Fehime ALASYA
Geçim sıkıntısı çeken özel sektör çalışanı gözünü yeni belirlenecek asgari ücrete çevirdi. “Maaş artışı yetmez, hayatı ucuzlatmak da şart” diyen çalışanların, hükümetin önerdiği yüzde 11 artışı da yetersiz buldu.
Çalışanlar, esnaf ve iş dünyasının talep ettiği sigorta prim teşviğine de dikkat çekti, “destek şart” dedi.
Her ay elektrik, su ve telefon gibi sabit giderleri karşılamakta zorlandığını ifade eden birçok asgari ücretli, sosyal haklarını alamadıklarından yakındı.
Hayatın ucuzlatılması gerektiğine vurgu yapan asgari ücretli çalışanlar, “Sadece maaş artışıyla da olmaz, pandemideyiz, işverenler de zorda olabilir. Devlet bir orta yol bulmalı” dedi.
Türk Lirası’nın döviz karşısında eridiğine dikkat çeken çalışanlar, kira, tüp gaz, benzin, elektrik, su, cep telefonu gibi ana giderleri karşıladıktan sonra ayın sonunu zor getirdiğini anlattı.
“10’undan sonra cebimizde 30, 40 TL ile ay sonunu getirmeye çalışıyoruz” diyen bazı çalışanlar, devletin işverene ve işçiye katkı yapmaması durumunda her şeyin daha kötüye gideceği, işsizliğin baş göstereceği görüşünü paylaştı.
Aylık maaşın dışında birçok iş yerinde çalışanların sosyal haklarının da görmezden gelindiğine değinen işçiler, çalışılan saatler, izin günleri gibi sosyal hakların birçok şirket tarafından çiğnendiğinden yakındı.
Kendi kaderlerine terk edildiğini düşünen asgari ücretliler, sadece maaş artışı ile yaşam şartlarının gelişmeyeceği görüşünü de paylaştı.
Neler söylediler?
Erkin Gulamov: “900 TL elektrik faturası geldi, bunun yanında kira ödüyoruz”
“İşçiler için ne kadar olursa olsun bir an önce artış yapılsın. Sürekli görüşülüyor ama bir uzlaşıya varılamıyor, süreç çok uzadı. Bir an önce zam yapılmalı. Geçinmek zaten çok zor… Bu ay 900 TL elektrik faturası geldi, bunun yanında kira ödüyoruz, ay ortasına gelmeden paramız bitiyor”
Yunuscan Abdurazakov: “Hayat ucuzlatılmalı, sadece maaş artışıyla olmaz”
“Ne kadar çok zam yapılsa bizim için o kadar fayda. Zaten mevcut maaş ile bile geçinemiyoruz. Bir an önce artış yapılmalı, hayat ucuzlamalı. Kirada olanlar için hayat çok daha zor. Devlet, hayat pahalılığına müdahale etmeli, ucuzlatmalı. Sadece maaş artışıyla bu olmaz bence.”
Azamat Turkmen: “Elektriğe zam hemen yapılıyor ama konu asgari ücret oldu mu uzadıkça uzuyor”
“Kira, tüp gaz, benzin, elektrik, su, cep telefonu gideri derken ayın sonunu zor görüyoruz. Ay sonunu cebimizdeki 30, 40 TL ile getirmeye çalışıyoruz. %11’lik artıştan söz ediliyor ama bu çok komik bir rakam. Elektriğe zam yapmak için bir gecede karar verip açıklıyorlar ama konu asgari ücret oldu mu uzadıkça uzuyor. 3’üçünkü kez masaya oturup aynı şeyleri konuşup bir karar üretilmiyor.”
Ahmet Yumuşak: “Asgari ücretin üzerinde alıyorum, bu bile yetmiyor, asgari ücretli ne yapsın?”
“Asgari ücret ile kimse geçinemez ki. Bir ev kirası en az 2 bin TL olmuş, elektrik, su, benzini, çoluk çocuk derken bir aile asla bu ücrete geçinemez. Asgari ücretin üzerinde alıyorum, çünkü 12 saat çalışıyorum. Ona göre ödeniyorum ve bu bile yetmiyor. Bir salatalık 13 TL, domates 10 TL, çocuklarım var ve eşim çalışamıyor, evde ufak tefek işler yapıyor. Ancak geçiniyoruz. Sadece maaşlara artış yapılmasıyla asgari ücretli rahatlamış olmayacak.”
Uğur Kılınç: “Memur dışında işçiyi düşünen devlet yok”
“Sabah 6’da gelip akşam 10’da çıkıyorum, 16 saat çalışıyorum. Üç çocuğum var, eşim çalışmıyor, çocuklarım küçük, kira ödüyorum. Ailemi geçindirmek için mecburen uzun saatler çalışıyorum. 1,650 TL ev kirası ödüyorum. Hayat çok pahalı, giderlerimiz çok fazla. Eve gittiğimde çocuklarım çoğu zaman yatmış oluyor. Hafta sonu izinliyken beraber olabiliyoruz. Memur dışında işçiyi düşünen devlet yok. Hayat çok pahalı, geçen sene ile bu yıl arasında %100 fark var ama maaşlarımızda bu fark yok.”
Mehmet Senar: “Emekçiler kaç saat çalışıyor, kaç gün izin yapıyor kimse sorgulamıyor”
“Pandemi ile birlikte döviz ile de her şeyin üzerine %50’nin de üstünde zam geldi ama asgari ücret yüzde 8 zamlandı. Asgari ücretten artık vergi de alınacak dendi. Devlet artık asgari ücretliyi de düşünmeli. Asgari ücreti belirlemek için olan komisyona işverenler girmemeli, asgari ücret neye göre belirleniyor açıklanmalı. 40 saat üzerinden belirleniyor ama emekçiler bunun çok daha fazla üzerinde çalışıp daha azını alıyor. Yatırımlar da işçiden kesiliyor. Özel şirketlerde emekçiler kaç saat çalışıyor, kaç gün izin yapıyor kimse sorgulamıyor. Ben özel sektörde çalışan şanslı bir insanım, maaşım ve sosyal yatırımlarımı alabiliyorum ama alamayan birçok kişi var. Bu denetlenmeli.”
Lale Uzun: “Özel sektörde çalışan kişilerin hak ve geliri artmalı”
“Bir markete girip çıkarken bile zaten en az 200 TL veriyoruz, çocuğu olan ailelerin çok daha fazla. Tek asgari ücrete aile geçindirmeye çalışan insanlar var. Artık hasta olmayalım diye dua ediyoruz. Devlet, özel sektörde çalışan kişilerin hak ve gelirinin artması için daha çok çaba sarf etmeli. Özel sektörde kendi işimin patronuyum çünkü yanımda birini çalıştıramıyorum, korkuyorum. Birçok işletme asgari ücrete devlet destekli zam yapılmaması durumunda işçi çıkaracağız diye konuşuyor. Devlet elini taşın altına koymazsa her şey daha kötüye gidecek. İşverenler de ister istemez küçülmeye gidecek.”
Şükrü Alkaya: “Konuşulan zamlar bile komik ama geçinebilmemiz veya geçinemememiz kimin umurunda”
“Geçinmek çok zor ama ülkede nereye el atsak elimizde kalıyor. Ne denetim var ne de kontrol. Geçinmek çok zor, hanım çalışmıyor, çocuklar var, çalışamıyor. Aylık bin 300 TL kira ödüyorum. Konuşulan zamlar bile komik ama geçinebilmemiz veya geçinemememiz kimin umurunda. İşveren benden kesip sigortamı ödüyor. Adadaki birçok şirket bunu yapıyor.”