Filiz Uzun
1980 öncesi doğanlar hatırlayacaklardır, yaşadıkları bölgelerde bisikletleriyle gezen insanları... Bir köyden diğer köye giden bisikletliler, bisikletinin arkasındaki oturma kısmına eşini, ön demirine de çocuğunu oturtup sinemaya gidenler, okula bisikletiyle giden çocuklar, çapasını bisikletinin demirine bağlayıp tarlaya, bahçeye giden erkekler, sepetli bisikletiyle alışverişe giden şık giyimli kadınlar. Ne kadar çok bisikletli vardı eskiden değil mi? Kahvehanelerin, okulların ve dükkanların önünde park halindeki bisikletleri görümek mümkündü.
Araba sayısının oldukça az olduğu dönemlerde bisiklet bir taşıma aracıydı adada. Hem köyde hem de kentlerde bisiklet kullanımı oldukça fazlaydı. O dönemlerde kadınların da sıklıkla kullandıkları bisiklet önemli bir taşıma aracıydı. Sosyal hayatta kullanımının yanında bisiklet dalında önemli başarılar elde eden bisiklet sporcuları da vardı. Hatta Kıbrıs Bisiklet Federasyonu ilk kez 1971'de Salim Mulla Hasan, Hüseyin Çıraklı, Ziver Ferdi, Alpay Osman, Derviş Çekerci tarafından kurulmuş ve FIAC'a üye olmuştu. Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kuruluşundan 1980'e kadar da üyesi oldu. KKTC’nin kurulması ve FİAC üyeliğimizin durdurulması sonrasında bisiklet federasyonunun adı da KKTC Bisiklet Federasyonu olarak değişmiştir. Bisiklet sporunda halen çok önemli başarılar elde eden bisiklet sporcularımız bulunmaktadır.
SOSYAL SÜRÜCÜ
KKTC’nin kurulması ve Kıbrıs’ta siyasi değişikliklerle birlikte araba satışlarında da artış gözlenmeye başlandı. Toplu taşımaların bilinçli azaltıldığı dönemlerde bisikletin de taşıma aracı olarak yavaş yavaş hayatımızdan çıktığını ve bunun yerini arabaların aldığını görüyoruz. Yaşadığımız adanın bisiklet kullanımına çok da elverişli bir ülke olduğu halde kullanımının bu denli azalması çocukluğumdan beri bisiklet tutkunu olan beni ve tüm bisiklet severleri hayli üzmektedir.
Yaklaşık yedi yıl önce sosyal sürücü olarak bisiklet sürmeye başladığım dönemlerde özellikle kadın sosyal sürücüler parmakla gösterilecek kadar az sayıdaydı. Bisikleti spor aracı olarak kullananların her daim var olduğu ülkemizde sosyal sürücülerin tekrardan gündeme gelmesi ise çok da eski değildir. İlk bisiklet sporcularının gruplar kurarak bisiklet turları düzenlemeleriyle başlamıştı. Sosyal sürüşler hem sağlıklı yaşam hem de gruplar halinde yapılan sosyal aktivite amaçlı yapılmaktadır. Sosyal sürücülerin giderek arttığını ülkemizdeki bisiklet satışlarının artmasından anlamaktayız. Ayrıca özellikle pazar günleri yollarda gruplar halinde ya da yalnız bisiklet sürücülerine daha sık rastlamaktayız. Arabasının arkasına bisikletini takıp sürüşe gitmekte olan bisikletlileri de daha sık gözlemlemekteyiz.
Biz, bisiklet tutkunları bisiklet sürmenin insan sağlığına yararı, benzin kullanımının azalması, hem de çevre kirliliğinin önlenmesi açısından bisikletin spor ve sosyal aktivite olması yanında tekrardan eskisi gibi taşıma aracı olarak da kullanılmaya başlamasını canı gönülden arzulamaktayız. Tekrardan bisiklet sürmeye başladığım yıldan beridir hem sosyal medya aracılığı ile hem de (Adres Kıbrıs sayfalarından) basını kullanarak teşvik etmeye çabalamaktayım.
