Merkez Bankası’nın 2023 yılı 1’inci Çeyrek Bülteni yayımlandı.
Çeyrek Bülten’e göre turizmde pandemi öncesine; yani, 2019’a dönüş olmadı.
Kıbrıs’ın kuzeyine gelen yolcu sayısı 2023 yılının Ocak, Şubat ve Mart aylarında sırasıyla 102.326, 108.825 ve 126.935 olarak gerçekleşirken, Covid-19 salgınınnın olmadığı 2019 yılının aynı döneminde bu rakamlar 105.630, 128.028 ve 131.087 idi.
Yine bültene göre, bütçeye en fazla gelir “vergiler” üzerinden sağlandı. Bütçe gelirleri içerisinde en büyük paya sahip vergi gelirleri kalemi toplamı 2023 yılı birinci çeyreği içinde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 117,2 artış yaşayarak 4.333,3 milyon TL oldu.
Merkez Bankası'ndan bültene ilişkin yapılan açıklamada ilk çeyrekteki gelişmeler şöyle özetlendi:
Bankacılık sektörü
2022 yılı Aralık ayı sonunda 125.331,6 milyon TL seviyesinde olan bankacılık sektörünün aktif toplamı, 2023 yılının Mart ayı sonunda yüzde 9,24 artarak 136.913,8 milyon TL’ye yükselmiştir.
İlgili dönemde, nakit ve nakit benzeri kalemlerde yüzde 5,22, MDC’de yüzde 22,47, brüt kredilerde yüzde 7,15, diğer aktiflerde ise yüzde 17,27 artış görülmüştür. 2023 yılının birinci çeyreğinde, sektörün aktif toplamı içerisindeki en büyük pay, yüzde 44,29 ile brüt kredilere aittir. Brüt kredileri sırasıyla yüzde 32,76’lık payla nakit ve nakit benzeri kalemler, yüzde 13,81’lik payla MDC ve yüzde 9,14’lük payla diğer aktifler kalemi takip etmektedir. Mart 2023 itibarıyla, pasif toplamının yüzde 82,19’unu mevduat, yüzde 7,51’ini özkaynaklar, yüzde 5,26’sını bankalara borçlar ve yüzde 5,05’ini ise diğer pasifler oluşturmaktadır. 2023 yılı Mart ayı itibarıyla 42.455,2 milyon TL olan işletme kredileri kredi türleri içerisinde ilk sırada, 10.617 milyon TL olan tüketici kredileri ise ikinci sırada yer almaktadır. Mart 2023 itibarıyla mevduatın yüzde 80,8’i YP, yüzde 19,2’si TP cinsinden olup, TGA hariç TP mevduatın krediye dönüşüm oranı yüzde 109,53, YP mevduatın krediye dönüşüm oranı ise yüzde 37,67 olarak gerçekleşmiştir. 2023 yılı birinci çeyreğinde sektörün sermaye yeterliliği standart rasyosu bir önceki çeyreğe göre 0,1 puan artarak yüzde 10 olan yasal sınırın üzerinde, yüzde 15,41 düzeyinde gerçekleşmiştir.
Turizmde 2019’a dönüş olmadı
2021 yılında, Covid-19 salgınına karşı alınan önlemlerin devam etmesine bağlı olarak ülkeye giren yolcu sayısı düşük seyretmeye devam etmiş, 2022 yılında ise salgın öncesi seviyelere yaklaşılmıştı. 2023 yılının ilk üç ayında ise 2022 yılının aynı dönemine kıyasla hava ve deniz yolu ile ülkeye giren yolcu sayısı yüzde 48,6 artış göstererek 2019 yılının ilk üç ayı rakamlarına yakın bir seyir izlenmiştir. Hava ve deniz yolu ile ülkeye gelen yolcu sayısı 2023 yılının Ocak, Şubat ve Mart aylarında sırasıyla 102.326, 108.825 ve 126.935 olarak gerçekleşmiştir. Salgının olmadığı 2019 yılının aynı döneminde bu rakamlar 105.630, 128.028 ve 131.087 idi. 2023 yılı ilk çeyreğinde gelen toplam yolcu sayısı 388.086 olmuştur. Bu rakamlara göre 2023 yılının ilk çeyreğinde ülkeye giren yolcu sayısı, 2019 yılının aynı dönemine göre yüzde 7,30 daha düşük gerçekleşmiştir. 2022 yılının ilk üç ayında, kara kapılarından ülkemize giren KKTC uyruklular hariç kişi sayısı 804.730 iken 2023 yılının aynı döneminde bu rakam 1.078.058 olarak gerçekleşmiştir. 2023 yılının ilk çeyreğinde kara kapılarından girişlerde Kıbrıs Cumhuriyeti uyruklu kişiler 674.708’e, diğer ülke vatandaşları ise 403.350’ye yükselmiştir.”
Enflasyon: En fazla artış lokanta ve otellerde
2023 yılının ilk çeyreğinde enflasyon, Ocak, Şubat ve Mart aylarında bir önceki aya göre sırasıyla yüzde 2,62, yüzde 4,65 ve yüzde 2,10 olarak gerçekleşmiştir. 2022 yılının aynı döneminde aylık enflasyon sırasıyla yüzde 5,48, yüzde 7,11 ve yüzde 13,05 olarak gerçekleşmişti. 2023 yılının ilk çeyreğinde, bir önceki yılın aynı ayına göre yıllık enflasyon Ocak, Şubat ve Mart aylarında sırasıyla yüzde 89,23, yüzde 84,88 ve yüzde 66,97 olarak gerçekleşmiştir. 2023 yılı Mart ayı sonunda yıllık fiyat artışının en yüksek olduğu harcama grupları sırasıyla, yüzde 112,97 ile lokanta ve oteller, yüzde 105,33 ile eğlence ve kültür, yüzde 99,31 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 83,54 ile mobilya ve ev aletleri kalemleridir. 2023 yılı Mart ayı sonu itibarıyla önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 33,25 ile en düşük artışı yaşayan kalem ulaştırma olmuştur.
Bütçeye en fazla gelir “vergiler”
2023 mali yılı birinci çeyreği itibarıyla bütçe gelirleri, bir önceki yılın aynı dönemine göre 3.288,2 milyon TL artış göstererek 6.049,2 milyon TL olmuştur. Bütçe gelirleri içerisinde en büyük paya sahip vergi gelirleri kalemi toplamı 2023 yılı birinci çeyreği içinde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 117,2 artış yaşayarak 4.333,3 milyon TL olmuştur. Bütçe gelirleri içinde ikinci en yüksek paya sahip olan vergi dışı gelirler kalemi 2023 yılı birinci çeyreğinde 1.580,7 milyon TL, önceki yılın aynı döneminde ise 723 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 2023 yılı birinci çeyreği itibarıyla bütçe giderleri toplamı, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 130,7 artış göstermiş ve 2.656,3 milyon TL’den, 6.129,4 milyon TL’ye yükselmiştir. 2023 yılı birinci çeyreğinde cari transferler, personel giderleri ve mal ve hizmet alım giderleri kalemlerinde 2022 yılının aynı dönemine göre sırasıyla yüzde 129,7, yüzde 117, yüzde 167,5 artış yaşanmıştır. 2022 yılının birinci çeyreğinde 104,7 milyon TL fazla veren bütçe, 2023 yılının aynı döneminde 80,2 milyon TL açık vermiştir.”