Tanju KONURALP
Irak Şam İslam Devleti’nin, (IŞİD) Irak’ta Musul’un kontrolünü ele alması ve rehine krizi ile birlikte, Dolar ve Euro tırmanışa geçti. Aynı şekilde yükselişe geçen petrol fiyatları ise son dokuz ayın en yüksek rakamına ulaştı. YENİDÜZEN, Musul’da yaşanan olaylar zinciri ile birlikte, ülkede nasıl bir etki olabileceği konusunda Ekonomist Mehmet Saydam ve Mustafa besim ile görüştü. Olayların çözülmemesi ve özellikle de askeri müdahale ile ele alınması ihtimali karşısında, sıkıntıların artabileceği yorumunda bulunan Saydam ve Besim, ülkede 2014 başında yaşanan döviz artışının benzeri bir durumun yaşanabileceği sinyallerini verdi ve uyardı: “Döviz karşılığı borç almayın!”
“Dövizle birlikte enerji fiyatları da artabilir”
Ülke tüketiminin büyük bir çoğunluğunun, ithalata bağlı olarak gerçekleştirildiğini kaydeden Ekonomistler, yaşanması ihtimal döviz artışı ile birlikte, pahalılığın önemli ölçüde artabileceğine işaret etti. Yine dövizin artması ile birlikte petrol, elektrik ve gaz fiyatlarının da yükselişe geçebileceğine dikkat çeken Ekonomistler, olası artış karşısında ise TL’nin değer kaybetmesinin kaçınılmaz olduğuna vurgu yaptı.
“Döviz karşılığı borçlanmayın”
Alınabilecek önlemler konusunda, her zaman yineledikleri “döviz karşılığı borç almayın” uyarının altını çizen Ekonomistler, herkesin gelir para birimi karşılığında borç alması gerektiğine vurgu yaptı. Döviz faizlerinin düşük olması sebebi ile cazibeli görünebileceğine dikkat çeken Ekonomistler, uzun vadede ise ciddi zarar yaşanabileceğinin altını çizdi.
Mehmet Saydam: “İkinci bir döviz şoku yaşanabilir”
Musul’da yaşanan şiddet olaylarının, yakın tarihte çözülememesi ve siyasi değil de askeri bir şekilde ele alınmasının, mevcut sıkıntıları daha da arttırması ihtimalini ortaya koyan Ekonomist Mehmet Saydam, yaşanması ihtimal yeni olaylar ile birlikte, döviz artışlarının ekonomiyi daha da huzursuz edebileceğinin altını çizdi. Yaşanan olaylar sebebi ile bölgede, başta turizm olmak üzere birçok alanın etkilenebileceğini de sözlerine ekleyen Saydam, konudan en fazla etkilenecek olan iki başlığı ise döviz ve enerji pahalanması olarak nitelendirdi. Ülke tüketiminin yüzde yetmişten fazlasının, ithalata bağlı olduğu Kuzey Kıbrıs ekonomisinde yaşanacak döviz artışının, pahalılığa ciddi şekilde yansıyabileceğini ifade eden Saydam, 2014 başında artan döviz ile ciddi bir pahalılık yaşayan Kuzey Kıbrıs halkının, ikinci bir darbe yaşamasının mümkün olduğunu kaydetti. Saydam, döviz artışının petrol ve enerji fiyatlarına da yansıyacağının altını çizerken; tüm yaşananlar karşısında TL’nin ise değer kaybedeceğini belirtti. Yaşanması ihtimal olaylar zinciri karşısında halkı uyaran saydam, özellikle borçlanmak zorunda kalan veya kalacak kişilerin süreci iyi takip etmesi gerektiğini vurguladı. Borçlu kişilerin kredilerini daha uzun ve düşük taksit miktarları ile yapılandırması tavsiyesinde bulunan Saydam, borçlanmak zorunda kalacak kişilerin ise gelirleri olan para birimi karşılığı borçlanmaları tavsiyesinde bulunurken; “bu gün döviz düşük faiz ile cazibeli görünebilir ancak; uzun vadede riskli bir adımdır” yorumunda bulundu.
Mustafa Besim: “Türkiye’den daha fazla etkileniriz”
Musul’da yaşanılan olaylar ile birlikte, dövizde bir artışın beklenebileceğini dile getiren Doç. Dr. Mustafa Besim, yaşanacak artışla birlikte ise ülkenin, her zamanki gibi Türkiye’den daha da fazla etkileneceğinin altını çizdi. Olası sürecin ne kadar süreceği ile ilgili ise net bir bilgi verilemeyeceğini kaydeden besim, 2014 başında yaşanan döviz artışının dengelendiği bu günlerde, tekrardan bir artış yaşanmasının, sıkıntı yaratabileceği yorumunda bulundu. Kuzey Kıbrıs olarak, para birimimizin Türk lirası olmasından dolayı, bölgesel ve küresel olaylardan ciddi şekilde etkilenebildiğimizi belirten besim, “böylesi küçük bir ekonomisi olan ülkemiz için, bu hiç de iyi bir durum değil” şeklinde konuştu. Ekonomik yapı ve paramızın, dünyadaki olaylara karşı oldukça kırılgan olduğunun da altını çizen Besim, bu tür olaylardan her zaman etkilenilebileceğinin altını çizdi. Besim, Ortadoğu’da yaşanan olayların, piyasayı olumsuz etkileyen olaylar olduğuna dikkat çekerken; insanların en az şekilde etkilenmesi amacı ile gelir para birimi karşılığında borçlanılması tavsiyesinde bulundu.