Fehime ALASYA
Esentepe bölgesinde, köy sınırları içerisinde bulunan çöplük alan, hem bölge halkının sağlığını tehdit ettiği hem de etrafındaki ormanlık alanda olası bir yangın felaketine davetiye çıkardığı için tepki topluyor. Alana atılan çöpler ve hayvan leşleri dayanılmaz bir kokuya neden olurken, ormanlık alan içerisindeki çöplükte bulunan kırık camlar ve moloz atıkları ise yangına davetiye çıkarıyor.
Çöplük alanla ilgili YENİDÜZEN’e konuşan Esentepe Belediye Başkanı Cemal Erdoğan, olası felaket senaryosunun çok korkunç ve telafi edilemez olacağına dikkat çekti, çözüm önerisi için devletten yardım eli beklediğini kaydetti.
Yıllardır bölgede çöp alanı olarak kullanılan noktanın temizlenmediğinden yakınan Erdoğan, buna belediye imkânlarının elvermediğini, devletten bu konuda defalarca yardım istediklerini anlattı.
Esentepe köyü içerisinde bulunan çöplük alanla ilgili YENİDÜZEN’e konuşan Esentepe Belediye Başkanı Cemal Erdoğan, sorunun çözülmesi uğruna çalmadık kapı bırakılmadığından yakındı, çöplüğün bölgeden kaldırılması gerektiğine değinerek aksi durumunda çok daha büyük çevre felaketi yaşanacağını işaret etti.
Erdoğan, geçici de olsa bir çözüm bulunması gerektiğine değinirken, kalıcı çözümün de çok zor olmadığını kaydetti.
Çöplük alanın bu yıl altı kez yandığına dikkat çeken Erdoğan, bunun kasıtlı yapıldığını ileri sürdü.
Çöplüğün belirli aralıklarla, bazı kişi veya kişilerce, bile isteye yakıldığını ileri süren Erdoğan, ormana sıçrayacak en ufak bir kıvılcımdan felaket doğacağını dile getirerek, “Kimse de bunun hesabını veremez. Bir an önce tedbir alınmalı” şeklinde konuştu.
“Orman dairesi bize araç göndersin, toprakla bu çöp alanını kapatalım. Aksi takdirde bu çöp alanında bir yangın çıksa ve bu yangın ormanlık alana sıçrasa ki bu çok yüksek bir ihtimal, tüm ada yanacak. Orada çok kuru bir coğrafya ve sık ormanlık var, tek kıvılcımla tüm orman gider, kimse de bunun hesabını veremez. Bir an önce tedbir alınmalı”
Erdoğan, şöyle devam etti:
“Çöp alanıdır esas sıkıntı. Bu çöp alanını biz yaratmadık, 40 yıldır vardır, kaldırmak için elimizden gelen her şeyi yapıyoruz. Bu yeşil dalların atık alanı olan çöplükte olası bir yangın faciasının önüne geçemedik. Bir yılda en az altı kez yangın meydana geldi. Olası bir felaketin önüne geçmek için çırpınıyoruz. Biz belediyenin imkânlarıyla bu çöpü kapatıp veya başka yere taşıyıp önüne geçemiyoruz. Bunun için devlet eli gerekiyor.
Orada bulunan bir toprak yığın var, o yığını bu çöp alanına dökmek için yardım istedik. En azından geçici de olsa bir çözüm buluruz diye düşündük. Küçük bir alanı da sadece yeşil dalların atılması için bir alan yarattık.
Şu anki durumda olası bir yangın, çok kısa sürede felakete dönüşebilir… Tüm adayı satsak yaşanacak olan felaketi ödeyemeyiz. Bu alan çok ormanlık bir alan, ormanlarımızı korumalıyız. Yılda 20’yi aşkın dilekçemiz oldu, hala çözüm yok.
