Güncel Masaroğulları
Uzm. Klinik Psikolog
Çocukluk çağında depresyon sanıldığından daha yüksek oranda görülmektedir. Yaklaşık olarak, okul çağındaki her yüz çocuktan ikisinde bu hastalık görünmesine rağmen bu hastalık için tedavi olan çocuk sayısı oldukça azdır. Tedavi edilebilir olan bu hastalık tedavi edilmediği takdirde ciddi boyutlara ulaşabilmekte ve de yetişkinlik döneminde tekrar ortaya çıkabilmektedir. Ebeveynler olarak çocuklarınızın davranışlarını çok yakından takip ederek yaşadıkları sorunların ciddi boyutlara ulaşmasını engelleyebilirsiniz. İlgili anne babalar çocuklarının davranışlarında ve duygu durumunda değişiklikler olup olmadığını rahatlıkla anlayabilirler. Peki, çocuğunuzun depresyonda olup olmadığını nasıl anlayabilirsiniz?
DEPRESYON BELİRTİLERİ
*Uyku problemi yaşıyor *Kilosunda veya iştahında değişiklik var *Konsantre olmakta problem yaşıyor *İntihar düşüncesi veya ölüm fikri var *Aktivitelere karşı belirgin bir azalma var *Neredeyse her gün yorgun ya da enerjisi düşük *Kendini değersiz hissediyor *Orantısız şekilde kendini suçlu hissediyor (DSM-V, 2015)
Eğer çocuğunuzda bu tür belirtilerin en az dördünü gözlemleyebiliyorsanız çocuğunuz depresyonda olabilir. Ancak şunu iyi ayırt etmek gerekmektedir: Depresyon sadece kötü bir ruh hali ya da keyifsiz veya üzgün hissetmek değildir. Büyük bir hayal kırıklığına uğramak kişinin üzgün hissetmesine ve öfkelenmesine neden olabilir ancak bu duygular genellikle zamanla hafifler. Fakat depresyon kısa süreli değildir. Çocuğun depresyonda olduğunu söyleyebilmek için bu semptomların en az iki hafta boyunca devam etmesi ve çocuğun günlük hayattaki işlevsellik düzeyinde azalmalara neden olması gerekmektedir.
DÖNEME BAĞLI BELİRTİLER
Depresyon belirtileri çocuğun gelişimsel dönemine bağlantılı olarak değişiklikler gösterir. Çok küçük çocuklar dili çok etkin bir araç olarak kullanamadıkları için duygu durumlarını ifade etmekte problemler yaşarlar. Bu yüzden okul öncesi döneme ait yaş grubundaki çocuklarda depresyon belirtileri kızgınlık ve öfke nöbetleri şeklinde görülmektedir. Okul çağındaki çocuklar ise somatik şikâyetler (baş ağrısı, mide bulantısı vb.) ile depresyonlarını ifade ederler. Buna ek olarak bu dönemdeki çocuklarda okula gitmeyi reddetme, sürekli ağlama ve hasta numarası yapma gibi davranışlar görülebilir. Akademik başarılarında düşüş ve çok severek yaptıkları aktivitelere karşı ilgisiz kalma okul çağındaki depresyon hastası olan çocuklarda sık görülen belirtilerdir.
Yaşça daha büyük çocuklarda ise somatik semptomlarda azalma gözlemlenirken umutsuzluk, ve halüsinasyon gibi somatik olmayan semptomlarda artış gözlemlenir. Bu dönemdeki çocuklar okulda problemler yaşayabilirler, anlaşılmadıklarını ifade edebilirler, aile üyeleriyle sık sık tartışabilirler ve hırçınlaşabilirler. Ergenlik dönemindeki çocuklar kendilerini mutsuz, çaresiz, üzgün hissetmelerine rağmen duyguları hakkında konuşmayı reddedebilirler, notlarında ciddi düşüşler görülebilir, aile ve arkadaşlarından uzaklaşabilirler, sigara, alkol ve uyuşturucu kullanmaya başlayabilirler.
Çocuklarınız kendilerini nasıl ifade ediyor?
Depresyonda olan çocuklar kendileri ile ilgili negatif düşüncelere sahiptirler. Bu yüzden çocuklarınızın kendileri ile ilgili kurdukları cümlelere, kendilerini nasıl tarif ettiklerine mutlaka dikkat ediniz. Örneğin depresyondaki bir çocuk ‘kimse beni sevmiyor’, ‘ben iyi bir çocuk değilim’ gibi kendileri ile ilgili negatif düşüncelere sahip olurlar.