Serap ŞAHİN
UBP-YDP-DP Hükümeti, ‘tarihi’ bütçe açığını kapatabilmek adına bu kez de Fiyat İstikrar Fonu’nun (FİF) kapsamını genişletti, bazı ithal temel tüketim maddelerini fona dahil etti, bazılarının ise vergi oranlarını arttırdı; hayatın daha da pahalılaşmasının önü açıldı.
Yeni düzenlemede özellikle peynir ve lor fiyatları dikkat çekerken, Türkiye’den ithal edilen peynirin kilosunda yüzde 100 vergi artışı gerçekleşti.
Doğal bal ürünleri de zamdan etkilendi. İthal balın kilosu yüzde 90 oranında artış gösterdi. Salam, sosis, sucuk, jambon ve köfte gibi ürünlerde ise Türkiye’den ithalat için maktu vergi yüzde 5’e yükseltildi.
Yapılan düzenleme ile FİF kapsamına daha önce dahil olmayan birçok ürün de eklendi; plastik- cam duş kabinler, perdeler, mermer, kiremit ve cep telefonları da söz konusu vergiye tabi tutuldu.
Yeni eklenen ürünlerin vergi oranlarının ise yüzde 5 ile yüzde 10 arasında değiştiği gözlemlendi.
İthal araçlara yönelik düzenlemede ise elektrikli motorlu taşıtlar da FİF kapsamına alındı.
Türkiye ve üçüncü ülkelerden ithal edilen elektrikli araçlar da bundan böyle yüzde 5 FİF vergisi alınacak.
Öte yandan 30 Aralık 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan düzenlemeye Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO) fon artışlarının derhal geri alınmasını vurgulamış, Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO) ise ithal ürünlere getirilen fon artışlarının ekonomik ve endüstriyel açıdan gerekli olduğunu ileri sürerek, ithal ürünlere getirilen fonun pahalılık yaratacağı iddiasının da gerçek dışı olduğunu savunmuştu.
Peynire yüzde 100 vergi artışı
Hükümetin yaptığı yeni düzenleme ile ithal bazı temel tüketim maddelerinde değişikliğe gidildi. Bu kapsamda bonfile, peynir ve bal ürünlerinin kilo bazında fiyatları arttırıldı.
Türkiye’den ithal edilen ve kilosu 5 TL olan dondurulmuş bonfile yeni düzenlemeye göre yüzde 3 oldu.
FİF kapsamında Türkiye ürünlerinden peynir ve lorun da kilosu 4 TL’den 8 TL’ye yükselirken, üçüncü ülke peynirleri de 6 TL’den 12 TL yükselişe geçerek yüzde 100 artış yaşandı.
Öte yandan Türkiye’den getirtilen doğal bal ürünlerinin kilosu da 8 TL’den 15 TL’ye, üçüncü ülke balları ise 10 TL’den 19 TL’ye yükselerek yüzde 90 vergi oranlarında artış yaşandı.
Salam, sosis, sucuk, jambon, köfte de değişiklik oldu. Türkiye’den ithalatta maktu olarak kilosu 4 TL olan yeni düzenlemeye göre yüzde 5 oranında değişiklik yapıldı. Yine üçüncü ülkelerden ithalatta kilosu 6 TL olarak uygulanan FİF yüzde 5 olarak düzenlendi.
FİF kapsamına yeni ürünler eklendi
Yapılan yeni düzenlemeyle birlikte FİF kapsamına dâhil olmayan birçok ürün listeye eklendi. Vergi oranlarının yüzde 5 ila yüzde 10 arasında değişiklik gösterdiği ürünlerden plastik duş kabin, cam duş kabin, perdeler, mermer, kiremit, cep telefonu gibi çeşitli ürünler de artık FİF uygulamasına tabi olacak. Yeni ürünler için Türkiye ve üçüncü ülkelerden alınacak vergi oranları şu şekilde belirlendi:
Plastik duş kabin: %5
Cam duş kabin: %5
Perdeler (stor, jalüze dahil): %10
Mermer: %5
Kiremit: %5
Cep telefonu: %5
Araçlara elektrikli taşıtlar da dahil oldu
FİF kapsamında Türkiye ve üçüncü ülkelerden ithal edilen araçlara, elektrikli motorlu taşıtlar da dahil edildi. Bu kapsamda Türkiye’den ve üçüncü ülkelerden ithal edilecek elektrikli motorlu taşıtlardan yüzde 5 FİF vergisi alınacak.
Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO):
“Yaşam devlet eliyle pahalılaşıyor”
Kıbrıs Türk Ticaret Odası (KTTO), harç, fon ve vergilerde enflasyon oranını aşan artışların yaşamı devlet eliyle pahalılaştırdığını belirterek, bu uygulamalara son verilmesi çağrısında bulundu.
KTTO'dan yapılan yazılı açıklamada, söz konusu artışların 2024 yılı enflasyon hesaplamalarının ötesine geçtiği ve bazı durumlarda ikiye ya da üçe katlandığı ifade edildi. Açıklamada, bu durumun hükümet harcamalarının karşılanmasında yaşanan zorlukların göstergesi olduğu belirtildi.
Açıklamada, sürdürülemez hale geldiği iddia edilen mevcut yapının hane halklarının alım gücünü gerilettiği, işletmelerin kapanmasına ve çalışanların işsiz kalmasına yol açarak, kamu maliyesinin çökmesine neden olabileceği kaydedildi. Harçlar, ücretler ve vergi artışlarının yaratacağı ekonomik yıkımın kamu gelirlerini de olumsuz etkileyeceği, hatta maaş ve benzeri kamu harcamalarının yerel gelirlerle karşılanamayacak noktaya gelebileceği de vurgulandı.
Hükümetin herhangi bir önlem almadığına dikkat çekilen açıklamada, en tepeden başlanarak tasarruf tedbirlerinin uygulanmasının kaçınılmaz olduğu kaydedildi. Açıklamada, ekonominin can damarı olarak nitelendirilen turizm, yükseköğrenim ve gayrimenkul sektörlerine yönelik dış talep kaynaklı gelirlerin artırılması için gerekli adımların gecikmeden atılması gerektiği de vurgulandı.
KTTO'nun yaşanan sorunların üstesinden gelinebileceğine inandığı ifade edilen açıklamada, sorunların çözümü için atılacak her türlü adıma destek verilebileceği de ifade edildi.
Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO):
“Fon artışları, tüketici fiyatları üzerinde olumlu bir etki yaratacak”
Kıbrıs Türk Sanayi Odası (KTSO), ithal ürünlere getirilen fon artışlarının ekonomik ve endüstriyel açıdan gerekli olduğunu belirterek, ithal ürünlere getirilen fonun pahalılık yaratacağı iddiasının da gerçek dışı olduğunu savunmuştu. “İthal ürünlere getirilen fon artışları, tüketici fiyatları üzerinde olumlu bir etki yaratacak” iddialarında bulunmuştu.