ifade özgürlüğüne sahiptir. 
 
2.Bu hak, herhangi bir kamu makamının müdahalesi bulunmaksızın ve sınır veya hudut tanımaksızın, fikir sahibi olmayı ve bilgi ve fikir alışverişini kapsamaktadır.
 
3. İş bu Maddenin 1. ve 2. fıkralarında bahşedilen hakların kullanımı, yalnızca kamu güvenliği, kamu düzeni, kamu sağlığı ve kamu ahlakı yararına, başkalarının itibarının ve haklarının korunması, mahremiyet içinde alınan bilginin ifşasının önlenmesi, yargının otoritesinin ve tarafsızlığının idamesi için zorunlu olması ve kanunla öngörülmesi durumunda formalitelere, şartlara, sınırlamalara ve cezalara tabi kılınabilir.
 
4.Gazetelerin ve diğer basılı materyalin toplatılmasına Kıbrıs Rum Devleti Başsavcısı’nın yazılı izni olmaksızın  müsaade edilemez ve bu iznin yetmişiki saati geçmeyecek bir süre içinde yetkili mahkeme kararı ile teyid edilmemesi durumunda toplama kararı kaldırılır. 
 
5.Bu Madde kapsamında yer alan hükümler, kanun uyarınca, ses ve görüntü yayınına veya sinema teşebbüslerine izin verilmesi gereğini engellemez.
 
35. Madde-Düşünce, Vicdan ve Din
 
1. Herkes düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne sahiptir.
 
2. Doktrinleri ve ayinleri gizli olmayan bütün dinler serbesttir. 
 
3.Kanun önünde bütün dinler eşittir. Kıbrıs Rum Devleti’nin yasama, yürütme ve idare makamlarının  işlemleri herhangi bir dini kurum veya dine karşı ayrımcılık içeremez.
 
4.Her kişi, özel ya da kamusal alanda, bireysel ya da toplu olarak, dinini veya inancını ibadet, öğreti, uygulama veya yerine getirme yoluyla ifade etme veya bu din veya inancı değiştirme hakkına sahiptir.
 
5.Kişinin dinini değiştirmek ya da değiştirmesine engel olmak amacıyla fiziksel ya da ahlaki zorlamada bulunulması yasaktır.
 
6.Kişinin din veya inaçlarını ifade özgürlüğü, kamu güvenliği, kamu düzeni, kamu sağlığı, kamu ahlakı gerekleri veya işbu Anayasa’da her kişi için güvence altına alınan hak ve özgürlüklerin korunması amacıyla, yalnızca kanunla düzenlenen sınırlamalara tabidir. 
 
7.Bir kişi onaltı yaşına ulaşana kadar, sözkonusu kişinin dini onun kanuni vesayetine haiz şahıs tarafından belirlenecektir. 
 
8. Hiçbir kişi, getirisi özellikle kısmi ya da bütün olarak kendi dini dışındaki bir dinin amaçları için tahsis edilmiş herhangi bir vergi ya da harcı ödemek zorunda bırakılamaz. 

9.Kıbrıs Bağımsız Yunan Ortodoks Kilisesi, Dini Buyruklara ve halihazırda yürürlükte olan Şartına uygun olarak kendi içişlerini düzenleme ve yönetme münhasır hakkına sahip olacak ve Temsilciler Meclisi böyle bir hakla uyumlu olmayan bir şekilde hareket etmeyecektir.

10.Müslüman din kurumları dahil, dini grupların hükümran kurumları, 21 Aralık 1963 tarihinden önceki Kıbrıs Kanunları uyarınca sahip oldukları tüm haklara, işbu Anayasa’nın yürürlüğe giriş tarihinde veya bu tarihten sonra sahip olacaklardır.

36. Madde- Kanun Önünde Eşitlik

1. Herkes kanun, idare ve adalet önünde eşittir ve dolayısıyla eşit korunma ve böylece eşit davranılma hakkına sahiptir.

37. Madde -Seçimler

1. Kıbrıs Rum Devleti’nin yetki alanındaki tüm seçimler kendi Seçim Kanunları ile düzenlenecektir.

2.. Kıbrıs Rum Devleti’nin yetki alanında daimi olarak ikamet eden ve en az 6 aydır yerleşik olan herkes, işbu Anayasa’nın ve çerçevesinde hazırlanan seçim kanunlarının hükümlerine bağlı olarak oy verme veya işbu Anayasa veya benzer bir kanun altında yapılan seçimlerde aday olma hakkına sahiptir.

3. Seçim Kanunu, Kıbrıs Rum Kurucu Devleti dahili vatandaşlığı statüsünü haiz ve kendi yetki alanında ikamet etmeyen kişilere oy hakkı tanıyabilir.

4. Seçim Kanunu, seçmenlerin iradesinin serbestçe ifadesi imkanını sağlayacaktır.

38. Madde-Özel Statü Bölgeleri

 Günebakan, Yeşilırmak, Süleymaniye, Kurutepe,  Gemikonağı, Madenliköy ve Erenköy adlı Dilirga köylerinde yerleşik Kıbrıs Türkleri ve ayrıca Pile, Yılmazköy ve Türkeli adlı Mesarya köylerinde yerleşik Kıbrıslı Türkler, kendi kültürel, dini ve eğitim işlerini yürütme ve Temsilciler Meclisinde temsil edilme ve kendi köylerine ilişkin imar ve planlama konularında danışılma hakkına sahiptir. Danışma hükmü hemen yürürlüğe girecek, diğer hususlar Kanunla düzenlenecek; bu kanun ise, işbu Anayasa’nın yürürlüğe girmesini izleyen iki yıl içinde yasalaştırılacaktır.

39. Madde-Dini Azınlıklar

 Maruniler, Ermeniler ve Latinlere, Kıbrıs Rum Devleti’nin yetki alanı içinde, özellikle kendi kültürel, dini ve eğitim işlerini yönetme hakkı başta olmak üzere Avrupa Ulusal Azınlıkların Korunmasına dair Avrupa Çerçeve Sözleşmesi’nde öngörülen statü ve haklar ve Temsilciler Meclisinde temsil edilme hakkı tanınacaktır. Bu hususların ayrıntılı düzenlemesi kanunla yapılacaktır.

40. Madde -Yabancılar

 Avrupa Birliği Hukuku, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası, uluslararası hukuk ve federal mevzuata tabi olmak kaydıyla, bu Bölümde yer alan hiçbir husus, Kıbrıs Rum Devletinin yabancılara ilişkin herhangi bir konuyu kanunla düzenlemesini engellemeyecektir.

41. Madde- Yorum İlkeleri

1. Bu bölümdeki hiçbir husus, herhangi bir toplum, grup veya kişinin, federal Anayasa’yla kurulan anayasal düzeni, işbu Anayasa’yı zayıflatma veya bozma ya da bu Bölümde ortaya konulan hakların ve özgürlüklerin herhangi birine zarar verme amaçlı ve bu hakların ve özgürlüklerin burada sağlanan düzeyinin ötesinde sınırlandırılması doğrultusunda herhangi bir eyleme girmeye veya hareket etmeye herhangi bir hakkı olduğuna işaret etmekte olduğu şeklinde yorumlanamaz.

2. Bu Bölümle garanti edilen temel haklar ve özgürlükler, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Anayasası’nda ve bu Bölümde belirtilenlerden başka hiçbir sınırlandırma veya kısıtlamaya tabi olmayacaktır.

3. Bu Bölümün, bu tür sınırlandırmalar ve kısıtlamalara ilişkin hükümleri dar bir şekilde yorumlanacak ve öngörüldükleri amaçlar dışında uygulanmayacaktır.

III. BÖLÜM – KIBRIS RUM DEVLETİNİN YETKİLERİ

42. Madde- Yetkiler ve Görevler

1. Kıbrıs Rum Devleti, Federal Anayasa’da Federal Hükümete verilmeyen tüm yetkileri ve görevleri, Federal Anayasa’nın 15.1.Maddesi çerçevesinde bölgesel sınırları içinde kullanacak ve yerine getirecektir.

2. Kıbrıs Rum Devleti’nin,

a) Federal kanunların ihlali üzerinde, yargı yetkisi Kıbrıs Yüksek Mahkemesi veya federal kanunlarla diğer federal mahkemeler için saklı tutulmaması kaydıyla, asli cezai yargı yetkisi,
b) Anılan Yüksek Mahkeme veya Federal Anayasa ya da Federal Anayasal Nitelikte Kanunlarla diğer federal mahkemelere verilen yargı yetkisiyle getirilen sınırlamalar haricinde, Kıbrıs Rum Devleti dahilindeki medeni, cezai ve idari hususlar üzerinde münhasır yargılama; Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasasına tabi olmak kaydıyla herhangi bir hususa ilişkin daha ileri yargı yetkisi,
c) Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’na bağlı olmak kaydıyla, yasayla dünelendiği şekilde, ülke dışı yargılama yetkisi olacaktır.

3. Kıbrıs Rum Devleti polisi, Kıbrıs Rum Devleti içinde yerleştirilecek ve sıcak takip operasyonu hakkı saklı kalmak kaydıyla, münhasıran Kıbrıs Rum Devleti içinde faaliyet gösterecek ve Federal Kanunların ihlal edildiği suçlar dahil, devlet içinde hukukun, düzenin ve kamu güvenliğinin korunması ve kanunların uygulanmasından, Federal polisin ve Ortak Tahkikat Bürosunun görevlerine, Polisi ilgilendiren konularda ve Ortak Tahkikat Bürosunun oluşumu ve görevlerine dair Anayasal nitelikteki yasa hükümlerine ve Polisiye Hususlarda İşbirliği Anlaşmasına halel getirmeksizin sorumlu olacaktır.

4. Federal Hükümetin, Federal Anayasa’nın 14.3.Maddesine göre kanunların uygulanmasında Kıbrıs Rum Devleti’ni yetkili kıldığı durumlarda, Kıbrıs Rum Devleti’nin bu bağlamda yetkisi bulunacak ve Devlet Yetkililerince Federal Kanunların Uygulanmasına İlişkin Federal Kanun’da belirtilen usül uyarınca hareket edecektir.

5. Kıbrıs Rum Devleti’nin, bir uluslararası andlaşmanın konusuna ilişkin yasama yetkisine sahip olduğu durumlarda, Federal Anayasa’nın 14.4.Maddesi hükümleri çerçevesinde, Kıbrıs Rum Devleti, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bu uluslararası andlaşmadan kaynaklanan her yükümlülüğünü yerine getirecektir.

43. Madde- Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Dış İlişkilerine Katılım

1. Kıbrıs Rum Devleti, yetki alanını etkileyen dış ilişkilere dair Federal kararlarda, Federal idareyle danışmalarda bulunabilecektir.

2. Kıbrıs Rum Devleti, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin diplomatik misyonlarına, ticari ve kültürel konularda bu misyonların bir parçası olarak akredite edilecek temsilciler atayabilecektir.

3. Kıbrıs Rum Devleti, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin haklarına,  Federal Hükümet’in veya Kıbrıs Türk Devleti’nin yetkisine halel getirmedikçe ve Kıbrıs’ın Avrupa Birliği üyeliğiyle uyumlu olduğu takdirde, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti ile ilişkileri olan Devletlerin yetkili kurumlarıyla, ticari ve kültürel konularda anlaşmalar akdedebilecektir.

4. İş bu Madde’nin 2 ve 3. fıkralarından kaynaklanan yetkilerin kullanımında aşağıdaki usül izlenecektir.

a. Kıbrıs Rum Devleti yabancı hükümetlerle siyasi düzeydeki temaslarında Federal Dışişleri Bakanlığı kanalını kullanacaktır; ve

b. Kıbrıs Rum Devleti, diğer Devletlerin alt kuruluşları veya alt birimleriyle doğrudan       temas edebilecektir. Böyle bir  durumda Kıbrıs Rum Devleti, bu tür makamlarla herhangi bir anlaşmanın görüşmelerine başladığı takdirde, Federal Dışişleri Bakanlığı’nı bilgilendirecek ve  bu müzakerelerin seyri ve sonuçları hakkında bilgi sunmaya devam edecektir.

5. Dış İlişkilere İlişkin İşbirliği Anlaşması, sonradan olabilecek değişikliklere tabi olmak kaydıyla, Federal Anayasa’nın 18. Maddesinin uygulanmasını düzenleyecek ve ilgili olduğu ölçüde, Kıbrıs Rum Devleti’nin temsilini  ve anlaşma yapma yetkisini düzenleyecektir.

