'BİZİ SİYASİ TARTIŞMAYA ÇEKME'

Fayka Arseven KİŞİ

Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı (EMO) Başkanı Mert Girgen, KIB-TEK’in talebi doğrultusunda LED lambalarıyla ilgi raporun KIB-TEK tarafından farklı noktalara çekildiğini vurguladı, kurum yönetiminin siyasi davrandığını, kendilerini de bu siyasi tartışmaya çekmek istediğini söyledi.

Başkan Girgen, “Bizden talep edileni yaptık, şartnameyi incelemedik, şartnameyi incelemek bizim görevimiz değildir” diyerek, “Oda bu konuda alet edilmesin. Oda bir laboratuar hizmetini yerine getirmiş ve istenilen şekilde ölçümleri yapıp, ölçüm sonuçlarını ilgili kuruluşa iletmiştir” dedi.

“Bu tartışma neden bu kadar büyüdü” sorusuna da Girgen, “Onların siyasi nedenlerinden olabilir ama bizim rahatsız olduğumuz konu EMO bir melsek kuruluşudur. Bizim gibi meslek kuruluşunu siyasi bir çatışmanın içine çekerek kullanılmasını kabul edemeyiz. Kesinlikle buna izin vermeyiz” vurgusunda bulundu.

• Enerji politikamız var mı yoksa hükümetlere göre enerji politikaları değişiyor mu?
• Mert GİRGEN: Yok. Enerji politikası yok derken mutlaka her hükümet döneminde bir politika oluşturulur. Ama enerji politikası demek kısa süreli bir politika değildir. Maalesef biz bu politikanın uzun vadeli yapılmadığını görüyoruz.  Kısa dönemli, hükümetsel bazda yapılan enerji politikalarının ülkeye yarardan fazla zarar verdiğine inanıyoruz.
   
• KIB-TEK konusu neredeyse her hükümeti programında yer aldı. KIB-TEK’in bugünkü yapısı sürdürülebilir mi?
• Mert GİRGEN: Bunu söylemek çok fazla bizim haddimize değil.  Çünkü KIB-TEK bir kurum. O kurumun bir ç işleyişi var. Ama artık şirketler dünyaya ayak uydurmalıdır.  Bizim beklentimiz biraz daha fazla. Kıbrıs çok küçük bir ölçek… Burada iş imkanları da kısıtlı. KIB-TEK belli hizmetleri daha fazla dışarıdan almaya başlarsa, piyasaya daha fazla ş aktarırsa daha iyi olacağı düşüncesindeyiz. Belki maliyetlerini bu şekilde daha da azaltabilir.  
  Ama kendi iç işleyişi, personel sayısı olsun bizi çok ilgilendiren bir şey değildir.
   
• Bunun da sizi ve vatandaşı ilgilendirmesi önemli değil mi? Sonuçta KIB-TEK’ten bunlarla birlikte bir hizmet almaya çalışıyorsunuz.
• Mert GİRGEN: Hizmet olarak evet ilgilendirir ama iç işleyişi tamamen kendilerinin düzenlenmesi gereken bir noktadır. Bizim beklentilerimiz yok mu? Var. Uluslar arası standartlara göre elektrik kesintisinin minimum düzeye inmesi. Belli bir saatin üzerinde  kesinti olmaması, arızalara belli bir zamanda müdahale edilmesi, en iyi teknolojileri kullanarak elektrik üretilmesi, yenilenebilir enerjini daha fazla kullanılabilmesidir bizim beklentimiz.
  Dünyada bunlar özel firmalar tarafından yapılmaktadır. Çok da kötü bir noktada değiliz ama bizim amacımız daha da iyiye gitmektir. Biz küçük bir şebekeyiz burada. Küçük şebeke olmanın da avantajı ve dezavantajı vardır. Avantajlarından biri müdahalesi daha kolay olabilmesidir, şebekeye daha fazla hakim olabiliriz. Ama dezavantajı da büyük… Bir şebekeye bağlı enterkonnekte bir şebekeye bağlı olmadığımız için de sistem arz güvenliği tam anlamıyla sağlanamamaktadır.
   
• Kıbrıs’ın güneyi ile kıyasladığımız da durumumuz nedir?
• Mert GİRGEN: Güney bizim şebekemize göre daha büyük bir şebekedir. Onların iletim hatları bizden biraz daha farklıdır. Ama kesinti oranlarında da bizden biraz daha iyidirler. Çok çok iyi olduğunu söylemek doğru değildir. Biz kendi elektrik kurumumuzu bu noktada küçümsemememiz gerekiyor.

“Onların siyasi nedenleri olabilir. Ama bizim rahatsız olduğumuz konu EMO bir melsek kuruluşudur, bizim gibi meslek kuruluşunu siyasi bir çatışmanın içine çekerek kullanılmasını kabul edemeyiz. Kesinlikle buna izin vermeyiz.”

