Simge Çerkezoğlu
Gamze Sofuoğlu dünyaya görme engelli olarak geliyor ancak yetişkinliğinde hem kendi hem de diğer görme engelliler için adeta karanlıkta bir ışık oluyor. Önce psikoloji eğitimi alarak insan ruhunun derinlerine dalıyor, ardından insanlara radyo aracılığıyla sesiyle ulaşıyor. Şu anda ise Turkcell Engelliler Segmenti Sorumlusu olarak çalışmaya devam ediyor.
Bu hafta gerçekleştirdiğim Gamze Sofuoğlu röportajıyla görme engelli birinin gözünden entelektüel dünyayı anlamaya ve onlar için neler ifade ettiğini anlatmaya çalıştım. ‘Hayal Ortağım’ projesi kapsamında Kuzey Kıbrıs’ta bulunan Gamze Sofuoğlu’nun buradaki görme engellilere bir de müjdesi var.
Öncelikle Gamze Sofuoğlu hayat hikâyesini bizimle paylaşıyor…
İstanbul’da doğdum. Ailemin 4. kızıyım. Beş kız kardeşiz. Ben görme engelli olarak doğdum ama en büyük ablam da görme engelli olduğu için ailem bu duruma alışkındı. Ben de okula başlamadan önce ablamdan çok şey öğrendim. Daha sonra körler okuluna başlayarak eğitim hayatıma adım attım. Orada temel eğitimi aldım. Daha sonra benim dönemimde kaynaştırma eğitimi başladı. Ben de ortaokuldan itibaren gören öğrencilerle eğitim aldım. Elbette başlangıçta diğer görme engellilerle temel eğitim almam çok iyi oldu. Kabartma yazıyı ve baston kullanmayı öğrenmem açısından çok iyiydi. Yine de tamamen engellilerin bir arada bulunduğu ortamlar çok yararlı değil. Sosyalleşmeye ket vuruyor. Dışarıdaki hayattaki pek çok yetiyi kaçırıyorsunuz. Bu yüzden görme engelli öğrencilerin temel bilgilerden sonra kaynaştırma eğitimi almasını çok yararlı buluyorum.”
Boğaziçi Üniversitesi’nde Psikoloji okuyan Gamze Sofuoğlu ile sohbetimiz neden psikoloji eğitimi aldığını anlatmasıyla başlıyor ve NTV Radyo’da yaptığı programlarla gelişen süreçle devam ediyor.
“Psikoloji okumaya aslında son bir yılda karar vermiştim. Kendimi dinledikten sonra psikolojiye ilgili olduğumu ve o alanda bir şeyler yapmam gerektiğine karar verdim. Zihin ve bellek konuları çok ilgimi çekiyordu. Şu anda da Psikoloji Bölümü’nde yüksek lisansım devam ediyor. Bir süre radyoculuk deneyimi de yaşadım. Gerçekten çok güzeldi. Unutulmaz bir deneyimdi. Programda daha çok görme duyusunun ezdiği diğer duyuların peşinde koşuyorduk. Gören insanlar için görmenin çok baskın geldiği ve diğer duyuları engellediği için gün içinde kaçırdıkları pek çok ayrıntıyı gündeme getiriyorduk. Onları düşündürmeye çalışıyorduk. Radyoculuk deneyimim iki yıl sürdü.”
“AKLIMDA HEP GÖRME ENGELLİ KİŞİLERİ HAYATA BAĞLI TUTMAK VAR”
Psikoloji eğitimi ve radyo programcılığı deneyimlerinin ardından şu anada Turkcell ile görme engellilere ışık olan Gamze Sofuoğlu, devam eden çalışmaları ile ilgili bilgiler veriyor.
“Aslında Turkcell’in bir engelli segmenti var. Engelli müşterilerinin ihtiyaçlarını tespit eden ve o ihtiyaçlara uygun çözümler getirmek üzerine çalışan bir bölüm. Bu bölümde engellilerin çalışmasının çok daha iyi olacağı düşünülmüş. Tam da o süreçte ben gönüllü olarak bir sivil toplum kuruluşu olan Young Guru Akademi’de (YGA) çalışıyordum. Halen de bu tip çalışmalarım sürüyor. İşte bu sayede Turkcell ile yollarımız kesişti. Olaylar gelişti. Özel sektör ve pazarlama hiç çalışmayı düşündüğüm alanlar değildi. Ama çalışmaya başladıktan sonra yaptığım işten çok keyif aldım. Şimdi de bu yolda devam etmeyi planlıyorum. Öncelikle farklı engel tiplerinin görme, işitme veya ortopedik hiç fark etmez ne gibi ihtiyaçları var bunu tespit etmeye çalışıyoruz. Bunu da engellilerin kendilerinden bilgi alarak belirlemeye çalışıyoruz. Daha sonra tespit ettiğimiz o ihtiyaca nasıl çözüm getirebiliriz. Onu araştırıyoruz.”
