Ekonomist Mahmut Sezinler dövizdeki yükselişin süreceğini belirterek “Döviz borçlanmayın” uyarısında bulundu.
Sezinler bugün yaşanan yükselişin köklerinin 2008 krizine dayandığını ifade ederek daha önce gelişmekte olan ülkelere aktarılan doların bugün bankacılık sektöründeki yeni düzenlemelerden dolayı geri çekilmeye başladığını ve bu durumun da gelişmekte olan ülkelerin piyasalarını olumsuz etkilediğini kaydetti.
Sezinler ayrıca 2014 yılının çok tehlikeli bir yıl olacağını ve dövizdeki yükselişin devam ederken hayatın da pahalılaşacağını, yeni zamların gündeme geleceğini ifade etti.
“Esas nedeni 2008 krizi”
“Dövizin yükselişi aslında 2008’e dayanır. O günkü finansal çalkantılar ve 2008 kriziyle yakında ilintilidir. 2009’da Amerika’da baş gösteren finansal kriz daha sonra Avrupa’ya yayıldı. Daha sonra ABD bu krizi atlatmak için piyasadan çekilen dolar likididesine katkıda bulunmak için piyasaysa dolar basıp sürdü..
Daha sonra bu sunulan likitide yüksek orandaki fon yöneticileri vasıtasıyla dünyadaki diğer gelişmekte olan ekonomilere aktarıldı. Buna Türkiye de dahildir. O zaman Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomiler Dünya’da toplamış oldukları fonlar sayesinde gerek borsalarında yükselme gerekse de cari açıklarında finansman kolaylığı oldu.
Cari açıklarının finansmanını dışarıdan gelen dolar vasıtasıyla kapatmaya çalıştılar.
Fakat geldiğimiz bu aşamada gerek ABD de gerek AB’de bir keşif yapıldı ve krizin oluşmasına neden olan olayın bankacılık olduğu tespiti yapıldı.
Yani bankaların sıkı para politikası uygulamamaları, denetimden uzak, kendilerini riske atan ve bunun sonuçlarını da hükümetlere yüklemeleri sonucunda kriz oluştu.
Bundan dolayı sıkı para politikası uygulanmaya çalışıldı ve yeni kurallar geliştirilmeye başlandı.
Artık banklalar kendi aldıkları riskin sonuncun devlete yükleyemeyecekler.
Bankalar zor duruma düşerse onları zor durumdan kurtarmak yatırımcıların üzerin kaldı, hükümetlerin değil. Dolayısıyla banklalar sıkılaşmaya girdi. Faizler de yükseldi.
ABD 2009’da piyasaya sunduğu dolarları geri toplamaya başladı. Gelişmekte olan ülkelerden ABD’ye geri dönmeye başladı dolar.
Dolayısıyla dövizde olan talep arzdan daha yüksek miktara ulaşmaya başladı.
Ve Türkiye gibi ülkelerde de ülkeden sermaye çıkışları oldu.
Bunu sonucunda son 3 yıldır gelişmekte olan ekonomilerin para birimlerinde gösteren istikrar bozuldu”
“2014 çok tehlikeli olacak”
“2014 yılı çok tehlikeli ve riskli bir yıl olacak. 2008 gibi bir kriz yaşanır mı yaşanmaz ama çok tehlikeli olacak döviz açısından. İnişli çıkışlı olacak. Paradan para kazanmak riskli olacak artık.”
“Döviz borçlanmayın”
“Kesinlikle döviz borçlanma olmasın. Özellikle belirsiz ortamlarda . Türkiye’ye bağımlılıktan dolayı direk olarak döviz hareketine bağımlıyız. Döviz borcu kesinlikle ödenmiyor. Çok büyük bir risk söz konusu. Böyle bir yatırım ya da borçlanma kesinlikle tavsiye edilemez.”
Yeni zamlar gelecek
“Bizim ülkemizde %80 civarında ithalat söz konusu. Büyük çoğunluğu Türkiye’den gelir ve dövize dayanır. Dövizin yükselmesi petrol, gaz ve Türkiye’den gelen bazı ürünlerde pahalılığa neden oluyor.
2013’ün son aylarında gerek tüp gaza, gerek petrole mecburiyetten zam geldi. Dövize bağlı olduğu için.
2014’de bu büyük bir oranda artarak devam edecek.
2014’de döviz bir miktara daha artacak. 3.500 sınırlarında dayanacak sterlin. Bunu kırdığı anda daha da büyük bir tehlike arz edecek.
Hükümetin hayat pahalılığının maaşlara vermesi gerekiyor. Son iki yılda alım gücü %25 düştü. (Kaynak: Gazete360)