“Araç muayenesi özelleştirilecek”

Fayka Arseven KİŞİ

Ulaştırma Bakanı Tolga Atakan, araç muayenesi noktasında büyük sıkıntıların yaşandığını ifade ederken, 2019 yılında bu hizmetin özel sektörden alınması için çalışma başlatıldığını açıkladı.

Atakan, “denetimi, izinlendirilmesi bakanlık uhdesinde olacak. Ama özel sektörün vereceği bir hizmet olacak” dedi.

Atakan, yeni havaalanının açılışı için geri sayımın başladığını belirterek, “Daha geniş imkanlarla açacağımız bir havaalanında farklı uçuş alternatiflerini hayata geçireceğiz. Ancak bunların önemli bir kısmıyla ilgili şuan ki aşamada pek bilgi paylaşamam” ifadesinde bulundu.   

Lefkoşa-Girne anayolunun 3’ncü etap projesinin Türkiye ile yapılacak görüşmelerde netleşmemesi durumunda 3’ncü etabın başlamayacağını vurguladı.

Ulaştırma Bakanı Tolga Atakan ile bu hafta ‘ulaşımda’ yaşananları konuştuk.

• YENİDÜZEN: Lefkoşa- Girne anayolunun 2’nci etabı açıldı.  Son röportajımızda ‘2019 yılı yollar şantiye olacak’ açıklamanız vardı. Nedir son durum karayollarında? 3’ncü etap ne zaman başlayacak?
• Tolga ATAKAN: İlk röportajı verdiğimiz dönemde bu döviz krizini öngörmemiştik ve sadece bizim bakanlığımızla alakalı 8 tane ihale de askıda kalmamıştı. O ihaleleri yapabilmiş olsaydık gerçekten bir şantiyeye döndürecektik. Belki de bu şans oldu, bilmiyorum, bunu da zaman gösterecek. Çünkü 3’ncü etapla ilgili çalışmaya başlamadan önce dedik ki; TC Karayolları ile bir araya gelelim. Çünkü kamuoyu zannediyor ki Girne yolu ihalesi veya yapımı KKTC Karayolları tarafından yapılıyor. Halbuki bunun ihalesi Türkiye’de açılmış, her türlü şartnamesi, ara ödemeleri ve kontrolörlüğü TC Karayolları tarafından yapıldı. Özellikle Türkiye’de yaşanan seçim sonrası hükümet yapısındaki değişiklik bizi de biraz olumsuz etkiledi. Eskiden Kıbrıs İşlerinden Sorumlu Başbakanlık Yardımcılığı ve onun altında bir teknik heyet vardı. Bu teknik heyet bir şekilde lav edilip, yerine de yeni bir yapı oturtulmadığı için bu ve benzeri projeler Türkiye tarafından ödenecekken, hak edişler dahi ödenemedi. Bundan dolayı bir gecikme yaşandı.
  Şimdi 3’ncü etaba başlamadan önce bunun netleşmesini istiyoruz. 3’ncü etaba geçerken de bir takvim belirlenmesini talep ettik. Bununla ilgili bir görüşme yapacağız. Eğer verilen iş programından tatmin olmazsak 3’ncü etabı başlatma düşüncesinde değiliz.

 “Lefkoşa-Girne anayolu için 3’ncü etaba geçerken de bir takvim belirlenmesini talep ettik. Bununla ilgili bir görüşme yapacağız. Eğer verilen iş programından tatmin olmazsak 3’ncü etabı başlatma düşüncesinde değiliz.”  

• YENiDÜZEN: Şuan 3’ncü etap askıya alındı mı yani? St Hilarion’dan Boğaz kavşağına kadar olacak olan 3’ncü etabın ne kadara mal olması bekleniyordu?
• Tolga ATAKAN: Tam olarak güncellenen rakamlara haiz değilim. Çünkü ilk başta tamir ve bakım olarak yola çıkıldı. Sonrasında Girne’nin ekonomik ve turizm anlamında öneminden ve Lefkoşa-Girne yolunun çok kullanılmasından dolayı basit bakım tamir değil de, gerçekten o yolu daha güvenli daha sağlıklı hale getirme düşüncesindeyiz.  Ama geldiğimiz noktada bu teknik aksaklıklar günün sonunda vatandaşın orada çile çekmesine bir açıklama getiremez. O yüzden bazı şeyler netleşmeden özellikle ödeme yapısı netleşmeden, bir takvim ortaya koymadan 3’ncü etaba başlamama düşüncesindeyiz.
   
