Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Şafak Öneri, demokrasiye yakışan bir cumhurbaşkanlığı seçimi yaşanması için çalıştıklarını belirterek, seçim sürecinde adayların fırsat eşitliğine büyük önem verdiklerini söyledi.
Öneri, 1976’da yürürlüğe giren Seçim ve Halkoylaması Yasası’nda yasaklar, propaganda ve süreler konusunda ciddi sıkıntılar bulunduğunu, yasanın güncel olmadığını ve özellikle propagandaya ilişkin son derece yetersiz kaldığını belirterek, kesinlikle değişmesi gerektiğini ifade etti.
YSK Başkanı Öneri, Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) muhabirinin 19 Nisan'da yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili sorularını yanıtladı.
YSK SEÇİM HAZIRLIKLARINI SÜRDÜRÜYOR
Öneri'nin verdiği bilgiye göre YSK, 19 Nisan’da yapılacak Cumhurbaşkanlığı ve yerel ara seçim için hazırlıklarını sürdürüyor. Kurul, Cumhurbaşkanlığı seçiminde olası ikinci turu da dikkate alarak, çalışma yapıyor.
176 bin 912 seçmenin toplam 693 şeffaf sandıkta oy kullanacağı Cumhurbaşkanlığı seçiminde oy kullanacak seçmenleri içeren listeler 28 Mart’ta ilan edildi.
Lefkoşa’da 55 bin 763 seçmen 213 sandıkta; Mağusa’da 45 bin 992 seçmen 178 sandıkta; Girne’de 35 bin 397 seçmen 140 sandıkta, Güzelyurt’ta 20 bin 809 seçmen 84 sandıkta ve İskele’de de 18 bin 951 seçmen 78 sandıkta oy kullanacak.
Haziran 2014’teki yerel genel seçimden bu yana artan seçmen sayısına bağlı olarak sandık sayısı da 12 arttı. Her sandıkta ortalama 300 seçmen oy kullanıyor.
Seçmenler, oy pusulasındaki sıralamayla, Mustafa Onurer (Kıbrıs Sosyalist Partisi), Sibel Siber (Cumhuriyetçi Türk Partisi), Kudret Özersay (Bağımsız), Derviş Eroğlu (Bağımsız), Mustafa Ulaş (Bağımsız), Mustafa Akıncı (Bağımsız) ve Arif Salih Kırdağ (Bağımsız) arasından birine “evet” mührüyle tercih kullanabilecek.
3 BİN 500 KİŞİ GÖREV YAPACAK
Cumhurbaşkanlığı seçimindeki 693 sandıkta, İlçe Seçim Kurullarınca (İSK) görevlendirilen bir sandık kurulu başkanı ve 2 üyesi yanında siyasi parti adayları ve bağımsız adayların gözlemcileriyle birlikte 3 bin 500 civarında kişinin görev yapması bekleniyor.
“İLK SONUÇLAR 18.30’DAN İTİBAREN GELMEYE BAŞLAR”
YSK Başkanı Şafak Öneri, sandıkların saat 18.00’de kapanmasının ardından oy sayımına geçileceğini ve saat 18.30’dan itibaren özellikle az seçmen bulunan sandıklardan ilk sonuçların gelmesini beklediklerini söyledi.
Oy sayımının basit görülse de büyük dikkat ve birçok işlem gerektirdiğini, ancak yıllardır uygulanan yöntemi bu seçimde de sürdürerek adayların aldığı oylar tespit edildikten sonra sandık kurul başkanı veya üyelerden birinin sonucu YSK veya İSK’ların telefonlarına bildireceğini kaydeden Öneri, gerekli hesaplamaların yapılmasıyla mümkün olan en kısa sürede sonucu almayı planladıklarını vurguladı.
“HER ŞEY YOLUNDA GİDERSE SAAT 22.00’Yİ BULMADAN…”
Seçim gecesi her şey yolunda giderse saat 22.00’yi bulmadan anlamlı bir sonuç çıkmasını beklediklerini ifade eden Öneri, YDÜ ile devam eden protokol gereği, sonuçların bilgisayar ortamına aktarılarak www.mahkemeler.net sitesinde açılacak seçim sonuçları bölümünden duyurulacağını; kendisinin teknik bir sıkıntı olup sözlü açıklama gerektirmediği sürece basına açıklama yapmayı düşünmediğini ifade etti.
İKİNCİ TUR İÇİN DE HAZIRLIK YAPILDI
YSK’nin olası bir ikinci tur için de hazırlık yaptığını; herhangi bir seçmen eklemesi yapılmayacağını, tekrar seçmen müracaatı kabul edilmeyeceğini, ancak iki seçim arasındaki sürede 18 yaşını doldurup seçmen niteliği kazanan kişilerin otomatik ekleneceğini, sayıları çok fazla olmayan bu kişilerin zaten askı döneminde ilan edildiğini bildiren Şafak Öneri, ikinci tur için de kısa bir takvim açıklanacağını ve adaylara propaganda süresi tanınacağını anlattı.
“SEÇİM VE HALKOYLAMASI YASASI KESİNLİKLE DEĞİŞMELİ”
YSK Başkanı Şafak Öneri, 1976’da yürürlüğe giren Seçim ve Halkoylaması Yasası’nda yasaklar, propaganda ve süreler konusunda ciddi sıkıntılar bulunduğunu, yasanın güncel olmadığını ve özellikle propagandaya ilişkin son derece yetersiz kaldığını ifade ederek, özetle şöyle konuştu:
“Bu yasa günün koşullarına hiç uymuyor. Kesinlikle değiştirilmesi lazım. Birçok maddesi güncel değil. Özellikle propaganda dönemiyle ilgili son derece yetersizdir. Şu anda yasaya göre sadece İSK’ların gösterdiği yerlere ilan yapıştırmak, el ilanı dağıtmak, kapalı ve açık yerlerde propaganda yapmak ve BRT’den konuşma fırsatı dışında başka propaganda aracı yok.”
