B12 Vitamini Nedir?
Kobalamin olarak da adlandırılan B12 vitamini; kırmızı kan hücrelerinin oluşmasını sağlayan, beyin ve sinir sisteminin fonksiyonlarının devam etmesinde hayati öneme sahip bir vitamindir.
DNA sentezi ve aminoasit metabolizmasını etkileyen tüm hücrelerde bulunmaktadır. B12 vitamininin formülünde kobalt bulunur ki insanlar için tek kobalt mineral kaynağı olmakla beraber en gerekli vitaminler arasında yer alır.
B12 Vitamini Faydaları
Yeterli miktarda B12 Vitamini almak vücudun genel sağlığı için faydalıdır. Kan hücrelerinin temel yapısı B12 Vitamini faydaları sayesinde oluşur. Bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara yakalanma riskini azaltır, hasta olunduğunda iyileşme sürecini hızlandırır.
- Merkezi sinir sistemini güçlendirir. Hafıza problemlerinin oluşumunu engeller. Alzheimer hastalığı oluşumunu engellemeye yardımcı olur.
- Sindirim sistemi ve kalp sağlığı için faydalıdır.
- Karbonhidratların glikoza çevrilmesine yardımcı olur, böylece vücuda gerekli olan enerjinin sağlanması sürecinde rol oynar.
- Hücre yenilenme sürecinde rol aldığı için cilt, saç ve tırnak sağlığında kritik öneme sahiptir.
- Prostat, akciğer ve kolon kanserlerinden korur.
- Depresyon etkilerini azaltır.
- Protein sentezi sürecine katkı sağlar.
- Tansiyonu düzenleyici ve kolesterol düşürücü etkisi vardır.
- Felç riskini azaltır.
B12 Vitamini Ne Kadar Olmalı?
İnsan vücudu metabolizmasının sağlıklı işlemesi için gerekli miktarda B12 vitamini üretemez. B12 sadece ince bağırsaklarda üretilir, üretilen miktar hem yeterli değildir hem de dışarı atılır. Bu sebeple B12 vitamini yiyeceklerden ve gerekirse vitamin takviyeleri aracılığıyla mutlaka alınmalıdır. Kişinin fiziksel durumuna, sağlık sorunlarına göre alması gereken B12 miktarı değişmektedir.
Örneğin çocukluk döneminde alınması gereken B12 vitamini 3 mikrogram iken hamile kadınlarda bu oran 4 mikrograma kadar yükseliyor. Vejetaryenlere doğal yolla B12 alamadıkları için B12 takviyeleri almaları önerilmektedir.
B12 Eksikliği Nedir?
B12 Vitamini eksikliği; alınması gereken miktarda alınmadığında yaşam kalitenizi düşüren, temel vücut fonksiyonlarınızın yerine gelmemesiyle ciddi hastalıklara neden olabilen, kalıcı hasarlar bırakan bir durumdur.
B12 Vitamin Eksikliği Nedenleri
B12 Vitamin eksikliği genel olarak besin yoluyla yeterince alınamaması ya da sindirim sistemi rahatsızlıkları sebebiyle meydana gelir. B12 vitamini sadece hayvansal gıdalarda bulunmaktadır. Sebze ve meyvelerde bulunmaz. Midye ve istiridye gibi kabuklu deniz canlıları, kuzu ciğeri, sığır eti, kuzu eti, balıklar, yumurta, peynir ve süt gibi gıdalar başlıca B12 vitamin kaynaklarıdır.
Vitamin emilimini engelleyen; gastrit, mide ameliyatları, anemi gibi hastalıklar da B12 vitamin eksikliğine sebep olabilir. Bunlar dışında alkol tüketimi, yaşlanma ve uzun süreli ilaç kullanımları da etkili olmaktadır. B12 Vitamin eksikliğine bağlı anemi için daha detaylı bilgi için aşağıdaki yazılarımızı inceleyebilirsiniz
B12 Vitamin Eksikliği Belirtileri
B12 Vitamini vücut fonksiyonlarının düzgün işlemesi için büyük öneme sahiptir. B12 vitamin eksikliği belirtileri ile karşılaşan kişilerin mutlaka doktora görünmeleri gerekir. Önemsenmeyen B12 vitamin eksikliği belirtileri daha büyük hastalıkların habercisi olabileceği gibi vücutta kalıcı hasarların oluşmasına yol açabilir.