• YENiDÜZEN: Girne-Alsancak yolu da sıkıntılı bir yol. Orada gelinen son aşama nedir?
• Tolga ATAKAN: 2019 projelerinin içerisindedir. 2021 yılının sonuna kadar olan Karayolu Master Planı Antlaşması var, TC ile imzalanmış olan. Girne doğu ve Girne batı dediğimiz bunun içerisinde yer alır. Alsancak’tan Lapta’nın sonuna kadar. Diğer taraftan da Girne’nin girişindeki katlı kavşaktan Alagadi kavşağına kadar olan oradan dağ yoluna devam edecek, ana bir hat düşünülüyor.
  Alsancak ve Çatalköy bölgesinde de çok ciddi sıkıntılar olduğunu devamlı surette kullanan biri olarak yerinde görüyorum. Bunu aşmak için özellikle Alsancak Bölgesi’nde biraz geç kalınmış. Çünkü oradaki yapılaşma hareket alanını daralttı. Mevcut hareket alanının genişleyebilmesi için bir kamulaştırma süreci geçirmek zorundasınız.
  Lapta ve Alsancak Belediye başkanları ile bir çalışma başlattık. Yolun oturacağı genişlik üzerinde nereler kamulaşması gerekir, nerelerden daha rahat geçeriz, oynayabileceğimiz alan ne olur diye çalışma yaptık. 6 Aralık’ta belediye başkanları ile bir araya geleceğiz. Süratle kamulaştırma gereken yerlerle ilgili hemen bir bütçelemeye gireceğiz ki bugüne kadar yapılan yanlışlığa devam etmemek adına kamulaştırma emri çıkar çıkmaz, hak eden kişilere tapunun belirlediği rakamları hesaplarına yatıracak şekilde hareket etmeyi planlıyoruz.  
   
• YENiDÜZEN: Bütçesi ayrıldı mı?
• Tolga ATAKAN: Ayrıldı. Bu şekilde hareket ederek de olası ara emirlerinin önüne geçeceğiz. Tabi ki tapunun belirlediği rakamdan farklı bir rakam için kişilerin tazminat hakları bakidir. Bu şekilde kamulaştırma sıkıntılarını ortadan kaldırıp, içinde çalışacağımız koridoru müteahhitte teslim etmeliyiz.
   
• YENiDÜZEN: Takvimlendirme yapıldı mı?
• Tolga ATAKAN: Şuan 2 farklı alternatifimiz var. Hangisiyle yürüyeceğimizin belirlenmesi gerekir. Bu da TC Karayolları ile sürdürdüğümüz istişare sürecidir. Yaptığımız görüşmelerde hep en kısa olanın olması ve o bölgenin sıkıntısının giderilmesi gerektiğini dile getirdik. Bütçe maratonun bitmesi sonrasında tekrardan biraya gelip son şeklini vereceğiz. 

“Daha geniş imkanlarla açacağımız bir havaalanında farklı uçuş alternatiflerini hayata geçireceğiz. Ancak bunların önemli bir kısmıyla ilgili şu anki aşamada pek bilgi paylaşamam.” 

• YENiDÜZEN: Yeni bir havaalanı inşaatı bir yanda, bir yanda da uçmak için farklı alternatiflerden bahsetmiştiniz. Hava ulaşımındaki gelişmeler nedir?   
• Tolga ATAKAN: Havaalanımız güzel bir aşamaya geldi. Artık tabiri caizse geriye saymaya başladık. Şuan eski terminalden bakıldığında görülen yapının güneyinde çok ciddi çalışma var. Mart başı gibi artık gözle görülür şekilde yapı ortaya çıkmış olacak. Teknik aksama dayalı hemen hemen her şey ya sipariş verilmiş ya da bitme noktasındadır. Buna paralel olarak daha genişleyecek bir apron, daha geniş imkanlarla açacağımız bir havaalanında farklı uçuş alternatiflerini hayata geçireceğiz. Ancak bunların önemli bir kısmıyla ilgili şuan ki aşamada pek bilgi paylaşamam.  
   
• YENiDÜZEN: Daha önceki dönemde Borajet’e işaret etmiştiniz. Onunla ilgili ilerleme oldu mu?
• Tolga ATAKAN: Olabilir, 2019’da göreceğiz.
   
