► Kıbrıs’ın kuzeyi ile güneyi arasındaki kırmızı et fiyatlarının kilosunda 100 TL’yi aşan farklar görüldü. YENİDÜZEN, ilgili taraflara bu fiyat farkını ve kaçak ete neden yönelim olduğunu sordu...
YENİDÜZEN-Özel
Kırmızı et fiyatları, yükselen Euro’ya rağmen güneydeki alışveriş cazibesini koruyor.
Etin güneyden daha pahalı olması ise ‘kaçak eti’ beraberinde getiriyor.
Kuzeyde kilosu 370 TL’ye kadar çıkan az yağlı dana kıymanın kilosu, güneyde 228 TL’den başlayan fiyatlarla tüketiciye ulaşıyor.
Güneye et ihtiyacını karşılamak için geçen vatandaş, 2 kilo az yağlı dana kıyma satın aldığı zaman, kuzeydeki fiyata kıyasla bir kilo fazladan kıyma alma imkanı buluyor.
Yağsız kıymanın kilosu ise kuzeyde 400 TL’ye satışa sunulurken, güneyde 325 TL’den başlayıp 473 TL’ye çıkan fiyatlar buluyor.
Öte yandan basına yansıyan verilere göre; Haziran ayına kadar, güneyden kuzeye kaçak olarak geçirilmeye çalışılan toplam et miktarı 1 ton 290 kilo.
YENİDÜZEN’e konuşan taraflar, yerli üreticinin desteklenmesi, üretimin ve piyasadaki etin artması gerektiğine vurgu yapıyor.
Bu doğrultuda devletin hiçbir çalışma yapmadığını dile getiren taraflar, kimi zaman ‘ikili oynadığını’ da ifade ediyor...
Restorancılar Birliği (RES-BİR) Başkanı Arif Bayraktar, “Yeterli et üretimi yok, fiyatlar sürekli tırmanıyor, devlet seyirci” derken, Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Genel Sekreteri Adil Onalt, üretimin yeterli olduğunun, fiyatların aşağıya çekilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
Kıbrıs’ın kuzeyinde dövize rağmen fiyatı yüksek kalan kırmızı et ise, gerek yüklü miktarda yasa dışı kuzeye geçirilerek, gerekse vatandaşın güneyden yaptığı bireysel alışverişinde yer alarak güneyden temin edilmeye devam ediyor.
Kırmız ette Kıbrıs'ın kuzeyi ile güneyi arasında uzun süredir tartışılan fiyat farkları, Türk Lirası’nın erimesiyle bazı ürünlerde giderek kapanıyor. Buna karşın Euro’nun yükseldiği son zamanlarda bile dana kıyma ürünlerinde hala güneyden alışveriş cazibesini koruyor.
TL erise de fiyatlar güneyde cazip
Kuzeydeki et fiyatlarında bazı ürünler, güneydeki fiyatlarla neredeyse eşitleniyor, buna karşın Euro bazında satılmasına karşın en sık tüketilen az yağlı dana kıyma fiyatları, vatandaşı hala güneyden satın almaya sevk ediyor… Kuzeyde kilosu 370 TL’ye kadar çıkan az yağlı dana kıymanın kilosu, güneyde 228 TL’den başlayan fiyatlarla tüketiciye ulaşıyor.
6 ayda 1 ton 290 kilo kaçak et...
Etin güneyden daha pahalı olması ise kaçak et olaylarını da tırmandırdı. İçinde bulunduğumuz yılın başından, Haziran ayına kadar olan 6 aylık sürede, güneyden kuzeye kaçak olarak geçirilmeye çalışılan ve basına yansıyan toplam 1 ton 290 kilo et ele geçirildi.
Restorancılar Birliği (RES-BİR) Başkanı Arif Bayraktar:
“Yeterli et üretimi yok, fiyatlar sürekli tırmanıyor, devlet seyirci”
“Ülkede yeterli üretimin olmaması ve fiyatların sürekli tırmanmasından dolayı uzun süredir piyasada kaçak ete yönelim olduğunu ifade eden Restorancılar Birliği (RES-BİR) Başkanı Arif Bayraktar, hükümetin üreticiyi koruyarak ülkedeki et ihtiyacını karşılayabilecek çözümler üretmesi gerektiğine vurgu yaptı.
