----------
Son 12 yılda 2 bin 778 Kıbrıslı Türk genç “Bedelli Askerlik”ten yararlandı.
----------
“Vicdani Ret” tartışması ile birlikte, mecburi askerliği bir anlamda bedelini ödeyerek reddedenler çok konuşuldu...
“Bedelli Askerlik”te rakamlara ulaştık, son 12 yılın tablosunu çıkardık.
Bedelli Askerlik’ten bugüne kadar acaba kaç kişi yararlandı?
Bu rakam son 12 yıl için 2 bin 778.
Çoğunluğun yurt dışında yaşayan Kıbrıslı Türkler değil, tam aksine, yurt içinden isimler olması dikkat çekiyor.
“Bedelli Askerlik hakkı” elde etmek için gençlerin 4 yıl boyunca yurt dışına gitmek pahasına, uzaklarda çalışmak yönünde yaptıkları tercihi sanırım özellikle düşünmemiz gerekiyor.
1.741 genç erkek, bu hakkı kazanmak için yurt dışına gitti, dört yıl ülkesinden uzak yaşadı.
Yurt dışında doğup büyüyen ya da yaşayan Kıbrıslı Türklerin yalnızca 888’i son 12 yılda askerliğini “Bedelli” koşullarında gerçekleştirdi.
Doktora eğitiminin ardından son 12 yılda 149 genç bedelli askerlik hakkı kazandı.
Bu da şaşırdığım bir rakam!
Çünkü çok daha fazla sayıda ismin “askerlikten kurtarmak” amacıyla doktora eğitimi yaptığını düşünüyordum.
Başbakanlık’tan talep
----
“Bedelli Askerlik”le ilgili rakamları Başbakanlık’tan yazılı olarak talep ettim, geçtiğimiz hafta Asal Şube’den aradılar, bilgi vermek için davet ettiler.
Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı tarafından görevlendirilen subayımızın son derece nezaketle yaptığı bilgilendirme ve iletişimde gösterdiği açıklığın altını çizmek istiyorum.
Bedelli Askerlik aslında 1986 senesinden bugüne gündemimizde var.
Toplam rakamları talep etmemiş, sadece son 10 yıla yönelik verileri istemiştim.
Son 12 yılın rakamları bizlerle tablo olarak paylaşıldı.
İki farklı “Bedelli”
----
“Askerlik”le ilgili görüşlerimi sürekli okurlarım bilirler, bu yöndeki düşüncem değişmemiştir ancak bu yazının konusu değildir.
Bu araştırmada daha çok verileri paylaşmak, bilgilendirmek, yorumu da sizlere bırakmak istiyorum.
“Bedelli Askerliğe” yönelik farklı dönemlerde farklı yasalar geçti, af kararları çıktı, her daim “yasa” ya da “af”ın kimi “hatırlılar” için gündemde olduğu konuşuldu.
“Bedelli Askerlik”le ilgili adanın kuzey yarısında iki farklı uygulama var.
- Yurt dışında doğmuş ve 18 yaşına kadar da yurt dışında ikamet etmiş veya 12 yaşından 18’e kadar yurt dışında kalmış Kıbrıslılar, Bedelli Yasası’ndan 14. Madde kapsamında yararlanıyor.
- 31 yaşından küçük olanlar 2 bin, 49 yaşına kadar olanlar da 3 bin sterlin ödeyerek askerlikten “muaf” sayılabiliyor.
- Bu kapsamdaki Kıbrıslılar, herhangi bir bedel ödemeden 4 ay askerlik yaparak da ‘Bedelli Askerlik’ hakkını kullanabiliyor.
- Farklı farklı alternatifler sunuluyor, 1.500 sterlin ödeyerek, 1 ay askerlik yapanlar da var.
- Yurt dışında doğmuş, büyümüş, ülkesinden uzakta yaşayanlar çoğunlukla “askerliği tecil” hakkını kullanıyor.
Buna göre de 49 yaşında kadar askerliğini tecil ederek, 120 gün adaya giriş hakkı kazanıyorlar.
Peki 49’a gelince ne oluyor?
Bu yaşa gelince de askerden muaf oluyorlar.
Bir de yurt içindeki “Bedelli”ler!
---
Bedelli Yasası’nın 15’inci maddesi ise “kök yurttaş” ya da “askerlik çağı öncesi KKTC yurttaşı” olanlara bedelli hakkı veriyor.
“Yurt içindeki bedelliler” diyorum.
Peki onlar kim?
- Bir genç, üniversite eğitimi sonrasında 4 yıl yurt dışında çalışıyor ya da yüksek lisanla birlikte bunu 4 yıla tamamlıyorsa, bedelli hakkı kazanıyor.
- Bir de “doktora” unvanı alanlara bu hak tanınıyor...
(Doktoraya bedelli askerlik hakkı, ilk kez, meşhur bir zenginimizin oğluyla birlikte yürürlüğe giriyor ya da böyle bir rastlantı ortaya çıkıyor.)
İşte bu kesim de 4 bin sterline 1 ay “Bedelli Askerlik” yapıyor. - Profesyonel sporculara da “Bedelli Hakkı” kazandıran yeni bir düzenleme var.
- 9 yıl boyunca yurt dışında “profesyonel lisanla” spor yapanlar da “Bedelli Askerlik” hakkından faydalanabiliyor.
Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti
Bedelli Yasası’nda ilginç “çelişkiler” de yok değil.
Örneğin Türkiye, kimi zaman “yurt içi” gibi kabul ediliyor, kimi zaman “yurt dışı” oluyor.
“4 sene yurt dışında çalışmak” koşulunda Türkiye hariç tutulurken ya da “yurt dışı” muamelesi görmezken, profesyonel sporcular için Türkiye de geçerli olabiliyor.
En ilginci şu!
“Yurt dışında çalışmak” kapsamında Türkiye “yurt içi”, Kıbrıs’ın güneyi “yurt dışı” sayılıyor ya da yasadaki düzenleme bu anlamda okunabiliyor.
Ve ‘Bedelli’ dışı
---
“Bedelli Askerlik” dışında…
Şu anda normal lise mezunları er olarak 15 ay mecburi askerlik yapıyor.
“Ustalık, kalfalık, çıraklık” gibi meslek ve ticaret lisesi mezunlarının askerlik süresi ise 12 ay olarak düzenlendi.
Üniversite mezunu çavuşlar ve teğmenler 12 ay mecburi askerlik yapıyor.
“Vicdani Ret” uygulaması henüz yok, ancak, bu yöndeki tasarı Meclis’te görüşülmeyi bekliyor.
Bu süreçte, hem askerlik süresi ve vicdani ret, hem de Bedelli uygulamaları ile ilgili Güvenlik Kuvvetleri’nden yetkililerin de basınla buluşması, sorulara yanıt vermesi, düşüncelerini açıklaması keşke mümkün olabilse…
Şeffaflık ve bilgilenme gerçekten de çok önemli…