Barış Manço Kıbrıs’ta-1971-2

Eralp Adanır

   Barış Manço’yu Kıbrıs’ta konserler vermek için getirten organizatör ise, o yılların en önemli organizatörlerinden Türker Vehbi idi. Türkker beyle, ülkemizin önemli tv program, belgesel ve film yapımcılarından Cemal Yıldırımın, Ogün Erciyas sunumuyla gerçekleştirdiği söyleşinin içerisinde yer alan, Barış Manço konseri konusunu, Cemal Yıldırım Şubat 2013’te YouTube’da yayınlamıştı. 4 dakikalık bu bölümde Türker Vehbi, konserin organizasyonu ve gelişimi hakkında anılarını şöyle anlatıyordu...

 

   “işte o zaman “İşte Deve İşte Hendek” şarkısı meşhur olmuştu Barış Manço’nun, ben de tekkik ettim Yedikonuk’ta iki tane deve var. Kala kala Kıbrıs’ta iki tane deve kalmıştı o zaman. Yedikonuk’a gittim sahibini buldum develeri, anlaştım, kamyonla Lefkoşa’ya getirecek develeri, Barış Manço’yu develerle karşılayacağız.

   Barış Manço’nun geleceği gün develer geldi. Kuğulu Park’a bağladık develeri süsledik filan. E okullar kapandığı zaman çıkan talebeler hayatlarında deve görmediler canlı, herkes oraya koştu. Aileler çocuklarına deve göstermek için toplandı getirdi oraya. Barış Manço’nun geleceği saate kadar elli bin kişi toplandı. Kuğulu Park’tan Ledra Palas barikatı arasına. Hazır Rum-Türk kavgası çıksın orda, Barış Gücü telleri çekti ortaya kapattı yolu. Ben uçak alanında bekliyorum. Barış Manço gelecek diye, terası vardı balkonu vardı hava alanının orda bekliyorum uçağı. İkide bir de Salih Boyacı, arkadaşımdı o zamanlar, telefon eder bana, yahu Türker yirmi bin kişi toplandı nerde bu adam gelmeyecek mi? E napayım daha gelmedi uçak dedim. Biraz sonra tekrar telefon eder kırk bin kişi oldu elli bin kişi oldu falan der. En sonunda uçak geldi.

   Uçaktan bütün yolcular indi bizim Barış Manço ve grubu yok. Baktım on dakika sonra uçaktan arka taraftan tek tek çıkarlar bunlar, o zaman derin bir nefes aldım. Neyse, çıkardım kendilerini gümrükten, pasaport kontrolünden falan, koydum arabalara, iki araba, Ledra Palas’a geldik baktık elli bin kişi vardı orda. Adanın dört bir tarafndan geldiler. Aradılar beni inerkenden Barış Manço kayboldu kalabalığın arasında. Ufak tefek de bir adam. Taksim sahasının kısmında orada, şimdiki barikat olan yerde oturttular develeri oraya. Yavaş yavaş ittiler kaktılar Barış Manço’yu getirdik develerin yanına aldım genni zaten ufak tefekti biraz, oturttum devenin üstüne. İnzibatlar develere topuzla vururlar kakma tekme tokat, develer kalkmaz. Ora bura saldırırlar. Çünkü kalabalıktan şaşırdılar develer da. En sonunda kalktılar yukarıya ve yavaş yavaş bağıra çağıra elli bin kişi Ledra Palas’tan Saray Hotel’e kadar gidildi.

   İki saatte katedilebildi o yol. Devenin yavaş yavaş yürüyüşü, önüne geçerler, arkasına geçerler. Saray Hotel’in önüne geldiğimizde develer oturmaz bu sefer. Barış Manço daha üstünde. Yine uzandım aldım gendini devenin üstünden böyle indirdim aşağıya. Hasan Oktay vardı polis komutanı, o koruma yapardı orda. O aldı tuttu kendisini soktu içeri, camlar kırıldı kapıların, Saray Hotelin. Ve o şekilde bitirdik o kalabalığı.