En sık görülen B12 eksikliği belirtileri şunlardır:
- Sürekli yorgunluk ve halsizlik
- Kol ve bacaklarda uyuşma ve kasılmalar
- Gerginlik ve depresyon, sürekli endişe hali
- Görme bozukluğu
- Dilde şişkinlik ve pütürlü dokusunun düzleşmesi, dilde çatlaklıklar
- Renk solması ve kilo kaybı,
- Hafızada ve algıda gerileme, konsantrasyon zayıflığı
- Hareket yetilerinde gerileme
- Güçsüzlük hissedilmesi
- Nefes darlığı
B12 Vitamin Eksikliği Nelere Yol Açar?
B12 Vitamin eksikliğinin zararları genel olarak yavaş yavaş ortaya çıkar. Başlangıç aşamasında bazı belirtiler görülür, B12 vitamin rezervlerinin tükenmesi ile birlikte hafif depresyon, uyuşmalar, mide bulantıları, solunum yollarında enfeksiyonlar ve unutkanlıklar başlar. Eğer gerekli önlemler alınmazsa çok daha ciddi sorunları gün yüzüne çıkarır.
- B12 vitamin eksikliği kansızlığa sebep olur
- Nörolojik bazı sorunlar doğurur; unutkanlık, erken bunama, el ve ayaklarda uyuşma, koordinasyon problemleri
- Bağışıklık sistemi zayıflar; vücudun hastalıklara karşı direnci azalır
- Hücre yenilenmesi hızı yavaşlar, cilt hastalıkları görülmeye başlar,
- Akciğer, prostat ve kolon kanserine yakalanma riski artar,
- Halsizlik, yorgunluk hissi duyulur ve vücut enerjisi düşer.
- Kalp ve damar yolu hastalıkları
- Erkeklerde ve kadınlarda doğurganlığı olumsuz etkiler, kısırlık oluşumuna sebep olur.
Yetişkinlerde olduğu gibi bebeklerde de B12 vitamin eksikliği görülmektedir. Bunun sonucunda bebeklerde gelişim geriliği ve nörolojik sorunlar gibi istenmeyen sonuçlarla karşılaşılabilmektedir.
Hamilelikte (Gebelikte) B12 Vitamin Eksikliği
B12 vitamini eksikliği her insan için tehlikelidir. Hayat kalitesinin düşmesi bir yana temel fonksiyonlarda azalma ve ciddi rahatsızlıklara sebep olabilir. Gebelikte B12 eksikliği konusu fazladan önem kazanmaktadır. Doğum kontrol uzmanları genel olarak anne adayı ilk geldiğinde kan testi yaparak kandaki eksiklikleri tespit ederler. Baktıkları değerlerden biri de B12 Vitamin değeridir.
DNA sentezindeki, hücre oluşumu ve yenilenmesindeki temel işlevi sebebiyle hem kadının hem de bebeğin sağlığı için B12 Vitamini çok önemlidir. Eksiklik tespit edildiği durumlarda anneye takviye B12 vitamini verilmelidir. Ancak kişi doktor önermeden bu vitamin takviyesini kullanmamalıdır.
Peki, hamilelikte B12 vitamin eksikliği nelere yol açar?
- B12 vitamin eksikliği olan bir anne, bebeğe yeterli aktarımı gerçekleştiremez. B12’nin yararları üzerinden bir çıkarım yapılacak olduğunda durumun ciddiyeti gözler önüne serilmektedir. Kan hücre oluşumundan protein ve DNA sentezine kadar tüm hayati fonksiyonlarda görevi olduğu düşünüldüğünde bu vitaminin eksikliğinin bebek üzerinde çok ciddi sonuçlar doğurması şaşırtıcı olmaz.
- B12 eksikliğine sahip hamile kadınların bebeklerinin sinir yolu hastalıklarıyla doğma ihtimalleri normal kişilerin bebeklerine oranla 5 kat fazladır.
- Bebeklerin bölgesel felci olarak ya da kafatasları az gelişmiş şekilde doğma ihtimalleri vardır.
- B12 vitamin eksikliği olan kadınların düşük yapma ihtimali yüksektir.
B12 Vitamin Eksikliği Tedavisi
B12 Vitaminin önemini, belirtilerini ve eksikliği durumunda nasıl ciddi sonuçlara yol açabileceğinden kısaca bahsettik. Peki, B12 eksikliği tedavisi mümkün müdür?
Evet. B12 Vitamin eksikliği tedavi edilebilir. Üstelik şaşırtıcı ve ironik bir şekilde kolay ve ucuz bir tedavisi vardır. B12 Vitamin eksikliğinden şüpheleniyorsanız ilk yapmanız gereken kan testi yaptırmaktır. Kan testi sonucuna göre resmi olarak b12 eksikliğiniz varsa, izlemeniz gereken ikinci adım bu eksikliğin kaynağını bulmaktır.