44. Madde  – Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliği İlişkilerine Katılımı

1. Kıbrıs Rum Devleti, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliği’ndeki politikasının belirlenmesi çalışmalarına katılacaktır.
 
2. Ağırlıklı olarak veya münhasıran Kıbrıs Rum Devleti’nin yetki alanına giren konularda temsil, Federal İdare veya ilgili temsilcinin Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’ni yükümlülük altına sokmaya yetkili kılınmış olması koşuluyla,  Kıbrıs Rum Devleti’nin bir temsilcisince yapılabilecektir.
 
3. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliği üyeliğinden kaynaklanan yükümlülükleri, yükümlülükle ilgili olan konuda yasama yetkisine sahip Federal veya Kıbrıs Rum Devleti’nin yetkili otoritesi tarafından yerine getirilecektir. AB Müktesebatının uygulanması için emredilen basit ulusal idari yapılar dışında ihtiyaç duyulan idari yapıların oluşturulması, etkinlik gerekleri temelinde Kıbrıs Rum Devleti tarafından gerçekleştirilecektir.

 4. Kıbrıs Rum Devleti, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliği’ne karşı olan yükümlülüklerini yetki alanı içinde yerine getirmediği ve Birlik tarafından Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’ne sorumluluk yüklenebildiği takdirde, Federal Hükümetin asgari 90 günlük bir bildirimde bulunarak (veya Avrupa Birliği gerekleri uyarınca zorunluluk ise daha kısa bir zaman içinde) Kıbrıs Rum Devleti’ne, onun yerine gerekli önlemleri almak gereksinimini ve bu önlemlerin Kıbrıs Rum Devleti sorumluluklarını yerine getirinceye kadar yürürlükte kalacağını  bildirmesi üzerine, Kıbrıs Rum Devleti, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin yükümlülüklerinin yerine getirilmesini sağlayacak şekilde bahsi geçen sorumlulukları derhal yerine getirir.

5. Federal Hükümet ve Devletler arasında Avrupa Birliği İşlerine İlişkin Anlaşma, zaman içinde olabilecek değişikliklerle, Avrupa Birliği İşlerinin münhasıran ve ağırlıklı olarak Kıbrıs Rum Devleti’nin yetki alanına giren yönlerini ve bu işlerle bağlantılı olarak, ayrıca, bu Devletin  Federal Hükümet ve Kıbrıs Türk Devletiyle olan ilişkisini düzenleyecektir. 

45. Madde- İşbirliği ve Eşgüdüm

1. Anayasal Nitelikli Yasaların Teşkili ve Kabulüne İlişkin Federal Anayasal Nitelikli Yasa uyarınca, Temsilciler Meclisi, Federal Parlamento ve Kıbrıs Türk Devleti’nin yasama organının birlikteliğinde, Federal Hükümet ve her iki devlet için bağlayıcı yasalar kabul edilebilir.

2. Kıbrıs Rum Devleti, Kıbrıs Türk Devleti veya Federal Hükümet ile anlaşmalar akdedebilir, bu suretle tarafların yetkisi dahilinde ortak kurum  ve kuruluşlar oluşturulabilir ve bu tür herhangi bir anlaşma, Federal Parlamento ve her iki devlet yasama organınca onaylandığı takdirde, Federal Anayasal Nitelikli Yasa konumunda olacaktır.     

3. Kıbrıs Rum Devleti, politika ve yasalarının, Federal Anayasanın 16.3. Maddesinde belirtildiği üzere,  anlaşmalar, ortak standartlar ve danışmalar yoluyla eşgüdüm ve uyumunu sağlamaya çalışacaktır.  

IV. BÖLÜM- YÜRÜTME

46. Madde- Hükümet Başkanı

1. Kıbrıs Rum Devleti Hükümetinin Başkanı, Kıbrıs Rum Devleti Hükümeti’nin başıdır ve Hükümette herkesin önünde gelir.   

2.  Başkan’ın geçici yokluğunda veya görevlerini yerine getirme yeteneğini geçici olarak  kaybetdiği durumlarda, Temsilciler Meclisi Başkanı, onun yokluğunda ya da bu tür bir Makamın münhal konumunun doldurulması sürecinde ise, Anayasanın 75.3.Maddesine göre Meclis Başkanı’na vekalet eden Temsilci, bu tür geçici yokluk veya yetenek kaybı süresince Başkan adına hareket edecektir.       

47. Madde- Başkan’ın Görevleri

 Başkan,

 (a)       Kıbrıs Rum Devletini, tüm resmi işlerinde temsil eder.  

 (b)  (i) Kıbrıs Rum Devleti’nin, Federal Anayasa’nın 18. Maddesi hükümleri uyarınca ve  bu hükümlerle bağlı olmak kaydıyla, ticari ve kültürel hususlara ilişkin akdedebileceği anlaşmaları,
    
  (ii) yukarıda ifade edilen anlaşmaların müzakereleri için atanan heyetlerin veya
  müzakeresi tamamlanmış bu tür anlaşmaları imzalayacak delegelerin yetki
  belgelerini,
  
  (iii) Kıbrıs Rum Devleti ile Kıbrıs Türk Devleti ve/veya Federal Hükümet 
  arasında İşbirliği Anlaşmaları ve eşgüdüm, uyumlaştırma veya diğer 
  anlaşmaları, imzalar;

(c) Ticari ve kültürel konularda Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin diplomatik misyonlarının bir parçası olarak akredite  edilecek temsilcileri atar;

(d) Kıbrıs Rum Devleti’nin Nişanı’nı verir;

(e) Federal Anayasa’nın 26.9. Maddesinde belirtildiği üzere, Birleşik Kıbrıs     Cumhuriyeti Başkanlık Konseyi’nin toplantılarına katılır;

(f) Bakanlar Konseyi aracılığıyla Federal Kanunların uygulanmasını, bu tür uygulamanın Federal Hükümet tarafından Kıbrıs Rum Devleti yetkililerine bırakıldığı durumlarda denetler ve;

(g) Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliği üyeliğinden ve uluslararası andlaşmalardan doğan yükümlülüklerinin uygulanmasını, yükümlülükle ilgili  konunun Kıbrıs Rum Devleti’nin yasama yetkisi alanında olması durumunda denetler.  

48. Madde- Başkan’ın Seçimi

1. Başkan’ın seçimi, doğrudan, genel ve gizli oyla yapılır, tek bir adayın olması durumunda o aday seçilmiş ilan edilir.

2. Geçerli oyların yüzde ellisini alan aday seçilir. Adaylardan hiçbiri gerekli 
 çoğunluğu elde edemezse, seçim bir sonraki hafta aynı güne karşılık gelen tarihte, en fazla geçerli oy alan iki aday arasında yeniden düzenlenir ve bu seçimde geçerli oyların ekseriyetini alan aday seçilmiş addedilir.

3. Seçim, deprem, sel, genel salgın hastalık ve benzeri olağanüstü ve önceden
 öngörülmeyen  durumlara  bağlı   olarak  işbu Anayasa  uyarınca belirlenen tarihte düzenlenemezse,  bir sonraki hafta aynı  güne karşılık gelen tarihte yapılacaktır. 

49. Madde - Adaylık için Yeterlik

 Bir kişi seçim zamanında aşağıda belirtilen niteliklere sahipse, Kıbrıs Rum Devleti Hükümeti’nin Başkanlığı için yapılacak seçimde aday olmaya ehil sayılır. 
 
(a) Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olmak;
(b) 35 yaşını doldurmuş olmak;
(c) İşbu Anayasanın yürürlüğe girdiği tarihte veya bu tarihten sonra sahtekarlık  veya yüz kızartıcı bir suçtan dolayı ceza almamış olmak veya bir seçim suçu için yetkili mahkemelerce seçim kısıtlamalarına tabi olmamak;   
(d) Kıbrıs Rum Devleti Hükümeti’nin Başkanlığı görevini yürütecek akli melekelerden yoksun olmamak;   
(e) En az 6 aydır Kıbrıs Rum Devleti’nde ikamet ediyor olmak.

50. Madde – Ehil Olmamak ve Uyumsuzluk

1. Başkanlık görevi, Belediye Başkanlığı dahil bir belediye meclisi üyeliği veya bir kamu ya da belediye görevi ile aynı anda yürütülemez. Bu Madde için “kamu görevi”, Kıbrıs Rum Devleti veya Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’ndeki kamu hizmetlerinde kar amaçlı  çalışan ve ödenekleri ya Kıbrıs Rum Devleti, ya da Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin denetimi altında olan ve kamu sektöründe veya kamu hizmetlerinin bütünü içinde yer alan tüm makamları kapsar.  

2. Devlet Başkanı, görev süresi boyunca, doğrudan veya dolaylı, kendi veya başkasının hesabına, kar amaçlı veya kar amacı gütmeyen bir iş veya meslek icra edemez.  

51. Madde – Göreve Başlama

1. Başkan,  göreve, Temsilciler Meclisi’nde aşağıdaki yemini yaparak başlar.

“Kıbrıs Rum Devleti’nin Anayasası ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Anayasası’na  ve bunlara bağlı yapılan kanunlara bağlılığımı ve saygımı yinelerim.”  

2. Temsilciler Meclisi, bu  törenin düzenlenmesi amacına yönelik olarak görev süresi 
sona eren Başkan’ın beş yıllık döneminin tamamlandığı tarihte  ve 53. Maddenin 4. fıkrası uyarınca ara seçim yapıldığı takdirde, ara seçimi izleyen üçüncü gün toplanacaktır.

52. Madde- Görev Süresi

1. Başkan, göreve başladığı tarihten itibaren beş yıllık bir dönem için görev yapacak ve sonraki Başkan’ın göreve başlamasına kadar  görevini sürdürecektir.

2. 53. Maddenin 4. fıkrası uyarınca ara seçimle seçilen Başkan, görevini doldurmak üzere seçildiği Kıbrıs Rum Devleti Başkanı’nın geri kalan süresinde görev yapar.

Geri kalan süre bir yıldan az olduğu takdirde, Başkan olarak seçilen kişi, hem bu bir yıldan az süre hem de ilave beş yıllık bir süre için daha görev yapar ve bu görevi sonraki Başkan göreve başlayıncaya kadar sürdürür.

3. Yeni bir Başkan’ın seçimi, eski Başkanın görev süresinin sona erdiği tarihte göreve başlamasına imkan sağlamayı teminen ayrılmakta olan Başkanın görev süresinin dolmasından önce yapılmalıdır.

53. Madde – Başkanlık Görevinin Boşalması

1. Başkanlık Makamı

a) Ölüm;
b) Temsilciler Meclisine, gönderilen ve Başkanı tarafından alınan yazılı istifa;
c) Federal Kanuna göre Vatan Hainliği suçundan hüküm giyme;
d) Sahtekarlık ve yüz kızartıcı suçların herhangi birinden hüküm giyme;
e) Görevlerini etkin bir şekilde yerine getirmesine engel olacak biçimde kalıcı fiziksel veya zihinsel yetersizliği veya geçici haller dışında benzer gaybubeti durumunda boşalır.

2. Başkanlık makamının boşalması durumunda, Temsilciler Meclisi Başkanı, makamın boş kaldığı süre zarfında Hükümet Başkanı olarak hareket eder.

3. Yüksek Mahkeme, bu Maddedeki 1. fıkranın (e) bendinde ortaya çıkan herhangi bir sorun hakkında, Temsilciler Meclisi’nde basit çoğunlukla alınan bir karar üzerine Kıbrıs Rum Devleti Başsavcısı’nın verdiği bir önerge ile karar alır:

Bu yönde bir karar alınması yönündeki öneri, Temsilciler Meclisi üyelerinin en az beşte biri tarafından imzalanmaması durumunda, Temsilciler Meclisi’nde bu bağlamda hiç bir karar verilemez, gündeme alınamaz veya tartışılamaz.

4. Kıbrıs Rum Devleti’nin Başkanlığı makamının boşalması durumunda, boş makam, oluştuğu tarihten itibaren kırk beş gün içinde yapılacak bir ara seçimle doldurulur.

54. Madde – Dokunulmazlık ve Tahkikat

1. Başkan, görev süresi boyunca, Kıbrıs Rum Devleti Kanunları karşısında bu Maddenin hükümleri haricinde herhangi bir cezai takibata tabi tutulamaz.

2. Başkan, sahtekarlık veya yüz kızartıcılığı içeren bir suçtan dolayı Yüksek Mahkeme önünde Başsavcı tarafından itham edilebilir.

3. (a) Başkan’ın, işbu Madde’nin 2. fıkrası altında yargılanması durumunda görevini    yerine getirmesi askıya alınır ve 46. maddenin 2. fıkrası hükümleri  uygulanır.