  Ertesi gün Dr. Küçük’ü ziyarete gittik tabii ben takdim ederim doktora işte bunlar bunlar hanımı da orda, hepsini geçirdikten sonra, doktorun meğer yemeği varmış o gece Elçilerle orda, bu kalabalığı duyuncalar bağırma çağırmayı, yemeği bıraktılar hısarın üstüne çıktılar kalabalığı seyrederler. Doktor tabii bana “yapacak başka iş bulamadın mı bir Barış Manço’yu getirdin bize, yemeği de hallettin bize” dedi. Kusura bakma başkan dedik napalım.”

 

Türker Vehbi, Barış Manço’nun gelişiyle ilgili tüm detayları bizlerle paylaştı. Dr. Küçük’ten bahsetmişken, Halkın Sesi gazetesinde 20 Ekim 1971 tarihinde fotoğraflı bir haber çıkıyor. Barış Manço’nun Dr. Küçük ziyaretiyle ilgili.

 

“Halkın Sesi, 20 Ekim 1971, syf:1

(Foto altı)

   Cumhurbaşkan Muavini ve Türk Yönetimi Başkanı Dr. Fazıl Küçük, dün sabah saat 10’da kendisine bir nezaket ziyaretinde bulunan Türkiye’nin ünlü folk şarkıcısı Barış Manço ve müzik topluluğu elemanlarını kabul ederek kendileriyle bir süre görüşmüştür. (foto:Enformasyon)” 

 

   Radyoculuğumuzun duayenlerinden olan ve kendisini her zaman rahmetle ve özlemle andığım Hüseyin Kanatlı abimiz, Barış Manço’yla röportaj yapmayı ihmâl etmemişti. Nasıl ihmâl edebilirdi ki, Barış Manço tam 11 haftadır Bayrak Radyosu’nun “kült” programı “Plâk Yarışı”nda 1 numarada yer almaktaydı. Zaten Türker bey de bu olayı görmüş olacak ki Barış Manço’yu adaya konserler vermek için getirtmişti.

   Kıbrıs Türk basınında gerek konserleri gerekse çalışmaları hakkında haberler, röportajlar yapılmaktaydı. Gazeteci-yazar Ahmet Tolgay 20 Ekim 1971 tarihli Bozkurt gazetesinde Barış Manço ile bir röportaj gerçekleştirmişti. Söz konusu röportajdan bir bölüm paylaşıyoruz sizlerle.   

 

“Bozkurt  Gazetesi, 20 Ekim 1971, syf:1

İşte Hendek-İşte Deve

Ünlü Folkçu Barış Manço, Kıbrıs İçin Şarkı Yapacak

Röportaj: Ahmet Tolgay

   Kıbrıs’a fırtına gibi geldi Barış Manço. Kendisine Lefkoşa’da krallara lâyık bir karşılama töreni yapılmış ki, karşılamanın böylesini Lefkoşa Lefkoşa olalıberi görmemiştir. Bindirildiği devenin arkasında, davulun gümbürtüsü ile coşarak tezahürat yapan, yeri göğü inleten en az on bin insan yürüyordu. Bre hey: savulun!.. Dağlar Kralı gelmiş. Dağlardan inip deveye binerek... Hem de hendek atlayan deveye! Lefkoşa kentinin insanları, bir Krala sevgi gösterisi yapıyorlardı. Ve Lefkoşa kentinin polisleri, Saray Otel’in önünde toplanan binlerce insanı dağıtıp trafiği açmak ve huzuru iade etmek için saatlerce uğraşmak zorunda kalıyorlardı.

.....

Develeri Koruma Cemiyeti Kuracak

   Lefkoşa’ya gelir gelmez deveye bindirileceğini hiç mi hiç tahmin etmiyordu. Saray Otel’de, “Yahu Kıbrıs’ta deve var mıydı?” diye sordu. “Eskiden çok vardı ama şimdi nesli tükenmek üzere. Topu topu 8 tane devemiz kalmış” deyince pek üzüldü. “Yazık yahu” dedi. “Siz develeri çoğaltmaya bakın burada. Çok sevimli hayvanlardır bunlar. Kıbrıs’tan ayrılmadan önce ‘Develeri Koruma Cemiyeti’ni kurup da öyle gideceğim.” Barış Manço, kendisine Lefkoşa sokaklarında yapılan tezahürattan müthiş duygulanmış. Lefkoşa sokaklarında yaşadığı o büyük heyecandan sonra, şimdi Kıbrıs için, Kıbrıs’ın havasını verecek bir şarkı yapmayı bile tasarlıyor. Şöyle diyor bu konuda:

