Kalkınma Bankası ile Esnaf ve Sanatkârlar Kredi Kefalet Merkez Kooperatifi kayıtlarına yansıyan verilere göre; Nisan ayı başından Temmuz ayı sonuna dek toplamda 73 Milyon 695 bin TL’lik kredi kullandırıldı. Mayıs ay sonu itibariyle 29 Milyon 796 bin TL olan bu rakam iki ayda 43 Milyon 899 bin TL oldu.
2020 Nisan-Temmuz döneminde Kalkınma Bankası’na 505 işletme müracaat ederken, 272 adet başvuruya onay çıktı.
Kalkınma’dan 48 Milyon 695 bin TL kredi onaylandı. En fazla talep küçük ölçekli esnaf tarafından yapıldı.
Fehime ALASYA
Salgından olumsuz etkilenen işletmeler için açıklanan birçok farklı krediye Nisan ayından bu yana süren talep çığ gibi büyüdü.
Nisan ayından Mayıs ayına işletmelere toplamda 29 Milyon 796 bin TL kredi sağlanırken, bu rakam Temmuz ayı sonuna dek 73 Milyon 695 bin TL’ye çıktı.
Salgının başladığı Nisan ayından itibaren, Temmuz ayı sonuna dek olan 4 aylık sürede Kalkınma Bankasına 505, Esnaf ve Sanatkârlar Kredi Kefalet Merkez Kooperatifi’ne ise bin işletmenin kredi dosyası kayıtlara geçti, Kalkınma Bankası 272 başvuruya onay verirken bunun karşılığında 48 Milyon 695 bin TL kredi kullandırıldı.
Esnaf ve Sanatkârlar Kredi Kefalet Merkez Kooperatifi’nde ise aynı sürede 25 Milyon TL’lik kredi verildi. Toplamda 73 Milyon 695 bin TL kredi sağlandığı ifade edildi.
Nisan ayından itibaren, Kıbrıs Türk Esnaf ve Sanatkârlar Kredi Kefalet Merkez Kooperatifi’nde Temmuz ayı sonuna dek olan 4 aylık sürede toplam 25 Milyon TL’lik kredi verildi. Bin işletmenin üzerinde esnafın bu kredilerden yararlanmak için başvurduğu ifade edildi.
En büyük talep küçük işletmelerden
Kalkınma Bankası’na 505 işletme müracaat ederken, 272 adet başvuruya onay verildiği kayıtlara geçti.
Onay alan 272 başvuru için toplamda 48 Milyon 695 bin TL kredi onaylandı. Onaylanan kredilerden ise 152 işletme, 26 Milyon 283 bin TL’lik kredisini kullandı.
Kalkınma Bankası’na yansıyan verilerde en fazla küçük işletmelerin talepte bulunduğu belirtilirken, müracaat oranının tahmin edilenden fazla olduğu ifade edildi.
Kıbrıs Türk Esnaf ve Sanatkârlar Kredi Kefalet Merkez Kooperatifi Başkanı Kemal Altuncuoğlu:
“25 Milyon TL’lik kredi verdik, yılsonuna dek 70 Milyon TL’yi bulur”
Temmuz ayı sonuna dek toplam 25 Milyon TL’lik kredi veren Kıbrıs Türk Esnaf ve Sanatkârlar Kredi Kefalet Merkez Kooperatifi, Ağustos sonuna kadar 12 Milyon TL daha kredi kullandırılacağı tahminini yürüttü, bu rakamın yılsonuna kadar 70 Milyon TL’ye ulaşacağı belirtildi.
Salgının başladığı Nisan ayından itibaren, Temmuz ayı sonuna dek olan 4 aylık sürede toplam 25 Milyon TL’lik kredi verdiklerini anlatan Kıbrıs Türk Esnaf ve Sanatkârlar Kredi Kefalet Merkez Kooperatifi Başkanı Kemal Altuncuoğlu, kredilere olan talebin her geçen gün arttığını ifade etti.
Bin işletmenin üzerinde esnafın bu kredilerden yararlanmak için başvurduğunu anlatan Altuncuoğlu, bu dosyaların incelendiğini anlattı.
Ağustos ayı sonuna dek 25 Milyon TL’ye ek 12 Milyon TL’lik bir oranın daha kullandırılacağı öngörüsünde bulunan Altuncuoğlu, bu rakamın 2020 yılı sonuna kadar 70 Milyon TL’ye bulacağını belirtti.
2019 yılında toplam 10 Milyon TL kredi kullandırdıklarını anlatan Altuncuoğlu, Salgın döneminde bu rakamın kat be kat arttığını rakamlarla ortaya koydu.
Ekonominin gün geçtikçe kötüye gittiğini belirten Altuncuoğlu, “Salgın döneminde kapalı olan işletmelerin çok büyük zararı olduğunu duyuyoruz, görüyoruz. İnsanlar, eleman maaşından, dükkân kirasına, yatırımlarına dek borca gömülmüş durumda. İnsanlar borç alıp borç ödüyor. Borç alıp borcunu kapatan esnaf çok fazla.” şeklinde konuştu.
2010 yılında kurulduklarını anlatan Altuncuoğlu, Türkiye’deki esnaf ve zanaatkarların yararlandığı kredilerden burada da sağlandığını kaydetti.
Binlerce esnaf ve iş insanının bu imkândan faydalandığını anlatan Altuncuoğlu, genel bütçelerinin 3,5 Milyar TL olduğunu yineledi.