      (b) Başkan, bu tür bir suçlamada Yüksek Mahkeme tarafından yargılanır; hüküm giymesi üzerine makamı boşalır ve beraat etmesi durumunda makamının görevlerini yerine getirmeye devam eder.

4. Başkan, işbu Madde’nin 2. fıkrası uyarınca, görevlerini yerine getirirken işlediği herhangi bir suçtan ötürü yargılamaya tabi tutulamaz, ancak, görevinin sona ermesinden sonra görev süresi içinde işlediği herhangi bir suçtan ötürü yargılanabilir.

5. Başkan, görevlerinin ifası sırasında gerçekleştirdiği herhangi bir fiili veya ihmali nedeniyle dava edilemez:

Ancak bu fıkrada kayıtlı hiçbir husus, herhangi bir kişiyi, Kıbrıs Rum Devleti Hukuku çerçevesinde Kıbrıs Rum Devletini dava etme hakkından mağrum kılar şekilde yorumlanamaz.

55. Madde – Bakanlar Kurulu

1. Yürütme gücü, Kıbrıs Rum Devleti Hükümeti’nin Başkanı tarafından yerine getirilir. Başkan, yürütme gücünü yerine getirmek üzere en fazla 14 Bakanın yer aldığı bir Bakanlar Kurulu oluşturur. Bakanlar, Başkan tarafından kendisince imzalanan bir belgeyle atanır. Kanun, 6 adede kadar Müsteşar bulunmasına izin verebilir.

Bakanlar Kurulu, 47. ve 56. Madde’lerde açıkca Başkana bırakılan yürütme erkine tabi olmak kaydıyla, aşağıdakiler dahil diğer tüm konularda yürütme gücünü kullanır:

a) Kıbrıs Rum Devleti Hükümeti’nin genel yönetim ve kontrolü ve genel politikalarının yönetimi,
b) Federal Anayasa’nın 18. Maddesi’nde belirtildiği şekilde, ticari ve kültürel ilişkiler dahil olmak üzere 43. ve 44. Maddelerde ortaya konduğu üzere dış ilişkiler ve Avrupa Birliği işlerinin veçheleri,
c) kamu düzeni ve güvenliği;
d) tüm kamu hizmetlerinin eşgüdümü ve denetimi;
e) işbu Anayasa ve kanun hükümleri uyarınca Kıbrıs Rum Devleti’ne ait olan mülkün denetimi ve idaresi;
f) bir Bakan tarafından Temsilciler Meclisine sunulacak kanun tasarılarının değerlendirilmesi;
g) herhangi bir kanunun, o kanunla öngörülen şekilde uygulanması için her türlü emir ve yönetmeliğin hazırlanması;
h) Temsilciler Meclisi’ne sunulacak Kıbrıs Rum Devleti bütçesinin değerlendirilmesi;
i) Federal Kanunlar’ın, uygulamasının Federal Hükümet tarafından Kıbrıs Rum Devleti yetkililerine bırakıldığı durumlarda, uygulanması; ve
j) Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliği üyeliği ve uluslararası andlaşmalardan kaynaklanan yükümlülüklerinin, yükümlülükle ilgili konunun Kıbrıs Rum Devleti’nin yetki alanına girdiği durumlarda, yetki alanı çerçevesinde uygulanması.
k) Kamu hizmetlerine geçici çalışanların kanun uyarınca ve kanunda belirtilen şekilde atanması.

2. Bakanlar Kurulu’nun kararları çoğunluk oyu ile alınır ve bizzat kararda başka şekilde belirtilmediği takdirde Başkan tarafından Resmi Gazete’de yayınlatılır.

56. Madde –Başkan’ın Yürütme Gücü

 Başkan tarafından kullanılan yürütme gücü başlıca aşağıdaki hususlardan oluşur:

1) Bakanlar Kurulu üyelerinin tayini ve görevden alınması;
2) 55.2. Madde’de belirtilen şekilde Bakanlar Kurulu kararlarının Resmi Gazete’de yayımı suretiyle ilanı;
3) 59. Madde’de belirtilen şekilde Temsilciler Meclisi’nden geçen herhangi bir kanun veya kararın Resmi Gazete’de yayımı suretiyle ilanı;
4) İşbu Anayasa’da belirtilen şekilde tayin ve görevden almalar;
5) 60. Madde’de belirtilen şekilde cezaların affı; özel af, askıya alınması ve hafifletilmesi  yetkilerinin kullanımı; 
6)  İşbu Anayasa’da belirtilen şekilde Yüksek Mahkeme’ye havale yetkisi;
7) İşbu Anayasa’da belirtilen şekilde Yüksek Mahkeme kararlarının Resmi Gazete’de yayınlattırılması;
8) 57. Madde’de tanımlanan yetkilerin herhangi birinin kullanımı;
9) 82. Madde’de belirtilen şekilde, Temsilciler Meclisi’ne hitab edilmesi;
10) Bakanlar Kurulu toplantılarını düzenleme, bu toplantıların gündemlerini hazırlama, bu toplantılara başkanlık yapma ve bu toplantılardaki görüşmelere herhangi bir oy hakkı olmadan katılmak;
11) 58. Maddede belirtilen şekilde, Temsilciler Meclisi’nin Bütçeyle ilgili kanun veya kararlarını iade etme hakkı;
12) İşbu Anayasa’da belirtilen şekilde, Yüksek Mahkeme’ye havale veya Yüksek Mahkeme yolunu kullanma hakkı;
13) Kıbrıs Rum Devleti’nin nişanlarının ihdası

57. Madde – Temsilciler Meclisi’nin Kanunlar ve Kararlar Üzerinde Veto Hakkı

1. Başkan’ın, Temsilciler Meclisi’nin herhangi bir kanunu veya kararı veya aşağıdaki hususlar bakımından bunların  herhangi bir bölümü üzerinde nihai veto hakkı vardır.

i) Tümü veya bir bölümü Kıbrıs Rum Devleti yetki alanında olan dış ilişkilerin Federal Anayasa’nın 18. Maddesinde ortaya konan bütün veçheleri;
ii) Tümü veya bir bölümü Kıbrıs Rum Devleti yetki alanında olan, Avrupa Birliği ile bağlantılı olarak 19. Maddede ortaya konan tüm veçheler;
iii) Yabancılar, Göç ve İltica hakkındaki Federal Kanunlara tabi olmak kaydıyla  yabancıların Kıbrıs Rum Devleti’nde yerleşimi, statüsü ve menfaatleri;
iv) Kamu güvenliğine ilişkin  aşağıdaki hususlar:

 a) Polis hizmetlerindeki kıdemli memurların  tayin ve terfileri
 b) Polislerin dağıtımı ve yerleştirilmesi
 c) Polis kanunları

2. Yukarıda belirtilen  veto hakkı, kanun veya kararın tümüne ya da  bir bölümüne karşı kullanılabilir ve veto hakkının kanun veya kararın bir bölümüne karşı kullanılması durumunda, bu tür Kanun veya kararların veto edilen bölümü dışında  kalan kısımları, işbu Anayasanın ilgili hükümleri çerçevesinde yürürlüğe girmelerini teminen, Başkan’a sunulup sunulmamalarına ilişkin bir karar alınması amacıyla  Temsilciler Meclisine iade edilir.

3. Bu madde çerçevesindeki veto hakkı, 59. Maddede belirtilen şekilde, Temsilciler Meclisi Kanunları ve kararlarının yayınlanması süresi içinde kullanılır.

58. Madde – Kanunların İadesi Hakkı

1. Başkan’ın Temsilciler Meclisi’nin herhangi bir Kanun veya kararını ya da onun bir bölümünü Meclis’e yeniden görüşülmesi için iade etme hakkı vardır.

2. Temsilciler Meclisinde Bütçe’nin kabulünde, Başkan, iade hakkını, kendi değerlendirmesine göre ayrımcılık yapıldığı gerekçesiyle kullanabilir.

3. Bir Kanun veya kararın yada onun bir bölümünün bu maddenin 1. Maddesinde belirtilen şekilde Temsilciler Meclisi’ne iade edilmesi durumunda, Temsilciler Meclisi iade edilen kanun hakkında, iadeden sonra 15 gün içinde ve iade edilen 2. Maddede belirtilen şekilde Bütçe olması durumunda iade edilen hakkında iadeden sonra 30 gün içinde fikir beyan eder.

4. Temsilciler Meclisi görüşünde ısrarlı davranırsa, Başkan, işbu Anayasa’nın hükümlerine bağlı olarak, Kanunu, Kararı ya da Bütçe Kanununu, Temsilciler Meclisi Kanunlarının ve kararlarının yürürlüğe girmesi için belirlenen süre zarfında Resmi Gazete’de yayınlatarak yürürlüğe sokar.

5. İşbu Madde kapsamında düzenlenen iade hakkı, 59. Maddede belirtiği üzere, Temsilciler Meclisi’nin Kanunları ya da Kararları normal süreci içinde yürürlüğe girene kadar kullanılabilir.

59. Madde – Yayınlanma

 Başkan, Temsilciler Meclisi’nin her Kanun veya kararının kendi Makamına iletilmesini takiben 15 gün içinde, sözkonusu Kanun veya Karara ilişkin veto, iade, Yüksek Mahkeme’ye havale yolundaki yetkilerini işbu Anayasa’da öngörüldüğü üzere kullanmadığı takdirde, sözkonusu Kanun veya Kararın Resmi Gazete’de yayınlanmak suretiyle ilanı sağlar.

60. Madde – Ceza İndirimleri

 Başkan, Başsavcıya danıştıktan sonra, Kıbrıs Rum Devleti mahkemelerince verilmiş herhangi bir ceza veya hapis emrini erteleyebilir, askıya alabilir veya azaltabilir.

61. Madde – Bakanların Yürütme Gücü

1. Bir Bakan, Bakanlığının en üst amiridir.

2. İşbu Anayasayla münhasıran Hükümet Başkanı’na ve Bakanlar Kurulu’na verilmiş yürütme yetkisiyle sınırlı olmak kaydıyla, her Bakan tarafından kullanılan yürütme gücü aşağıdaki hususları kapsar;

a) Bakanlığıyla ilgili kanunların yürütülmesi ve genelde Bakanlığının görev alanına giren tüm konuların ve işlerin yönetimi;
b) Bakanlığıyla ilgili talimat ve yönetmeliklerin Bakanlar Kurulu’na sunulmak üzere hazırlanması;
c) Bakanlığıyla ilgili herhangi bir kanun veya bu kanun altındaki talimat ve yönetmelik hükümlerine işlerlik kazandırmak için talimat ve genel yönetmeliklerin yayınlanması;
d) Kıbrıs Rum Devleti Bütçesi’nin Bakanlığıyla ilgili bölümünü Bakanlar Kurulu’na sunulmak üzere hazırlanması,
e) Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin, Federal Anayasa veya Avrupa Birliği İşleri ve Dış İlişkiler Hakkında İşbirliği Anlaşmaları’nda belirtilen durumlarda temsil edilmesi.

62. Madde – Bakanlığa Ehil Olma

1. Hiç  kimse Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı ve Temsilciler Meclisi’ne üye olmak üzere seçimde adaylık için gerekli nitelikleri haiz olmadığı takdirde Bakan olarak atanamaz.

2. Bakanlık Makamı Temsilciler Meclisi üyeliği veya Belediye Başkanlığı görevi de dahil olmak üzere, belediye meclis üyeliği ya da bir kamu görevi veya  belediyeye ait bir başka makamla birlikte yürütülemez.

Bu fıkradaki “kamu görevi” ifadesi 50. Maddedeki ifade ile aynı anlamı taşıyor.

3. Bakanlar, istifa edene veya Kıbrıs Rum Devleti Hükümeti Başkanı tarafından azledilinceye kadar görev yapar.

63. Madde – Yemin

 Bakan olarak tayin edilen kişi, göreve başlamadan önce Kıbrıs Rum Devleti Hükümeti Başkanı huzurunda aşağıdaki cümleyi tekrarlar :

“Kıbrıs Rum Devleti Anayasası ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası ve bunlar uyarınca  yapılan bütün Kanunlara bağlı kalacağıma ve saygı göstereceğime yemin ederim.”

64. Madde – Sekretarya

1. Bakanlar Kurulu’nun, devlet memuru statüsünü haiz bir sekreter tarafından yönetilen bir Sekretaryası bulunur.

2. Bakanlar Kurulu Sekretaryası Genel Sekreteri Bakanlar Kurulu Makamı’nın işlerini yürütür ve Bakanlar Kurulu’nun kendisine verdiği talimatlar uyarınca Bakanlar Kurulu toplantılarına katılır, toplantı tutanağını tutar ve Bakanlar Kurulu kararlarını ilgili kurum, yetkili ya da kişiye iletir.

