“Asrın Projesi” olarak nitelendirilen ve Mersin'den Kuzey Kıbrıs’a su getirilecek olan
Su Temin Projesi ile ilgili Türkiye Devlet Su İşleri (DSİ) KKTC Proje Müdürü Birol Çınar, YENİDÜZEN’e konuştu
Ayşe GÜLER
“Asrın Projesi” olarak nitelendirilen ve Mersin'den Kuzey Kıbrıs’a su götürecek olan
Su Temin Projesi ile ilgili çalışmalar sürüyor.
Ülkenin 2040 yılına kadarki su ihtiyacını karşılayacak olan ve 2011 yılında çalışmalarına başlanan projenin birçok ayağı tamamlanma noktasına geldi.
7 Mart 2014’te su verilmeye başlanacağı açıklanan projede, şu anda tek eksik halka, denizin altında kalacak 80 kilometrelik geçiş.
Projede, deniz geçişindeki montaja önümüzdeki hafta başlanacak. Ancak hava şartları şu an için en büyük sorun olarak görülüyor.
Bu yüzden, proje, hava durumuna bağlı olarak ilerleyecek. Hava şartlarının beklendiği gibi olmaması, projenin tarihini uzatabilir.
Öte yandan dokuz yıllık bir çalışmanın ürünü olan proje için şu ana kadar 107 milyon 200 bin TL’lik harcama yapıldı.
Projenin şu anki aşaması ve çalışmaları ile ilgili Türkiye Devlet Su İşleri (DSİ) KKTC Proje Müdürü Birol Çınar, YENİDÜZEN’e konuştu.
Çınar, şu anda projenin birçok kanadındaki çalışmaların bitme noktasına geldiğini kaydederek, şu an için tek eksik adımın deniz geçişindeki montaj olduğunu belirtti.
Çalışmaların önümüzdeki hafta başlayacağını kaydeden Çınar, bu konuda hava şartlarının belirleyici unsur olacağını dile getirdi.
Çınar, “suyun doğaya geri dönüşü olmayan bir zarar verecek” şeklinde çıkan tartışmalara da yanıt vererek, Türkiye’den gelecek suyun ekolojik dengeyi bozmasının söz konusu olmadığını iddia etti.
“Hava durumu bizi şekillendirecek”
Çınar, şu anda tek eksik halkanın deniz geçişi olduğunu dile getirerek, “bu çalışma dışında, paketlerdeki işler o tarihe yetişiyor. Bir problem yok. Deniz geçişinde montaja önümüzdeki hafta başlıyoruz. Hava durumu bizi şekillendirecek. Şu anda net bir şey söylemek mümkün değil” dedi.
***
“Ekolojik denge zarar görmeyecek”
Suyun “hayat” olduğunu vurgulayan Çınar, kontrollü suyun ne gibi bir zararı olabileceğini sordu.
Çınar, Türkiye’den gelecek suyun ekolojik dengeyi bozmasının söz konusu olmadığını vurguladı.
Ülkeye verilmeye başlanacak su ile 2040 yılına kadar su ihtiyacının karşılanacağını ifade eden Çınar, gelecek olan su ile Güzelyurt ve Mesarya bölgelerinde sulu tarıma geçileceğini aktardı.
“Zarardan bahsetmek, projeyi tanımayan arkadaşların yorumlarıdır” diye konuşan Çınar, projenin “çok masum” olduğunu vurguladı.
Çınar, projenin ÇED raporu olduğunu ve bu raporun da onaylandığını dile getirerek, projenin insanların temel ihtiyaçlarını karşılamak için yapıldığına dikkat çekti.
Denizden su arıtmanın söz konusu olmadığını vurgulayan Çınar, “Türkiye’de kaynaktan çıkan su, bir barajda depolanıyor. Tertemiz su, kara ve deniz yapıları ile birlikte Geçitköy’deki baraja, aktarılıyor. Buradan da arıtıldıktan sonra, tüm ülkeye içme suyuna hizmet etmek üzere dağıtılıyor” şeklinde konuştu.
“475 kilometre dağıtım hattı”
Çınar, Türkiye’den gelecek suyunun yarısının içme, diğer yarısının da sulama amacıyla kullanılacağını kaydetti.
