Ebeveyn tutumları özgüven gelişimi üzerinde önemli bir role sahiptir. Aşırı korumacı aileler çocuklarını korumakla onlara iyilik yaptığını düşünmekte ancak çocukları aşırı derecede koruyarak beceri kazanmalarını engellemekte ve gelişimlerini olumsuz yönde etkilemektedirler.
Uzm. Klinik Psikolog Güncel Masaroğulları
Özgüven, mutlu ve başarılı olmak için tüm bireylerin sahip olması gereken temel bir özelliktir. Özgüven, ilk başlarda ebeveyn tutumlarından daha sonra sosyal çevreden etkilenerek çocukluk döneminde gelişmeye başlayan bir duygudur. Özgüveni yüksek kişiler, kendilerine değer veren, olumlu ve olumsuz yönlerinin farkında olan, kendileriyle yüzleşebilen ve eksik yönlerini geliştirmek için çaba sarfedebilen, kendini kontrol edebilen kişilerdir. Özgüvenli insanlar, karar almakta zorluk çekmezler. Yeni girişimlerde bulunabilirler, karşılaştıkları problemleri çözmek için çaba sarfederler ve topluluk içinde kendi fikirlerini dile getirmekten çekinmezler. Bunun yanında özgüven eksikliği yaşayan kişiler, kendilerini ifade etmekte zorluk çeken, donanımlı oldukları bir konu hakkında dahi düşüncelerini dile getirmekte zorluk ve sorumluluk almakta sorun yaşayan bireylerdir. Bu bireyler, kendilerini ifade edemediklerinden ve fikirlerini dile getiremediklerinden dolayı başkalarının aldığı kararları uygularlar. Yönetici pozisyonuna gelmeleri pek mümkün olmaz. Bunun yanında, kendilerini başarısız ve yetersiz görme eğiliminde olan bu kişiler, okul başarılarında düşüş ve sosyal ilişkilerinde problemler yaşamaya başlarlar. Kendi kararlarını vermekte problem yaşamalarının yanısıra başkalarının eleştirilerinden de çok çabuk etkilenip üzülebilirler. Yapıcı eleştirileri dahi yıkıcı olarak algılarlar.
ÖZGÜVEN GELİŞİMİNDE EBEVEYN TUTUMLARININ ETKİSİ
Ebeveyn tutumları özgüven gelişimi üzerinde önemli bir role sahiptir. Aşırı korumacı aileler çocuklarını korumakla onlara iyilik yaptığını düşünmekte ancak çocukları aşırı derecede koruyarak beceri kazanmalarını engellemekte ve gelişimlerini olumsuz yönde etkilemektedirler. Örneğin, 4-5 yaşlarında bir çocuğun kendi ayakkabısını bağlayabiliyor olması gerekirken anne-baba çocuğun ayakkabısını bağlıyorsa veya kendi yemeğini kendisi yiyebilecekken annesi yediriyorsa bu çocuk kendine olan güvenini kaybetmeye, anne babaya bağımlı kalmaya ve karşılaştığı problemlere çözümler üretememeye başlayacaktır. Benzer şekilde çocuklarından aşırı beklentileri olan veya çocuklarnı sürekli eleştiren aileler, kendilerini yetersiz gören, ne yaparlarsa yapsınlar hiçbir zaman başaramayacaklarını düşünen, özgüveni düşük bireyler yetiştirirler.
ÇOCUKLARINIZIN ÖZGÜVENİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN NELER YAPABİLİRSİNİZ
Çocuklar sorumluluk almaktan keyif alırlar ve bu yolla özgüvenleri de gelişir. Bu yüzden çocuğunuzun yaşına uygun ev içinde veya dışında ona görevler verebilirsiniz. Örneğin; iki yaşındaki bir çocuğa yemek masasını hazırlarken masadaki her tabağın yanına bir peçete koymasını isteyebilirsiniz. Ayrıca, çocuklarınıza kendi seçimlerini yapabilmeleri için fırsat tanıyın. Çocuğunuz hata yaptığında, hatalarını düzeltmesi için onu yönlendirmeniz ve destek olmanız çocuk için önemlidir. Çocuklar sadece başarılı olduklarında özgüvenlerini geliştirmezler. Bu yüzden başaramadıkları zaman, neden başarısız olduklarını, başarabilmeleri için neler yapabileceklerini çocuğa öğretmek gerekir. Aynı zamanda çocuğunuza, her konuda başarılı olamayacağını, başarısız olmasında başka faktörlerin de rolü olduğunu söylemelisiniz (örneğin; yetenek). Böylece çocuğunuz başarısız olduğunda yeni yöntemler denemekten kaçınmamayı, başaramadığı zaman da kendini değersiz görmemeyi öğrenmiş olur.