Ombudsman Emine Dizdarlı, sadece bir kitabı, dergiyi, broşürü tasarrufunda bulundurmanın kendi başına bir suç teşkil etmediğine işaret etti, ülkemizde yasaklanmış bir kitap listesi bulunmadığının da altını çizdi.
Ombudsman Dizdarlı, iç hukukumuzun veya mevzuatımızın bir parçasını oluşturan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde belirtilen temel hak ve özgürlüklerin korunması ve gözetilmesi gerektiğine de işaret etti.
Dizdarlı’nın açıklaması şöyle:
“Sosyal Düzene Karşı Ceza Yasasındaki Suçlar
Anayasa ve mevcut sosyal düzene karşı suçlar Fasıl 154 Ceza Yasası’nda İkinci Kısım, İkinci Bölüm’de düzenlenmiştir. Yasa dışı cemiyetin tanımı Ceza Yasası’nın 63’üncü maddesinde yer almaktadır. Söz konusu Yasa maddesi tahtında “Yasa dışı cemiyet” kuruluşu veya propagandası ile veya başka yollarla bu Yasa maddesinde belirlenen yasa dışı fiillerin herhangi birini savunan veya teşvik eden gerçek kişi veya tüzel kişilik kazansın veya kazanmasın herhangi bir kuruluş, ihtilal veya sabotaj ile Anayasal düzeni yıkmak, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin veya başka herhangi bir uygar ülkenin kurulmuş hükümetini veya organize edilmiş bir hükümeti şiddet veya kuvvet yolu ile yıkmak, KKTC mallarını veya başka ülkelerle veya Kuzey Kıbrıs içinde yapılan ticaret ve sanat için kullanılan malları tahrip etmek veya zarara uğratmak, kuruluşu veya propagandası ile veya başka yollarla amacı bu yasanın 48. maddesinde tanımı yapılan müfsit niyetlerden birini gerçekleştirmek olan veya olduğunu gösteren herhangi bir fiilin işlenmesini savunan veya teşvik eden, kuruluş veya propagandası ile amaçları arasında herhangi bir çeşit huzursuzluk yaratmak veya KKTC’de yıkıcılığı yaymak bulunduğu ve bu amaçlarla kullanıldığı Bakanlar Kurulu Emirnamesi ile yasa dışı ilan edilen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti içindeki veya dışındaki tüzel kişilik kazansın veya kazanmasın herhangi bir kuruluş veya örgütü anlatır. Yasa dışı bir cemiyet üyesi olan herhangi bir kişi ağır bir suç işlemiş olur. Yine Ceza Yasası’nın 59. maddesine göre 48. maddede tanımlanan bir müfsit niyeti içeren kitap, dergi, broşür, afiş, gazete, mektup veya başka herhangi bir belge veya yazıyı posta ile gönderen veya kanıtlama yükü kendisinde olmak üzere, yasal bir yetki veya mazeret olmaksızın tasarrufunda bulunduran herhangi bir kişi suç işlemiş olur ve üç yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir.
Müfsit niyetin tanımı Ceza Yasası’nın 48’inci maddesinde bulunmaktadır. 48’inci madde bakımından müfsit niyet Cumhurbaşkanı’nın şahsına veya Yasa ile kurulmuş Devlete karşı nefret uyandırmayı, hoşnutsuzluk veya soğukluk yaratılmasını kışkırtmayı, Cumhurbaşkanı ile Devleti aşağılamayı, küçük düşürmeyi, alay konusu yapmayı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyet Devletinin egemenliğinin değiştirilmesini, KKTC’de yasa ile kurulmuş başka herhangi bir şeyin yasal olmayan yollardan değiştirilmesini sağlama teşebbüsünde bulunmaya kışkırtmayı, KKTC’deki adalet ve yargı yönetimine karşı nefret uyandırmayı, hoşnutsuzluk veya soğukluk yaratılmasını kışkırtmayı, aşağılamayı, küçük düşürmeyi, alay konusu yapmayı, KKTC yurttaşları veya sakinleri arasında hoşnutsuzluk ve sadakatsizlik yaratmayı veya KKTC’deki farklı halk sınıfları arasındaki kin, garaz, husumet duyguları uyandırmayı ve tırmandırmayı amaçlayan bir niyeti anlatır.