V. BÖLÜM – YASAMA

65. Madde – Yasama Yetkisi

1. Kıbrıs Rum Devleti’nin yasama yetkisi Temsilciler Meclisi tarafından kullanılır.

2. Kıbrıs Rum Devleti’nin yasama yetkisi, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin münhasır yetki alanı içinde olmayan her konuyu kapsar.

3. Kıbrıs Rum Devleti’nin yasama yetkisi, Kıbrıs’ın (Cyprus) Avrupa Birliği üyeliği ve uluslararası andlaşmalardan doğan yükümlülüklerinin uygulanmasını ve bu yükümlülüklerle ilgili konuların münhasıran veya ağırlıklı olarak Kıbrıs Rum Devleti’nin yasama yetkisi alanı içinde olduğu durumları kapsar.

66. Madde – Temsilciler Meclisi’nin Oluşumu

 Temsilcilerin sayısı, üçü Maruni, Ermeni ve Latin olmak üzere, kanunla belirtilen dini azınlıklar tarafından seçilen 60 kişiden müteşekkildir. Temsilcilerin sayısı, ancak Temsilciler Meclisi’nin beşte üç çoğunluğunun kararıyla değiştirilebilir.

67. Madde – Adayların Vasıfları

 Temsilciliğe seçim için aday olanlar seçim zamanında aşağıdaki nitelikleri haiz olmalıdır:

 a) Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olmak;
 b) Yirmi beş (25) yaşını doldurmuş olmak;
 c) Seçmen olmak;
 d) sahtekarlık veya yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymemiş olmak veya herhangi bir seçim suçundan yetkili bir mahkeme tarafından herhangi bir kısıtlama altında olmamak ve 
 e) Temsilci olarak görev yapmaktan alıkoyacak bir zihinsel hastalığı olmamak.

68. Madde – Görev Süresi

1. Temsilciler Meclisi’nin görev süresi beş yıldır.

2. Dönemi sona eren Meclis, işbu Maddenin 1. fıkrası altında yeni seçilen Meclis görevi devralana kadar görev yapmaya devam eder.

69. Madde – Temsilciler Meclisi Seçimleri

1. Temsilciler Meclisi genel seçimi, Dönemi sona eren Meclis’in görev süresinin tamamlandığı ayı izleyen ilk ayın ikinci Pazar günü yapılır.

2. Seçimler, varyasyonlu veya varyasyonsuz nispi temsil sistemine göre düzenlenen ilgili seçim kanunu uyarınca yapılır.

3. Meclis’te bir sandalye boşaldığı takdirde, bu münhal sandalye, o an için Yürürlükte olan Seçim Kanunu uyarınca doldurulur.

4. İşbu Madde’nin 1. fıkrasında öngörülen şekilde belirlenen tarihte, deprem, sel, salgın hastalık ve benzer olağanüstü ve önceden görülemeyen olaylar nedeniyle seçimler gerçekleştirilemediği takdirde, asıl seçim tarihini izleyen bir sonraki hafta içinde, o haftanın da aynı gününde seçimler yapılır.

70. Madde –Fesih

1. Temsilciler Meclisi, kendisini ancak kendi mutlak çoğunluğunun oyuyla alınan  kararla feshedebilir.

2. Bu yönde alınan bir karar, 68. Maddenin 1. fıkrası ile 69. Maddenin 1. fıkrasına halel gelmeksizin, kararın alındığı tarihden sonra en erken otuz, en geç kırk gün içinde genel seçimin yapılacağı tarih ile yeni seçilecek Meclisin, genel seçim tarihinden sonra on beş günü aşmamak üzere ilk Genel Kurul tarihini belirleyecektir. Bu süre zarfında görev süresi sona ermiş olan Meclis görevine devam edecektir.

3. 68. Maddenin 1. fıkrasının muhteviyatına halel gelmeksizin,   fesihten sonra seçilecek Temsilciler Meclisi’nin görev süresi kendini fesheden Meclis’in geri kalan süresiyle sınırlı olacaktır. Fesih kararının Meclisin beş yıllık görev süresinin son yılı  içinde gerçekleşmesi durumunda, Temsilciler Meclisi feshedilen Meclis’in geri kalan süresi ve takip eden beş yıl için görev yapar; yeni seçilin Meclis’in eski Meclis dönemine ait her oturumu olağanüstü oturum olarak kabul edilir.

71. Madde- Kanun Koymanın Sınırı

68. Maddenin 2. fıkrası veya 70. Maddenin ikinci fıkrası hükümleri uyarınca yeni seçilen  Meclis görevini devralana kadar, Temsilciler Meclisi’nin görevi devam ettiği hallerde, görevini sürdüren Temsilciler Meclisi’nin acil ve ilgili Kanun veya kararda açıkça belirtilen, önceden öngörülemeyen acil ve istisnai durumlar dışında Kanun yapma ya da herhangi bir konuda karar alma yetkisi bulunmaz.  

72. Madde - Temsilcilerin Yemini

Temsilci, Temsilciler Meclisi’nde ve kamuya açık bir toplantıda görevlerini üstlenmeden önce, şu yemini edecektir: “Kıbrıs Rum Devleti Anayasası ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’na ve bunlar uyarınca yapılan kanunlara kalacağıma ve saygı göstereceğime yemin ederim.”

73. Madde – Görevle Bağdaşmazlık

Temsilcilik görevi, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Bakanlık ya da Belediye Başkanlığı görevi de dahil, belediye meclis üyeliği, ya da bir kamu görevi veya belediyeye ait bir başka makamla, birlikte yürütülemez.

İşbu Madde’deki “kamu görevi” ifadesi, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti veya Kıbrıs Rum Devleti’nin hizmetinde gelir getiren herhangi bir görev ya da Kıbrıs Rum Devleti ile Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti denetiminde gelir karşılığında verilen hizmetler  ve herhangi bir kamu işletmesi ya da kamu kuruluşunda herhangi bir görev anlamına gelir.

74. Madde – Görevin Boşalması

Temsilcinin sandalyesi,
 
(a) ölümü,

(b) yazılı istifası,

(c) 67. Maddenin (d) veya (e) fıkrasında atıfta bulunulan durumlardan birisinin ortaya çıkması veya Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığının sona ermesi ya da

(d) 73. Maddede kayıtlı görevlerden birisini üstlenmesi hallerinde,

 boşalır.

75. Madde – Meclis Görevlileri

1. Temsilciler Meclisi Başkanı, Temsilciler Meclisi’nin görev süresinin başında ve Meclisin bütün çalışma dönemi için seçilir.

2. İşbu maddenin 1. fıkrasında sözü edilen görevin boşalması durumunda, bu fıkrada belirtildiği üzere sözkonusu münhal görevin doldurulması için mümkün olan azami süratle ve gerektiği takdirde de olağanüstü bir oturumda seçim gerçekleştirilir.

3. Meclis Başkanlığı Makamı’nın geçici olarak münhal kalması ya da işbu maddenin 2. fıkrasında kaydedildiği üzere, sözkonusu Makamın doldurulmasını teminen gerekli sürecin işlediği zaman zarfında, Meclis tarafından aksine bir karar alınmadığı takdirde, en kıdemli Temsilci Meclis Başkanlığı’nı yürütülür.

4. Meclis Başkanı’na ilave olarak, Temsilciler Meclisi üyeleri arasından Meclis Başkanlığı ofisine bağlı olarak görev yapacak beş Meclis Katibi atanır.  

 76. Madde – Usul

Temsilciler Meclisi, parlamentonun çalışma usulü  ve birimlerin işleyişine ilişkin her konuyu İç Tüzük marifetiyle düzenler.

77. Madde  – Oturumlar

1. Temsilciler Meclisi olağan oturumu, genel seçimleri izleyen onbeşinci gün yapılır ve müteakip her yıl, buna tekabül eden aynı günde, olağan oturum için çağrı yapılmaksızın, toplanır. 
   
2. Temsilciler Meclisi’nin olağan oturumu, Temsilciler Meclisi’nin belirleyeceği şekilde, her yıl üç ila altı aylık bir dönem sürer.

3. Temsilciler Meclisi, on Temsilci’nin Meclis Başkanı’na muhatap talebi üzerine  Meclis Başkanı tarafından olağanüstü oturuma çağrılır.

78. Madde – Meclisin Toplantıları

1. Temsilciler Meclisi toplantıları kamuya açık olarak yapılır ve görüşmelerin tutanakları yayınlanır.

2. Temsilciler Meclisi, gerek duyduğu takdirde, Temsilcilerin toplam sayısının beşte üçünün oyu ile kabul edilecek bir karar temelinde oturumları kamuya kapalı olarak gerçekleştirebilir.

79. Madde  – Toplantıların Süreleri ve Gündemleri

1. Meclis Başkanı her toplantının başladığını ve sona erdiğini beyan eder.

2. Meclis Başkanı toplantının sona erdiğini beyan ederken,  Temsilciler Meclisi’nin rızasıyla, aynı zamanda bir sonraki toplantının belirlenen tarih ve zamanını ilan ederek, sözkonusu toplantının gündemini Temsilciler Meclisi’ne sunar.

3. Her gündem basılarak toplantıdan en az yirmidört saat önce Temsilcilere dağıtılır. Ancak sözkonusu gündem halen tartışılmakta olan bir konuya ilişkin ise, toplantı öncesinde olmak kaydıyla herhangi bir zaman dağıtılabilir.

80. Madde – Yetersayısı  ve Erteleme İşlemi

Temsilciler Meclisi yetersayısı toplam üye sayısının asgari üçte birini içerir.

81. Madde – Oy Verme

Temsilciler Meclisi’nin yasa ve kararları mevcut ve oy veren Temsilcilerin basit çoğunluğuyla kabul edilir.

 82. Madde – Bildiriler ve Açıklamalar

1.    Kıbrıs Rum Devleti Hükümeti Başkanı Temsilciler Meclisine mesaj göndererek hitap edebileceği gibi, görüşlerini Bakanlar aracılığıyla da Temsilciler Meclisine iletebilir.

2.    Bakanlar, Temsilciler Meclisi’ndeki ya da herhangi bir Komitedeki görüşmeleri izleyebilirler ya da yetkilerine giren bir konuda Temsilciler Meclisi’ne ve ya herhangi bir Komiteye açıklamada bulunabilir ve bilgi verebilirler.

 83. Madde  – Yasa Tasarılarının Sunulması

1. Herhangi bir Bakan ya da Temsilciler Meclisi üyesi, yasa tasarısı sunma hakkına sahiptir.

2. Hiç bir  Temsilci, bütçe harcamalarında bir artış  öngören yasa tasarısı sunamaz.

84. Madde – Bütçe

1. Bütçe, mali yılın başlayacağı yasayla belirlenen günden asgari üç ay önce Temsilciler Meclisi’ne sunulur ve sözkonusu tarihten önce oylanır.

2. Mali yıl sonundan önceki üç ay içinde, nihai hesaplar onay için Temsilciler Meclisine sunulur.

85. Madde – Yasaların İşlemesi

Temsilciler Meclisi’nin çıkardığı bir kanun ya da aldığı bir karar, sözkonusu kanun ya da karar kapsamında başka bir tarih öngörülmediği takdirde, Resmi Gazetede yayınlanmak suretiyle  yürürlüğe girer.

86. Madde  – Temsilciler Aleyhine Yargısal İşlemler

1. Temsilciler, Temsilciler Meclisi’nde yaptıkları açıklama ya da verdikleri oy nedeniyle medeni ya da cezai davalara konu edilemezler.

2. Kıbrıs Rum Devleti yasalarına karşı bir harekette bulunduğu iddiasıyla, Temsilciliği sürdüğü sürece, Yüksek Mahkemenin izni olmadan, Temsilci hakkında dava açılamaz, Temsilci tutuklanamaz ya da hapsedilemez.  Beş yıl ya da daha fazla hapis cezayı gerektiren bir suç halinde, suç üstü olan bir durum sözkonusu ise Yüksek Mahkeme izni aranmaz. Bu durumda Yüksek Mahkeme, yetkili makamın bildirimi üzerine, suçlanan kişinin Temsilciliği devam etmekteyse, yargı  sürecinin ya da tutuklamanın devamına onay verme ya da reddetme konusunda karar bildirir.

3. Eğer Yüksek Mahkeme, Temsilci aleyhine dava açılmasına izin verilmesini kabul etmezse, Temsilcinin dava edilemediği dönem, bahsekonu suç bakımından herhangi bir zaman aşımı süresi olarak hesaplanamaz.

