Devrim DEMİR- Aygün Bahar ÖKMEN
Yerel bulaşın en yoğun olduğu bölge, Girne’de yurttaş sokağa çıkmaya korkar oldu. YENİDÜZEN’e konuşan Girneliler, yerel bulaştan endişeli olduklarını dile getirdi, yetkililer ‘daha fazla önlem’ dedi.
Temmuz ayındaki açılımın ardından artan vakalarla beraber, yerel bulaş korkusu da artmaya başladı. Özellikle son zamanlarda vaka sayılarının Girne’de yoğunlaşması, bölge insanını ciddi şekilde tedirgin ediyor.
Bakanlar Kurulu kararlarının ‘yerel bulaşmayı’ engelleyecek niteliğinde üretilen kararlar olmadığına işaret eden Girneliler, insanların hala hastalığı ciddiye almadığını ifade etti.
Mart ayında alınan tedbirlerin hiç birinin şimdi uygulanmadığından yakınan Girne halkı, “Sokağa çıkma yasağı olmadan, kopan hastalığın zinciri bulunmayacak. Zaten insanlar aylardır ekonomik olarak ciddi çöküntü yaşarken, bir de yerel bulaşma korkusu ile psikolojik sorunlar yaşamaya başladı” dedi.
Girne Belediye Başkanı Nidai Güngördü, Girne Kaymakamı Sinan Güneş, Girne Akçiçek Hastanesi Başhekimi Ceyhun Birinci ve Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doktor Yağmur Aldağ YENİDÜZEN’e konuştu.
Girne Belediyesi Başkanı Nidai Güngördü:
“Karantinasız girişler bizi bu noktaya taşıdı”
Salgında iyi bir gidişattan yerel bulaşmaya geçişi, doğruyu yanlışa çevirmek olarak nitelendiren Girne Belediyesi Başkanı Nidai Güngördü, “1. Aşama olarak adlandırdığımız 13 Mart - 11 Mayıs arasında durum çok iyi ele alındı, doğru toparlandı. İç bulaş olmadı. Ancak ülke açıldığında uçaklar ve feribotlarla gelenler karantinasız şekilde ülkeye alındı. Bu karantinasız girişler işin bu noktaya gelmesinde etkin rol oynadı” şeklinde konuştu.
“Ek tedbirlerde geç kalındı”
Ek tedbirlerin alındığını ancak bunda geç kalındığını ifade eden Güngördü “Ayrıca ülke açıldıktan sonra Temmuz ayında bir bayram vardı ve bayramda da Türkiye’ye gidenler ve Türkiye’den gelenler oldu. Casinolar açıldı, oteller açıldı. Bu insanlar testle geldi ancak testler doğru muydu yanlış mıydı bunlar tartışıldı. Okullar açılacak dendi, tepki alındı ve okullar kapatıldı” dedi.
“Çarşı kime hitap ediyor?”
Bu süreçte inşaatların durması, kapanan otel ve casino çalışanlarının işsiz kalması gibi pek çok sorunun yaşandığını da dile getiren Güngördü; “Kapanma, çarşı esnafı açısından bakıldığında kesinlikle doğru bir hamle değil. Çünkü ikinci bir kapanma durumu olması demek ekonominin sıfırlanması demek. Ancak oteller kapalıyken, casinolar kapalıyken, turist gelmezken çarşı kime hitap edecek?” diye sordu. Halkın bir savaş psikolojisi içerisinde bulunduğunu ifade eden Güngördü, kimsenin para harcamak istemediğini, ne olur ne olmaz düşüncesi ile parasını kenarda tuttuğunu dile getirdi. Karantinalı girişin en önemli tedbir olduğunu belirten Güngördü, “Bilim Kurulu ne söylüyorsa o olmalı. Hepimiz ona uymalıyız. Artık 7 gün 14 gün tartışması da bir son bulmalı. Bilim Kurulu’nun önerileri takip edilmeli ve uygulanmalı. Yolcuların uçaktan inerken, gemiden çıkarken hemen çarşıya inmesi gibi durumlar yaşanmamalı” şeklinde konuştu.
