Hüseyin ÖZBARIŞCI
Uzmanlar son dönemlerde Covid-19 salgının özellikle çocuklarda bulaş yoğunluğu gösterdiğini ifade ederken, ‘mevsimsel hastalık’ salgınına karşı da uyardı.
Çok sayıda çocuğun yüksek ateş, kusma ve ishal şikayeti ile tedavi aldığını belirten hekimler, özellikle “Gıda-su hijyeni, çevre hijyeni, kişisel hijyene dikkat etme ve riskli saatlerde dışarıda olmamak’ konusunda uyarılarda bulundu.
Son dönemde sürekli olarak “üretim yetersizliği” nedeniyle yaşanan elektrik kesintileri ve elektrik faturalarının yüksek olması nedeniyle de donmuş gıdaların sağlık açısından riski olduğunu belirten uzmanlar, bu tür gıda veya içeceklerin erimeye maruz kalıp, tekrar donmasının tehlikeli olduğuna işaret etti.
Uzmanlar ne dedi?
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Cemal Mert:
“Çocuklar 10.00 ile 16.00 saatleri arasında doğrudan güneşe maruz kalmamalı”
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Cemal Mert, yaz aylarında artış gösteren ve ‘mevsimsel hastalık’ olarak nitelendirilen çocuk hastalıklarında yapılması gerekenleri anlattı. Mert, “Özellikle yaz hastalıklarında gıda-su hijyeni, çevre hijyeni, kişisel hijyene dikkat etme ve riskli saatlerde dışarda olmamak bu hastalıkları önleyecektir” dedi.
Dr. Cemal Mert şu bilgileri paylaştı:
“Her sene yaz aylarında mevsimsel hastalıklar baş gösteriyor. Bunlardan en önemlileri sinek, böcek sokmaları, gıda zehirlenmeleri ve yüksek ateş, ishal ile kusmalardır. Alerjik hastalıklar da son dönemde artış gösteriyor. Bu tür mevsimsel hastalıklardan çocuklarımız korumak çok önemlidir. Bu dönemde gıda hijyenine ve su hijyenine çok dikkat etmeliyiz. Çocukları klorlu su ve diğer kimyasal madde içeren havuzlara temiz de olsa koymamalıyız. Havuz içindeki klor veya diğer kimyasallar, çocukların daha kolay hasta olmasına olanak tanıyor. Deniz ve havuzlarda özellikle sıcak havalara karşı 10.00-16.00 arasında çocuklarımızı doğrudan güneşe maruz bırakmamalıyız. Evcil hayvan besleyen kişilerin, özellikle pireye karşı büyük bir önlem almalı, sürekli olarak ilaçlama yapılmalı.
Alerjiye hassas kişilerin bu ortamlardan korunması ve kaçınması gerekir. Özellikle yaz hastalıklarında gıda-su hijyeni, çevre hijyeni, kişisel hijyene dikkat etme ve riskli saatlerde dışarda olmamak bu hastalıkları önleyecektir.
COVID-19 ülkemizde yeniden yaygınlaştı. Bu salgına karşı alınan tedbirleri yeniden hatırlamak gerekir. Çocuklarımız COVID-19’u hafif atlatabilir ancak unutulmamalı ki, çocuklarımız bir taşıyıcıdır.
Yaz aylarında çocukların özellikle şeker içeren gıda veya içeceklerden de uzak durması gerekir. Bunların tüketilmesi çocuklara zarar veriyor.
Yaz ishallerinde sıkça karşılaştığımız bir diğer hastalık da Rotavirüs mikrobudur. Bu, aşıyla önlenebilen bir hastalıktır. Bebeklerin bu aşıları ihmal edilmeden zamanında yapılmalı. Bu tür enfeksiyon belirtileri ortaya çıktığında gecikmeden çocuk doktoruna başvurulmalı, ve teşhis erkenden konularak, erken erken tedaviye başlanmalıdır. “
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yardımcı Doç. Dr. Umut Altunç:
“Bu yıl ciddi bir artış var, hastaların birçoğu hastaneye yatıyor”
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Yardımcı Doç. Dr. Umut Altunç, her yıl yaz aylarında görülen mevsimsel hastalıklarda bu yıl ciddi bir artış görüldüğünü söyleyerek, özellikle yüksek ateş, ishal ve kusma vakaları şikâyetiyle doktoruna başvuran hastaların pek çoğunun hastaneye yatırıldığı ve serum aldığını ifade etti.
Altunç, son dönemde sıkça yaşanan elektrik kesintilerinin ve COVID-19 salgınının bu tür hastalıkların artışının en büyük nedenlerinden biri olduğunu da sözlerine ekledi.
Dr. Altunç şunları söyledi:
“Her yıl yaz aylarında çocuklarda gördüğümüz yüksek ateş, kusma ve ishal vakalarında bu yıl ciddi bir artış yaşanmaktadır. Bunun en önemli nedenlerinden biri ülkemizde son dönemde yaşanan elektrik kesintileridir. Özellikle soğuk ortamda olması gereken gıdalar bu kesintilerden etkilenmektedir. Soğuk zincir şartlarında taşınıp saklanması gereken bu gıda ürünleri salgınlar halinde enfeksiyonlara neden oluyor. Bundan dolayı küçük çocuklu ailelerin bu tür gıda ürünlerini tüketirken dikkat etmeleri gerekmektedir.