Bu çalışmalar içerisinde benim en çok ilgimi çeken görme engellilerin güncel bilgiye erişimini kolaylaştıran ‘Turkcell Hayal Ortağım’ projesi… Sivil toplum kuruluşu YGA stratejik ortaklığı ile 2012 yılında hayata geçen bu proje, bir anlamda görme engellilere entelektüel dünyanın kapılarını aralıyor…
“Hayal Ortağım isminde görme engelliler için bir servisimiz var. Bu Young Guru Akademi isimli sivil kuruluşu ile birlikte hayata geçirdiğimiz bir servis. İlk hedefimiz görme engellilere entelektüel içerik sağlayıp onların bilgiye daha hızlı ve daha kolay ulaşmalarını sağlamak. Bu hedefle de güncel haberler köşe yazıları sesli kitaplar ve dergiler gibi farklı seçeneklerimiz var. Türkiye’den 150 civarında köşe yazarını Hayal Ortağım üzerinden takip edebiliyorlar. Yaklaşık 3000 civarında da sesli kitaplarımız var. Farklı dergileri de yine buradan dinleyebiliyorlar. Bir diğer projemiz de sesli betimleme. Bu sayede görme engelli kişi sinemaya gittiği zaman konuşma olmayan sahnelerde kaçırdığı tüm görsel ayrıntıyı öğrenebiliyor. Böyle durumda görme engelli bir kişi yanındakine sürekli soru sormak durumunda kalıyordu. Bu durum yalnız sinemaya gitmesini zorlaştırıyordu. Sesli betimleme sayesinde biz bunları ortadan kaldırdık. Yine YGA ve ayrıca Sesli Betimleme Derneği de bu konuda bize yardımcı oldu. ‘Hayal Ortağım’ aslında çok büyük bir servis ancak temel olarak bu şekilde özetleyebiliriz. Aklımda hep görme engelli kişileri hayata bağlı tutmak ve sosyal hayatta daha fazla yer almalarını sağlamak var. Kitap ve gazete gündemi beslerken, sesli betimleme sosyal anlamda görme engellilere yeni kapılar açıyor ve görme engelli bir kişi bu hizmetlere her yerden ulaşabiliyor.”
ARTIK KIBRIS’TA DA ‘HAYAL ORTAĞIM’ GERÇEK OLUYOR…
Gamze Sofuoğlu dâhil olduğu proje ile ilgili duygularını bizimle paylaşıyor. Görme engelli insanların hayatına nasıl dokunduğunu hem kendi hem de onlar için nasıl başka dünyaların kapılarını araladığını şöyle özetliyor:
“Ben yaklaşık üç yıldır bu projedeyim. Özellikle sesli betimlemeden sonra insanların hayatına nasıl dokunduğumuzu çok daha açık olarak fark ettim. Pek çok görme engelliden mail alıyoruz. Sesli betimleme uygulamasından sonra artık tüm filmlere gittiklerini söylüyorlar. Bunun yanında en küçük bir sorunda bize ulaşarak Hayal Ortağım’a ne oldu, servislerde bir sorun mu var gibi sorular soruyorlar. İşte o zaman görme engelliler için ne denli önemli bir şey yaptığımızın farkına varıyoruz. Biz bu servisleri hep görme engellilerden gelen yorumlara göre değiştirip düzenliyoruz. Bu servis tamamen görme engelliler tarafından geliştirilen bir servis. Dolayısı ile ihtiyaçları en doğru şekilde saptadığımız kanısındayım.”
Hayal Ortağım projesini Kuzey Kıbrıs’taki görme engellilerle paylaşmanın mutluluğunu yaşayan Sofuoğlu, “keşke dünyadaki tüm görme engellilere ulaşıp hepsinin hayatına bir şeyler katabilsem” diyor…
“Biz bu projeye Türkiye’de başladık. Ama keşke dünyadaki tüm görme engelliler bunu kullanabilse diyorum. Kıbrıs bizim için önemli bir adım oldu. Artık Türkiye dışına da çıkmış olduk. Buradaki görme engellilerin de bu hizmetlerden yararlanabilecek olması beni çok mutlu ediyor. Bunu çok istiyordum.”
“GÖRMEMEK, KARANLIKTA OLMAK DEĞİL”
Görmemenin ne anlama geldiğini de bizimle paylaşan Gamze Sofuoğlu, çocukken ilk başta kimsenin görmediğini sandığını ancak zamanla evde bulunan gören ve görmeyen ablaları sayesinde görmek ve görmemenin ayırtına vardığını söylüyor.
“İnsanlarda görmemenin olumsuz bir şey olduğuna dair bir algı var. Sanıyorlar ki görmeyen insan karanlığın içinde yaşıyor ve bu çok korkunç. Aslında görmemek karanlıkta olmak anlamına gelmiyor. Sol gözüm hiç görmüyor. Işık dahi yok. Görme yetisi olmayan herhangi bir organım gibi. Ama karanlıkta olmak demek değil. Karanlık da görünen bir şey. Oysa tamamen kör bir insan için görmüyor olmak demek başka duyu organları ile bu eksikliği karşılamak anlamına geliyor. Bizim için ses, dokunmak ve koklamak öne çıkıyor. Diğer duyularımız üzerinden dünyayı algılıyoruz.”