Hüseyin ÖZBARIŞCI
Türk Lirası’nın döviz karşısındaki rekor seviyelerdeki değer kaybı, hayat pahalılığını günden güne daha da hissettiriyor. Buna bağlı olarak son günlerde özellikle elektrik, tüp gaz ve akaryakıtta yapılan zamlar gıda sektörünü olumsuz etkilemiş durumda. Enerji giderleri başta olmak üzere, ürün alımı konusunda da sıkıntı yaşayan küçük veya orta ölçekli restoran işletmecileri YENİDÜZEN’e konuştu. Yapılan artışlara “dayanacak gücümüz kalmadı” diyen restoran işletmecileri, yaşanan bu ekonomik krizde ayakta kalabilmenin çok zor olduğunu dile getirdi.
Hükümete çağrı da yapan restoran işletmecileri, fiyat istikrarı olması gerektiğine de dikkat çekti, bunun da denetim mekanizmasının “doğru” çalışabilmesiyle mümkün olabileceğini belirtti.
Restoran işletmecileri ne dedi?
Ayhan Temizkan (Alseven Kebap): “Küçük esnafın ayakta durması çok zor...”
“Her şey zamlanıyor, maliyet yükseliyor, bu maliyetleri karşılayabilmek için fiyat yükseltmek zorunda kalıyoruz. Olan da halkımıza oluyor. Asgari ücret artıyor ama asgarin ücretin artmasıyla birlikte her şeyin fiyatı artmaya başlıyor. Bu durumda küçük esnafın ayakta durması çok zor... Zaten görüyoruz ki, herkes teker teker kapatıyor. Çünkü kazanılan paralar giderleri karşılamıyor. Bizim tüm giderimiz enerji ve tedarik ettiğimiz ürünlerdir. Hepsine birden zam gelince ister istemez etkileniyorsunuz. Fiyat istikrarı yapılmalı, bunun için de denetim mekanizmasının çalışması gerekiyor.”
Tayfun Güraslan (Gülen Kebap): “Bizler küçük esnafız ve dayanacak gücümüz kalmadı”
“Bu zamlar eskiden bizleri zorluyordu ama artık bizi tamamen bitirdi. Kimse bizlere yardım eli uzatmıyor. Her sabah uyanıyoruz ve yeni bir zamla karşı karşıya kalıyoruz. Bizler küçük esnafız ve dayanacak gücümüz kalmadı. Maalesef satışlar da çok fazla düştü. Bu, sadece bizde değil, her yerde böyle. Artık haberlere bakmaya korkar olduk, yeni bir zam haberi okumayalım diye. 3 yıl önce dükkânımızı kiraladık. İlk zamanlarda işler iyiydi ancak bu fiyat artışları bizleri olumsuz yönde çok etkilendi.”
Fikri Kaylak (King Of Chicken): “Fiyatlarda bir istikrarsızlık var, büyük zorluklar yaşıyoruz"
“Yapılan bu zamlardan dolayı ayakta durmaya çok zorlanıyoruz. Her şeyden önemlisi bir istikrarın olmamasıdır. Fiyatlarda sürekli bir değişim var ve bu değişim hep artıştır. Artışlar yapılıyor ama biz bu artışları sürekli olarak müşterimize yansıtamıyoruz. Neredeyse her hafta bir şeylerin fiyatı yükseliyor ama biz menümüzü her hafta güncelleyemeyiz. Dolayısıyla büyük zorluklar yaşıyoruz. Bu dönemde ayakta durabilen küçük esnaflar eziyet çekiyor, duramayanlar da kapatmak zorunda kalıyor. Öncelikle bir fiyat istikranın sağlanması gerekiyor ki, biz de silkinip ayakta durabilelim.”
Enes Teke (Ye Da Gorkma): “Bir şeye zam yapmak tek başına bir çözüm değil”
“Bizim ciddi bir soğuk hava depomuz var ve bu depolar ciddi bir enerji istiyor. Bizlere geçmişte 15-20 bin TL civarlarında elektrik faturası gelirken, şu anda 150 bin TL civarına çıktık. Ciddi bir enerji yükü kullanıyoruz. Enerji giderleri ciddi anlamda maliyetlerde önemli pay almaya başladı. Bir şeye zam yapmak tek başına bir çözüm değil. Biz yaklaşık 300 civarı tedarikçiyle çalışıyoruz. Gelinen aşamada, mail ortamında fiyat güncellemesi yapılıyor. Ödeme vadeleri de eskiden 30-40 günde olabiliyorken, şimdi bu süre bir haftaya inmiş durumda. Bizim gibi işletmeler istediğimiz her anda fiyat değişikliğine gidemiyoruz, gidemediğimiz için de büyük sıkıntı yaşıyoruz. Zamlar yapılıyor, siz de zam yapsanız sıkıntı olmaz ama siz zam yapamıyorsunuz. Alım gücü yoksa asgari ücrete yüzde 100 yapılsa bile yine bir şey ifade etmez. Çünkü bu kısır döngü hep devam eder. Her şeyin fiyatı yükselir, müşteri de, gelmemeye başlar. Tüm bu sorunların esası alım gücünün düşük olmadır.”
Kenan Boykan (Kıvam Restoran): “Gidebilecek son ana kadar gideceğiz, mücadelemizi vereceğiz”
“Tüm meslek dallarında olduğu gibi biz de bu süreçte ayakta kalmaya çalışıyoruz ama biz de herkes gibi zorlanıyoruz. Restoranı açtığımız dönemle şimdi arasında dağlar kadar fark var. Her şeyin daha da zorlaştığını ve bunu müşterimize fiyat artışı olarak yansıtamadığımızı da söyleyebiliriz. Çünkü bu durumda müşteri kaybımız da olabiliyor. O yüzden o dengeyi kurmak çok zor. Biz işletme olarak, gidebilecek son ana kadar gideceğiz, mücadelemizi vereceğiz. Bu süreçte birçok küçük esnaf kepenk kapatmak zorunda kaldı. Şu an yaptığımız tek şey tamamen en minimum kar marjı düşünerek günü kurtarmaktır.”