• YENiDÜZEN: Trafikte Kazasız Yaşam Derneği, Ulaştırma Bakanlığı’ndaki çalışmalardan çekildi. Önemli de iddialar ortaya koydu. Sizin bu iddialara yanıtınız ne olur?
• Tolga ATAKAN: Açıklamayı üzüntü ile karşıladım. Çünkü göreve geldiğimiz günden bugüne biriyle, kurumla, kuruluşla basın yoluyla haberleştiğimizi hatırlamıyorum. Biz ilk günden beri bir perspektif ortaya koyduk. Özellikle bize yardımcı olabilecek fikir noktasında, bize katkı koyacak herkese kapımız açık dedik. İnanın bu kapıdan da bir sürü insan geldi. Fikirsel katkılar da oldu, eleştiriler de… Bunlar ışığında çalışmalar ortaya koyduk. Bu konuda da başta Sayın Taner Aksu ile kontak kurduk. Aksu’nun ‘gelen geçen hükümetlerin hiçbiri bizi kaale almadı’ cümlesi hep aklımdadır. Yaptığımız ilk görüşmede; ‘bu yönde şikayetiniz var. Biz birlikte olmak istiyoruz’ dedik. Bu anladığım zaman içerisinde biraz farklı anlaşıldı. Bir yapının içerisinde belli fikirleri paylaşırsınız, paylaştığınız bu fikirlerin bir kısmı yapılır, bir kısmı yapılamayabilir. Bazı fikirler bazı imkansızlıklara takılabilir. Bazı yapmayı hayal ettiğiniz şey realite ile örtüşen bir yapıya gelmez. Yani gerçekten idealist yapının çok da vücut bulamayacağı alanlar da vardır. Sanırım bu yönde bir eksen kayması yaşandı.  Ama herhangi bir sorun yaşamadan böyle bir açıklama ile karşılaşma noktasında bir üzüntü yaşadım. Bu yöndeki perspektifimiz halen daha devam ediyor. Ne trafik güvenliği, ne trafik güvenliği konusunda yapılacak çalışmalar kişilerin ve kurumların tekelinde değildir. Dolayısıyla bu yönde çalışma yapmak, katkı koymak isteyen herkese kapımızı hiçbir zaman kapatmadık.  Geçmişte anlatıyoruz, dinleyen yok söylemlerinin tersine, her gelenin ve her türlü fikri dinleyen ve bunları hayat geçirmek için çabalayan bir yönetim biçimini amaçladık.
   
• YENiDÜZEN: Seyrüsefer harçları ile ‘seyrüsefer harçları yollara harcanmıyor’ açıklaması yaptınız. Seyrüsefer neden alınıyor?
• Tolga ATAKAN: Evet, seyrüsefer bir yol kirasıdır. Vatandaşın yaklaşımı mantıken doğrudur. Ancak vatandaşın bilmesi gereken ülkedeki bütün gelirler Maliye Bakanlığı’nda toplanır. Maliye Bakanlığı ihtiyaçlara göre çeşitli bakanlıklara dağıtır. Örneğin seyrüseferden 1 yılın içerisinde 10 milyon TL toplanmışsa, olduğu gibi Ulaştırma Bakanlığı’na verilmez. Tabi ki aldığı pay var ama tamamen bu para bizim kasamıza inmez. Dolayısıyla bu yöndeki yanlış bilgilendirmeyi düzeltmek için bu cümleyi kullandım. Doğrudur,  yol kirası diye alınan bir paradır ama tamamen bizim kasamıza inmiyor maalesef. Keşke inse…
   