BİSİKLET SÜRMEK İSTEYENLER İÇİN;
Bir süre bu sayfalardan size ulaşmaya çalışarak bisiklet hakkında bilmek isteyebileceğiniz herşeyi sizlerle paylaşmaya çalışacağım. Bu hafta henüz bisiklet sürücüsü olmadıysanız ve olmak istiyorsanız başlamadan önce bilmeniz gerekenleri derledim sizler için. İleriki haftalarda arkadaşlarımla ya da yalnız bisiklet sürdüğüm parkurları ve bu parkurlar hakkındaki bilgileri sizlerle paylaşmayı da arzulamaktayım. Bisiklet yol arkadaşım olan Sami Saygun ile uzun zamandır birlikte bisiklet sürmekteyiz. Kıbrıs’ın hem kuzeyi hem de güneyinde birçok parkur keşfettiğimizden güvenli bir şekilde sürebileceğiniz yollar (parkurlar), parklar, bu parkurların kilometresi, zorluk derecesi, yokuşları hakkında bilgiler verip, hem de keyifli bir sürüş yapmanız için nerelerde molalar verebileceğinizi, güzel kahve içebileceğiniz, hatta yemek yiyebileceğiniz mekanlar hakkında da bilgiler vermeyi planlamaktayım. Zaman zaman pazar sürüşlerimize bisikletci dostalarımızı konuk etmeyi ve birlikte gerçekleştirdiğimiz sürüşlerimizi de sizlerle paylaşmayı istiyorum.
BİSİKLET HAKKINDA TEKNİK KONULAR
Gerekli Malzemeler;
Bisiklet: Eğer bir yarışçı değilseniz bunun için astronomik rakamlar ödemeniz şart değildir. Hatta tavsiyem ilk başlarken ikinci el bir bisiklet alıp, sürdükçe/geliştikçe yeni bir bisiklet edinmeniz yönünde olacaktır. Elbette tercih sizin tabii. Bisiklet satın alırken dikkat edilmesi gereken en önemli şey, bisikletin olabildiğince hafif olmasıdır. Çünkü bisiklet ne kadar ağır olursa sürmek daha zor ve yorucu olacaktır. Bir de, yol bisikleti mi, yoksa dağ bisikleti mi alacaksınız buna karar vermelisiniz. Yeni başlayanlar için araçların da sıklıkla kullandıkları anayolları pek önermeyiz. Bu yüzden köy yollarında sürebilmeniz için de daha dayanıklı olan dağ bisikletlerini seçmeniz daha uygun olacaktır.
Kask: Bisiklette diğer önemli unsurlardan biri ise güvenliktir. Bunun için de kaliteli bir kask almanız gerekmektedir. Kask olmazsa olmazdır.
Tayt/Forma: Paçalarınızın bisiklet zincirlerine takılmaması için tayt giymenizde fayda var. Bu ilk başlarda özellikle erkek sürücüleri rahatsız etse de sürmeye devam ettiğinizde buna alışacağınıza garanti veririm. İlk kez bisiklet sürenleri en çok rahatsız eden şey bisiklet sellasının (oturma kısmı) kalçanızı ağrıtmasıdır ki tayt alacaklara tavsiyem kalça kısmının yastıklı olanlarını tercih etmeleridir. Forma tercihinizin fosforlu ya da daha dikkat çeken renklerde olması sizi görünür kılacağı için önemlidir.
Eldiven: Bisiklet sürerken direksiyonu tutan el ve avuç içlerinin ağrıyı engellemek için orta kısımları süngerli eldivenler kullanılması iyi olacaktır.
