Fehime ALASYA
İstatistik Kurumu Hane Halkı İşgücü Anketi sonuçlarına göre işsizlik oranının en yüksek olduğu bölge Güzelyurt olarak açıklandı, YENİDÜZEN bölgenin nabzını tuttu.
Güzelyurt’un olası bir çözümde iade kapsamında olduğunun konuşulması temelinde, yıllar içinde bölgenin kaderine terk edildiğini dile getiren yurttaşlar, kentlerinin kalkındırılması gerektiğine vurgu yaptı.
Hem esnaf hem de vatandaşlar, Güzelyurt bölgesinde aynı dertten muzdarip… Pandemi ve beraberinde gelen ekonomik kriz ile Güzelyurt çarşısı adeta ‘terk edilmiş’ bir görüntü veriyor.
Güzelyurt’a kök salmak için mücadele verdiğini anlatan bölge gençlerinden Yılmaz Yurdal, “Güzelyurt’a yatırım yapmadılar, devlet bizi ihmal etti” derken, Esnaf ve Zanaatkarlar Güzelyurt-Lefke Bölge Sorumlusu Aygül Özister ise Pandemi sürecinde geçen 3 yılda, 100’ü aşkın dükkanın kepenk indirdiğini belirtti. Özister, devlet desteğinin önemine dikkat çekti.
Güzelyurt’a kök salmak için mücadele verdiğini anlatan bölge gençlerinden Yılmaz Yurdal:
“Güzelyurt’a yatırım yapmadılar, devlet bizi ihmal etti”
Üniversiteden Sağlık Yönetimi mezunu olan ancak kendi alanında iş bulamayan genç Yılmaz Yurdal, bölgesine kök salmak için kendi alanı dışında, annesiyle off licence işletiyor.
Mezun olduktan sonra, gerek özel sektör, gerekse bazı kurum-kuruluşlara birçok yerde iş başvurusunda bulunduğunu anlatan Yurdal, buna karşın yine de iş bulamadığını anlattı. Yurdal, “Çok fazla beklemek istemedim ve annemle birlikte bu işi kurdum” dedi.
Bölgedeki gençlerin büyük bir çıkmaz içinde bulunduğunu anlatan Yurdal, bunun sorumlu olarak ise uzun yılların ihmalini gösteriyor.
Yurdal, “Güzelyurt’a yatırım yapmadılar, bu nedenle iş olanakları doğmadı, işsizlik bu yüzden arttı.” dedi.
“Babam güneyde çalışıyor, aksi halde sadece bu dükkanda çalışmakla asla geçinemezdim” diyen Yurdal, Güzelyurt bölgesine daha fazla yatırım yapılması gerektiğine vurgu yaptı.
VATANDAŞ: “DEVLET BİZİ, GENÇLERİMİZİ UNUTTU”
Zehra İzge: “Devlet bölgeye sırtını döndü, sahip çıkmadı”
“Kardeşimin oğlu, iki çocuğunu ve eşini burada bırakıp çalışmak için yurt dışına gidiyor. Burada iş bulamadı, bulduklarıysa geçinmesine yetmedi. Benim ise iki çocuğum var, biri İstanbul’a gitti ve gelmedi, orada çalışıyor. Adaya dönmedi, evlat hasreti çekmek çok zor. Ben de sırf emekliye çıkabilmek için nerede bir iş varsa girip işledim, yapmadığım iş kalmadı, hiç pişman olmadım, gurur duydum.
Bu bölgeyi yıllarca vereceklerini söylediler, ötekileştirdiler, kimse kök salmak istemedi. Yeni nesil çocuklarımız kirada oturma pahasına bölgeden kaçtı. Güya ilçe olduk ama köylerden kötü duruma düşürüldük. Devlet bölgeye sırtını döndü, sahip çıkmadı.”
Ünsal Akacan: “Herkesi memur yaptılar, zihinler bu yönce çalıştı”
“Dükkan açmak isteyenler, yasal prosedürler ve vergi yükü altında eziliyor, uzun ömürlü olamıyor. Prosedürleri günlerce bekliyoruz. Yıllardır bölgedeyiz, her geçen gün çok sayıda dükkan kapanıyor. Herkesi memur yaptılar, zihinler bu yönce çalıştı, her geçen gün geriye gittik. Çarşının hali çok kötü, kimse buraya uğramıyor, terk edilmiş gibi dükkanlar her sokakta mevcut.”
