BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide’nin, 25 Eylül Pazar günü BM merkezinde gerçekleşen üçlü görüşme öncesinde Brüksel’de yaptığı kulis faaliyetlerinde yanlış bilgi verdiği öne sürüldü. Kıbrıs Rum siyasi partilerinin de Eide’yi “persona non grata” (istenmeyen kişi) gördükleri haber verildi.
Simerini haberi “Eide’den Çözüm Baskısıyla Yanlış Bilgilendirme… AB’de, Beşli Konferansla İlgili Gerçek Olmayan Bilgilendirmeyle Perde Gerisi Faaliyetleri… Komisyon’a Müzakerecilerin ‘İçerde Başka Dışarıda Başka Konuştuğunu’ Söyledi” başlık ve spotlarıyla manşete çekti.
Kıbrıslı Türk lider Akıncı’nın, “Eide’nin kendisini kandırmakla suçlayarak üçlü görüşmeden sinirli bir şekilde ayrıldığı” iddiasını yineleyen gazete “Akıncı’nın, Eide tarafından kandırıldığı sözleri hiç de tesadüf değildi. Üçlü görüşme öncesinde perde gerisinde Eide’nin, Brüksel’e ve Avrupa Komisyonu Başkanı Jean Claude Juncker’in çalışma arkadaşlarına, New York’ta beşli konferans toplanmasına karar verileceği bilgisi verdiği yolunda bilgiler var” ifadesini kullandı.
“YOĞULAŞTIRILMIŞ GÖRÜŞMELER O KADAR DA İYİ GİTMEDİ”
Gazete, Eide’nin “yanlış bilgilendirme yaptığı ve 3’lü görüşmeden beşli konferans kararı çıkacağından Kıbrıslı Rum lider Nikos Anastasiadis’in de haberdar olduğunu söylediği bilgisinin, yoğunlaştırılmış görüşmelerin ardından Kıbrıs sorunuyla meşgul olan teknokrat heyetinde büyük kaygı yarattığını ve “yoğunlaştırılmış Eylül görüşmeleri o kadar da iyi gitmedi, iki taraf çözüm yörüngesine girmedi” dediklerini yazdı.
Habere göre, yukarıdaki gelişme üzerine teknokratlara “BM Genel Sekreteri huzurunda gerçekleştirilecek bir beşli konferansta havada kalan konular görüşülecekti. Bütün prosedürün aralıkta sonlanması gerekiyordu ve bu maksatla Avrupa Komisyonu, mümkünse, çemberi bile kare yapmalıydı” denildi.
“ ‘KENDİ ARALARINDA BAŞKA, SALON DIŞINDA BAŞKA KONUŞUYORLAR’ DEDİ”
Gazeteye göre, Kıbrıs sorununa müdahil teknokratlar “ekonomiden güvenlik konularına, çözümün maliyetinden, bunların karşılanması için kaynak bulunmasına kadar; beşli konferans düzenlenmesini haklı göstermeyecek pratik sorunlar vardı” demeleri üzerine “(Eide tarafından)Yapılan bilgilendirmede bize, ‘liderler kendi aralarında başka, salon dışında başka konuşuyor’ denildi” cevabını aldılar.
Gazete yukarıda aktarılanları öğrenen Kıbrıs Rum yönetiminin, “bunlardan haberdar olmadığını, Anastasiadis’in 3’lü görüşmeden sonra uluslararası veya beşli konferans düzenlenmesi yönünde hiçbir taahhüt vermediğini söylediğini” yazdı, özetle şunları aktardı:
“Bu Eide’nin aşırı olumlu hava yaratma ve ortada bırakarak Başkan’a baskı yapılması maksatlı ilk çabası değil. Yaklaşık bir yıl önce de, Brüksel’i bilgilendirirken Aralık 2015’e kadar çözüm olacağını söylemiş ve referandumlar için 26 Mart’ı tarih göstermişti.
Davos’tan önce, Anastasiadis Brüksel’de olup bitenleri fark ettiğinde, denklerine, Kıbrıs sorununun gidişatı ve 2016 baharına kadar çözüm bulunmasının mümkün olmama nedenlerini şahsen anlatmıştı. Eide’nin, Avrupa Parlamentosu Dışişleri Komitesi huzuruna çıkmaması için de müdahale etmek zorunda kalmıştı.”