En küçük işletmeden büyük işletmeye kadar birçok esnafın bu kredilerden yararlandırıldığını anlatan Altuncuoğlu, salgın sürecinde verilen krediler içinde yeni işletmelerin açıldığına da çok rastladıklarını belirtti.
Altuncuoğlu, “Bankalardaki yıllık faizler %16’larda iken, bizde %4,6’da seyrediyor. Faizlerimiz düşük olduğu için yoğun bir talep var. Bu nedenle tüm iş insanlarına fayda sağlıyoruz.” dedi.
Adanın her bölgesinden müracaat aldıklarını ifade eden Altuncuoğlu, Karpaz bölgesine dek birçok esnafa kredi kullandırıldığını ifade etti.
Kredi kullanımı detayları paylaşıldı
25 bin TL’den 225 bin TL’ye kadar kredi kullandırdıklarını anlatan Altuncuoğlu, kredi kullanımına ilişkin detayları da şöyle paylaştı:
“Faiz oranımız çok düşük, 25 bin TL alan bir kişi, bunu 3 yılda 27 bin TL olarak, 50 bin TL alan 55 bin TL olarak ödüyor, 225 bin TL alan 5 yılda 263 bin TL ödüyor. Bu rakamların şu anki bankalarla kıyaslaması bile olmaz.
Burada hayat sigortasını ve vergi borcu yazısı talebini arttırdık, ipotek harçlarını sıfırladık. Buradaki en önemli kriter, başvuran esnafın Merkez Bankası’nda risk sorgulamasından geçmesidir.”
“Esnaf borcuna sadık, aksayan kredi yok”
Bugüne dek aksayan hiçbir kredi bulunmadığını anlatan Altuncuoğlu, cazip koşullarla uygun ödeme şartlarından dolayı kredi alan esnafın borcuna sadık kaldığını belirtti.
Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Başkanı Mahmut Kanber:
“ …kredilere müracaat daha da çoğalacak, tefecilere düşecek olan insanlar giderek artacak”
“Hükümet daha istikrarlı, kendi haklının sorunlarına yönelik, somut, eşit ve adil şekilde ekonomik ve sağlık alanındaki kaygılarını önlemeli, tedirginliklerini ortadan kaldırmalı. Aksi halde kredilere müracaat daha da çoğalacak, evlerini, iş yerlerini, araçlarını satacak olan, tefecilere düşecek olan insanlar giderek artacak”
İşletmelerin salgın döneminde sağlanan çeşitli kredilere talebinin giderek yükseldiğini dile getiren Kanber, bunun giderek artacağı öngörüsünde bulundu. İşletmelerin, ‘borcunu borçla kapatmaya çalıştığını’ anlatan Kanber, hükümetin yaptığı desteklerin çok düşük oranda olduğunu kaydetti.
“Esnafın umudu Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonrasına kaldı” diyen Kanber, bu dönemde hükümetin seçim gailesi ile krizi yönetme ölçeğinin daha da aşağıya çekildiğini iddia etti.
Kanber, “Hükümet daha istikrarlı, kendi haklının sorunlarına yönelik, somut, eşit ve adil şekilde ekonomik ve sağlık alanındaki kaygılarını önlemeli, tedirginliklerini ortadan kaldırmalı. Aksi halde kredilere müracaat daha da çoğalacak, evlerini, iş yerlerini, araçlarını satacak olan, tefecilere düşecek olan insanlar giderek artacak. İnsanlar, elektrik tahsilatı, vergi ödemeleriyle de devlet tarafından sıkıştırılıyor. İnsanlar borç üstüne borç ile yaşıyor. Bu olur şey değil.” şeklinde konuştu.
“Esnafı en az 5 yıl geriye götürdüler”
Bankaların kredi kullandırmaktan kaçındığını da iddia eden Kanber, konuyla ilgili özetle şunları paylaştı:
“Acil kaynağa ihtiyaç var ve olan kaynakların da yeterli olmadığı görülüyor. Talep çok fazlı ama faizler çok düşük değil. Bankalar, faiz artışı nedeniyle kredi kullandırmaktan kaçınıyor. Kriz derinleştikçe kaynak ihtiyacı da artıyor. Krediler daha kolay ulaşabilir olmalı. Yoksa çok daha fazla işletme batacak, işten çıkmalar artacak. Bu doğru bir yol değil ama devlet işletmeleri buna itiyor. Zamanı öteleyerek, esnafı en az 5 yıl geriye götürerek bu yapılıyor. Ekonomiyle ilgili problemler de devam ederken, esnafın planları zaman içinde değişiyor ve bu kredi süreleri uzadıkça uzuyor.
Döviz giderek artıyor, her açıdan kayıp oluyor. Bu süreçler zamanı ötelemek için. Kötü olan ise sürecin sonunu da göremiyoruz. Hem dünyada hem bizde bir kriz ama dünya ülkeleri esnafına sadece açlık sınırında kalmaları için değil, gerçekten destek oluyor.
Bu gerekçelerle herkesin kaynağa ihtiyacı var. Keşke devlet işletmelere daha kolay imkanlar sağlasa. Kira desteği, istihdam desteği gibi çeşitli kolaylıklar yapılabilirdi ama bunu hükümete bir türlü anlatamadık.
İşletmeler giderek kötü duruma gidiyor. Siyasilerin seçimlere olan eğilimi arttı, bu tarz sorunlar ikinci planda kaldı.
Temmuz’da yapılması gereken 2 bin TL’yi eylülde veriyorlar, bu şekilde krizi aşamayız.”