4. Eğer Yüksek Mahkeme, yetkili Mahkeme tarafından Temsilci aleyhinde alınan hapis cezasının uygulanmasına izin vermeyi reddederse, bahsekonu cezanın uygulanması Temsilcilik görevinin sonuna kadar ertelenir.

87. Madde – Ücret

1. Temsilciler, Kamu Gelirlerinden yasa ile belirlenen ücreti alırlar.

2. Sözkonusu ücrette yapılabilecek herhangi bir artış, artışın yapıldığı Temsilciler Meclisi görev süresi boyunca yürürlüğe giremez.

88. Madde –Vasıflara İlişkin Hüküm

Seçilecek adayların vasıfları ve seçim başvurularına ilişkin her türlü soru Yüksek Mahkeme tarafından nihai hükme bağlanır.

VI. BÖLÜM – KIBRIS RUM DEVLETİNİN BAĞIMSIZ MEMURLARI

89. Madde – Başsavcı ve Başsavcı Yardımcısı
1. Kıbrıs Rum Devleti Hükümeti Başkanı, Yüksek Mahkeme hakimi olarak atanma vasfına sahip iki kişiyi Kıbrıs Rum Devleti Başsavcısı ve Başsavcı Yardımcısı olarak atar.

2. Kıbrıs Rum Devleti Başsavcısı, bağımsız bir görev olan Kıbrıs Rum Devleti Hukuk Kurumu Başkanlığını yürütecek, herhangi bir Bakanlığa bağlı olmayacaktır. Başsavcı Yardımcısı Hukuk Kurumunun Başkan Yardımcısı görevini yürütür.

3. Kıbrıs Rum Devleti Başsavcısı ve Başsavcı Yardımcısı Kıbrıs Rum Devleti daimi Hukuk hizmetleri üyesidirler, bu görevi Yüksek Mahkeme hakimleri için öngörülen tanım ve şartlar çerçevesinde yürütürler,  Yüksek Mahkeme hakimleri için öngörülen esaslar haricinde görevden alınamazlar.

90. Madde  – Yetkiler ve İşlevler

1. Kıbrıs Rum Devleti Başsavcısı, Başsavcı Yardımcısının yardımıyla, Kıbrıs Rum Devletinin, Kıbrıs Rum Devleti Hükümeti Başkanının, Bakanlar Kurulu’nun ve Bakanların hukuk danışmanlığını yapar, işbu Anayasa ve yasayla kendisine tanınan tüm diğer yetkileri kullanır, diğer işlev ve görevleri yerine getirir.

2. Kıbrıs Rum Devleti Başsavcısı,  Kıbrıs Rum Devleti’nde her türlü kişi aleyhinde işlenen suça ilişkin davayı başlatma, yürütme, üstlenme ve devam ettirme ya da sona erdirme konusunda, kamu yararına dair takdir hakkı çerçevesinde yetkilidir. Bu yetki kendisince şahsen, talimatı altında ya da uyarınca hareket eden memurları, veya talimatı altında ya da uyarınca hareket eden avukatlar vasıtasıyla kullanılır.

3. Kıbrıs Rum Devleti Başsavcı Yardımcısı, görevlerini yerine getirmek konusunda makamına ait olan bütün görevleri kullanır ve yerine getirir,  Kıbrıs Rum Devleti Başsavcısının yönlendirmesi ve  işbu Anayasanın hükümleri uyarınca, yasayla Kıbrıs Rum Devleti Başsavcısına tanınan tüm yetkileri kullanır, tüm işlev ve görevleri ifa eder.

4. Kıbrıs Rum Devleti Başsavcı Yardımcısı, görevi başında bulunmadığı ya da geçici olarak görevini  yerine getirememesi durumunda  Kıbrıs Rum Devleti Başsavcısının adına yetki kullanır.

 91. Madde – Savcılık Direktörü 

90. maddenin 2. fıkrası çerçevesinde, yasayla Savcılık Direktörlüğü görevi ihdas edilebilir.

 92. Madde – Sayıştay Başkanı

1. Kıbrıs Rum Devleti Hükümeti Başkanı uygun iki  kişiyi Sayıştay Başkanlığına ve Sayıştay Başkan Yardımcılığına atar.

2. Sayıştay Başkanı, bağımsız bir makam olan ve hiçbir Bakanlığa bağlı bulunmayan Kıbrıs Rum Devleti Sayıştayının Başkanı,  Yardımcısı ise Sayıştay Başkan Yardımcısı görevini ifa eder.

3. Sayıştay Başkanı ve Sayıştay Başkan Yardımcısı, Kıbrıs Rum Devleti Daimi Kamu Hizmetinin üyeleri olup, Yüksek Mahkeme hakimleri için geçerli şartlar ve yöntem haricinde emekli edilemezler, görevden alınamazlar.

 93. Madde – Yetkiler ve İşlevler

1. Sayıştay Başkanı, Sayıştay Başkan Yardımcısının yardımıyla, Kıbrıs Rum Devleti adına, tüm ödeme ve alındıları kontrol eder; Kıbrıs Rum Devleti’den aldığı yetki altında, tüm para ve yönetilen diğer varlıklara dair hesapları, borçlanmaları kontrolden geçirir, teftiş eder; bu amaçla, sözkonusu hesaplara ilişkin tüm defter, kayıt ve raporlar ile sözkonusu kayıt araçlarının bulundurulduğu her yere erişim hakkına sahiptir.

2. Sayıştay Başkanı, Sayıştay Başkan Yardımcısının yardımıyla, yasayla tanınan diğer yetkileri kullanır ve diğer işlev ve görevleri yerine getirir.

3. Sayıştay Başkanının, işbu Bölümde belirtilen yetki, işlev ve görevleri kendisince şahsen ya da talimatı altında ve uyarınca hareket eden memuru tarafından yerine getirilebilir.

4. Sayıştay Başkanı, işbu Bölüm altındaki işlev ve görevlerinin uygulanması konusunda her yıl,  Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı ile Temsilciler Meclisi’ne sunulmak üzere rapor hazırlar.

OMBUDSMAN

94. Madde

1. Başkanın önerisi üzerine ve Temsilciler Meclisi’nin onayıyla, Başkan ahlaki, eğitimsel ve  mesleki özellikleri bakımlardan yüksek düzeyli bir kişiyi altı yıllık sabit bir süre için Ombudsman olarak atar.

2. Ombudsman bağımsız bir memurdur ve Başkanın ya da herhangi bir Bakanlığın altında görev yapmaz. Ombudsman’a, yasa uyarınca, yalnızca Ombudsman’a bağlı olacak Ombudsman ofisindeki nitelikli memurlar yardım eder. Ombudsmanlık kurumunun kendi bütçesi bulunur.

3. Ombudsman, zayıf yönetim, kötü Hükümet ya da hukuki hakların ihlalinin önlenmesi için, talep üzerine ya da kendi takdiriyle (ex proprio motu), idari hareketlerden etkilenen kişiler ile kamu servisi arasında inceleme ve/veya arabuluculuk yapar. Kamu görevlileri, yasayla belirlendiği çerçevede, Ombudsman’ın soruşturmalarını kolaylaştırmakla yükümlüdürler.

4. Ombudsman, Yüksek Mahkeme hakimleriyle aynı kural ve şartlarda görevini yürütür ve Yüksek Mahkeme hakimleri için geçerli şartlar ve yöntemin dışında, sabit görev süresi sırasında görevden alınamaz.

BÖLÜM VII – KAMU HİZMETİ

Genel

95. Madde – Tanımlar

Bu bölümde, başka bir şekilde tanımlanması gerekmediği takdirde,

“kamu görevi” Kıbrıs Rum Devleti kamu hizmetinde bir makam anlamına,
“kamu görevlisi” kamu makamında, sürekli ya da geçici ya da vekaleten çalışan anlamına,
“kamu hizmeti”, Kıbrıs Rum Devleti adına yürütülen her türlü hizmet anlamına gelir; ancak bu tanım, işbu Anayasanın şartları uyarınca Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı tarafından, işbu Anayasa temelinde, atanan ya da doldurulan bir göreve dair hizmeti ya da Kıbrıs Rum Devleti veya işbu Anayasa çerçevesinde adıgeçen bir kurumun daimi işleriyle bağlantılı olarak düzenli olarak istihdam edilenler hariç, işçilerin hizmetini kapsamaz.

96. Madde – Kamu Hizmeti

1. Federal yasa ve Avrupa Birliği Hukuku sınırları dahilinde, yasayla aksi öngörülmediği takdirde, Kamu Hizmeti, Kıbrıs Rum Devleti’nde daimi olarak ikamet eden Kıbrıs vatandaşlığını taşıyan kişilerce yürütülür.

2. Kıbrıs Rum Devleti kamu görevlisi eş zamanlı olarak Federal Hükümette ya da Kıbrıs Türk Devleti’nde kamu görevlisi olamaz.

97. Madde – Kamu Hizmeti Komisyonu
1. Kıbrıs Rum Devleti Hükümeti Başkanı tarafından atanan bir yönetici ve altı başka üyeden oluşan bir Kamu Hizmeti Komisyonu olacaktır.

2. Komisyonun her üyesi altı yıllık dönem için atanır, ancak Kıbrıs Rum Devleti Hükümeti Başkanı’na yapacağı yazılı beyanla görev süresince her zaman görevinden istifa edebilir. 

3. Komisyon üyesinin ücreti ve hizmete ilişkin diğer şartları yasayla belirlenir ve üyenin atanmasından sonra aleyhine değiştirilemez.

4. Komisyon üyesi, Yüksek Mahkeme hakimleri için geçerli olan şartlar ve yöntemin dışında görevlerinden alınamazlar. 

5. (1) Kıbrıs Rum Devleti vatandaşı olmayan, yüksek ahlaki özellikleri ve Temsilciler Meclisi üyeliğine seçim için gerekli özellikleri taşımayan hiç kimse Komisyon üyeliğine atanamaz.

 (2) Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti ya da Kıbrıs Rum Devleti’nde, Başkanlık makamı açısından son oniki ay içinde, ya da diğer üyeler bakımından son altı ay içinde,

       (a) Bakan,
       (b) Temsilciler Meclisi üyesi,
       (c) kamu görevlisi ya da Polis Kuvveti mensubu,
      (d) herhangi bir Kamu İşletmesinde, yerel yönetimde ya da kamusal amaçla 
  yasayla ihdas edilmiş kurum ya da makamda yönetici,  ya da çalışan ya da, 
       (e) sendika veya bir sendikayla bağlantılı bir kuruluş ya da dernek üyesi  olarak hizmet etmiş olan hiçkimse, Komisyon üyesi olarak atanamaz, ve olamaz.

6. Bir Komisyon üyesinin, ne süreyle olursa olsun görevinden izinli olarak ayrılması ya da herhangi bir başka nedenle Kıbrıs Rum Devleti’nde fiziken bulunmaması sonucunda üye olarak işlevlerini yerine getirememesi halinde, Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı, üyenin görevi başında  bulunmayacağı süre için, yerine üyenin görevlerini ifa etmek üzere, bu göreve atanma niteliklerini haiz bir kişiyi getirebilir.

98. Madde – İşlevler ve Oylama

1. Bu paragrafta belirtilen konulara ilişkin Anayasa’daki diğer açık hükümler saklı kalmak ve   mevcut yasaların  hükümlerine tabi kalınmak   şartıyla,   kamu görevlilerinin atanması, onaylanması, daimi emeklilik hakkı veren bir kuruma yerleştirilmesi, terfii,  nakli, emekliliği, görevden atılması ve ayrılması dahil, disiplin kurallarının tatbiki ve bir makama yardımcı atanması hususları Kamu Hizmet Komisyonu’nun görev alanındadır. İşbu Anayasa hiçbir şekilde, Temsilciler Meclisi’nin daimi emeklilik hakkı veren bir kurumuna, kanun marifetiyle kamu görevi ifa eden geçici çalışanlar yerleştirme hakkına halel getiremez, ancak bu yönde bir yasa bir defaya mahsus olarak çıkarılabilir.

2. Başkan, Komisyonu toplantıya çağırır ve başkanlık eder.

 Bu çerçevede,
(a) Tüm üyelere önceden haber verilmeden toplantı düzenlenemez.
(b) Oyların eşitliği temelinde Başkan ikinci ya da belirleyici oy kullanamaz.

3. Komisyonun her kararı mutlak çoğunluk esasına göre alınır.

VIII. BÖLÜM

99. Madde – Başsayman

1. Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı uygun nitelikleri haiz iki kişiyi Başsayman ve Başsayman Yardımcısı olarak atar.