İçme suyu amacıyla kullanılacak bölüm için arıtma tesisi ile 475 kilometre uzunluğunda tüm ülkeye hizmet verebilecek dağıtım hattının da projelendirildiğini ifade eden Çınar, bununla birlikte arıtma tesisinin inşaatına başlandığını açıkladı.
Çınar, arıtma tesisinin iş bitim tarihinin 6 Şubat 2015 olduğunu söyleyerek, şu anda söz konusu tesiste yüzde 10’luk fiziki gerçekleşmenin sağlandığını belirtti.
***
“Öncelikli bölge, Lefkoşa”
Dağıtım hatlarını hızlı bitirebilmek adına dört gruba ayırdıklarını belirten Çınar, Su İşleri Dairesi ile bu konuda görüşme yaptıklarını söyledi.
Çınar, yapılan görüşmeler sonucunda Lefkoşa’nın en acil ihtiyaçlı bölge olmasından dolayı birinci önceliği verdiklerini ifade etti.
“Türkiye’den su geldiğinde, arıtma tesisi çalıştığında yapılacak olan hatla Lefkoşa’nın içme suyu ihtiyacı karşılanacak. Hemen ardından da diğer bölgelere dağılacak” şeklinde konuşan Çınar, bu konudaki çalışmaların başladığını aktardı.
Çınar, Dikmen’de 10 bin metreküplük depo yapımına başladığından bahsetti.
Öte yandan ishale hattında kullanılacak boruların nakliyesinin devam ettiğini belirten Çınar, söz konusu boruların 28 Ekim’de limana geleceğini arkasından da şantiye alanına nakledilerek, montaja başlanacağını açıkladı.
***
“Alaköprü Barajı bitti”
Türkiye’de Alaköprü Barajı’nda yüzde 95 fiziki, nakdi olarak yüzde 91 gerçekleşmesinin sağlandığını belirten Çınar, söz konusu barajın tamamlandığını, sadece yeniden yerleşimle ilgili çalışmaların devam ettiğini aktardı.
Çınar, Türkiye’deki 23 kilometrelik ishale hattının yüzde 56 oranında gerçekleştiğini ifade ederek, yaklaşık 15 kilometrelik ishale hattının döşendiğini dile getirdi.
Alaköprü Barajı ve Türkiye’deki kara yapılarının(ishale hattı) 7 Mart 2014’te kesin olarak teslim edileceğini söyleyen Çınar, projelerinin iş bitim tarihleri hakkında bilgi verdi.
***
“Türkiye’de boru montajına başlanıyor”
Çınar, proje ile ilgili olarak Taşucu’nda boru üretim tesisi kurulduğunu belirterek, 80 kilometrelik boruların üretildiğini, şu ana kadar da 62 kilometrelik boru üretiminin yapıldığını ve denize stoklandığını aktardı.
Öte yandan deniz tabanındaki taramaların sona erdiğini ifade eden Çınar, önümüzdeki hafta Türkiye tarafında deniz geçişinde boru montajına başlanacağını açıkladı.
Projenin Türkiye’deki suyun ülkemize getirilmesinin beş paket halinde ihale edildiğini söyleyerek, “Projenin ayakları, Türkiye’de Alaköprü Barajı, 23 km uzunluğunda ishale hattı, 80 km uzunluğunda deniz geçişi ishale hattı, Güzelyalı’da terfi merkezi, 3,5 km uzunluğunda terfi hattı, Geçitköy Barajı ve Geçitköy Pompa İstasyonu’dur” dedi.
Ülkemizdeki kara yapılarının teslim tarihinin 11 Kasım 2013 olduğunu açıklayan Çınar, bu kapsamda iki terfi merkezi ve yaklaşık beş kilometre uzunluğunda terfi hattı çalışmalarının sürdüğünü kaydetti.
Çınar, Güzelyalı Pompa İstasyonu’nun inşaatının büyük bir bölümünün tamamlandığını belirterek, terfi hattındaki boru inşaatının sona erdiğini, sanat yapıları ve Geçitköy’deki barajın betonarme inşaatının devam ettiğini dile getirdi.
“Geçitköy Barajı bu yıl tamamlanacak”
Geçitköy Barajı’ndaki çalışmalarının bitiş tarihinin, sözleşmeye göre 2 Temmuz 2014 olduğunu aktaran Çınar, “Biz bu çalışmaların iş bitim tarihini, 7 Mart 2014’e çektik. Ama barajdaki dolguyu dün itibariyle tamamladık. Yüzde 85 oranında fiziki gerçekleşme sağlandı” diye konuştu.