Devlet kanadının bu duruma seyirci kaldığı, randevu taleplerine dahi yanıt alamadıklarını anlatan Bayraktar, “Kasaplara da üreticilere de, her iki tarafa da sözlü güvenceler veriliyor, devlet ikili bir oyun içinde... Tarım Bakanlığı çok kötü bir yönetim içinde, hiçbir yaptırım ve çözüm önerileri yok” dedi.
Devletin ilgili dairesinin resmi verilerine göre ülkede günlük kişi başı düşen et ihtiyacının 5 gram olduğu bilgisini paylaşan Bayraktar, “Bu oran yeter mi baksınlar. İthal gelmediği, üretici korunmadığı sürece bunun önüne geçilemez” şeklinde konuştu.
Çözüm önerisi sorduğumuz Bayraktar, her iki tarafında korunarak çözüm bulunması gerektiğinin altını çizdi.
Bayraktar, şöyle devam etti: “İthal et gelecekse de üretici korunmalı, aksi halde buna zaten biz karşı çıkarız. Sektör paydaşlarıyla da görüşüyoruz, herkes kendine göre haklı, kimisi bizi suçlar oldu. Biz halkın ve işletmelerin ulaşabileceği rakamda et fiyatlarına bir çözüm bulunsun istiyoruz. Hayvacı ve üretici korunarak bir yol izlenmeli, bizler her türlü diyaloğa hazırız.”
Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Genel Sekreteri Adil Onalt:
“Üretim var ama desteklenmiyor, desteklenmeli, fiyatlar aşağıya çekilmeli”
Kuzu eti fiyatlarının kuzey ile güneyde neredeyse aynı olduğunu anlatan Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği Genel Sekreteri Adil Onalt, “Güneydeki ucuz ette kalitede fark var. Yerli kuzu ücretleri güneyde de pahalıdır ama ithal etleri var.” dedi.
Ülkede yeterli et üretiminin bulunduğunu savunan Onalt, “Kuzeyde, kaliteli et yemek isteyenler için fiyatlar aynıdır. Oteller için nitelikli ithal et izni zaten var ve devam ediyor. Bu açıdan ülkedeki tüketim için üretim yeterli miktardadır” ifadelerini kullandı.
Onalt, et fiyatlarıyla ilgili yapılması gereken tek şeyin üretimi destekleyerek, fiyatların aşağıya çekilmesi olduğunu anlattı.
Market reyonlarında etin pahalı olduğuna vurgu yapan Onalt, et fiyatlarını aşağıya çekecek vizyonda bir yönetim anlayışı olmadığına vurgu yaptı.
Onalt, özetle şunları dile getirdi:
“Vatandaş daha çok et tüketmeli. Ülkede her şey pahalı, eti pahalı yapan süpermarketlerdir. Kasap dükkanları daha uygundur. 300 gram bir kutu bif 70, 80 TL iken bir kilo etin kilosu 300 TL çok normaldir. Üretim desteklenmeli ve maliyetler aşağıya çekilmeli.
Devlet mi var, böyle bir beceri mi var? Devlet yok ki bu duruma çözüm bulsun... Ülkede üretim bitiyor, kimse bu işe girmiyor, devlet desteği olmalı, gençler teşvik edilmeli, ithale mahkum edilmemeliyiz.”
6 ayda 1 ton 290 kilo kaçak et!
Etin güneyden daha pahalı olması kaçak et olaylarını da artırmış oldu. Ocak ayından bugüne kadar olan 6 aylık bölümde güneyden kuzeye kaçak olarak geçirilmeye çalışılan ve basına yansıyan toplamda 1 ton 290 kilo et ele geçirildi, onlarca kişi tutuklandı.
Basına yansıyan kaçak et olayları şöyle:
4 Ocak 2023: 116 kilo sığır eti
4 Nisan 2023: 190 kilo sığır eti
9 Mayıs 2023: 38 kilo kuzu eti
19 Mayıs 2023: 590 kilo dana ciğeri, 302 kilo kuzu kuyruk yağı, 18 kilo kuzu eti
14 Haziran 2023: 24 kilo dana eti, 8 kilo dana eti kıyması