Şimdi birçok televizyon kanalı, internet ve başka olanaklar da düşünüldüğünde birçok propaganda alanı bulunduğuna işaret eden Öneri, yasanın değişmesi gerektiğini söyledi.
Öneri, YSK’nın yasayla ilgili yorum yetkisini kullanarak biraz daha özgürlükçü, biraz daha propagandaya yönelik bir açılım yaptığını, örneğin isteyenlere eşit fırsat verilmek şartıyla reklam panolarının da kullanılmasına izin verdiklerini ifade etti.
Çemberlerde bayrak sallama şeklindeki propagandanın da bu çerçevede gerçekleştiğini ifade eden Şafak Öneri, binalara poster asmanın yasak olduğunu; seçim/irtibat bürosu olarak gösterilen yerlerde bu propaganda malzemelerinin kullanımına izin verildiğini, ancak bazen bunun istismar edildiğini görüp müdahale ettiklerini belirtti.
“FIRSAT EŞİTLİĞİNE ÖNEM VERİYORUZ”
YSK’nın yasakçı olmak istemediğini, fırsat eşitliğine önem verdiklerini vurgulayan Öneri, şu andaki seçim yasasının da eşitlikçi olduğunu ve kendilerinin de fırsat eşitliğini bozmayacak bazı özgürlükler verdiğini belirtti.
Seçim döneminde radyo ve televizyon reklamlarındaki düzenlemeyi de seçimin adil, dürüst ve şeffaf geçmesini sağlamakla görevli olan YSK’nın yaptığını hatırlatan Öneri, TV’lerdeki reklamlar konusundaki kararları fırsat eşitliği için adaylar ve TV yöneticileriyle birlikte yaptıkları toplantıda ve genelde konsensüsle aldıklarını söyledi.
"AFİŞ VE BROŞÜR KAYNAKLI KİRLİLİK AZALDI"
Demokrasiye yakışan, güzel ve saygılı ortamda geçen bir seçim için çalıştıklarını vurgulayan Öneri, son yıllardaki seçimlerde afiş ve broşürlerden kaynaklanan kirliliğin panoların verilmesiyle azaldığını, tüm adayların izin verilen propaganda yöntemlerinin dışına taşmaması gerektiğini vurguladı.
Öneri, izinsiz asılan pankartlara ilçe seçim kurullarının müdahale ettiğini, şu ana dek ciddi bir sıkıntı yaşanmadığını, ufak tefek sorunlara da anında müdahale ettiklerini bildirdi.
Yasalara yorum yaparak yasak getiremeyeceklerini belirten Öneri, Seçim ve Halkoylaması Yasası yanında diğer yasaları da gözetleyerek uygulamalar yaptıklarını söyledi. YSK Başkanı Öneri, Türk bayrağı, dini ibareler ve Arapça yazıların propagandada kullanılamayacağını hatırlattı.
Öneri, seçim yasaklarının ihlaline dair bir şikayet almadıklarını da ifade etti.
“OY KULLANMAK İSTEMEYENLERE BASKIYI KABUL ETMEM”
Oy vermenin hem hak hem de ödev olduğunu ancak bunun zorlanamayacağını, oy kullanmayanlara yasal bir müeyyide de olmadığını belirten Öneri, “Zorlamak benim hukuk anlayışıma zaten sığmaz” dedi.
YSK Başkanı Öneri, cumhurbaşkanlığının önemli bir görev olduğunu, cumhurbaşkanının yurt dışı temsiliyetleri bulunduğunu, ayrıca toplum lideri olarak da tanındığını ifade ederek, “Ciddi bir görevdir, ciddi bir seçimdir. Ülke yönetimiyle (hükümetle) direkt ilgisi olmasa da önemli bir mevkiye bir adayı seçeceğiz. Şahsi görüşüm, herkes bu hakkını kullansın. Ama kullanmayana da kullanması yönünde baskı yapılmasını asla kabul etmem. Sonuçta bu siyasi bir tercihtir, bu da siyasi bir olaydır” diye konuştu.
YURT DIŞINDAKİ SEÇMENLER VE HAYATINI KAYBEDENLER
Öneri, KKTC’de şimdiye dek yapılan seçimlerin tümü dikkate alındığında yüzde 75-80 civarında bir katılım ortalaması görüldüğünü, seçmen listesinde yer alıp da yurt dışında yaşayan veya hayatını kaybedenler bulunduğunu; bu gibi durumları önlemek için listeleri muhtarlara göndererek tek tek incelettiklerini, Nüfus Kayıt Dairesi’yle de verileri karşılaştırdıklarını ve bine yakın kişinin ölü olduğunu saptayarak seçmen listelerinden çıkardıklarını anlattı.
YSK Başkanı Öneri, bu çalışmanın ardından seçime katılım oranının biraz daha yükselmesini beklediklerini kaydetti.
Öneri, doğum ve ölüm bildirimlerinin zamanında yapılmasının herkesin sorumluluğu olduğunu da belirterek, Nüfus Kayıt Dairesi’ne gerekli bildirimlerin yapılmasını istedi.
(T.A.K/Özgül Gürkut Mutluyakalı)