Yetersiz mi besleniyorsunuz, vitamin emilimini azaltan bir hastalığınız mı var, öncelikli olarak bu soruların cevaplarını bulmanız gerekiyor. B12 eksikliğiniz olması durumunda tedavi şeklini durumunuzun ciddiyeti belirleyecektir. Eğer az bir eksiklik var ise beslenme düzeninizi değiştirmeniz ve bilinçli bir beslenme programını hayatınıza sokmanız yeterli olacaktır.
Beslenme ile çözülmeyecek B12 vitamin eksikliği söz konusu olduğunda takviye B12 vitamin hapları kullanabilirsiniz. Ancak haplar sindirim sistemi hastalığınız varsa işe yaramaz. Bu senaryoda B12 vitaminini doğrudan iğne olarak yaptırmanız gerekir. Eksikliğinize göre haftada bir ya da ayda bir iğne yapılabilir.
Uskumru Balığı: Deniz mahsulleri yüksek oranda B12 vitamini içeren yiyecekler arasında yer alır. 88 gram Uskumru filetosu, 16,72 mikrogram B12 içermektedir.
Midye: Omega 3 yağ asitleri, potasyum, c vitamini ve protein içeren midyelerin 85 gramında 20,4 mikrogram B12 vitamini de bulunmaktadır.
İstiridye: Okyanus canlıları genellikle vitamin ve mineral bakımından oldukça zengin olurlar. 85 gram istiridye 84,06 mikrogram B12 vitamini içermektedir.
Yumurta: yüksek protein içeriğiyle her zaman sağlık için önemi vurgulanan gıdaların başında yer alan yumurta, aynı zamanda B12 vitamini de içermektedir. Büyük boy bir yumurta içeriğinde 0,56 mikrogram B12 barındırır.
Hindi Ciğeri: En çok B12 vitamini içeren besinler arasında yer alan hindi ciğerinin 100 gramında 49,4 mikrogram B12 bulunmaktadır.
Somon Balığı: 100 gram somon balığında, 18,1 mikrogram B12 vitamini bulunmaktadır. Bunun yanı sıra Omega 3 bakımından da oldukça zengin olan somon balığının tüketiminin arttırılması uzmanlar tarafından önerilmektedir.
Sardalye: “B12 vitamini nelerde bulunur?” sorusunun en ekonomik yanıtlarından biri de sardalye balığıdır. Hem ucuz, hem sağlıklı hem de en çok tüketilen balık çeşitlerinden biri olmakla beraber; yaklaşık 100 gramında 7,6 mikrogram B12 vitamini içerir.
Tavuk: Kırmızı etin daha sağlıklı alternatifi olarak tüketilmesi önerilen tavuk etinin 100 gramında 0,43 mikrogram B12 vitamini bulunmaktadır.
Tam Yağlı Süt: Kalsiyum ve D vitamini bakımından oldukça zengin olan süt, aynı zamanda mineral ve vitamin kaynağı olarak da dikkat çekmektedir. 1 bardak tam yağlı sütte 1,07 mikrogram B12 vitamini bulunmaktadır.
Ahtapot: Diğer deniz ürünlerine göre daha az tüketilen ahtapot, B12 vitamin içeriği oldukça zengin gıdalar arasında bulunur. 85 gram ahtapotta 30,6 mikrogram B12 bulunmaktadır.
Yengeç: 100 gram yengeç etinde 6,59 mikrogram B12 bulunur. Sığır Eti: Çinko, demir ve protein kaynağı olan sığır eti aynı zamanda B12 vitamin bakımından da oldukça zengindir. 85 gram sığır etinde 1,3 mikrogram B12 bulunmaktadır.
Yoğurt: Yoğurdun sayısız faydası olduğu bilinmektedir. Kan basıncını düzenler, sindirime yardımcı olur, düzenli tüketildiğinde şeker hastalığının oluşumunu engeller. B12 vitamini bakımından da oldukça zengindir; yaklaşık 200 gr yoğurt 1,1 mikrogram B12 vitamini bulunur.
Peynir Altı Suyu Tozu: Peynir altı suyu tozu çoğunlukla vücut geliştiren kişiler tarafından kullanılan protein kaynağı olarak bilinmektedir. Aynı zamanda mükemmel bir B12 vitamin kaynağı olmasıyla da önemli besinler arasında yer alır. Özellikle vejetaryenlerin bol miktarda peynir altı suyu tozu tüketmeleri önerilmektedir.
Istakoz: B12 vitamini içeren ıstakozlar aynı zamanda B6, A, C, E vitaminleri; potasyum, çinko, fosfor ve magnezyum gibi mineraller bakımından da oldukça zengindir.