• Alternatif enerjide ülkemizde güneş enerjisi kullanılmaya başlandı. Elinizde ne tür veriler var? Vatandaşın güneş enerjisine yaklaşımı nedir?
• Mert GİRGEN: 2012 yılında hayata geçen ‘Yenilenebilir Enerji Yasası’ vardır. 2012 yılından bugüne kadar 15 megavat bir izinlendirme yapmamıza rağmen yaklaşık 7 megavat bir kurulum yapılmıştır. Bu da 5 yıllık süre için az.
  Kıbrıs güneş açısından çok zengin bir ülkedir. Kuzey yarım kürede güneş alan en iyi noktalardan biridir. Biz bunu ne kadar çok kullanırsak, bizim yakıt bağımlılığımız o kadar azalır. Ama körü körüne hade geçelimle olmaz. Planlı, programlı bir şekilde, özellikle konutları teşvik ederek bu yapılması gerekmektedir. Ne kadar güneş enerjisi kullanımı artarsa pik kullanımlarının da o kadar düşeceğine inanıyoruz. Böyle olduğunda da santrallerimizden kaynaklanan kirlilik de azalacaktır, dışa bağımlılığımız azalacaktır. Dışa gönderdiğimiz gayri milli hasılamız azalacaktır. Yani ülke olarak paramız elimizde kalacaktır.
   
• Güneş enerjisine geçmek pahalı mı?
• Mert GİRGEN: 5 kilovatı 7 bin Euro’lardadır. Ama baktığınızda 6-7 yıl içerisinde kendi kendini ödeyebilen, kara geçirebilen bir sistemdir.
   
• İlgi var mı bu sisteme?
• Mert GİRGEN: İlgi var. Şu an 7 megavatlarda bir kurulum oranımız vardır. Biz bekliyoruz ki konutlarda kurumlar daha da artsın.
   
• Türkiye’den kabloyla elektrik getirilmesi konusunda tavrınız nedir? Avantajı dezavantajı ne olur?
• Mert GİRGEN: Dünya hızla birbirine enterkonnekte olmaktadır. Bunun en büyük avantajları sistem stabiletisinin sağlanmasıdır. Sistem güvenliğini ülkeler birbirine bağlandıkça artırır. Şebeke genişler ve elektrikte frekans olayı vardır.  Frekansta herhangi bir sapma olduğunda elektrik kesintilerine neden olmaktadır. Bunun stabil kalması için büyük şebekelere bağlı olmak çok çok büyük avantajdır. Peki sadece bu mudur? Değildir. Ülkeler artık enerji en ucuz nerede ise oradan alım yapmaya başlarlar. Örneğin;  Türkiye birçok noktada komşularıyla bağlıdır. Yunanistan, Bulgaristan, Gürcistan, İran, Suriye ile bağlıdır. Hangisi ucuzsa ondan alım yapar. Şimdi bizde de deniz altı kablosuyla Türkiye’ye bağlanma konusu var. Bir mühendis olarak çok çok iyidir diyorum.  Yani şebekenin güçlenmesi açısından enerji alış verişinin sağlanabilmesi açısından çok daha faydalıdır. Ama dezavantajı nedir? Eğer biz yatırım yapmazsak ve kabloda bir arıza olur günlerce elektriksiz kalma durumu vardır. Ama bu olasılık çok çok düşüktür. Dünyada hemen hemen hiç gerçekleşmemiş olaydır. Buradaki bizce en kritik nokta yapılacak olan alım anlaşmasıdır. Eğer tamamen bağımlı bir alım anlaşması yapılırsa bu bizi nasıl etkileyecek bunu düşünmemiz lazım. Yani siyasi boyutu burada çok önem taşımaktadır.
   
• Tasarruflu enerjiyi vatandaş nasıl kullanmalıdır?
• Mert GİRGEN: Enerji verimliliğinin önemi açığa çıkar. Maalesef biz buna çok önem vermiyoruz. Enerji verimliliği aslında enerji sarfiyatı az olan cihazları kullanmaktan  başlar da binalarımızı yaparken, enerji verimliliğine uygun binalar tasarlamaya kadar gider. Bir binayı tasarlamaya başlarken, ne kadar çok mantolama yaparsak, ne kadar uygun malzeme ile yaparsak, çift cam yaparsak, o kadar çok ısı kaybını önlemiş oluruz. Düşünün kışta ısınan havayı dışarıya kaçırmazsak, daha az enerji kullanmış oluruz. Bugün inverter dışında bir klima alırsanız çok ciddi şekilde enerji çeker. Ama teknoloji artık yavaş yavaş değişmektedir. Yani halkımızda aldığı ürünün ne olduğuna dikkat etmelidir. Sadece ilk yatırım maliyetine bakmamamız lazım. Biz de öyle bir yanlış olgu var aslında.