2. Başsayman Hazine’nin Başkanı, Başsayman Yardımcısı ise Hazine’nin Başkan Yardımcısı sıfatını taşırlar.

3. Başsayman ve Başsayman Yardımcısı, 95. Madde’ye halel gelmeksizin, Kıbrıs Rum Devleti Kamu Hizmeti’nin Daimi bir mensubudur.

4. Başsayman ve Başsayman Yardımcısı’nın, emeklilik ve görevden çıkartılma ya da el çektirme konuları dahil disiplin işlemleri, Kamu Hizmet Komisyonu’nun yetkisi kapsamına girer.

 100. Madde – Yetkiler ve İşlevler

1. Başsayman, Başsayman Yardımcı’nın yardımıyla, Kıbrıs Rum Devleti yetkisi altında tüm paralar ve diğer yönetilen varlıklara ilişkin tüm hesap işlemlerini ve borçlanmaları yönetir ve denetler ve işbu Anayasa’nın hükümleri ile diğer yasalar uyarınca, Kıbrıs Rum Devleti’ne ait tüm para ödemelerini alır ve gereken ödemeleri yapar.

2. Başsayman, Başsayman Yardımcısı’nın yardımıyla, yasayla kensine tanınan tüm yetkileri kullanır, tüm işlevlerini yürürtür ve görevlerini yerine getirir.

3. Başsayman’ın işbu bölümde belirtilen yetkileri, işlevleri ve görevleri kendisi tarafından şahsen ya da  talimatı altında ve uyarınca hareket eden astları tarafından yerine getirilebilir.

4. Başsayman Yardımcısı, normal olarak makamının sorumluluğu kapsamındaki işlev ve görevleri yerine getirmek üzere gerekli yetkileri haiz olup, Kıbrıs Rum Devleti Başsaymanı’nın yönetiminde, bu Anayasa’nın hükümleri uyarınca ve yasayla, Kıbrıs Rum Devleti Başsaymanı’na tanınan tüm yetkileri kullanır;  tüm işlev ve görevleri yerine getirir.

5. Başsayman Yardımcısı, Başsayman’ın yokluğunda ya da görevini yerine getirmesi geçici olarak mümkün olamadığında, Başsayman’ın yetki ve sorumluluklarını üstlenir.

IX. BÖLÜM

101. Madde – Polis Teşkilatı

1. Kıbrıs Rum Devleti Polis gücü Devlet Polis Teşkilatı Hakkında zaman içinde değiştirilebilecek olan Federal Anayasal Nitelikteki Yasa ile belirlenen sayıdan daha fazla olamaz.

2. Polis teşkilatı mensupları yalnızca olağan  polis görevlerine uygun silah taşıyabilirler. Lisanslı spor maksatlı silahlar hariç, tüm ateşli silahlar kamu ve halkın kullanımına yasaklanmıştır.

3. Paramiliter ya da ihtiyat kuvvetleri bulundurulamaz, askeri ya da paramiliter eğitim yapılamaz.

102. Madde – Polis Teşkilatı Başkanı ve Başkan Yardımcısı

Kıbrıs Rum Devleti Polis Şefi ve Şef Yardımcısı, Başkan tarafından atanır.

103. Madde – Yetkiler ve İşlevler

1. Hukuk, düzen ve kamu güvenliğinin korunması, Federal Polis Teşkilatı’nın sorumlulukları ve Ortak Tahkikat Bürosu’na bağlı olarak, Kıbrıs Rum Devleti Polis Kuvveti’nin sorumluluğundadır.

2. Kıbrıs Rum Polisi, Devlet Polis Teşkilatı’na ilişkin Federal Anayasal Nitelikteki Yasa,  Ortak Tahkikat Bürosuna ilişkin Anayasa Nitelikli Yasa ve Kıbrıs Rum Devleti’nin konuya ilişkin kanunlarına uygun olarak görevlerini yerine getirirler.

3. Kıbrıs Rum Devleti Polis Kuvveti, Polis Konularında İşbirliği Anlaşması ve Birleşmiş Milletler barışı koruma operasyonuna uygun olarak Federal Polis, Ortak Tahkikat Bürosu ve Kıbrıs Türk Devlet Polisi ile işbirliği yapar.

X. BÖLÜM – KIBRIS RUM DEVLETİ YÜKSEK MAHKEMESİ

104. Madde
1. (1) Asgari 13 hakimden oluşan ve bunlardan birisinin Başkan olacağı Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi kurulacaktır.

 (2) Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi Başkanı ve diğer hakimler, Kıbrıs Rum 
 Devleti Başkanı tarafından atanır.

2. Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’nin merkezi Lefkoşa’dır.

3. Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi hakimleri Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetinin vatandaşlarıdırlar.

4. Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi Başkanı ve diğer hakimler, yüksek mesleki ve ahlaki düzeydeki hakimler ve avukatlar arasından atanır.

5. (1) Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi hakimleri, Kıbrıs Rum Devleti yargı hizmetleri  daimi üyeleri olacaklar ve altmışsekiz yaşına kadar bu görevde kalırlar.

 (2) Yasaların hükümleri çerçevesinde emeklilik maaşı, emeklilik tazminatı ya da herhangi diğer kazançlara ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi Başkanı ve hakimleri,  Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı’na hitaben  yazılı olarak istedikleri zaman görevden istifa talebinde bulunabilirler.

(3) Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi Başkanı ve hakimleri, zihni ya da fiziksel  yetersizlik ya da zayıflık nedeniyle, görevlerini daimi olarak ya da geçici bir süre için   yerine getiremez olmaları durumunda emekliye ayrılırlar. Bu suretle emekliye ayrılan hakim yürürlükteki herhangi bir kanunun öngördüğü hak ve ödemelere hak kazanır.

(4) Rum Devleti Yüksek Mahkemesi Başkanı ya da herhangi bir hakimi suistimal sebebiyle  görevden uzaklaştırabilir.

6. (1) Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi Başkanı’nın Oturum Başkanı olacağı ve Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi hakimlerinin üye olacakları  Hakimler Yüksek Konseyi ihdas edilecektir.
 
 (2) Bu Konseyin,

(a) bu maddenin 5. paragrafının (3) ve (4) bentleri uyarınca, Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi Başkanı ve herhangi bir hakiminin emeklilik,  görevden alınma ya da atamasının durdurulmasına dair tüm konuların kararlaştırılmasında ve 

  (b) adli memurların atanması, terfii, nakli, atanmasının durdurulması, görevden   alınması ve disiplin yetkisinin kullanılmasında kendisine münhasır yetkileri   olacaktır.

  (c)  (a) ve (b) bentlerinde  yeralan yetkiler, Konseyin, iki yıllık bir dönem   için oylama ile seçilen beş üyesinden oluşacak bir bölümü tarafından   kullanılacaktır. Bu bölümün    herhangi bir kararı, etkilenen kişinin talebi   üzerine, diğer Konsey üyelerince gözden geçirilebilir.

 Bir yasayla Konsey, asliye ve temyiz makamlarına bölünebilir.

(3) Konseyin dava işlemleri bu paragrafta (2). bent altında adli nitelikte olacak ve ilgili hakim Konsey’de davayı açıklama ve sunma hakkına sahip olacaktır.

(4) Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi hakimi için geçerli şartlar ve şeklin dışında, hiçbir adli memur emekliye ayrılamaz, ya da görevinden alınamaz.

(5) Konseyin çoğunlukla alınacak kararı  bu karara göre hareket etmesi gereken Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı bakımından bağlayıcı niteliktedir.
 

7. Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi Başkanı ve herhangi bir hakimi aleyhinde, adli görevleri çerçevesinde yaptıkları hiçbir hareket ya da söyledikleri hiçbir söz nedeniyle dava açılamaz.

8. Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi Başkanı ve hakimlerinin ücret ve diğer hizmet şartları yasayla belirlenir.

9. Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi Başkanı ve hakimlerinin maaş ve diğer hizmet şartları atanmalarından sonra aleyhlerine değiştirilemez.

10. Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi Başkanı eşitleri arasında önceliğe sahiptir (primus inter pares). Bu çerçevede, görev şartları ve kuralları Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi hakimleriyle aynıdır. 

 105. Madde

1.  Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’nin davaların görüldüğü bütün oturumları kamuya açık olacaktır. Ancak Mahkeme, duruşmanın salimen icrası veya Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin veya Kıbrıs Rum Devleti’nin güvenliğinin veya kamu vicdanının gerekli kıldığı hallerde, duruşmaları mahkeme görevlilerinin ve mevcut ise sadece tarafların katılımıyla görebilir.

2.  Bir başvuru ilk anda ciddiyetten uzak olduğu intibaını yarattığı takdirde, Mahkeme, tarafların  veya onlar adına hareket edenlerin iddialarını dinledikten sonra, başvurunun gerçekte de ciddi olmadığına kanaat getirirse, bu başvuruyu kamuya açık bir oturuma gerek olmaksızın oybirliğiyle reddedebilir.

106. Madde
Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi müteakip maddelerde belirtilen bütün konularda nihai hüküm vermek bakımından münhasır yargı yetkisine sahiptir.

107. Madde
1.  Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı’nın, Temsilciler Meclisi tarafından kabul edilmiş bütçeyi ayırımcılık yapıldığı kanaati taşıdığı gerekçesiyle Temsilciler Meclisi’ne iade etme hakkını kullandığı ve Temsilciler Meclisi’nin kararında ısrar ettiği hallerde, Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı aynı gerekçeyle Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’ne başvurma hakkına sahiptir.

2. Başvuru, kanunların ve Temsilciler Meclisi kararlarının yayınlanması için işbu Anayasa’da belirtilmiş süreler dahilinde yapılmalıdır.

3. Bu başvuru sonucunda Mahkeme bütçeyi tamamen veya kısmen geçersiz kılabilir, onaylayabilir veya Temsilciler Meclisi’ne iade edebilir.

4. Mahkemenin kararı gecikmeksizin Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı’na ve Temsilciler Meclisi Başkanı’na bildirilir ve Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı tarafından ivedilikle Kıbrıs Rum Devleti resmi gazetesinde yayımlanır.

 108. Madde
1. Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, Temsilciler Meclisi ile Kıbrıs Rum Devleti’nin herhangi bir kurumu veya makamı arasında ortaya çıkacak yetki veya selahiyet çatışması veya uyuşmazlığına ilişkin bir konuda yapılacak başvuruda nihai hüküm verme yetkisine sahiptir;

Ancak, bu paragrafla getirilen düzenlemeler, Kıbrıs Rum Devleti’nin mahkemeleri veya adli makamları arasındaki çatışma veya uyuşmazlığa uygulanamaz. Bu çatışma veya uyuşmazlıklar Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi tarafından diğer usüller çerçevesinde karara bağlanır.

Bu fıkranın amaçları bakımından Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi “mahkemeler veya adli makamlar” tanımının kapsamına girmez.

2.  Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’nin herhangi bir konuda yetkili olup olmadığına ilişkin bir sorun ortaya çıktığı takdirde, bu husus Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi tarafından karara bağlanır.

3.  Bu maddenin 1. paragrafı doğrultusunda Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’ne başvurular:

(a) Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı,
(b) Temsilciler Meclisi veya
(c) Kıbrıs Rum Devleti’nde, ilgili çatışma veya uyuşmazlığa müdahil olan herhangi bir kurum veya makam,

tarafından yapılabilir.

4.  Bu başvuru, yetki veya selahiyete ilişkin uyuşmazlığın başladığı günden itibaren 30 gün zarfında yapılmalıdır.

5.  Bu başvuru üzerine, Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, bahsekonu kanun, karar veya işlemi, davayı veya başvuruyu, ilgili yasanın, işlemin veya kararın gereken yetki ve selahiyet bulunmaksızın çıkartıldığı gerekçesiyle,  çatışma ve uyuşmazlığın başladığı veya ilk andan itibaren hukuki veya diğer sonuçlarıyla birlikte tamamen ya da kısmen geçersiz kılabilir ve her iki halde de ilgili kanun, karar veya fiile göre yapılmış veya yapılmamış işlemlerin geçerliliği hakkında hüküm verebilir.

6.  Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, bu tür başvurulara ilişkin kararı gecikmeksizin ilgili taraflara ve kararı Kıbrıs Rum Devleti resmi gazetesinde ivedilikle yayımlatacak olan Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı’na bildirir.

7.  Bu maddeye göre yapılan başvurularda Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, başvuruya esas teşkil eden kanun veya kararın yürürlüğünü, başvuruya ilişkin nihai kararın verilene kadar askıya alınmasına hükmedebilir. Bu hüküm Kıbrıs Rum Devleti Resmi Gazetesi’nde gecikmeksizin yayımlanır.

