Ocak 2018 Milletvekilliği seçimi, seçim yasasında yapılan değişikliklerle yapılmıştı. Bu değişiklilerin amacı ada geneli için seçilecek 50 milletvekili için adayların çarşaf liste ile seçime katılması idi.
Böylece nüfusun az olduğu küçük bir ada yarısında yapılacak seçimlerde, seçmenin oy doğrultusunu belirlerken yerel dürtülerin daha az etki yapmasıydı.
Ancak dönemin cumhuriyet meclisinde konu tartışılırken ortaya çıkan değişiklikler bu amacı karşılayamadı.
Her ilçenin çıkaracağı milletvekili sayısı nüfus oranına göre belirlendi. Çarşaf liste yerine her ilçenin adaylarının ayrı yazıldığı bir liste ortaya çıktı. Tüm ilçe adayları için tercih ve karma oy kullanacak seçmenden o ilçenin aday sayısının yarısı kadar adaya tercih ya da karma oy vermesi istendi. Böylece seçmen istenileni tam olarak kavrayamadığından çok sayıda oy yanmış oldu. Üstelik sayım işlemleri uzun sürdü, sonuçlar birkaç günde alınabildi.
Yapılması gereken basitti. 50 kişilik çarşaf liste hazırlanacak ve seçmen de bu listede istediği parti ambleminin altına evet mühürünü vurarak siyasi tercihini ortaya koyacaktı. Ardından da isterse bu 50 kişi içinden sıra atlatmak istediği 25 kişi için tercih hakkını kulanacaktı.
Böylece seçilen milletvekilleri bütün ilçelerin milletvekili olacak, bu küçücük ülkede bölgecilik ortadan kaldırılacaktı. Karma oyun kaldırılması ile de kişi seçme devri kapanacaktı.
Ancak 2017 yılında, yani Ocak 2018 seçimine az bir süre kala yapılan değişiklikle yasa bu anlamıyla çorba haline getirildi.
Seçimin hemen ertesinde özellikle YSK’nın yaptığı çağrılarsa havada kaldı. Meclis bir türlü bu yasayı düzeltme iradesini gösteremedi.
Şimdi erken seçim kapıya dayandı. Paçalar tutuştu ve seçim yasasının değiştirilmesi için mecliste özel komite kuruldu. Meclis’te temsil edilen her siyasi partiden bir milletvekilinin görev aldığı komitede kararların da oy birliği esasına göre alınacağı açıklandı.
Hem bu nedenle, hem de erken seçim tarihi üzerinde uzlaşıldığı bu günlerde seçim yasasında köklü değişik yapılabileceğine inanmıyorum. Zaten ilçe milletvekilliği kaldırılmayacaksa bölgecilik ortadan kaldırılamaz.
Bu nedenle benim önerim 2017’de seçim yasasında yapılan değişikliklerin kaldırılması ve yasanın eski haline getirilmesidir. Böylece seçime az bir süre kala kural değiştirilmez prensibini de uygulamış olursunuz.
Karma oyun kaldırılması gibi bir öneri, genel bir doğru olmakla birlikte zamansız bir öneridir. Seçime bu kadar az bir süre kala yıllardır uygulanan ve hem adayların, hem de seçmenlerin alışık olduğu bir kuralı ortadan kaldırma isteği doğru değildir.
Bu aşamada meclisin yapacağı seçim ve sayım işlemlerini basitleştirmek için eski sisteme dönüş olmalıdır. Seçim bittikten sonra oluşacak yeni meclis daha ilk günlerde bu yasayı bütünüyle ele alır ve bütün aksayan yanlarını enine boyuna tartışarak yeni bir seçim yasası ortaya çıkarabilir.
Bu yeni yasada hem kişicilik, hem de bölgecilik ortadan kaldırılacak, yerine siyasi partilerin ve ideolojilerin hakim olacağı demokratik bir yapı ortaya çıkacaktır.