“KIB-TEK bize LED sokak armatürlerinin ölçümleriyle ilgili bir talepte bulundu. Hiç şartnameye bakmadan, çünkü bizim işimiz şartnameyi incelemek değildi,  onların talep ettiği şekilde, ölçümü yapıp, kendilerine ölçüm raporu olarak verdik.  Raporumuz da hiçbir yorum içermemektedir.  Kesinlikle şartnameye uygunluğu konusunda bir yorum yapmadık.”

• LED lambalarıyla ilgili raporunuzdan bahseder misiniz?
  Mert GİRGEN: KIB-TEK bize LED sokak armatürlerinin ölçümleriyle ilgili bir talepte bulundu. Ama bunlar hep farklı farklı mesafelerdeydi. Onlar da bize dedi ki; biz size 3 direk dikelim,armatürü koyalım gelin bunların altında bir ölçüm yapın. Biz de tamamen onların talebi doğrultusunda hiç şartnameye bakmadan, çünkü bizim işimiz şartnameyi incelemek değildi,  onların talep ettiği şekilde, talep ettikleri ölçümü yapıp, kendilerine ölçüm raporu olarak verdik.  Raporumuz da hiçbir yorum içermemektedir.  Sonuçları da kendilerine verdik. Kesinlikle şartnameye uygunluğu konusunda bir yorum yapmadık. Hatta şartnamenin gerektirdiği şekilde midir ona da bakmadık. Sadece KIB-TEK bizden ölçüm talebinde bulundu, biz de bu doğrultuda ölçüm yaparak, ölçüm değerlerini ilettik kendilerine.
• Sonuç ne çıktı?  Önemli olan o değil mi?
• Mert GİRGEN:  Önemli olan o değildir. Bu şartnamede istenilen bazı şeyler vardır. Buna göre yapılmamıştır bu test. Onun için bu test raporuyla bunu karşılaştırmak sağlıklı değildir.

"Oda bu konuda alet edilmesin. Oda bir laboratuvar hizmetini yerine getirmiş ve istenilen şekilde ölçümleri yapıp, ölçüm sonuçlarını ilgili kuruluşa iletmiştir”

• İki ayrı olay mıdır yani?
• Mert GİRGEN:  İki ayrı olay değil aslında benzer olaydır. Burada işaret edilen, istenen farklıdır, burada ölçülen farklıdır. Benzer gibi görülse de tamamen bu şartları sağlamadığından dolayı bunu alıp da buna uygulamak doğru değildir. Tamamen bu şartlar altında istenmemiştir bizden. O nedenle lütfen bu karıştırılmasın, Oda da bu konuda alet edilmesin. Oda bir laboratuar hizmetini yerine getirmiş ve istenilen şekilde ölçümleri yapıp, ölçüm sonuçlarını ilgili kuruluşa iletmiştir.
   
• Şartnameyle hiçbir alakası yok, siz talep edileni yaptınız, Kıb-Tek Müdürü de açıklama yaptı, ‘EMO raporu böyledir, şartnameye uymaz.’
• Mert GİRGEN: Bu çok doğru bir şey olmuyor.  Çünkü biz şartname koşullarını sağlayacak koşullarda yapmadık. O yüzden bu açıklamanın bu şekilde olması doğru değildir. Çünkü EMO  böyle bir şey olacak olsaydı çok farklı şekillerde ölçüm yapardı.
   
• LED lambaları yanlış alındı, analizde farklılık var gibi açıklamalar var. Siz öyle bir çalışma yaptınız mı?
• Mert GİRGEN: Onların olabilir bizim öyle bir ifademiz yok. Biz öyle bir çalışma yapmadık.
   
• Niçin bu tartışma bu kadar büyüdü ve sizin ileri ki günlerde büyük bir açıklama yapmanıza neden oluyor?
• Mert GİRGEN:  Onların siyasi nedenlerden olabilir ama bizim rahatsız olduğumuz konu EMO bir melsek kuruluşudur. Bizim gibi meslek kuruluşunu siyasi bir çatışmanın içine çekerek kullanılmasını kabul edemeyiz. Kesinlikle buna izin vermeyiz.

“LED lambalarının yararlı olduğunu biliyoruz. Ama bu raporun bu yönde olduğu ya da, gelen lambalar doğrudur gibi yaklaşımları yanlış buluyoruz. Şimdi eğer ki bir yanlışlık varsa farklı bir şekilde yol izlenmelidir ve ona göre yasal süreç başlatılmalıdır.”

• Yapılmak istenen bu mu?
• Mert GİRGEN:   Evet.
   
• LED lambaları ne kadar yararlıdır?
• Mert GİRGEN:   Yararlı olduğunu biliyoruz. Ama bu rapor böyledir de bu gelen lambalar doğrudur değildir olayıdır bize yanlış gelen. Şimdi eğer ki bir yanlışlık varsa farklı bir şekilde yol izlenmelidir ve ona göre yasal süreç başlatılmalıdır.