“Akıncı’ya ortak basın toplantısı önerisi teklif ettim, reddetti. Tüm yakınlaşmaları bir belgede toplamayı önerdim, reddetti. 1 Şubat’ta ‘Durum Tespit Belgesi’ önerdim, reddetti. Kıbrıslı Rumları ve Kıbrıslı Türkleri bilgilendirmeyi teklif ettim. Kıbrıs halkı böylece ilerlemeleri görecekti. Çözüm karşıtları zemin kaybedecekti. Bu önerilerimi reddetti.”
“Bu öneriyi son toplantıda yeniden tekrarladım. Tek tek yazalım, anlatalım dedim. Hangi başlıklarda anlaştığımızı, nerelerde yakın olduğumuzu, hangi başlıklarda halen uzak olduğumuzu bir belgede toplayalım. Halkın önünde anlatalım, basına anlatalım, herkes açıklıkla öğrensin. Bu önerimi iki kez yaptım, ikisinde de reddedildim.”
Anastasiadis masasının üzerindeki dosyalardan TC Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun demeçlerini çıkarıp gösteriyor. “Bakın” diyor, “Biz Akıncı ile konuşurken, Çavuşoğlu başka şeyler söylüyor.”
Anastasiadis, Cenevre önerisinin “ön şart” değil, “uluslararası konferans güvenlik ve garantiler başlığı altında toplanır” uzlaşının bir sonucu olduğunu söyledi.
YENİDÜZEN – POLİTİS
Kıbrıslı Rum lider Nikos Anastasiadis, çözümü samimiyetle istediğini, Cenevre’ye gitmeye ve “çözüme kadar orada kalmaya” hazır olduğunu belirtti.
Anastasiadis, “Peki niye ön şart ortaya koyuyorsunuz” sorumuza, “Bu bir ön şart değildir, bu bir anlaşmadır, çok taraflı konferansın amacı güvenlik ve garantiler olarak belirlenmiştir. Diğer dört başlığı 44 senedir konuşuyoruz. Daha ne kadar konuşacağız? Hedefimiz ilerleme sağladığımızı söylemek değil, çözümü başarmak olmalıdır” yanıtını verdi.
Anastasiadis, bugüne kadar görüşmelerde pek çok alanda ilerleme sağlandığını, ancak, 44 senedir aynı başlıklar üzerinde konuşmanın sürdüğünü anlatarak, “O nedenle diyorum ki, güvenlik ve garantiler ile toprağı görüşelim, bu başlıkları da görüşmeye başlayalım ve çözüme kadar orada kalalım, bu işi bitirelim” dedi.
Kıbrıs’taki toplumların hangi alanlarda ilerleme kaydedildiğini, hangi başlıklarda tarafların yakın durduğunu ve henüz anlaşılmamış konuları, tüm farklılıkları bilmesi gerektiğini vurgulayan Anastasiadis, Kıbrıslı Türk lider Mustafa Akıncı’ya yaptığı “ortak basın toplantısı” önerisinin reddedildiğini iddia etti.
Anastasiadis, bu öneriyi biri son görüşmede olmak üzere iki kez yinelediğini, ikisinde de reddedildiğini savundu.
Son öneri müzakereye açık mı?
-Marilena Evangelou: Cenevre’ye yönelik yaptığınız öneri müzakereye açık mı? Yoksa bir konferans için kırmızı çizginiz güvenlik ve garantiler konusunda anlaşmaya varmak mı?
N. Anastasiadis: Mutlak olmak müzakereye izin vermez diye düşünüyorum. Ancak, bu önerimin sayın Akıncı ile vardığımız anlaşmalarla uyum içinde olduğuna inanıyorum. Ayrıca bu konularda Türkiye, Yunanistan ve Büyük Britanya da hemfikir oldu. Dolayısıyla, önemli olan pozisyonların kırmızı ya da yeşil olması değil, önemli olan esastır.
Marilena Evangelou: Diğer konulara girmeden Güvenlik ve Garantiler konusunda anlaşmaya varmak esas mıdır?
Anastasiadis: Bana yapılan eleştirileri izliyorum. Güya değişmişim. Eğer, bir diyaloğa başlamanın eşiğinde olsaydık, bunu iddia edenler haklı olurdu. O zaman, diyaloğa başlamam için konuların sırası bu olmalıdır derdim. Tüm başlıkların bağlantılı bir şekilde görüşülerek diyalog etmemiz gerektiğini çok açık bir şekilde belirten 11 Şubat 2014 anlaşmasına rağmen, iki yıldır dört başlığı görüşüyoruz. Peki toprak ve güvenlik ne olacak? Sayın Akıncı iddia ediyor ki toprak veya yer isimleri ile ilgili herhangi bir görüşme basına sızabilir ve Kıbrıs Türk toplumunda rahatsızlık yaratabilir. Dolayısıyla bu başlıklar yeterli ilerleme sağladıktan sonrasına kalmalıdır. Garantiler başlığında henüz bir beyin fırtınası, fikir çalışması bile yok! Yapıldıysa bile o kadar belirsiz ve soyut bir biçimde oldu ki, konunun ileriye taşınması ile ilgili bir niyetin var olup olmadığının farkına varmak mümkün değildi. Dolayısyla, iki yıldır dört başlığı görüşürüz. Peki, Güvenlik ve Garantiler?