Geçmişte bölgeye kapı taktık ve kapattık, vatandaş bu sefer atıklarını yol kenarında kontrolsüzce her kenara bırakmaya başladı. Daha büyük bir çöp felaketi baş gösterdi, bu sefer hemen kapıyı aldık ve vatandaşın çöpünü buraya dökmesine müsaade ettik.
Üstelik bu çöp alanı mezarlığın üst başında, ölülerimize saygımız yoksa dirilerimize nasıl saygı duyalım…
Orman dairesi bize araç göndersin, toprakla bu çöp alanını kapatalım. Aksi takdirde bu çöp alanında bir yangın çıksa ve bu yangın ormanlık alana sıçrasa ki bu çok yüksek bir ihtimal, tüm ada yanacak. Orada çok kuru bir coğrafya ve sık ormanlık var, tek kıvılcımla tüm orman gider, kimse de bunun hesabını veremez. Bir an önce tedbir alınmalı. Avrupa Birliği’nden de bu alanın kapatılacağına yönelik olumlu yanıt aldık ama henüz bir çalışma yok…
Devlet bazı belediyelere araç alacağına, ihtiyaçlı olan bu bölgeye transfer istasyonu alsın. Transfer istasyonu ile bölgedeki çöp birikir ve ana çöplüğe taşınır. Bizim için yapılması gereken en köklü çözüm budur.”
YENİDÜZEN, Esentepe bölgesinde vatandaşlarla konuştu, bölgedeki sıkıntıları araştırdı
Yılların sorunu bölgedeki çöplük ve elektrik santralinden yayılan gaz
Yıllardır işsizlik, Teknecik Elektrik Santrali’nden yayılan gaz ve bölgedeki çöplükle mücadele verildiğini anlatan Esentepeliler, sıkıntılarını dile getirdi.
Bölgedeki çöplükten rahatsız olan bölge sakinleri, Teknecik Elektrik Santrali’nin bacalarından çıkan ve yayılan gaz nedeniyle de yıllardır sıkıntı yaşıyor.
Bölgedeki bu iki sorun yüzünden sağlıklarından endişe duyan vatandaşlar, devletin bu konulara bir an önce el atması gerektiğinden yana hemfikir.
Köylünün üretimden koptuğunu anlatan vatandaşlar, “Eskiden insanlar üretirdi, tarlada uğraşırdı, şimdi tarlalarını da sattılar, bir şey üretemiyoruz. Herkes memur oldu” diyerek dert yandı.
Bölgedeki gençliğin daimi iş sıkıntısı olduğuna değinen vatandaşlar, bu yüzden göçün engellenemediğini kaydetti.
Bölgedeki yarım kalmış inşaatların güvensizlik ve görüntü kirliliğine neden olduğunu anımsatan bölgeliler, bunun bir an önce ortadan kalkması ve bu durumun tüm köye mal edilmemesi gerektiğini belirtti.
Bölgeye kazandırılan belediye plajına yoğun ilgi olduğunu anlatan vatandaşlar, bu tarz yeni yapıların bölgeyi canlandırdığını kaydetti.
Köyde özellikle kadınlar için hiçbir sosyal aktivite alanı bulunmadığına dikkat çeken bazı vatandaşlar, “Köyümüzde onca kadın var, bir kuaför yok, saçımıza fön çekmek için bile Girne'ye gidiyoruz. Kadınlarımız için hiçbir şey yok. Bir imkânım olsa köye kadın kahvesi açardım...” diyerek serzenişte bulundu.
Esentepeliler ne dedi? Esentepeliler ne dedi? Esentepeliler ne dedi?