• YENiDÜZEN: Vatandaşı seyrüsefer ödememe noktasında haklı buluyor musunuz? Yollar istenilen kalitede mi?
• Tolga ATAKAN: Ciddi bir algı sıkıntısı yaşadığımız düşüncesindeyim. Yollarımız dört dörtlük değil. Kimse süper kalitede bir yol ağımız olduğu iddiasında olamaz. Ancak devamlı surette dile getirildiği gibi işte tarlada gidiyoruz, yol yok gibi bir yol da yok. Bazı aksaklıklarımız var. Aksaklıklarımız da ciddi yatırım yapılıyor ancak bir yolu yaparsınız ama yapmaktan öte onun bakım ve idamesini yapmalısınız. Biz bugüne kadar bu bakım ve idameyi yapamadık. Bununla ilgili bir yapı oluşturamadık. 2019’a yönelik örneğin yeni münhallerle ilgili çalışmayı yaparken, Karayolları Dairemizin yapısını güçlendirmek için bir talepte bulunduğumuzda Personel Dairesi’nden bize ‘sizin 100 işçiniz var, siz daha işçi istiyorsunuz’  diye cevap verdi. Doğrudur, ama o işçilerin yaşlarına baktığınızda en genci 1977-78 doğumlu. Ekonomik anlamda sahada belli bir işi yaptıracağınız bir çalışan kitlesi oluşturulmamış. Bu da özellikle yapılan yollarımızın bakım ve idamesi noktasında bizi geride bırakmış. Bakımı yapılmayan yollarımızın da gerek yağmur gerek aşırı sıcaklardan dolayı daha çabuk bozulmasına yol açmıştır. Şimdi bu bozukluklarla biz elimizdeki imkanlarla mücadele edemeyiz. Bunu tersine çevirmek için 2019 Yeniden Yapılandırma Çalışması yapıyoruz. Ama yollarımızın tamamının çok kötü olması noktasındaki o genel inanışa çok katıldığımı söyleyemem. Bir de vatandaş belediye sınırları ile karayolları sınırları arasındaki farka da tam haiz değil. Bunu da bilmediği için bir sokakta düştüğü çukurdan bile karayollarını sorumlu tutabiliyor.

 “Telefon Dairesi’nde özelleştirme değil, iyileştirme”

• YENiDÜZEN: Telefon Dairesi’ndeki çalışmalarınız nelerdir?
• Tolga ATAKAN: Özellikle Telefon Dairesi’nin güçlendirilmesi çağa uyumlu olması ve genel anlamda kamuoyuna yansıyan tırnak içinde söylüyorum ‘kötü hizmet’ noktasından, sorunlara çözüm üretebilir, günümüzün teknolojisine sahip ve hızlı hareket edebilir noktası önemli. Çünkü sizin de belirttiğiniz gibi teknolojinin üst seviyede kullanıldığı bir çağdayız. Yeri geliyor basit bir arızaya haftalarca müdahale edilemiyor. Tüm bunları yapabilecek bir alt yapıya kavuşturma yönünde bir çalışma hazırladık. Bunu önümüzdeki hafta Bakanlar Kurulu’na sunacağız. Bunu ortak bir hükümet tavrı olarak 2019’da hayata geçirmeyi planlıyoruz. Bu bir özelleştirme değildir. Çünkü ne zaman Telefon Dairesi ile ilgili bir iyileştirme, yenileştirme yapacağız dediğimizde kulakları çınlasın ilgili sendika hemen ‘özelleştiriyor musunuz? bizi satıyor musunuz?’ gibi bir yapıya bürünüyor. Bu yönde bir düşüncemiz yok. Düşüncemiz gününün koşulları ve gerekliliğine uygun ve sonrasında da müşteri memnuniyetini üst seviyelere taşıyabilecek bir daire yapısına dönüşmesidir. Bu noktada kamunun kesinlikle otoritesini kaybetmeyeceği bir ortaklık çerçevesinde bir üçüncü GSM operatörü olarak da hareket edilebilir. Daha farklı hizmet alanlarında yer alacak daire yapısı olarak da hareket edilebilir. Bunların çeşitli alternatiflerini tartışacağız ama 2019 yılının içerisinde artık dairenin yapısının daha çağa uygun bir hale getirileceğini bugünden söylemek mümkündür.
  Yine 2018 yılı içerisinde özellikle internete yönelik attığımız adımlar var. Bu adımların daha da ilerlediği bir yıl olacak 2019.  Türk Telekom ile yaptığımız bir anlaşma oldu. 13 yıl sonra ilk kez Türk Telekom ile masaya oturuldu. Bazı avantajlar alındı. Telefon Dairesi, toplu internet satıcısı... İnternet, servis sağlayıcılarına daha ucuz internet olarak gitti ancak o dönem dövizin yükselişi ile malzeme fiyatlarındaki artış ile arzu ettiğimiz fiyat yansıması vatandaşa ulaşamadı. 2019 yılı içerisinde belli bir bant genişliği de yakalamış olacağız. Bunun da olumlu bir şekilde en azından hız ve kalite noktasında kullanıcıya yansıyacağı bir yıl olacağını umuyorum.
   