   ‘Siz benim gelecek plâğımı bekleyiniz. Kıbrıs için olacak o. Kıbrıs için çok şeyler okumuş ve dinlemiştim. Ama kişi bir yerin taşını toprağını çiğnemedikçe, yeterince anlıyamıyor o yeri. Şimdi ben Kıbrıs’ın taşını-toprağını çiğnedim. Ve artık tanıyorum Kıbrıs’ı.’

.....”

 

   Konserleriyle ilgili küçük ama fotoğraflı haberler yayınlanmaya devam ediyordu. Büyük bir etki yaratmıştı halk üzerinde. Barış Manço bir konserinde ise imzalı plâklarını dağıtıyordu sevenlerine.

 

“Halkın Sesi, 21 Ekim 1971, syf:1

(Foto altı)

   Barış Manço Plâk Dağıttı

   Adamızda misafir bulunan sanatçı başarılı konserlerine devam ediyor. Dün de saat 14.30’da verdiği konserde değerli sanatçı, hayranlarına imzalı plâklarından dağıtmıştır. Gerek gündüz gerekse geceleyin verdiği konserlerde, sinema salonu görülmemiş bir kalabalık kitlesi tarafından doldurulmuştur. Fotoğrafta kalabalık dinleyicilerden bir grup görülüyor.”

 

   Yine bir fotoğraf altı haberinde bu kez Barış Manço’yu, dönemin Savunma Bakanı ve Türk Yönetimi Dış İlişkiler Üyesi Osman Örek’le görüyoruz. Tesadüfi bir karşılaşmaydı bu. Ama anılara geçmiş oldu.

 

“Halkın Sesi, 22 Ekim 1971, syf:1

(Foto altı)

   Barış Manço Çarşıda Osman Örek’le Buluştu

   Ada’nın Türk kesimlerinde büyük takdir toplayan konserlerine devam etmekte olan Türkiye’nin ünlü folk şarkıcısı Barış Manço, dün sabah Lefkoşa’nın Türk çarşısını dolaşmış, bu arada mağazaların birinde Savunma Bakanı ve Türk Yönetimi Dış İlişkiler Üyesi Osman Örek ile tesadfüfen buluşmuş ve kendileri ile bir süre sohbet etmiştir. Resim, bu sohbetten bir anı yansıtmaktadır. (foto: Enformasyon)”

 

   Kasım ayı sonuna kadar taradığım Bozkurt gazetesinde konser duyurularından başka herhangi bir konser yorumuna rastlamadım. Fakat rastladığım bir başka haber vardı ki, sanırım habere konu olan kişilerin unutamayacağı bir anıydı. Yazımızı bu haberle tamamlıyoruz.

 

“Bozkurt Gazetesi, 05 Kasım 1971, syf:3

(Foto altı)

Anavatana dönmeden önce

Bir hafta süreyle Kıbrıs’ta başarılı konserler veren ve adanın dört bir tarafındaki müzikseverleri hop kaldırıp-hop oturtan Türkiye’nin ünlü folk sanatçısı Barış Manço, Gazi Baf’ta yaptığı turne sırasında Kaza İdare Amiri’nin davetine memnuniyetle icabet ederek Kubilây ve Zaliha çiftinin düğününde hazır bulunmuş, genç çifti içten duygularla kutlayarak en güzel şarkılarını onlar için okumuştur. Gerek genç çifte, gerekse düğünün davetlilerine unutulmayacak anlar yaşatan Barış Manço, Gazi Baf Türklerinin büyük sevgisine mazhar olmuştur. Resim, ünlü folk sanatçısını genç çiftin düğününde şarkı okurken yansıtmaktadır. (foto:Erdal Akpınar)”