Bayram Coşkuner: “Adada konuşacak güzel şey mi kaldı? Ne çevre kaldı, ne sağlık, ne eğitim, trafik hak eza, gelir dengesizlikleri de öyle…”
Büyük bir ahlak dejenerasyonu yaşanıyor. Gelenek ve manevi değerlerimizi kaybettik, menfaate paraya pula kaybolduk. Su konusunda sıkıntılarımız var elbet. Varlık içerisinde yokluk çekiyoruz diyebiliriz. İçmek için geçiniyoruz ama neden Türkiye’den gelen suyu tarıma vermeliler. Ülkemizde her şey vardır, adalet yoktur. Adalet dağıtması gereken mekanizmalar bunu yapmıyor, istisnalar kaideyi bozmaz. Adada konuşacak güzel şey mi kaldı? Ne çevre kaldı, ne sağlık, ne eğitim, trafik hak eza, gelir dengesizlikleri de öyle...
Cemil Mutlu: “Hayat şartları pahalı, geçimsizlik ve iş sorunu tüm adada bir dert”
Hayat şartları pahalı, geçimsizlik ve iş sorunu tüm adada bir dert. Bölgede herhangi bir sıkıntı yok, çok şükür her şey yolunda.
Kemal Hasan: “Eskiden insanlar üretirdi, tarlada uğraşırdı, şimdi tarlalarını da sattılar, bir şey üretemiyoruz. Herkes memur oldu”
Türkiye’den gelen su derelere akıyor, bölgelere verilmiyor. Baraj dolmuş, denize akıtıyorlarmış, duyuyoruz ve üzülüyoruz. 1974 yılından beridir bu bölgede yaşarım. Kapan kapanın, diğeri ölse de olur düşüncesiyle insanlar giderek bozuldu. Hiç saygı kalmadı. Havalar bile değişti, ateş yağar oldu. Köyde üretim neredeyse kalmadı. Eskiden insanlar üretirdi, tarlada uğraşırdı, şimdi tarlalarını da sattılar, bir şey üretemiyoruz. Herkes memur oldu.
Gonce Sözüdoğru: “Bu tarlarla bakmayı beceremedik”
Su sorunumuz çözüldü. Bölgede bir sıkıntı yok çok şükür. Yolumuzu da yaptılar. İlk geldiğimizde herkes zerdali ve zeytin ağaçları ile uğraşıyordu. Su azdı, haksızlıklar yapıldı, suyu olmayanlar da satıp değerlendirdi, ev aldı, çocuk okuttu. İnsanlarımız tembeldir, Kıbrıslılar hazırcıdır. Nakış işledim, dikiş diktim sattım, beş çocuk büyüttüm evlendirdim. Bir şeyler ürettim... Her yerde olduğu gibi köyde de üretim durdu. Bu tarlarla bakmayı beceremedik.
Buğra Arslansoyu: “Çöplüğü birileri yakıyor. Bu sıkıntıyı gidermek için iyi bir çöp sistemine ihtiyaç var”
Genel olarak bölgedeki en büyük sıkıntılardan birisi otellerden yayılan lağım sularıdır. Bu sular arıtılıyor ve denizde uzak noktalara dökülüyor. Filtreleri temizlemedikleri için böyle koku yayılıyormuş. Bölgedeki yapılar turizm açısından bölgemize faydalı oluyor. Bölgede birçok yarım kalmış inşaat vardır, bunlar bölgede güvensizlik ve görüntü kirliliğine neden oluyor. Bunu görenler bölgeye gelip gelmemekte iki kez düşünüyor. Bir diğer sorun da bölgede bulunan çöplük sıkıntısıdır. Çöplüğü birileri yakıyor. Bu sıkıntıyı gidermek için iyi bir çöp sistemine ihtiyaç var, geri dönüşüme de ihtiyaç vardır. Kartonlarımızı atmıyoruz biriktiriyoruz ama gelip alan yok, mecbur çöpe atıyoruz. Geri dönüşüme önem vermiyoruz.
Gençliğimiz göç ediyor, gençlerimizin daimi iş sıkıntısı olduğu için bölgeden kaçıyor.