Bu yıl ateşli kusma ve ishal vakalarını uzun yıllardır yaşamadığımız yoğunlukta görmekteyiz. Bu hastaların pek çoğu ise hastaneye yatırılıp serum tedavisine ihtiyaç duyuyor. Salgının önüne geçilebilmesi için gerek belediyeler, gerekse sağlık Bakanlığı’nın denetimlerini düzenli olarak yapması gerekmektedir.”
“Yüksek ateş şikâyetiyle gelen 18 yaş altı kişilerin büyük bir çoğunluğuna COVID-19 teşhisi konuluyor”
Dr. Altunç şöyle devam etti:
“Dikkat çekici olarak bu dönemde 18 yaş altı (başka bir belirtisi olmaksızın) dirençli ateş şikâyetiyle başvuran hastaların büyük bir çoğunluğunda COVID-19 teşhisi konuluyor. Bunun nedeni, erişkinlerin pek çocuğunun en az 1 doz aşısı olmasından dolayı hastalığı ayakta geçirmesi ve farkında olmadan çevrelerine ve ailelerine bulaştırmalarıdır. Çocukların pek çoğunun da aşısı olmadığı için COVID-19 bu dönemde bir çocuk hastalığı gibi toplumda görülmektedir. Aşısız çocuklar ve gençlerde COVID-19’un orta ve uzun dönemdeki olumsuz yan etkileri de sıklıkla görülmektedir. Bunlardan en çok korkulanı Mis-C dediğimiz COVID enfeksiyonundan 2-3 ay sonra görülen ve dirençli yüksek ateşle kendini gösteren hastalıktır. Eğer erken teşhis konulmazsa bu hastalık kalp ve iç organları etkileyerek ölümcül bir tablo oluşturabilmektedir. Çocukların sadece COVID-19’un ani gelişen etkilerinden değil, orta dönem olumsuz etkilerinden de korunabilmesi için Dünya Sağlık Örgütü’nün önerileri doğrultusunda Coronavirüs’e karşı aşılanmaları önerilmektedir.
Bunlara ek olarak 2022 yazında küresel ısınmanın etkilerini daha yoğun bir şekilde hissetmekteyiz. Hava sıcaklıkları ve UV oranları ciddi derecede artmaktadır. Bu şartlarda Küçük çocukların 10.00-16.00 arası direkt güneş ışınına maruz bırakılması nedeniyle güneş çarpması vakalarını da sıkça görüyoruz. Güneşin olumsuz etkilerinden korumak için söz konusu saatlerde deniz kenarında, havuzda gölge altında bile olsa zaman geçirilmemeli. Çünkü kumdan ve sudan yansıyan ultraviole ışınları bile çocukların güneş çarpması belirtilerini yaşamasına neden olabilir.”
Çocuk sağlığı ve hastalıkları Uzman Dr. Halil Hızal:
“Gıdaya erişim engelleniyor, dengeli beslenme düşüyor”
Yaz aylarının gelmesiyle ‘havuz-deniz-gıda’ konularında çocukların çok fazla hasta olduğunu anlatan Çocuk sağlığı ve hastalıkları Uzm. Dr. Halil Hızal, pandeminin ilk gününden bu yana geçen süreçte en kötü bulaşın yaşandığını kaydetti. Hızal, “felaket ötesi bir COVID-19 salgını var” dedi.
Ülkedeki ekonomik krizin getirisi olarak ise gıdaya erişimin engellendiğini, dengeli beslenmenin düştüğünü anlatan Hızal, bu nedenle hastalıkların arttığını ifade etti.
Hızal, özetle şöyle devam etti:
“Yaz aylarındayız, gıda zehirlenmeleri çok fazla. Elektrik faturası bu kadar yüksek iken artık bazı yerler buzluk çalıştıramaz oldu. Bazı işletmeler buzlukları akşam kapatıp sabah açıyorlar. Denizlerdeki kirlilik, havuzlardan yaşanan sıkıntılar, havuzlarda denetim var mı? Birçok düşündürücü nokta var. Bunun yanında çocuklarda ‘felaket ötesi’ bir COVID-19 bulaşı var. İlk kez 2020 Mart ayından bu yana bu kadar yüksek COVID-19 salgını ile karşılaşıyorum.
Bu ülkedeki ekonomik sıkıntı, gıdaya yetersiz erişim ile beslenme düzenleri bozulacak. Bu hastalıklar savunmasız direnci düşük çocukları da çok etkileyecek. Gıdaya erişim engelleniyor, dengeli beslenme düşüyor. Her şeyin fiyatı çok fazla arttı… Bu hastalıklar hijyene, çevresel şartlara bağlı ama ülkede bu etkenler çok olumsuz. İnsanlığın 100 yıl önce aştığı konuları biz hala tartışıyoruz, hala farelerin, sineklerin, taşan kanalizasyonların kötü getirilerini konuşuyoruz...”