Zekai Altan
Kültürlerin akışkanlığı her zaman göze batar. Bu akışkanlığı bazı ülkelerde de görebilirsiniz. Bunlardan bir ülke de Sakız Adası. Sakız Adası mutfağı oldukça zengindir. Sakız Adası’nda tipik Yunan yemeklerinden keyif almak için birçok seçenek bulunmaktadır. Yani birçok restoran, taverna ve pide lokantası bulabilirsiniz. Tüm bu yerlerde bahşiş hesabın içinde yer almaktadır. Buna rağmen, genelde hesabın yüzde beşi masaya bahşiş olarak bırakılmaktadır. Ayrıca yemeğinizi seçerken aldığınız menünün tüm yemek isimleri ile birlikte yemek fiyatları da belirtilmektedir. Yunan yasalarına göre bu zorunludur. Sakız Adası’nda tadabileceğiniz lezzetlere bakacak olursak birçoğu da Kıbrıs Mutfağı ile aynı. Aynı derken şunun da altını çizmek gerekir; Türk Mutfağı dahil mutfakların kökeni Bizans dönemine denk gelmektedir. Birçok yemek ismi de halen daha kullanılmaktadır. Özellikle Kıbrıs mutfağı Orta Çağ Bizans’ından tutun da Lüzinyan, Venedik, Arap, Osmanlı ve İngiliz Sömürge döneminden etkilenerek günümüze kadar gelmiştir. Diğer ülkeler gibi Kıbrıs mutfağını etkileyen en önemli fark ise coğrafya, iklim ve kültürel dokudur. Bu etkileşimi sağlayan bu temel faktörler Kıbrıs gibi diğer ülke mutfaklarının da özgün ve kültürel bir yapıya kavuşmasını sağlamaktadır.
TANIDIĞIMIZ YEMEKLER
Sakız Ada’sına yönelik bazı örnekler verecek olursak;
Enginar, bamya, fava (pakla ezmesi), sarma, dolma ortak olarak kullandığımız isimler..
Caciki: . (Tzatziki) bildiğimiz cacık yani talatur. Her zaman sarımsaklı oluyor. Osmanlı mutfağında da aynı isimlere rastlanmaktadır.
Feta Cheese: Tüm dünyada feta cheese diye yaygınlaştırılmış geleneksel beyaz peynir. İnek, koyun ve keçi alternatiflerinden oluşuyor. Güney Kıbrıs’taki restoranlarda kullanılıyor. Mastello Saganaki: Bu peynirin pişirme stili çömlek güveç içinde fırınlanmış olarak servis ediliyor Keçi ve Koyun peyniri olarak değişiyor.
Greek Salad: Kapari, (gabber) gabber salatanın vazgeçilmezi, iri doğranmış domates, salatalık, halka soğan, kimi zaman yeşillik, beyaz peynir ve zeytinyağı ile servis edilir. Üzerine zeytin de eklenir.
Diğer benzer tatlar ise, köftedes (köfte), dolmades (dolma), moussaka (musakka), homus (humus), fasolada (iri kuru fasulye), boureki (börek) olarak sıralanabilir.
Horiatiki: Doğal yeşillikler ile veya marul, domates ve fetalı salata.
Kopanisti; Ağır aromatik bir peynir çeşididir. Kıbrıs’ta yoktur ancak İzmir yöresinde özellikle Karaburun’da rakı ve kavun ile tattığım bir peynir. Bu peynir rakı mezesidir ve kavunla beraber müthiş bir birliktelik sağlar. Rakı ile bunu tatmak size bambaşka bir tat verir.
Souvlaki, (Souflaki): Kıbrıs’ta da Rumlar tarafından çok yapılan bir kebap türüdür. Kuzu eti veya domuz çöp şişdir. Kıbrıslı Türkler de aynı ismi kullanarak kuzu eti ile yapmaktadırlar. Yani kuzu şiş. Suvla olanı da büyük parça et ile mangalda yapılır. Pide içine soğan ve cacık ilavesi ile servis edilir. Ancak dikkatimi çeken en önemli ayrıntı Musakka. Sakız Adası’nda da musakka olarak söyleniyor.
GOLOGAS MUSAKKASI BİR TEK KIBRIS’TA VARDIR
Musakka Arapça bir sözcük. Arap mutfağında, Türkiye, Yunanistan ve Balkan ülkelerinde bilinmektedir. Ve Kıbrıs’ta da. Genelde patlıcan, kabak, patates gibi sebzeler ile yapılmaktadır. Fatih mutfağında fasulyenin de musakkası yapılmakta idi. Musakkanın hazırlanmasında kullanılacak ana sebze malzemesi ilk önce küçük parçalar halinde doğranır. Daha sonra kıyma, soğan da katılarak yağda kavrulur. Bu işlem de tamamlandıktan sonra önceden doğranmış sebze parçaları domates ile birlikte kıymanın içine katılır ve yemek suda pişirilir. Ancak Kıbrıs mutfağında musakka denince akla Gologas musakkası gelir. İşte bu da Kıbrıs Mutfağının özelliğini ve zenginliğini ortaya koyar. Gologas musakkası yapılırken en önemli ayrıntı ayıkladıktan sonra kolokas yıkanmaz. Temiz bir bez ile silinir. Gologasları yıkamak pişirmeyi olumsuz etkiler. Ekmek, rokalı salata, yoğurt ve en önemlisi TURP ile yiyin. İşte bu gologası turp ile yiyen başka bir ülke yoktur.