Hüseyin ÖZBARIŞCI
Yeşilırmak’ın simgesi çilekte hasat dönemi başladı… Sezonu YENİDÜZEN’e değerlendiren üreticiler, bölgenin “Eskisi gibi yoğun olmadığını” söyledi ve bunu ekonomik krize bağladı. Üreticiler umudu, hafta sonları ve bayrama bağladı…
Pandemi öncesine göre çok daha az yurttaşın bölgeye gittiğini ifade eden çilek üreticileri, bunda en büyük nedenin ekonomik kriz olduğunu, başka bölgelerde yaşayan insanlar için Yeşilırmak bölgesine gitmenin artık “Lükse kaçtığını” dile getirdi.
Üretim esnasındaki maliyetlere de değinen çilek üreticileri, özellikle gübre ve elektrik fiyatlarının yüksek olduğuna dikkat çekti, “Böyle giderse çilek üretimi olmayacak” dedi.
Hafta sonu, Lefkoşa’da yaşam süren 4 kişilik bir ailenin hem güzel vakit geçirmek, hem de çilek toplamak için Yeşilırmak bölgesine gitmesi, günümüz koşullarında yaklaşık bin 500 TL ila 2 bin TL arası bir ücrete mal oluyor.
Hasan Yılmaz: “Maliyetler yüksek… Kimi üretici ürün azaltıyor, kimi üretici ise hiç ekmiyor”
“Kısa süre önce sezonu açtık ama şu ana kadar çileğe aşırı bir talep yok. Yaşanan ekonomik kriz dolayısıyla artık insanlar eskisi gibi bölgemize gelmiyor. Gelen var yine de ama eskisi gibi değil. Önümüzde bir de bayram tatili var, bayram tatilinde bölgeye gelişlerin daha iyi olacağını düşünüyoruz. Bunun yanında üretim maliyetleri çok artmış vaziyette. Maliyetler yüksek ama maliyetler karşısında çileğin fiyatı hemen hemen aynı. Maliyetler yüksek olduğu için kimi üretici, ürün azaltıyor, kimi üretici ise hiç ekmiyor. Dolayısıyla daha az üretim olmuş oluyor. Yüksek maliyetlerden sadece biz değil, tüm üreticiler şikâyetçi. Tarım alanında daha fazla teşvik ve daha az maliyetli üretim yapmak şart…”
Aytül Yorulmaz Ferda: “Bayram tatilinden ümidimiz var”
“Geçtiğimiz hafta sonu itibariyle başka bölgelerden insanlar bölgemize gelmeye başladı ve tarlaya girdi. Geçtiğimiz hafta sonu biraz yoğun geçmişti ama yine de eski yoğunluk yok. Bunu hem Ramazan ayı olmasına, hem de ekonomik krize bağlayabiliriz. Önümüzde bayram var ve bayram tatilinden ümidimiz var. Yüksek maliyetler, üretimi baltalıyor. Bizim üreticiler olarak beklentimiz hem üretimi, hem de satışlarımızı zorlanmadan yapmak…”
Salahi Atalar: “Eskiye göre daha az yoğunluk var”
“Şu anda sezonun en yoğun döneminde olduğumuzu söyleyebiliriz. Bu yıl toplamda 2 buçuk milyon fide ekildi ve 1200-1500 ton ürün çıkması bekleniyor. Geçtiğimiz hafta sonu bölgemiz biraz yoğun olmuştu. Önümüzdeki günlerde ne olacağını bilmiyoruz ama eskiye göre daha az yoğunluk var. Maliyetler çok yüksek özellikle su giderlerimiz ve gübre çok arttı. Sadece çilek üreticisi değil, ülkede toprakla uğraşan tüm üreticiler, bu fiyatlardan şikâyetçi... Üretici bezmiş durumdadır. Çilekte sezon başı fideye ödediğimiz para bile %200 zamlandı, dolayısıyla ben önümüzdeki yıl üretimde %30-40 civarında düşüş olacağını düşünüyorum.”
Caner Luman: “Satış yapamazsak gelecek yıl daha az ekeceğiz”
“Maliyetler günden güne yükseliyor ve artık hiçbir şeyin tadı yok. Tüm sezon uğraşıyoruz, eğer ürünü pahalıya satmazsak verdiğimizi alamayız. Pahalı da satarsak insanlar almayacak. Çok zor bir sürecin içindeyiz. Bu şartlarda gelecek yıl çilek de ekemeyeceğiz. Bu dönemde köyümüz yoğundu, artık festival de olmuyor. Ekonomik krizden dolayı eskisi gibi insanlar da gelmiyor. İnsanlar bölgeye gelmezse ürün tarlada kalacak. Daha sezonun başındayız. Eğer ki satış yapamazsak gelecek yıl daha az ekeceğiz.”
Atalay Canveren: “Eskiye göre çok az bir yoğunluk var”
“Maliyetler oldukça yükseldi, bu da ister istemez satış fiyatlarımıza yansıyor. İnsanlar haklı olarak biraz pahalı buluyor ama sezon boyunca yüksek miktarlar ödeyip bu üretimi gerçekleştiriyoruz. Tarladan çilek toplamayı geçen hafta açmıştık, biraz yoğunluk olmuştu ama eskiye göre çok az bir yoğunluk vardı. En büyük nedeni de ekonomik krizdir. Tarladaki ürün bir şekilde satılır ama doğrudan insanlarımızın gelip buradan alabilmesi bizim için çok daha iyi… Umarım, kötü bir sezon yaşamayız.”
Yusuf Sönmez: “Bölgeye gelip tarladan çilek toplamak lüks oldu”
“Gaziveren bölgesinde çileğe ilgi geçtiğimiz hafta itibariyle yavaş yavaş başladı, geçtiğimiz hafta satışlarda biraz yoğunluk oldu. Ekonomik krizden dolayı artık insanlar bölgemizi ziyaret edemiyor çünkü yakacağı akaryakıtın yanında, başka harcamaları olması da lükse doğru kaydı. Üretici de yüksek maliyetlerle üretilen ürününün satılmasını istiyor. Bu bakımdan zor bir dönemden geçiyoruz. Üreticiler yüksek maliyetlerin yanı sıra işçiliğin de pahalı olmasıyla uğraşıyor dolayısıyla bunu mecburen fiyatlara yansıtmak zorunda kalıyor. Tüketici de pahalı almak istemiyor onlar da haklı…”