Yiorgos Kakouris: Öneriniz müzakereye açık mı?
Anastasiadis: BM Genel Sekreteri Özel Danışmanı tarafından bir çalışma yapılmaktadır. Bırakın sonucu görelim de o zaman konuşuruz.
“Görüşülmeyen tek konu güvenlik ve garantilerdir”
Cenk Mutluyakalı: “Çözüme ulaşana kadar Cenevre’de kalmaya hazırım” diyorsunuz. Peki, niye ön şartınız var? Niye “gidelim, çözelim, gelelim” demiyorsunuz?
Anastasiadis: Ön koşul yoktur! Ben ortaya bir ön koşul getirmedim. Bu bizim ortak anlaşmamızdır. Kıbrıs dışında çok taraflı konferans fikri güvenlik ve garantiler başlığının görüşülmesi için konuşuldu. Mont Pelerin’den sonra yaptığımız yemekte Cenevre’ye gitmeyi kabul ettim. 3 gün boyunca 4 müzakere başlığında görüşme olacaktı ve toprak kriterleri de görüşüldüğü zaman haritalar masaya gelecekti. Çok taraflı uluslararası toplantı garantiler başlığında yapılacaktı. Eğer 12 Ocak’ta yapılan açıklamayı görürseniz çok açık bir şekilde söylüyor ki bu süreç devam edecekti. Mart’ın ikinci bölümünde garantör ülkelerden yeni bir konferans tarihi saplanacaktı. Bu toplantının da tek konusu garanti ve güvenlik olacaktı. Yani benim yaptığım teklif ! Ön koşul değil. Uluslararası konferans öze dairdir. Bu teklif, dört başlıktaki diyaloğun tüketildiği bir sonuç olarak ortaya çıktı. İnanıyorum ki anlaşmaya çok yakınız. Hepimiz çözüm istiyorsak, çok titizlikle görüşülmeyen tek konu güvenlik, garanti ve askerdir. Dolayısyla aslında özlü olarak tüm konuları görüşmeyi önerdim.
Dönüşümlü başkanlik sözlü kabul ettiniz mi?
Sami Özuslu: Siz toprak ve garantiler diyorsunuz ama Kıbrıs Türk tarafı siyasi eşitliği hissetmek istiyor. Siz, daha önceden ‘dönüşümlü başkanlık’ teklifini kabul ettiniz mi?
Anastasiadis: Bu soruya şimdi yanıt vermek, doğru bir müzakereci tavrı olmaz. Pek çok ilerleme sağladık. Ancak, geleceğe yönelik adımlara yönelik, sadece tek bir başlığın üzerinde konuşma yapmam doğru olmaz.
Sami Özuslu: Bu yanıtınızdan tatmin olmadım.
Anastasiadis: Siz bilirsiniz, ancak, bu soruya karşılık bu aşamada söyleyeceğim budur. Şunu da eklemek isterim. Çözümün her iki tarafı tatmin edeceği konusu önemlidir. Kıbrıs Türk tarafının hassasiyetlerini önemsiyorum. O nedenle ortak basın toplantısı önerdim. Tüm yakınlaşmaları bir belgede toplamayı önerdim. Ayrıca, anlaşmaya yakın olduğumuz, farklılığımız olan konuları da bir belgede toplamayı önerdim. Akıncı tümünü reddetti. 1 Şubat’ta ‘Durum Tespit Belgesi’ önerdim, reddetti. Kıbrıslı Rumları ve Kıbrıslı Türkleri bilgilendirmeyi teklif ettim. Kıbrıs halkı böylece ilerlememeleri görecekti. Çözüm karşıtları zemin kaybedecekti. Bu önerilerimi reddetti. Bu öneriyi son toplantıda yeniden tekrarladım. Sayın Akıncı’ya bugüne kadar kişisel düzeyde saldırı yapmadım. Her zaman sabrediyorum. Çoğu zaman gerçek olmayan açıklamalara karşı da yorum yapmaktan kaçınıyorum. Bunu müzakerelerdeki iyi ortamı korumak için istiyorum. Tek tek yazalım, dedim. Hangi başlıklarda anlaştığımızı, nerelerde yakın olduğumuzu, hangi başlıklarda halen uzak olduğumuzu bir belgede toplayalım. Halkın önünde anlatalım, basına anlatalım, herkes açıklıkla öğrensin. Bu önerimi iki kez yaptım, ikisinde de reddedildim.”
Sami Özuslu'nun Röportaj Notları'nı okumak için tıklayınız
Cenk Mutluyakalı'nın Röportaj Notları'nı okumak için tıklayınız
YARIN
Süreç çökerse ne olacak? AKEL sizden desteğini çekti mi? Çavuşoğlu’nun açıklamaları ve enerji politikası! Çatışma tehdidi görmüyor musunuz? Kırılma noktası nedir?