Denetim yapılıyor…
Yerel yönetim olarak kendilerinin aldıkları tedbirleri “Denetimlerimiz devam ediyor. Marketler, kuaförler, berberler, güzellik salonları denetleniyor. Ama her dükkânın önüne de bir zabıta dikemeyiz ki” şeklinde aktaran Güngördü, Girne Feribot Limanı’nın ilaçlamasından hijyeninin sağlanmasına başlı başına bir cephe olduğunu ifade etti. Bu noktada şahıslara çok iş düştüğünü dile getiren Güngördü “Maske, mesafe ve Bilim Kurulu’nun önerdiği şekilde yapılan el hijyeni bu aşamada çok hayati” dedi. Maskenin uzun süre hayatlarımızda kalacağını düşündüğünü ifade eden Güngördü “Kıbrıs sıcak ancak hastalanmaktansa maske takmak en doğrusu” ifadelerini kullandı.
Girne Kaymakamı Sinan Güneş:
“Girne iş dünyasının döndüğü yer…”
Girne Kaymakamı Sinan Güneş, Girne’nin adanın en canlı bölgelerinden biri olduğunu hatırlattı ve “Girne iş dünyasının döndüğü yerdir adada. Kırsal bir yer değildir. Vaka artışı tabii ki yaşanacaktır” dedi.
Denetimlerin yapıldığını ifade eden Güneş; “Vaka artışları başladığı günden beri işletmelere denetimler yapılıyor. Ancak neden Girne’nin adı yerel bulaşmada ön plana çıktı sorusunun cevabını Sağlık Bakanlığı vermelidir. Daha iyi açıklayacaklarını düşünüyorum” şeklinde konuştu.
Girne Akçiçek Hastanesi Başhekimi Ceyhun Birinci:
“Elimizde sayı yok ama Girne’de daha fazla vaka olduğunu gözlemliyoruz”
Girne Akçiçek Hastanesi Başhekimi Ceyhun Birinci, yerel bulaşmanın Girne’de artması ile ilgili olarak, “Şu anda Girne’de daha fazla vaka olduğunu gözlemliyoruz. Elimde sayılar yok ancak görünen bu şekilde. Burası canlı bir bölge, eğlence yerleri, publar, restoranlar, geceleri gençlerin dışarı çıkıp toplanabileceği pek çok yer… Vaka diğer bölgelerde de var ama Girne’de daha fazla görünüyor” şeklinde konuştu.
Hastane olarak aldıkları önlemleri aktaran Birinci, “Akçiçek olarak biz şöyle bir önlem aldık, poliklinikler ile covid şüphesi olan hastaları ayırdık ve ateşli hastalıklar için ayrı bir yer açtık. Şüphelendiğimiz vakalara bu ayrı departmanda bakıyoruz. Bu hastalar burada muayene oluyor, PCR testleri yapılıyor, testler Lefkoşa’ya gönderiliyor… Hastane içerisinde servislerde pozitif vakaya rastlanmadı. Poliklinik hizmetlerinde de dikkatliyiz. Enfeksiyondan, üst solum yolundan şüphelendiğimiz hastaları ateşli hastalıklar bölümüne gönderiyoruz. PCR testleri de yaptırıyoruz. Ameliyata girecek tüm hastalar da ameliyat öncesinde bu teste tabi tutuluyor. Serviste yatan hastalarımıza da PCR uygulanıyor. Başlangıçta kontrol altına alınabilseydi ya da kontrol edilebilseydi bu aşamaya gelinmezdi. Şu anda uçuşlar durduruldu, karantina başladı. Eğer bu şekilde devam edebilirsek yerel bulaş bir peak noktasından sonra düşüşe geçecektir” ifadelerini kullandı.
Birinci, dikkat etmemiz konuları hatırlatarak “Hijyen, maske ve mesafe kurallarını ihmal etmemeliyiz. Yaşlılarımızı korumalı ve gerekmedikçe evden çıkmamalıyız” dedi.