Ali Avare: “Yıllardır Güzelyurt’a yatırım yapılmadı, iş gücü yaratılmadı”
“Güzelyurt iç ve dış göç yaşıyor, burada nüfus kalmadı. Çarşıya turist bile gelmiyor, gelen de sadece müzeye gidiyor. Yıllardır Güzelyurt’a yatırım yapılmadı, iş gücü yaratılmadı. Olan işgücü bile desteklenmedi, narenciye köreltildi. Halka ticari imkânlar sağlanması yerine bireysel çıkarlar ve tercihler önde tutuldu.”
İzge Özbarker: “Devlet bölgeye ilgi göstermeli, gençler göç etmemeli”
“İki yıldır bölgede açık olan cafede çalışıyorum. Bölgede yeni yerlerin açılması, gençlere iş olanağı sağlıyor. Bu sadece özel sektör tarafından düşünülmemeli. Devlet de bu yönde yatırımlar yapmalı, bölgede yeni olanaklar sağlamalı. Güzelyurt’a ilgi göstermeli, gençler göç etmemeli. Gençlere yönelik adımlar atılmalı.”
Esnaf ve Zanaatkarlar Güzelyurt-Lefke Bölge Sorumlusu Aygül Özister:
“Pandemide, bölgede 100’ü aşkın dükkan kepenk indirdi”
Pandemi sürecindeki son yıllarda ülkede 5 bine yakın dükkanın kepenk indirdiğini ifade eden K.T.Esnaf ve Zanaatkarlar Güzelyurt-Lefke Bölge Sorumlusu Aygül Özister, Güzelyurt’ta ise 100’ü aşkın dükkanın kapandığını söyledi.
İşsizliğin en yüksek olduğu bölge Güzelyurt’a hükümetlerin yeterli ilgi ve alakayı göstermediklerini kaydeden Özister, bölge üniversitelerinin de online sisteme geçmesi nedeniyle çarşıda büyük bir sessizliğin hakim olduğunu anlattı.
İşsiz kalan gençlerin, kendi dükkânını kapatarak, çalışmak için güneye geçtiğini anlatan Özister, vergiler ve sosyal sigorta yükümlülüklerinin çok ağır olduğunu dile getirdi.
İşlerin zayıf olduğu dönemde esnafın bu yükümlülüklerle başa çıkamadığını kaydeden Özister, çözüm önerilerini ise şöyle dile getirdi, devletten taleplerini anlattı: “Esnafa uygun fiyata, uzun vadeli kredilerle destek, mevcut sosyal sigorta ihtiyat sandığı devlet katkısının uzatılması gibi devlet katkılarının devam etmesi gerek. Talebimiz bu yönde. Bunun yanında bölgenin batı kesiminin daha çok ilgiye ihtiyacı var, vergiler konusunda işlerin çok zayıf olduğu bölge tespit edilmeli, vergilerden muaf tutulmalıyız. Yeni açılan genç girişimci işletmelere özellikle destekler sağlanmalı.”
ESNAF DERT KÜPÜ
Fezile Yurdal: “İş yok, kira ve vergilerle başedilmiyor, kepenkler iniyor.”
“Dükkanların kira giderleri, yasal masrafları, vergi yükümlülükleri çok yüksek. Bizi Lefkoşa ile bir tutuyorlar, birçok mal sahibi kiracısından çok yüksek kiralar istiyor. Bu kira ücretleriyle başa çıkamayan esnaf kısa sürede batıyor. Olan müşteriler de polisin park denetimleri yüzünden çarşıya gelmek istemiyor.”
Fırat Paşaoğlu: “Pahalılık, vergiler, belediye giderleri, kiralar, işsizlik...”
“Dükkan açmak isteyenlere destek verilmeli, en az 6 ay vergiden muaf tutulmalı, desteklenmeli. Bu kişiler destek görüp tutunmalı, yoksa herkes açılır, kısa süre sonra da kapanır. 25 yıldır çarşıdayım, olarca dükkan açılıp kapandı, ben de zaman içinde işleyişimi bazen değiştim. Pahalılık, vergiler, belediye giderleri, kiralar, işsizlik, derken ne yaparsak yapalım ipin ucunu tutup yürüyemiyoruz. Güzelyurt sözde ilçe yapıldı ama hiçbir şekilde bölge kalkındırılmadı, o günden beridir daha da geriye gidiyoruz.”