SİYASİ PARTİLER ANASTASİADİS’TEN EIDE’NİN DEĞİŞTİRİLMESİNİ TALEP ETMESİNİ İSTİYOR
Gazete “Persona Non Grata… Eide’nin İstifası ve Değiştirilmesi Konusu Anastasiadis’in Önüne Konuluyor” başlıklı haberinde ise, Rum siyasi partilerinin Eide’ye tepkilerinin dün şiddetlenerek devam ettiğine dikkat çekti.
Eide’nin New York’ta perde gerisinde yaptıkları ve yeni bir üçlü görüşme için inisiyatif almasının Rum siyasi partileri için “bardağı taşıran son damla olduğunu” kaydeden gazete, siyasi partilerin artık Anastasiadis’ten, Eide’nin istifası ve yerine başka birinin atanmasını gündeme getirmesini istediklerini yazdı.
Habere göre, DİKO tarafından dün yayımlanan bildiride, özetle şunlar kaydedildi:
“Eide soğukkanlılığını ve beraberinde BM yetkilisi olarak güvenilirliğini de kaybetti.
Eide, Alvaro De Soto’nun izinden gidiyor görünüyor. Genel Sekreter’in iyi niyet misyonundan kaynaklanan yetki sınırlarını çok aştı. Başkan Anastasiadis’i, önümüzdeki sözde fırsatı değerlendirmezse hesap vermekle tehdit etti. Türk tarafının istediği gibi takvim dayatmaya çalıştı ve birkaç hafta içerisinde yeni üçlü görüşme ve beşli konferans düzenlenmesi için de usul değişikliği için inisiyatif aldı. Başkan Anastasiadis’i, Eide’nin kabul edilmez davranışını göğüslemeye ve Kıbrıslı Rumların çıkarlarını savunmaya çağırıyoruz.”
EDEK “Eide, askerlerin ve garantilerin kalmasına dair Türk tezlerine müsamaha gösteriyor. Bu nedenle Genel Sekreter’in Özel Danışmanı’nı, temsil ettiği örgütün kararlarına mutlak saygıya davet ediyoruz” dedi.
Dayanışma Hareketi, Eide’nin, Cumhurbaşkanı Akıncı’nın gerek katı takvimler gerek beşli konferans talebinde kendisiyle hemfikir olduğunu savunarak özetle şu görüşlere yer verdi:
“Akıncı beşli konferansta ısrar ederken Eide yakında New York’ta yeni bir üçlü görüşme ilan ediyor ve Anastasiadis’in somut bir tarihi kabul ettiğini ancak açıklamaya korktuğunu ima ediyor. Olası çöküşü hesap vermenin izleyeceği ve çözüm için fırsat penceresinin uzun süre açık kalmayacağını söyleyerek şantaj yapıyor. Eide’nin geri çağrılmasını talep ettik. Bugün yeniden tekrarlıyoruz.
Gerek rolünü gerek BM’nin kendisine verdiği yetkiyi aşmıştır.”
Eide’yi “tarif edilemez” diye niteleyerek “en kısa zamanda değiştirilmesini” talep eden Ekologlar Başkanı Yorgos Perdikis “Birileri artık Eide’yi de toplamalı. Ban Ki Moon’un görev süresinin hitamıyla birlikte Eide de başka biriyle değiştirilmeli. Başkan Anastasiadis’in arkasından Akıncı ile anlaşmalar yapıyor. Güvenlik Konseyi üyelerine de şikayet edilsin” dedi.
ELAM da Ekologlar’la aynı frekanstaki açıklamasında “Eide’nin davranışları herkesi, öncelikle de hükümeti kaygılandırmalı, hükümet derhal değiştirilmesini talep etmeli” vurgusunu yaptı.
Fileleftheros haberi “Yetki Sınırları Dışında Hareket Ettiği İçin Eide’ye Yaylım Ateş... New York’ta Uzlaşılmadan Yeni Üçlü Görüşmeden Söz Ediyor” başlığıyla aktardı.
Gazete, başka bir haberinde, sözde “Özgür Girne” örgütünün, “iki kesimlilik karşıtı” diye nitelediği partileri, yerel seçimlerden başlayarak işbirliği yapmaya çağırdığını yazdı.
(tak)