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Yağmur Aldağ:
“Eğlence mekânları ve barlardan kaynaklanan vakalar geldi”
Pandemi doktorlarından olan Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Yağmur Aldağ, Girne’de yerel bulaşın artmasını eğlence mekânları ve temaslı takibinin ucunun kaçmasına bağladı.
Aldağ, “Barlar ve eğlence mekânlarından kaynaklı çok kaynak vaka oldu, ciddi sayıda hasta geldi. Geçen nöbette de temaslısının kim olduğu bilinmeyen kaç tane hasta geldi… ” şeklinde konuştu. Sağlık alt yapısının mutlaka güçlendirilmesi gerektiğini ifade eden Aldağ, “Sağlık alt yapımız çok kötü. Kısmi sokağa çıkma yasağı denenebilir. En azından bu kısmi sokağa çıkma yasağı bize henüz hastaneye çağıramadığımız ya da otellerde tutulan hastalara da ulaşma ve onları tedavi etme şansı tanır. Hastanın ya da temaslısın yatacağı yer kalmadı ne hastanede ne otelde. Altyapı acilen güçlendirilmeli. Varımızı yoğumuzu sağlık alt yapısına harcamalıyız çünkü tamamen kapanmanın bir çözüm olduğuna inanmıyorum. Bununla yaşamaya alışmak durumundayız ancak bunun için de iyi bir sağlık alt yapısı gerekiyor” dedi.
Girne'de ikamet edenler ne dedi? Girne'de ikamet edenler ne dedi?
Bozan Akşahin: “Hastalık bizi bitirecek”
Girne’de denetimlerin yetersiz olduğunu kapanmanın faydası olmasa da kısmen sokağa çıkma yasağının faydalı olacağına inandığını ifade eden Bozan Akşahin’in ifadeleri şöyle: “Artış gösteren bir vaka sayısı gündemdeyken, insanların kalabalık oluşturduğu mekânların açık tutulmasını anlamış değilim. Kimse kapanmayı da istemez ama kısmen de olsa önlemler şart oldu. Meyhaneler açık casinolar kapalı ama restoranları açık. Açılımla birlikte bizi hastalığa batırdılar. Tedbire ciddi şekilde ihtiyacımız var insanlarda umursamaz, haddinden fazla bir rahatlık var. İşim gereği insanlarla iç içeyim birçok insan hala maske kullanmıyor. Hastalığın ciddiyetinin kimse farkında değil, ülkemiz çok güzel bir yer ama tedbirsizlik ciddi bir yerel bulaşa mahal verdi. Hastalık bizi bitirecek”.
Önder Akşahin: “Korkuyoruz artan bir vaka sayısı var”
Kararların anlamsız olduğunu ifade eden Önder Akşahin, Girne’de rastgele testler yapıldığını pozitif vakaların tespit edildiğini anımsattı. Akşahin, Girne’nin çok kalabalık olduğunu hastalık riskinin oldukça yüksek olduğu ilçede ciddi tedbirler alınması gerektiğini ifade ederek, “Ya tamamen açılım ya da hep beraber yeniden bir kapanış. Tedirginiz yakın tarihte Girne’de rast gele testler yapıldı bunların içinden 7 kişi pozitif çıktı. Korkuyoruz, dışarı çıkmak istemiyoruz, biz kendimizi korusak başkalarının bize bulaştırma riski her geçen gün biraz daha artıyor. Alışalım bu hastalığa deniyor ama ülkede bu hastalığa hiç birimiz hazır değiliz. Yaşlılarımız var onlar bu hastalığı kaldıramaz” şeklinde konuştu.
Aydın Töle: “Girne hastalığı saçıyor”
Girne’de bütün kahvehane ve bet ofislerinin hastalığa davetiye çıkardığını ifade eden Aydın Töle, bu yerlerin açık tutulduğunu ancak hiçbir sosyal mesafe ve maske kullanılmadığını söyledi. Denetimin sadece göz boyama olduğunu iddia eden Töle, “Girne ve ülke geneli bet ofisle hala açık, sosyal mesafe yok kahvehaneler corona orada. Denetim yapıldığına inanmıyorum, sadece göz boyuyorlar, biz esnafız artık hiçbir şeyin önüne geçemeyecekler. Maskemizi takarız, dezenfektanımızı kullanırız. Hükümet bu ülkede yok. Eğlence mekânlarını kapatıp, meyhaneler hala açık sağlık diye adamızı mahvettiler, devlet esnafı da bu ülkenin insanını da bitirdi” dedi.