• YENiDÜZEN: Yollarımızda kaç araç var? Toplu taşıma için ciddi bir proje içerisine girildi mi?
• Tolga ATAKAN: Bugün 1586 tane taşıma iznine haiz araç var. 230 bini aktif olarak 300 bin olarak düşüneceğiniz kayıtlı aracımız var. 102 bin üniversite öğrencisi var. Turist anlamında belli bir potansiyele sahip noktadayız. Bu toplu taşımanın geliştirilmesi gerek demeyeceğim. Öncellikle buradaki düzensizlik ortadan kaldırılmalıdır. Çünkü izinlendirmeden tutun, güzergah belirlemesine kadar bugüne kadar yaşanan bir sürü anomali var. Bu anomalilerin de bizi getirdiği nokta, örneğin; bugün Karşıyaka’dan Girne’ye kadar olan hat üzerinde o bölgede irili ufaklı 60 tane otobüs hizmet verir. Tam bir keşmekeş var. Bunu ortadan kaldırabilmek için öncellikle gayri yasal şekilde verilen güzergahların nasıl iptal edilebileceğine ve nasıl düzenlenebileceğine yönelik yasal bir boşluk vardı. Bununla ilgili bir çalışma yaptık. Bunu tamamlayıp ilgili yerlere sevk ettik. İkinci aşamada Lefkoşa’da bütün izin sahiplerini bir araya topladık. Bir kooperatifleşme,  şirketleşme ve bununla ilgili yaşanabilecek hukuki sorunları ortadan kaldırabilmek için çalışma yaptık. Şuan hukuki boyutunu hayata geçirme aşamasındayız. Umuyorum ki 2019’un ilk çeyreğinde bu Lefkoşa’da başlayacak. Gönyeli ve Lefkoşa Belediye Başkanları ile de kontak kurarak, bu yapıya onları da dahil ettik. Burada oluşturduğumuz yapıyı Girne’ye Mağusa’ya ve diğer bölgelere taşıma hedefindeyiz. Güney Lefkoşa’da bu uygulandı. Eski otobüsler ortadan kalktı tek tip otobüsler oldu. Şehir içi, engelli ulaşımına hatta bisikletli vatandaşların kullanacağı otobüsler de görüyorum. Teknolojik uygulamalarla da bu desteklenebilir. Yani evden çıkmadan otobüsün size yaklaştığınızı telefondan görebilirsiniz.

 “Araç muayenesi konusunda çok büyük eksiklik var. Özelleştirilecek, denetimi, izinlendirilmesi bakanlık uhdesinde olacak. Ama özel sektörün vereceği bir hizmet olacak.”

• YENiDÜZEN: Araç muayeneleri sağlıklı yapılabiliyor mu? Trafikteki araçlara bakınca sanki de bu konuda bir eksikliğin olduğu görülüyor.
• Tolga ATAKAN: Araç muayenesi konusunda çok büyük eksiklik var. Şu an Polis Genel Müdürlüğü bünyesinde. Ama onlar da çok memnun değil. Aslında hiç de teknik imkanlara haiz olmayan kişiler tarafından verilen belli yapının üzerindeki araçları muayene dahi edemediğimiz bir yapıyla karşı karşıyayız. Bunu nasıl yaparız, düzenleriz şeklinde bir arayış içerisine girdik. Türkiye’de 10 yıldır bu özel sektör tarafından yapılıyor. Bakanlık kontrolünde, çok sıkı bir şekilde denetlenen bir yapı hayata geçti.
  Geçen hafta İstanbul’da çok büyük alana kurulmuş araç muayene istasyonu gezdik. Oradaki sistemin benzerini ülkemizde kurabilmek adına zaten daha önce başlattığımız bir şartname çalışmamız vardı. Bunu son noktaya getirdik. 2019 yılının başında ihalesine çıkmak istiyoruz.
   
• YENiDÜZEN: Yani tamamen özelleştirilecek?
• Tolga ATAKAN: Özelleştirilecek, denetimi, izinlendirilmesi bakanlık uhdesinde olacak. Ama özel sektörün vereceği bir hizmet olacak. Örneğin biz bugün basit sinyal yanar mı yanmaz mı noktasını bile sağlıklı kontrol edemezken, kamyonların, ağır vasıtaların motorların bilgisayarlı sistemlerle kontrol edildiğini gördük. 2019 yılında bunun ihalesini hayata geçirip bu istasyonları ülkemize kazandırmayı amaçlıyoruz. İlk etapta hedefimiz 5 istasyon.