Kıbrıs’ta Avrupa Birliği projelerini iki başlıkta görürüm.
Biri, projeyi yazanlara ve alanlara para kazandıran işler…
Pek hayata dokunmazlar.
Diğeri, iz bırakan, değer katan, geleceğe ışık tutanlar.
Belgelere doğrudan erişim
“Kıbrıs Diyalog Formu (CDF) Kıbrıs müzakere tarihiyle ilgili online bir kütüphane kurdu.
Hem de Kıbrıs’ın üç resmi dilinde, Yunanca, Türkçe ve İngilizce…
Tam bir hazine!
Önemli belgelerin tamamına erişim şansı var.
Özet bilgi forumları oluşturuldu.
Yansız ve kapsayıcı bir dil kullanıldı, ihtilaflı olmayan doğrulanmış bilgiler ve tarafların ayrı ayrı pozisyonları paylaşıldı.
Size kütüphaneyi anlatmak için “Toprak Düzenlemeleri” başlığına baktım.
Çünkü bugünkü “siyasi akıl” iki ayrı devlet derken, adanın kuzeyini dünyaya “fetih” ya da “işgal” yaklaşımı ile sunuyor.
Çok merak ediyorum.
Örneğin Maronitler “üç ayrı devlet” dese, bu zihniyetle, farkı ne olur?
Hukuk ya da ilkesel temelde farkını sorgulamak için özellikle mübalağa ediyorum.
Toprakta neler önerildi?
“Toprak Düzenlemeleri” demiştik.
Önce üç bilgi:
1- Kıbrıs Cumhuriyeti kayıtlarına göre 1974 öncesinde Kıbrıslı Rumların % 81.4, Kıbrıslı Türklerin % 16.8 oranında toprağı vardı. (Kıbrıs Türk Harita Dairesi bu rakamları % 71.5'e % 26.7 olarak veriyor.)
2- Şimdiki koşullarda, ada toprağının % 36’sını Kıbrıslı Türkler, % 62’sini Kıbrıslı Rumlar kontrol ediyor.
3- Adanın kuzeyinde özel mülk kapsamında bulunan toplam arazinin %78.5’inin Kıbrıslı Rumlara ait olduğunu hesaplanıyor. (Kıbrıs Türk tarafı bunu % 63.8 olarak hesaplıyor.)
Peki “müzakere tarihi”nde neler önerilmiş?
Dijital Kütüphane'de 1977 Denktaş-Makarios görüşmesinden başlayarak, 2017’de Anastasiadis-Akıncı sürecine kadar tüm veriler paylaşılıyor.
Kıbrıslı Türk liderler sadece iki kez "toprak" için öneri sunmuş.
Biri Denktaş, bir diğeri Akıncı...
Unutmadan, Annan Planı'nda, Birleşmiş Milletler önerisi olan % 28.7 oranını kabul etmiş Kıbrıslı Türkler...
1977'de Makarios, Kıbrıslı Türklere % 19.7 toprak önermiş.
1978'de Denktaş, masaya % 35.2 koymuş.
1981'de Denktaş, bu kez, % 66.6'ya % 33.4 önermiş.
1984'te BM (Perez de Cuellar) Kıbrıslı Türklere % 29 + önermiş.
2004'te Annan % 71.3'e 28.7...
2017'de Akıncı % 70.8'e % 29.2…
Anastasiadis % 71.9'e, % 28.2…
% 19’dan % 29’a
Hani diyorlar ya “federal çözüm görüşerek ne elde ettik?”
Makarios'un 1977'de % 19.7 toprak önerdiği, “yasal” olarak % 16 toprak sahibi Kıbrıslı Türkler; bu süreçlerin sonunda % 29 toprağa ulaşmış.
Ama resmi ezber hep "taviz"den söz etmiş.
"Toprak kazandık" demek yerine!
Bu yazının derdi "toprak gündemi”ni yeniden açmak değil aslında…
“Federal çözüm” de değil…
Dünyada hiçbir toplum, toplam nüfusun % 18’ini oluşturarak, “Federal Kıbrıs”ta ön görüldüğü kadar güçlü haklara sahip olmamıştır.
Yine de dedim ya, bu yazının gündemi, bir proje!
“Kıbrıs Diyalog Formu”nu kutlarım.
“Kıbrıs Müzakere Süreçleri Online Kütüphanesi”ni de öneririm.;
Tam bir “başucu” bilgi kaynağı, hem de, her yerde!
EN: https://libguides.cydialogue.org/political
GR: https://libguides.cydialogue.org/politiki
TR: https://libguides.cydialogue.org/siyasetrehberi