Hatice Uysal: “Nerden baksak kördüğüm”
Yerel bulaşın Girne’de ciddi artış gösterdiğini ve bu durumun tedirginlik yarattığını söyleyen Hatice Uysal, artık zinciri kopan hastalığın önüne geçmenin mümkün olmadığını söyledi. Kapanmanın da şuan açık kalmanın da kimseye bir fayda sağlamadığını ifade eden Uysal, ” İnsanlar kendi önlemelerini de almayı bıraktı. Biz esnafız insanlarla çok temas kurmamaya çabalıyoruz illaki oluyoruz. Yerel bulaş var ve bu artık bizi çok tedirgin ediyor. Kapansak devletin hiçbir faydası yok, kapatmazsak hastalığımız artıyor… Kısmı getirilecek bir yasak zinciri kopan hastalığın önünü keser mi bilmem” şeklinde konuştu.
Mustafa Altıntaş: “İkinci dalga geldi”
İkinci dalganın açılım sonrası geldiğini özellikle Girne’de ciddi bir bulaşın başladığına dikkati çeken Mustafa Altıntaş, ülkede ciddi bir sorumsuzluk yaşandığını söyledi. İlk kapanmanın etkilerinin çok ciddi devam ettiğini belirten Altıntaş, yerel bulaşın Girne’de korkulu rüya haline geldiğini dile getirerek, “Herkes kendi önlemini alsın, bu kez insanlar açlıktan ölecek. Çalışmazsak kiramızı ödeyemiyoruz daha ilk kapanmanın etkileri sürerken ikinci dalga geldi” şeklinde konuştu.
Hüseyin Aksay: “Yerel bulaşma sıklaştı”
Ülkede ciddi bir panik havası yaşandığını ifade eden Hüseyin Aksay, yerel bulaşmanın sıklaştığını söyledi. Yapılan rast gele testlerle bile ortaya çıkan manzaranın hoş olmadığını kaydeden Aksay, “Girne’de covid’le ilgili ciddi bir tedirginliğimiz var, genel bir tedirginlik yerel bulaş ta çok sıklaştı. Yapılan rastgele testler, durumun vahametini gösterdi. Gelen hasta yolcu sayısı ile hastalıkla yüzleştik. Karantina süresi zorunluluk olmalı. Ekonomik olarak zaten etkileniyoruz. Bu işin ekonomik boyutu da çok önemli insanlarda duyarlı olmalı tedbir almalı” dedi.
Bayram Küçük: “Devlet kaderimize terk etti”
Girne’de yaşanan salgının boyutunun artması ile insanların sokağa çıkmaktan yavaş yavaş vazgeçtiğini söyleyen Bayram Küçük aylarca kapanmanın bedelini esnafın ödediğini söyledi. Yaşanan salgın nedeniyle de ciddi bir tedirginlik yaşadıklarını belirten Bayram Küçük, devletin kapanma sürecinde iş yerlerine birçok borç çıkardığını faizlerle ödeme zorunluluğu getirdiğini, insanları hastalıkla yüz yüze getirdiklerini söyledi. Küçük’ün ifadeleri devamla şöyle: “Mart ayında iş yerimiz kapandı ödeyemedik ekmek yemeye bulamadık sigorta bize faizleri ile beraber bir sürü borç çıkardı. İş yok, ikinci dalga geldi, insanlar gelmiyor, yerel bulaş korkusu açığız ama insan yok 2020 yılında turizm zaten öldü. Devletin de bize hiçbir katkısı yok yapılandırma yaptık borcum olduğu için katkıdan faydalanamıyorum. Eş dosttan para alarak açığı kapatmaya çalışırız”.