Spor ayakkabı: Bisiklette en çok kullanılan bölge ayaklar olduğundan spor ayakkabı tercihiniz de önemlidir. Sosyal sürücüler için spor ayakkabının rahat olması yeterlidir. Profesyoneller sert tabanlı ve kilit pedal sistemle çalışan ayakkabıları tercih edebilirler.
Suluk: Bisiklet sürerken en çok ihtiyaç duyulan şey sudur. Bunun için sürerken de kolaylıkla su içebileceğiniz sulukları tercih etmelisiniz.
Lastik pompası/yedek lastik: Bisiklet sürerken her an her şey olabilir. Lastiğiniz boşalabilir ya da patlayabilir. Yedek bisiklet lastiği yanınızda mutlaka olmalıdır. Tabii lastiği değiştirmeyi de öğrenmelisiniz ya da bunu becerebilen biriyle sürmelisiniz.
Gözlük: Bisiklet sürerken rüzgârla birlikte göze toz, sinek vb. şeylerin kaçması çok olağandır. Bu yüzden özellikle gözün tamamını kapatacak ve göze herhangi bir cisim kaçmasını engelleyecek bisiklet gözlükleri mutlaka kullanılmalıdır.
Yol arkadaşı: Sosyal sürüşlerin olmazsa olmazıdır iyi bir yol arkadaşı. Çok önemlidir. Yolda başınıza her şey gelebilir. Sizi koruyabilecek, gözetebilecek ve yarı yolda bırakmayacak biriyle yola çıkılmalıdır. Bir de keyifli bir sürüş için iyi sohbet edebildiğiniz yol arkadaşı önemlidir.
Işık: Havanın kararması bisiklet sürücüleri için oldukça tehlikeli bir durumdur. Bu yüzden bisikletin hem ön hem de arka tarafına mutlaka ışık takılmalıdır.
MOLALAR VE KAHVE
Molalar da en az bisiklet sürmek kadar keyiflidir. Doğa ile iç içe olmanın verdiği haz müthiştir. Derin nefesler alın. Şarkı söyleyin bağıra çağıra. Uzanın toprağa. Sarılın bir ağaca. Çiçeği, böceği, ağacı inceleyin. Arkadaşınıza fıkra anlatın. Kahkaha atın bol bol. Kahve molanız mutlaka bir köy kahvesinde olsun. Köy kahvelerinde ne hikayeler dinlersiniz anlatamam. Nefis bir Türk kahvesi eşliğinde köyün amcalarıyla sohbet gibisi yoktur.
KAHVALTI VE ATIŞTIRMALIKLAR
Bisiklet sürmeye başlamadan önce mutlaka kahvaltı yapılmalıdır. Süreceğiniz yolun zorluğuna göre kısa molalar ve bu molalarda da kan şekerini dengeleyecek atıştırmalıklar tüketilmelidir.
Özellikle muz bisikletçilerin vazgeçilmezidir. Bir adet muzda; A, C, E, K, B6 vitaminleri vardır. Ayrıca çinko, potasyum, kalsiyum, demir, magnezyum, fosfor ve manganez gibi mineralleri muzdan alabilirsiniz. Bisiklet sürerken harcanan enerji ve atılan terle kaybedilen elektrolitler düşünüldüğünde muz bisikletçiler için önemli bir besin kaynağıdır. Diğer alternatifler ise kuru meyze ve ceviz, badem gibi atıştırmalıklardır.
Not: Bu hafta bisiklet ile ilgili merak edilen ve hazırlık aşamasında size gerekli olan teknik konulardan bahsettim. Bir sonraki yazımda yol arkadaşım Sami Saygun ile gittiğimiz Lefkoşa-Kalavaç parkurumuzu paylaşacağım sizlerle. Bizi izlemeye devam edin. Hemen bir bisiklet edinin ve bize katılın, bol kahkahalı, enerji dolu, bol kahveli-sohbetli bir Pazar geçirin. Pişman olmayacağınızı garanti ederim. Velesbit hayatınızdan eksik olmasın.