Feslikan Kokusu
Kuvvetli yağış ve fırtınanın ardından ortaya çıkan ıslak toprak kokusu daha ben mutfak camını açmadan bahçedeki felaketin haberini vermişti.
Devrilmiş saksılar, sola sapa dağılmış toprak ve bitkiler arasında yemyeşil bir filiz…
Feslikan. Köküyle beraber bir filiz. Yapraklarından düşen her damlanın taze kokusu ağır çamur kokusunu alt ediyordu.
Feslikanım. Bir iki günlüğüne bir yere gidecek olsam yanıma alırım.
Daha fazla bir süre evden uzaklaşacaksam, annemin bakımına emanet ederim.
Günde yarım bardak su ister, bir de güçlenmesi ve büyümesi için arada bir çıkan küçük dalları budama…
Bana ihanet etmedi.
“Feslikanı olmayan bir bahçe Kıbrıs bahçesi olmaz” diyen kadın bana bu feslikanı hediye etmişti. Bir göçmen evinde tek başına yaşayan, yaşlı, onurlu bir kadın… Her türlü çağdaş uğraşılardan uzak, anılarıyla yaşayan bir kadın… Bu anılar kocasının hayatta olduğu zamanlara ait köyünün, bahçelerinin, hayvanlarının anılarıdır…
Son 44 yıldır kendi hayatından uzak, anıları vardır.
Çevresindeki herkes aynı acıyı yaşıyor.
Ve o aslında “kendi hayatını” yaşayamadan ömrünü tamamladı…
Şimdi 80 yaşlarında… Geleneksel, Kıbrıs’a özgü bahçesiyle, üç ağacı ve tavuklarıyla zaman geçiriyor. Komu komşuya cömertçe taze yumurta, limon, mandalina, zeytin ve saksıda feslikan veya nane veriyor.
Yaşı daha genç olan kadınlara bunların bakımıyla ilgili tavsiyelerde bulunuyor.
Arada bir halini hatırını sormak ve kendisini görmek için avlusundan geçiyorum.
O halen çok farklı bir boyutta yaşıyor. Geçmiş boyutunda…
Her anı tüm ayrıntılarıyla hatırlıyor ve bunları anlatmaktan mutluluk duyuyor.
Son görüştüğümüzde, bana kendisi için hiçbir şey umut etmediğini söylemişti.
Biz gençlerin çatışma, cinayet, yerinden edinme, savaş yaşamamamız için Tanrı’ya dua ediyor.
“Buraşda ölecem gızım, nesdersa olsun” diyor.
Bir iç çekiyor ve feslikanı ile ilgili soru soruyor: “Daha dutan feslikanımı? Dallarını sana gösderdiğim gibi budan?”
Neyse ki kuvvetli yağış ve fırtına feslikanı elimden almadı.
Düştü, çamura bulandı, ezildi ama yeniden güçlenecek.
Bana “budala” diyebilirsiniz ama umudumu yitirmem.
_____________
YENİDÜZEN için yazılmış Yunanca özgün metinden çeviri: Çağdaş Polili
_____________
Η ευωδιά του βασιλικού
Η μυρωδιά από το βρεγμένο χώμα μετά τη δυνατή μπόρα προδίδει την καταστροφή του μικρού κήπου πριν καν ανοίξω το παράθυρο της κουζίνας. Ανάμεσα στις αναποδογυρισμένες γλάστρες και την ακαταστασία με τα διαλυμένα φυτά, ένα καταπράσινο κλωνάρι.
Βασιλικός. Ένα κλωνάρι με τη ρίζα του. Κάθε που μια σταγόνα νερού έπεφτε από τα φύλλα του, η ευωδιά του φρέσκου νικούσε τη δυσοσμία της λάσπης.
Ο βασιλικός μου. Που κι αν λείπω μια-δυο μέρες, τον παίρνω μαζί μου. Που αν λείψω περισσότερο, τον εμπιστεύομαι στη φροντίδα της μάνας μου. Θέλει μισό ποτήρι νερό κάθε μέρα και να του κόβεις λίγο τα κλωναράκια όταν βγαίνουν από πάνω για να παίρνει δύναμη και να φουντώνει. Δεν με πρόδωσε.
«Δεν λογίζεται κήπος Κυπριακός χωρίς βασιλικό» μου είπε η γυναίκα που μου τον χάρισε. Μια μοναχική, ηλικιωμένη, αξιοπρεπέστατη κυρία που ζει μόνη της σε ένα μικρό προσφυγικό σπίτι, μακριά από κάθε σύγχρονη ενασχόληση με τις αναμνήσεις της. Τα χρόνια που ζούσε ο άντρας της στο χωριό της, με τα περβόλια της, τα ζώα της, τη ζωή της. Τα τελευταία 44 χρόνια δεν ζει «τη ζωή της». Όλοι γύρω της πέθαναν με αυτό τον καημό και τώρα διανύοντας κι αυτή κάπου τα ογδοντα-τόσο, απλά περιποιείται τον κυπριακό, παραδοσιακό κήπο της, τα τρία δέντρα της και τις κότες της. Χαρίζει απλόχερα φρέσκα αυγά στους γείτονες, λεμόνια, μανταρίνια, ελιές και γλάστρες με βασιλικό ή δυόσμο στις νεότερες νοικοκυρές με συμβουλές για την περιποίησή τους.
Κάθε τόσο περνώ από την αυλή της να δω αν είναι καλά. Ζει ακόμα με σε άλλη διάσταση. Του παρελθόντος. Θυμάται με κάθε λεπτομέρεια στιγμές και ευτυχεί μόνο να τις εξιστορεί. Την τελευταία φορά μου είπε πως δεν ελπίζει πια τίποτα για την ίδια. Παρακαλεί μόνο τον Θεό να μην ζήσουμε οι νεότεροι διχόνοια, σκοτωμούς, ξεριζωμούς, πολέμους. «Δαμέ εν να πεθάνω κόρη μου. Ότι κι αν γίνει». Αναστεναγμός και μετά η ερώτηση για τον βασιλικό της. «Έχεις ακόμα τον βασιλικό μου; Του κόβεις τα κλωναράκια όπως σου είπα;».
Ευτυχώς, δεν μου τον πήρε η μπόρα. Έπεσε, λασπώθηκε, τσαλακώθηκε, αλλά πάλι θα φουντώσει. Πείτε με ηλίθια, αλλά την ελπίδα μου δεν την χάνω.