Cemalettin Karal: “Bölgedeki çöp sorunu çok büyük felakete neden olmadan derhal çözülmeli”
Bölgede üretim kalmadı, herkes memur emeklisi veya işsizdir. Bu köy çoğunlukla tarım ve hayvancılıkla geçinirdi. Yolla birlikte inşaat sektörü canlandı, bu da bizi giderek tarım hayvancılık ve üretimden kopardı, tembellik getirdi. Zamanla bunlar da tükendi, şimdi elde ne para ne iş... Çöp sorunu genel olarak Kıbrıs'ın sorunudur. Bizde de bu sorun vardır. Hükümette bu sorunu çözme iradesi yok. Bölgedeki çöp sorunu çok büyük felakete neden olmadan derhal çözülmeli. Sigara içip izmaritini yere atan biz, her şeyi kirleten biz, suçlu devlet... Çocuğumuz sigara içmesin istiyoruz ama biz önünde sigara içiyoruz... Yasaklarla değil, benimseme ile içten gelmeli, sadece korku sistemi olmamalı. Yeni yapılar ve yatırımların bölgeye tabi ki faydası oldu. Önemli olan bunları doğru sistem içerisinde kullanabilmek… Bölgemizde yaklaşık iki bin konut var ve bunlar her yıl kiralanıyor. Sadece bu bölgede yazın bir milyonun üzerinden kira yapılıyor. Devlet denetim yapmadığı için tek kuruş kar etmez. Yaz boy belediye yedi bin kişiye hizmet verir, belediyeye katkısı olmaz, devlet de bunun için belediyeye katkı vermez. Yerel yönetimleri güçlendirmeliler. Devlet bu kiralardan habersiz ama belediye yazın oradan çöp almaya başladığı için haberli... Bölgemizde zenginlik var ama belediyeye, bölgeye faydası yok.
Abdulkadir Ermemiş: “Bana göre bölgedeki en büyük sorun işsizlik ve zehir saçan santraldir”
Sorun olmayan bir yer mi var... Bölgemiz göç verir, iş yok güç yok. Yabancı nüfus gelir, genç nüfus kaçar... 1974'ten beridir bu bölgede kasaplık yaparım. İşim artmadı, olduğu gibi devam eder. Bana göre bölgedeki en büyük sorun işsizlik ve zehir saçan santraldir. Yıllardır aynı sorunları söyleriz, çözüm bulan yok...
Nimet Bahadır: “Köyümüzde onca kadın var, bir kuaför yok, kadınlarımız için hiçbir şey yok”
Bölgemize kazandırılan belediye plajına çok yoğun ilgi var. Bu tarz yeni yapılar bölgemizi canlandırır. Bölgemizde çöp sorunu var, bu da her yerde var. Bu sorun çözülmeli, buna da devlet el atmalı. Belediyemizden memnunuz, çok iyi hizmet veriyor. Ufak tefek sorunları olsa da hiçbir zaman kınayamayız, yokluk içinde çaba gösteriyorlar. Devlet onlara yardımcı olmalı. Çocuklarımız için etkinlikler yok, olsa daha iyi olur. Köyümüzde onca kadın var, bir kuaför yok, saçımıza fön çekmek için bile Girne'ye gidiyoruz. Kadınlarımız için hiçbir şey yok. Bir imkânım olsa köye kadın kahvesi açardım...
Servet Güneş: “Çöplük mezarlığın hemen üst kısmında, bu olur şey değil…”
93 yılından beridir burada yaşıyorum ve burayı çok seviyorum. Geçmişten bu güne burası çok değişti, gelişti... Bir yıldır bölgedeki çöp yanıyor, dumanları evimize giriyor, hastalar oluyoruz, bu çöplüğe bir çözüm bulunmalı. Bir ara oraya dökülmesi yasaktı ama şimdi ne oldu bilmiyorum. Bunun maneviyatı da çok önemli. Çöplük mezarlığın hemen üst kısmında, bu olur şey değil…