Çınar, barajda şu anda sadece tünellerdeki mekanik işlemlerin devam ettiğini ifade ederek, Geçitköy Barajı’nın bu yılsonunda tamamlanacağını dile getirdi.
“Dağıtım hatları 4 grup halinde ihalendirildi”
Dağıtım hatlarının dört grup halinde ihalendirildiğini kaydeden Çınar, “Bu hatların ilki Lefkoşa hattıdır. İkinci Girne, üçüncüsü Mağusa-İskele, dördüncüsü de Dipkarpaz hattı olacaktır” şeklinde konuştu.
Çınar, Lefkoşa hattının sözleşmesinin yapıldığını ve iş bitim tarihinin 11 Kasım 2014 olduğunu ifade ederek, bu kapsamda 65 kilometresi ishale hattı ve iki tane depo inşaatının bulunduğunu söyledi.
Depo inşaatlarına başlandığını aktaran Çınar, önümüzdeki günlerde ishale hattında boru döşemeye başlanacağını açıkladı.
Öte yandan Girne hattı ile ilgili Ankara’da inşaat ihalesinin yapıldığını, sözleşmenin imza aşamasında olduğunu belirten Çınar, Mağusa-İskele hattının 29 Kasım’da, Karpaz hattının ise Aralık ayıda inşaat ihalelerin yapılacağını söyledi.
***
Sözleşme bedelleri
Alaköprü Barajı’nın sözleşme bedelinin yaklaşık 55 milyon TL olduğunu, yaklaşık yüzde 91’inin harcandığını kaydeden Çınar, Türkiye’deki kara yapılarının ise sözleşme bedelinin 45 milyon TL olduğunu, yüzde 52’sinin harcandığını açıkladı.
Çınar, deniz geçişi ishale hattının sözleşme bedelinin 630 milyon TL olduğunu, şu ana kadar nakdi gerçekleşmesinin sağlanamadığını ifade ederek, boru montajı yapılmadan herhangi bir ödemenin yapılmadığını söyledi.
Öte yandan ülkemizdeki projenin sözleşme bedelinin 27 milyon TL olduğunu, yüzde 42’lik nakdi gerçekleşme sağlandığını ifade eden Çınar, Geçitköy Barajı’nın ise sözleşme bedelinin 25 milyon TL olduğunu, yüzde 85 oranında nakdi gerçekleşmenin yapıldığını belirtti.
Çınar, arıtma tesisinin sözleşme bedelinin 25 milyon TL olduğunu, yüzde 8’lik nakdi gerçeklememenin sağlandığını ifade ederek, dağıtım hatları ile ilgili herhangi bir ödemenin yapılmadığını söyledi.
Çınar, birinci kısım dağıtım hattı olarak bahsedilen Geçitköy terfi istasyonu, arıtma tesisi ve Lefkoşa arası ishale hattının sözleşme bedelinin ise 60 milyon TL olduğunu açıkladı.
“Proje çalışmaları 9 yıl sürdü”
Projenin deniz geçişi bölümünün dünyada ilk kez yapılacağını bahseden Çınar, “Dünyada ilk kez yapılmasının hem avantajı hem de dezavantajı var. İlk defa yapılacak bir şeyi hayata geçirmek bizi heyecanlandırıyor, merak ediyoruz” dedi.
Çınar, proje çalışmalarının dokuz yıl sürdüğünü açıklayarak, proje hayata geçmeden, yapılması gereken tüm çalışmaların tamamlandığını söyledi.
Projeye yönelik her şeyin planlandığı gibi gittiğini belirten Çınar, tüm malzemelerin özenle seçildiğini aktardı.
Çınar, projelendirme aşamasında gerekli tüm önlemlerin alındığını kaydederek, bu anlamda hiçbir problemin olmadığını ifade etti.
Öte yandan deprem ve fırtına gibi çeşitli felaketlere karşı teknik olarak hiçbir problemin olmadığını da belirten Çınar, “bunlar düşünülmeden, inşaatına geçilmez. Proje bunun için var. Tüm olumsuzluklar, deprem, rüzgar, fırtına bunların hepsi düşünüldü, çalışıldı. Hepsi dikkate alındı” dedi.