Fasıl 154 Ceza Yasası’nın 63’üncü maddesi tahtında yapılan 2017 Yasa Dışı Terör Örgütleri Emirnamesi 26 Örgütü Yasa Dışı Terör Örgütü ilan etmiştir. Söz konusu Emirname uyarınca PKK/KONGRA–GEL, HİZBULLAH, DHKP M-C, IBDA-C, EL-KAİDE, EFEN,HRİSİ AVGİ, ELAM, KEA, Kara Tugaylar Örgütü, KCK, PYD, YPG, YPJ, YDG-H, PJAK, IŞİD, FETÖ/PYD, HPG, YJA STAR, YPS, HPJ, YRK, YBŞ, TAK ve HBDH Terör Örgütü ilan edilmiştir. Bu Emirname ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde terör statüsüne alınan ve faaliyetleri yasaklanan örgütlere ait flamalar ile bu terör örgütlerinin yönetici ve mensuplarına ait resimlerin taşınması da yasaklanmıştır.
Bu gibi Emirnameler Resmi Gazetede Yayınlanır ve Bakanlar Kurulu her defasında on iki ayı geçmemek üzere yeni bir süre veya süreler için yenilenmiş olmadıkça, Resmi Gazetede yayınlandığı tarihten başlayarak on iki aylık bir süre için yürürlükte kalır ve daha fazla yürürlükte kalmaz. Bu durumda 29 Aralık 2017 tarihinde Resmi gazetede yayınlanan Emirnamenin süresi dolmuştur veya mezkûr Emirname yürürlükten kalkmıştır.
Anayasamızın kişi özgürlüğü ve güvenliğini düzenleyen 16’ncı maddesi ise bir kişinin hangi hallerde tutuklanabileceğine ışık tutmaktadır. KKTC Anayasası’nın 24’üncü maddesi Düşünce, Söz ve Anlatım Özgürlüğünü düzenlemiştir. Herkes, düşünce ve kanaat özgürlüğüne sahiptir, kimse, düşünce ve kanaatlarını açıklamaya zorlanmaz. Düşünce suçu yoktur. Herkes, düşünce ve kanaatlarını, söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama veya yayma hakkına sahiptir. Söz ve anlatım özgürlüklerinin kullanılması, yalnız ulusal güvenlik, anayasal düzen, kamu güvenliği, kamu düzeni, genel sağlık, genel ahlak yararı için veya başkalarının şöhret ve haklarının korunması veya yargının otorite veya tarafsızlığının sürdürülmesi için gerekli veya yasanın koyduğu yöntemlere, koşullara, sınırlamalara veya cezalara bağlı tutulabilir. Yasa ile yapılan sınırlamaların Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzenin ve laik Cumhuriyetin gereklerine aykırı olamaz.
Yukarıda özetlediğim mevzuattan da görülebileceği üzere, Fasıl 154 Ceza Yasasının 48’inci maddesinde tanımlanan ve yasa dışı cemiyete ait bir müfsit niyeti içeren ve propaganda niteliği taşıyan kitap, dergi, broşür, afiş veya gazete suç teşkil etmektedir. Sadece bir kitabı, dergiyi, broşürü tasarrufunda bulundurmak kendi başına bir suç teşkil etmez. 2017 Yasa Dışı Terör Örgütleri Emirnamesi 3’üncü maddesi tahtında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde terör örgütü statüsüne alınan ve faaliyetleri yasaklanan örgütler ve onlara bağlı flamalar ile bu terör örgütlerinin yönetici ve mensuplarına ait resimlerin taşınması yasaklanmıştır. Söz konusu Emirnamenin 3’üncü maddesinde terör örgütü statüsüne alınan örgütlerin faaliyetleri ile ilgili veya onlara bağlı kitaplar yer almamaktadır.
Ülkemizde yasaklanmış bir kitap listesi bulunmamaktadır. Fasıl 154 Ceza Yasasının 48’inci ve 59’uncu maddesi kapsamına girmeyen veya söz konusu Yasa maddelerinin belirlediği koşula haiz olmayan kitap ve sair yayınlar suç teşkil etmemektedir. Bu nedenle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde de iç hukukumuzun veya mevzuatımızın bir parçasını oluşturan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde belirtilen temel hak ve özgürlüklerin korunması ve gözetilmesi gerekmektedir.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçisi