Hükümet elektrikte çoklu tarifeye geçti. Çoklu tarife dün resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre çoklu tarife 1 Kasım 2022’den itibaren geçerli olacak.
Buraya kadar her şey normal görünüyor. 4’lü koalisyon döneminde uygulanan ve halktan büyük destek alan çoklu tarife geçtiğimiz Mart ayında UBP-DP-YDP hükümeti tarafından kaldırılmıştı.
Şimdi geri getirdiler. Ama getirirken yılbaşına kadar zam yapmayacağız dedikleri elektrik fiyatlarına da gizli zam yaptılar.
Ülkeler Anayasa ve yasalarla yönetilir. Ülkeyi yönetenler yetkilerini bu yasalardan alırlar. Bu ülkeyi yönetenler yetkiyi yasanın hangi maddesinden aldıklarını bile bilmiyorlar.
Resmi gazetede dün yayınlanan çoklu tarifenin giriş yazısında “KKTC Bakanlar Kurulu Fasıl 171 Elektrik İnkişaf Yasası’nın 44 üncü maddesinin kendine verdiği yetkiye dayanarak aşağıdaki Nizamnameyi onaylar” demektedir.
Fasıl 171’in 44 üncü maddesine baktım alakası yok. Sonra tümüne baktım belli ki bakanlar kurulu “ufacık” bir hata yapmış. Yetki aldıkları madde “Tüketilen elektrik miktarının tespit ve teçhizatı sökme için bina ve yerlere girme yetkisi” başlıklı 44 üncü madde değil, “Azami ücretler” başlıklı 54 üncü madde olacaktı.
Neyse önemli değil. Ufacık bir hata.
Asıl önemli olan çoklu tarifenin içeriğidir. Ortada bir rakam yoktur. Açıklanan çoklu tarife ile 24 saatlik bir gün, daha önce olduğu gibi Puant, Normal ve Puant Dışı olarak üçe bölündü. Kış ayları için 07.00-17.00 arası Normal, 17.00-22.00 arası Puant ve 22.00-07.00 arası da Puant Dışı olarak belirlendi.
Buna göre ücretlendirme de şöyle olacak:
- 07.00-17.00 arası 0+Sabit Bedel (SB) + Yakıt Bedeli (YB)
- 17.00-22.00 arası 1.2761+SB+YB
- 22.00-07.00 arası 1.1344+SB+YB
Görüldüğü üzere ortada rakam yoktur. Kurum yetkili mühendisi dün yaptığı açıklamada katsayıların belli olduğunu, kurumun önümüzdeki günlerde rakamları da açıklayacağını duyurdu.
Peki bu rakamlar ne olacak?
Elbette bunu yukarıdaki katsayılar belirleyecek. Sabit ücret ve yakıt bedeli ne kadar olacak?
Bunun için maliyet hesaplarına bakmamız gerekir. Kurumun Aksa’dan aldığı elektriğin maliyeti bugün itibarıyla 3.60 TL/KWh olarak hesaplanmıştır. Buna Kıb-Tek’in maliyetlerini de eklerseniz kurumun bugünkü maliyetinin yaklaşık 4 TL/KWh olduğu görülür.
Kurum yetkili mühendisi dün yaptığı açıklamada bugünkü tarifelerde konut tarifesini 3.32 TL/KWh olduğuna vurgu yaptı.
Gerçekte ise mevcut konut tarifesinde 0-250 KWh dilimi 1.61 TL/KWh, 250-500 KWh dilimi 3.32 TL/KWh dir. Tüketim arttıkça fiyat da artıyor. Ama ben ayda ortalama 500 KWh elektrik kullanan bir abonenin ödediği ücreti hesapladım.
250 KWh x 1.61TL/KWh = 402.5 TL
250 KWh x 3.32 TL/KWh = 830 TL
Maktu ücret………………= 24.17 TL
Sokak Aydınlatma………. = 34.34 TL
Ara Toplam…… = 1291 TL
KDV (%16) = 206 TL
TOPLAM = 1497 TL
Yeni tarife yürürlüğe girdiğinde vatandaş isterse Kıb-Tek’e müracaat ederek çoklu tarifeye geçebilecek. 4’lü hükümet döneminde konut tarifeleri otomatik olarak çoklu tarifeye geçirilmişti. İsteyen kuruma müracaat ederek sabit tarifede kalmıştı. Bu çoklu tarifeye geçilmesini kolaylaştırmış ve sisteme işlerlik kazandırmıştı. Şimdi bu eksiklik uygulamada sıkıntılar yaratabilecektir.
Yeni dönemde çoklu tarifeyi tercih etmeyen ve sabit tarifede kalan konutun ne ödeyeceğine bakalım.
Yine 500 KWh tüketim için yeni dönemde ödenecek tutar 3.32 TL/KWh sabit kalsa bile 500 x 3.32 = 1660 TL. Buna maktu ücret, sokak aydınlatma ve KDV’yi de eklersek rakam 1993 TL olur.
Özetle 500 KWh elektrik enerjisi kullanan bir tüketici Ekim ayında 1497 TL öderken, sabit tarifede kalırsa Kasım ayında 1993 TL ödeyecek.
Çoklu tarifenin ilk uygulandığı 4’lü hükümet döneminde ayrıca aylık 250 KWh elektrik kullanan tüketicilere % 15 indirim yapılmaktaydı. Şimdiki uygulamada bu da yoktur.
Çoklu tarife rakamları için Aksa’ya ödenen bedeller esas alınırsa durum daha da vahim olacak. Aylık 500 KWh tüketen bir tüketici 2500 TL civarında bir ödeme yapmak durumunda kalacaktır.
Üstelik bu rakamlar 2 ayda bir güncellenecektir. Yani Yakıt ve dolar maliyetleri doğrudan tüketiciye yansıtılacaktır.
Çoklu tarife aslında hem tüketiciye, hem de Kuruma yarar sağlamaktadır. Ama şimdiki yönetim, tüketiciyi hiç hesaba katmadan yalnızca kurumun çıkarlarını kollayan bir adım atmıştır.