109. Madde

1.  Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı, herhangi bir yasanın veya Temsilciler Meclisi kararının yayımlanmasından önce, dilediği zaman bu kanun veya kararın veya belirli bir hükmünün işbu Anayasa’nın herhangi bir maddesi ile çeliştiği veya aykırı olduğu gerekçesiyle Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’nin görüşüne başvurabilir.

2.  Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, bu maddenin 1. paragrafı uyarınca kendisine yöneltilen bütün konuları görüşür ve Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı ve Temsilciler Meclisi’nin görüşlerini dinledikten sonra konuya ilişkin kararını verir; bu kararı Başkan’a ve Temsilciler Meclisi’ne bildirir.

3.  Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’nin ilgili kanun veya kararın veya bunların herhangi bir hükmünün Anayasa’nın bir hükmüne aykırı olduğuna veya çeliştiğine hükmetmesi halinde, bu kanun, karar veya bunların ilgili hükmü Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı tarafından yayımlatılmaz.

110. Madde

1. Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı, 30. Madde ile teminat altına alınan hakka bir formalite, koşul veya kısıtlama getiren herhangi bir kanunun yayımlanmasından önce uygun gördüğü bir zamanda, bu formalite, koşul veya kısıtlamanın kamunun yararına olmadığı veya Kıbrıs Rum Devleti’nin çıkarlarına aykırı olduğu gerekçesiyle Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’ne başvurabilir.

2. Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, konuyu görüşür ve Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı ve Temsilciler Meclisi’nin iddialarını dinledikten sonra konuya ilişkin kararını verir, bu kararı Başkan’a ve Temsilciler Meclisi’ne bildirir.

3.  Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, bu formalite, koşul veya kısıtlamanın kamu yararına olmadığına veya Kıbrıs Rum Devleti’nin çıkarlarına aykırı olduğuna hükmeder ise, bu formalite, koşul veya kısıtlamayı havi kanun veya karar Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı tarafından yayımlatılmaz.

 111. Madde

1.  Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı veya yeni seçilmiş bulunan Temsilciler Meclisi’nin  üyelerinin en az beşte biri, yeni Temsilciler Meclisi göreve başlayıncaya değin görevde kalacak mevcut Temsilciler Meclisi’nin, 71. Maddede öngörülen kanun veya kararları çıkartmasını haklı kılacak acil ve öngörülemeyen istisnai koşulların mevcut olup olmadığını tespit için, Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’ne başvuru hakkına sahiptir.

2.  Bu başvuru, Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı tarafından yapılacak ise, kanunların ve Temsilciler Meclisi kararlarının yayımlanmasına dair işbu Anayasa’da öngörülen süre zarfında gerçekleştirilmelidir. Başvuru, tanımlanan temsilcilerce yapılacak ise, yeni Meclis’in ilk toplantısından itibaren 15 gün zarfında gerçekleştirilmelidir.

3.  Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’nin kararı gecikmeksizin Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı’na ve Temsilciler Meclisi Başkanı’na bildirilir ve Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı tarafından ivedilikle Kıbrıs Rum Devleti Resmi Gazetesi’nde yayımlatılır.

 112. Madde

1.  Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’ndeki işlemler hariç olmak üzere, diğer herhangi bir adli işlemin tarafı veya herhangi bir hakim veya adli birim, duruşmanın bir aşamasında, duruşmaya ilişkin kararda yararlanılacak bir kanun veya kararın veya bunların hükümlerinin anayasaya aykırılığı iddiasını gündeme getirebilir ve bu iddianın gündeme getirildiği mahkeme, konuya ilişkin kararını uygun gördüğü aşamada verir; bu mahkemenin nihai kararına karşı Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi önünde temyiz hakkı bulunmadığı takdirde, iddianın gündeme getirildiği mahkeme, iddiayı Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’ne karar için sunar ve Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi iddiaya ilişkin bir hükme varıncaya değin duruşmaları erteler.

2.  Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, kendisine iletilen bu konuyu tarafları dinledikten sonra görüşür ve kararını verir. Kararını konunun gündeme getirildiği Mahkemeye bildirir.

3.  Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’nin bu maddenin 2. fıkrasına göre alacağı karar, sorunun gündeme getirildiği mahkeme ve duruşmanın tarafları bakımından bağlayıcıdır. Yüksek Mahkeme’nin kararı, ilgili kanun, karar veya bunların herhangi bir hükmünün anayasal olmadığı yönünde tecelli ettiği takdirde, bu kanun veya kararın sadece ilgili duruşmada uygulanmaması sonucunu doğurur.

113. Madde
Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı ve Temsilciler Meclisi üyelerinin, Seçim Kanununa göre yapılacak bütün seçim başvuruları konusunda nihai karar verme yetkisine münhasıran sahiptir.

114. Madde
1. Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, Kıbrıs Rum Devleti’nde yürütme veya idari yetkisini kullanan  bir kurumun, makamın veya kişinin, herhangi bir kararının, fiilinin veya ihmalinin  işbu Anayasa’ya veya bir kanuna aykırı olduğuna veya bu makama, kuruma veya kişiye tevdi edilmiş yetkilerin aşıldığına veya kötüye kullanıldığına ilişkin şikayet başvurularında nihai karar verme yetkisine sahiptir.

2.         Böyle bir  başvuru, mevcut herhangi bir meşru çıkarı, bu tür bir karardan, fiilden veya ihmalden ötürü olumsuz ve doğrudan etkilenen bir kişi  tarafından yapılabilir.

3.         Böyle bir başvuru, kanun ya da kararın yayımlanmasından itibaren, eğer yayımlanmadıysa ve ihmal durumu varsa, kişinin bunu öğrenmesinden itibaren 75 gün içerisinde yapılmalıdır.

4.         Böyle bir başvurunun ardından mahkeme, alacağı karar ile,

a) Sözkonusu karar veya fiil ya da ihmalin tümünü ya da bir kısmını teyit eder, veya

b) Sözkonusu karar veya fiilin tümünü ya da bir kısmını geçersiz kılar ve bütün etkileriyle birlikte hükümsüz ilan eder, veya

c) Bu ihmalin tamamının ya da bir kısmının hiç yapılmamış olması gerektiğini, her ne olursa olsun ihmal edilenin  yerine getirilmiş olması gerektiğini ilan eder.

5. Bu maddenin 4. fıkrası çerçevesinde alınan bir karar, Kıbrıs Rum Devleti’nin tüm mahkemelerini, organlarını ve makamlarını bağlar ve ilgili organ, makam ya da kişiler bakımından hüküm doğurur ve uygulanır. İlgili organ, makam ya da kişinin başvurusu üzerine mahkeme, iptal eden kararın nasıl uygulanacağına ilişkin özel yönergeler yayınlayabilir.

6.         Bu maddenin 4. fıkrası çerçevesinde geçersiz ilan edilen ya da hükümsüz kılınan bir karar  ya da fiilden dolayı zarara uğrayan bir kişi, zararının ilgili kurum, makam ya da kişi tarafından tatminkar bir düzeyde karşılanmaması durumunda, zararının telafi edilmesi veya başka çareler bulunması için ve mahkeme tarafından zarara ilişkin adil ve hakkaniyete uygun bir tazminat miktarının saptanması veya mahkemenin vermeye yetkili olduğu adil ve hakkaniyete uygun diğer bir tazminat  için, mahkeme nezdinde hukuki işlemler başlatabilir.

7.  Kıbrıs Rum Devleti’nde yürütme ya da idari yetkisini kullanan bir organ,   makam ya da kişinin herhangi bir karar, işlem ya da ihmalden kaynaklanan ihtilafın içeriğine ilişkin hüküm vermek üzere yargı yetkisine sahip olacak birinci derece idare mahkemesi kurulacaktır. Eğer bir kişi bu maddenin 2. fıkrası çerçevesinde başvuru hakkına sahipse ve bu idare mahkemesine başvurma yolunu seçmiş ise, bu kişi bundan sonra Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesine başvurma hakkına sahip olamaz, ancak bu mahkemenin kararına karşı hukuki veçhesi bakımından Yüksek Mahkeme’ye temyiz başvurusunda bulunabilir.

115. Madde
Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı’nın, görevlerini 53. Maddenin 1. fıkrasının (e) bendinde belirtildiği üzere, etkin bir biçimde ifa etmesine engel olan geçici ya da sürekli bir yetersizlik durumunun ya da geçici olanlar hariç yokluk, gaiplik durumunun bulunup bulunmadığına ilişkin olarak Kıbrıs Rum Devleti Başsavcısı tarafından, 53. Maddenin 3. fıkrası hükümleri uyarınca verilecek takrir çerçevesinde nihai hüküm verme yetkisine münhasıran sahiptir.

116. Madde

112. Maddenin 3. fıkrasındaki  hükümler gereği, Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’nin yukarıda zikredilen yetki ve sorumluluğunda olan konularda vereceği kararlar, Kıbrıs Rum Devleti’ndeki bütün mahkemeler, organlar, makamlar ve kişiler için bağlayıcıdır.

117. Madde

Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, belirsizlik durumunda işbu Anayasa’yı, Kuruluş Anlaşması’nın ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Anayasası’nın lafzı ve ruhuna uygun olarak münhasıran yorumlama  yetkisine sahiptir.

118. Madde

Kıbrıs Rum Devleti’nin yargı erki, Anayasa’nın yukarıda bahsedilen maddeleri dışında, Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, birinci alt derece mahkemeleri ve temyiz mahkemeleri tarafından kanunla düzenlendiği şekilde kullanılır.

119. Madde

1. Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi Kıbrıs Rum Devleti’ndeki en yüksek temyiz mahkemesidir.

2. Bu maddenin 3. fıkrası hükümleri uyarınca Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, işbu Anayasa’da verilen ya da kanunla sağlanabilecek, asli karar verme ve gözden geçirme yetkilerine sahip olacaktır:

Asli karar verme yetkisinin bulunduğu durumlarda, yargı yetkisi Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi yargıç ya da yargıçları tarafından,  Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’nce belirlendiği şekliyle kullanılır.

Verdiği kararlarla ilgili Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’ne temyiz hakkı bulunur.

3. Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, mahkemeye izhar müzekkeresi (habeas corpus), kamusal yükümlülüğün yerine getirilmesine ilişkin müzekkere (mandamus), alt mahkemenin yetkisini aşmasına mani olan karar (prohibition), bir imtiyaz, memuriyet veya görevi gasp eden kimsenin durumunu belirleyecek karar (quo war ranto) ve bir dava dosyasının alt mahkemeden celbine ilişkin karar (certiorari) vermek hususunda münhasır yetkilere sahip olacaktır.

4. Kanun, iptale ilişkin kanun yolunu, itiraz edilen nihai kararların muhakemesinin iadesini ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin taraf olduğu uluslararası mahkemelerin verdikleri kararları takiben, muhakemenin iadesini düzenleyebilir. Bu çerçevede alınacak kararlar, Yüksek Mahkeme Genel Kurulu’na aittir.

120. Madde

1. İşbu Anayasa’nın hükümlerine uygun olarak, hukuk, aile ve ceza mahkemelerinin kurulması yetki ve görevleri bir yasayla düzenlenir.

2. Böyle bir yasayla, adaletin gecikmeksizin tecellisi ve işbu Anayasa’da garanti altına alınan temel hak ve özgürlüklere ilişkin hükümlerin etkin bir şekilde uygulanması için kendi yetki sınırları dahilinde yeterli sayıda mahkeme kurulur.

3. Bu maddenin 1. fıkrasına göre kurulacak mahkemelerin yargıçlarının ücretleri ve hizmet koşulları yasayla düzenlenecektir. Yargıçların atanmalarının ardından ücretleri ve diğer hizmet koşulları, aleyhlerine olacak şekilde değiştirilemeyecektir.

121. Madde

1. Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, işbu Anayasa ile kendisine tevdi edilen yargı yetkisinin icrasını teminen, mahkemede görülecek davalara ilişkin form ve harçlar ile mahkeme sicillerinin oluşturulması ve düzenlenmesi ve mahkeme görevlilerinin görev ve selahiyetleri hakkındaki usül ve düzenlemeleri içerecek bir Mahkeme Tüzüğü çıkartacaktır.

2. Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi, Anayasa’nın bu bölümü altında veya tarafından  kurulacak diğer mahkemeler için de uygulama ve usüllere ilişkin bir Mahkeme Tüzüğü hazırlayacaktır.

3. Bu maddenin 1 ve 2. fıkralarının genel çerçevesine halel gelmeksizin Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi aşağıdaki amaçlarla Mahkeme Tüzükleri yapabilir:

a. Mahkeme oturumlarını düzenlemek ve herhangi bir amaçla yargıçları seçmek,

b. Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi veya diğer mahkemeler önünde görülmekte olan davalarda, başvuru veya davanın ciddiyetten uzak veya onur kırıcı veya adaletin tecellisinin geciktirilmesi maksadına matuf olarak açılmış olduğuna dair ara  karar vermek,

c. Mahkemelerde görülecek davalara ilişkin form ve harçları belirlemek ve dava masrafları ve davaya ilişkin diğer masrafları saptamak,

d. Mahkeme kayıtlarını ve mahkeme görevlilerinin görev ve yetkilerini belirlemek ve düzenlemek,

e. Mahkeme Tüzüğünün gereklerini yerine getirmek için uyulması gereken süreleri belirlemek,

f. Hakimler Yüksek Kurulu’nun, yargı mensuplarına ilişkin disiplin konularındaki yetkilerini kullanırken izleyeceği usul ve yöntemleri belirlemek.

4. Bu maddeye göre yapılacak Mahkeme Tüzüğü, Kıbrıs Rum Devleti Yüksek Mahkemesi’nin belirli bir konuya bakacak üyelerinin sayısını  tayin edebilir.

XI. BÖLÜM-MALİ HÜKÜMLER

122. Madde -Konsolide Fon

1. Kıbrıs Rum Devleti tarafından her ne şekilde elde edilmiş olursa olsun bütün gelir ve paralar,  işbu Anayasa’ya ve kanuna göre, Kıbrıs Rum Devleti Konsolide Fonu olarak adlandırılmak üzere bir fon oluşturulacak ve buraya aktarılacaktır.

2. Bu Fon,  Federal Merkez Bankası Kanunu’nda öngörüldüğü üzere, Federal Merkez Bankası’nın denetiminde olacak, ancak Kıbrıs Rum Devleti Hükümet Başkanı Kıbrıs Rum Devleti’ne gerekli bildirimi yaptıktan sonra, Hükümet nezdindeki Bankacıların atamasını sona erdirme ve yukarıda 1. fıkrada bahsekonu Fonu idare etmek üzere başka Bankacılar tayin etmek yetkisine sahip olacaktır.

123. Madde-Konsolide Fondan Ödemeler

1. İşbu Anayasa hükümleri uyarınca, aşağıdaki ödemeler ile bağış, hizmet bedeli karşılıkları ve diğer paralar Konsolide Fondan karşılanacaktır.

 a) Kıbrıs Rum Devleti’nin ödeyeceği tüm emeklilik ikramiyesi ve primler,

b) Kıbrıs Rum Devleti Başkanı’nın ödeneği ve Yüksek Mahkeme yargıçlarının, Kıbrıs 
Rum Devleti Başsavcısının, Başsavcı Yardımcısının, Sayıştay Başkanının ve   
Sayıştay Başkan Yardımcısının ve Kamu Hizmetleri Komisyonu üyelerinin  
maaşları,

c) Kıbrıs Rum Devleti’nin sorumlu olduğu tüm borçlar ve

d) Kıbrıs Rum Devleti aleyhine herhangi bir mahkeme tarafından açılan dava ya da  
    alınan herhangi bir karar ya da hüküm sonucu ödenmesi gereken paralar.

2. İşbu madde çerçevesinde “masraflar”, faizleri, batan fon ödemelerini, amortismanların yeniden ödenmesini ve borç olarak verilen Konsolide Bütçe teminatlarını, verilen borçlarla ilgili olan tüm masrafların ödenmesini, hizmetleri ve ödemelerden kaynaklanan borcu kapsar.

124. Madde – Bütçe

1. Kıbrıs Rum Devleti’nin tüm Bakanlıkları ve Bağımsız Ofislerin yapacakları tahminler doğrultusunda Maliye Bakanı her mali yılda Kıbrıs Rum Devleti’nin  kapsamlı bütçesini hazırlar ve Bakanlar Kurulu tarafından onaylanmasının ardından Temsilciler Meclisi’ne sunar.

2. Bütçedeki harcama tahminleri ayrı olarak ;

(a) Konsolide Bütçe harcamalarının karşılanması için gereken toplam miktar; ve,

(b) Diğer masrafların karşılanması için gereken miktarı  göstermelidir.

3. Bütçe, uygulanabilir olduğu müddetçe, en son tamamlanan mali yılın sonunda Kıbrıs Rum Devleti’nin varlıklarını ve borçlarını, varlıkların ne şekilde yatırıma dönüştürüldüğünü veya tutulduğunu ve kalan borçların ayrıntılarını da göstermelidir.

4. Konsolide Fon’dan yapılacak ancak devamlılığı bulunmayan harcamalar onay için Temsilciler Meclisi’ne sunulacak ve kabul edildiği takdirde içinde bulunduğu mali yılın bütçesine ilave edilecektir.

5. Herhangi bir mali yılda, o yıl için öngörülen ve herhangi bir amaçla Temsilciler Meclisince kabul edilen miktarın yetersiz olduğu görüldüğü takdirde veya bütçede akşelendirilmemiş bir amaç için harcama gereği doğması halinde, gerekli tutarı gösteren bir ek bütçe kabul edilmek üzere Temsilciler Meclisi’ne sunulacak ve kabul edildiği takdirde ilgili mali yılın bütçesine ilave edilecektir.

6.  Temsilciler Meclisi ek bütçede yer alan  herhangi bir harcamaya ilişkin verilen onayı  kabul veya red edebilir. Ancak, Meclis sözkonusu harcamanın arttırılması veya amacının değiştirilmesi yönünde  oylamaya gidemez.

125. Madde- Harcama Yetkileri

1. Hiçbir harcama, Maliye Bakanının harcama yetkisi bulunduğu durumlar hariç konsolide fondan veya diğer kamu  fonlarından karşılanamaz.

Bu fonlardan harcama yapılması  için Maliye Bakanının bütçede öngörülen harcama için böyle bir yetkiyi  imzalamayı reddetmemiş olması gerekir.

2. İşbu maddenin üçüncü fıkrasındaki hükümler ve 126. Maddenin 5. fıkrasındaki   hükümlere bağlı olarak, harcama yetkisi, içinde bulunulan mali yıldaki bütçe içinde kabul edilmiş bir kalemle ilgili olmadığı takdirde verilmez.

3. Maliye Bakanı  Bakanlar Kurulu’nun bu yönde alacağı bir kararı takiben, Kıbrıs Rum Devleti’nin Federal Anayasa’nın 47. Maddesi uyarınca sorumlu olduğu veya Kıbrıs Rum Devleti’nin Kuruluş Anlaşması’nın yürürlüğe girmesi üzerine üstlendiği borçların servisi ve geri ödemesi için yetki verebilir.

126. Madde- Geçici Bütçe Yönetimi

1. İlgili bütçenin, içinde bulunulan mali yılın ilk iki ayının sonuna kadar Temsilciler Meclisi tarafından kabul edilememesi durumunda,  Maliye Bakanı  bütçenin kabul edilmesine kadar geçecek süre zarfında aşağıdaki hususlarda gerekli  harcamalarla ilgili  yetki verebilir.

(a) Kanunla kurulmuş kurumların idame ettirilmesi  ve kanunun verdiği  yetki uyarınca alınan tedbirlerin uygulanması,
(b) Kıbrıs Rum Devletinin  hukuki yükümlülüklerinin karşılanması,
(c) Bir önceki  yılın  bütçesinde tahsis edilen  ödenek miktarları çerçevesinde inşaat projeleri ile mal ve hizmetlerin  tedarikinin  ve bu amaçla yapılacak bir önceki yılın bütçesinde kararlaştırılan  tahsisatların devam ettirilmesi.

2. Belirli kanunlara dayanan ve  Katma Değer Vergisi Federal Kanunu çerçevesinde Federal Hükümetin  devrettiği yetki uyarınca Kıbrıs Rum tarafının payına düşen Katma Değer Vergisinden elde edilen vergi ve resim gelirleri ve dolaylı vergilerden veya diğer kaynaklardan veya işleyen sermaye rezervlerinden elde edilen gelirler, birinci fıkrada belirtilen harcamaları  karşılamadığı takdirde, Kıbrıs Rum Devleti,  bir önceki yılın bütçe meblağının en fazla dörtte birine tekabül edecek şekilde cari işlemleri idame ettirmek için gerekli fonları sağlamak üzere borçlanabilir.

3. Maliye Bakanı, birinci fıkrada belirtilen  harcamalara ek olarak yukarıda dile getirilen amaçlar için, ilgili bütçe dönemine ait, enflasyondan kaynaklanan artışların karşılanması amacıyla,  hayat pahalılığındaki artışlara ilişkin resmi istatistiklere yansıyan oranın 1 puan altına tekabül edecek şekilde hesaplanacak ek bir tahsisatla birlikte harcamalar yapabilir ve Kıbrıs Rum Devleti gerek görüldüğü takdirde bu amaçlarla borçlanabilir.

4. Bütçenin Temsilciler Meclisi tarafından kabul edilmemesi ve ikinci fıkrada dile getirilen imkanların tüketilmesi durumunda, Bakanlar Kurulu, cari işlemlerin idame ettirilmesi amacıyla, birinci fıkrada belirtilen nitelikleri haiz gerekli harcamaların yapılabilmesi hususunda yetki verebilir. Ancak bu yetki, üçüncü fıkrada tanımlanan enflasyona ilişkin ilave tahsisat yapılmaması ve bir önceki bütçede yer alan ödeneklerin dörtte birini aşmayacak şekilde borçlanmaya gidilmesi koşulları ile sınırlandırılmıştır.

127. Madde-  Mali Komisyonların Gözden Geçirilmesi.

1. Kıbrıs Rum Devleti  Hükümet Başkanı zaman zaman aşağıdaki  amaçlar için bağımsız bir mali komisyon atayabilir.

(a) Anayasa’nın yürürlüğe girdiği tarihten en az  iki yıldan az dört yıldan fazla olmamak kaydıyla, çeşitli kaynaklardan elde edilen tüm gelirlerin Federasyon’un devletleri ve hükümetleri arasında paylaşımı ile ilgili  kanunların ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nın, ilgili hükümlerinin etkilerinin ve
(b) Sözkonusu hükümlerin daha sonra, birbirini takip eden ancak 5 yılı geçmeyecek dönemlerde 
      gözden geçirilmesi.

2. Mali Komisyon, ikisi uluslararası mali uzman olmak üzere  beş üyeden müteşekkil olacaktır.

XII. BÖLÜM – SON HÜKÜMLER

128. Madde- Anayasal Değişiklikler

 Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nın sınırları dahilinde, işbu Anayasa’nın herhangi bir hükmü, ancak işbu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen koşullar çerçevesinde, Temsilciler Meclisi toplam üye sayısının en az beşte üçünün olumlu oyu ile kabul edilecek bir kanun ile değiştirilebilir. Bu değişiklik, ilgili anayasa hükmünün tadili veya  hükme eklemeler yapılması veya  tamamen ilga edilmesi suretiyle gerçekleştirilir.

 Anayasal değişiklikler için hazırlanacak kanun tasarısı Temsilciler Meclisi  toplam üye sayısının asgari beşte birinin imzasını taşımadan sunulamaz.

129. Madde- Yorum

1. İşbu Anayasa’da, aksi açıkça ifade edilmediği ve belirtilmediği sürece,

(1)  “Başsavcı” Kıbrıs Rum Devleti’nin başsavcısını,

“Mahkeme”   Kıbrıs Rum Devleti’nin bir mahkemesini ve burada görevli herhangi bir  yargıcı,

“Gazete” Kıbrıs Rum Devleti’nin Resmi Gazetesi’ni,

       “Kanun” Kıbrıs Rum Devleti’nin kanununu,
 
“Şahıs” firma, ortaklık, birlik, topluluk, kurum veya şirket niteliğinde olsun veya olmasın şahıslar topluluğunu,

        “Başkan” Kıbrıs Rum Devleti Hükümeti’nin başkanını, 
ifade eder.

 (2) Erkek cinsiyetini ifade eden kelimeler, aynı zamanda kadın cinsiyetini, tekil kelimeler aynı zamanda çoğulu ifade eder. Bunun tam tersi de geçerlidir.

2. İşbu Anayasa’nın talimat, kural, düzenleme veya yönetmelik yapılması veya direktif verilmesi şeklinde tanıdığı yetki, aynı zamanda sözkonusu talimat, kural, düzenleme, yönetmelik ve direktiflerin tadili ve kaldırılması yetkisini de ihtiva eder.