Derya ULUBATLI
Son yıllarda sıklıkla karşılaşılan ‘grip aşılarının gecikmesi’ sorunu bu yıl yeniden gündeme geldi. Havalar git gide soğurken, grip sezonu kapıya dayandı. Aşılama döneminin yaklaştığı şu günlerde adanın kuzeyine halen grip aşısı ulaşmadı, eczacılar duruma isyan etti.
Konuyla ilgili açıklamada bulunan Eczacılar Birliği Başkanı Umut Öksüz, ülkeye en az 50 bin doz grip, 35 bin doz da zatürre aşısı gerektiğini vurguladı. Aşının doğru zamanda yapılmasının çok önemli olduğunu savunan Öksüz, konunun Sağlık Bakanlığı’na iletildiğini ancak henüz bir sonuç alınamadığını anlattı. Öksüz, “aşıların gecikmesi hem sağlık açısından, hem de maddi açıdan vatandaşı sarsacaktır” şeklinde konuştu. İlaç ve Eczacılık Dairesi Müdürü Serap Konde ise öncelikli olarak sağlık personeli için grip aşısı getirtmeye çalıştıklarını ancak henüz bir geri dönüş alamadıklarını ifade etti. Konde, “muhtemelen elimize ulaşırsa da çok sınırlı sayıda ulaşacak, ancak şu an için henüz net bir bilgi yok” şeklinde konuştu.
Güneyde durum ne?
Kuzeyde durum böyleyken, Kıbrıs Rum basını adanın güneyine ilk aşamada 105 bin grip aşısının ulaştığını, yetkililerin Ekim ayında 70 bin doz aşıyı daha ülkeye getirterek, 11 Ekim itibariyle aşılama çalışmalarına başlayacağını duyurdu. Haberde Sağlık Sigortası Kurumu yetkililerinden Panayotis Petrou’nun açıklamasına yer veren PIK gazetesi, Petrou’nun yeterli dozda aşı olduğuna dair güvence verdiğini ve aşılamada çocuklara, 65 yaş üstü vatandaşlara ve kronik hastalığı olan kişilere öncelik verileceğini aktardı.
Kuzeydeki doktorlar ne dedi?
Konuyu yorumlayan uzman hekimlerden bazıları bu tarihlerde aşılamaya başlanması gerektiğini savunurken, bazıları ise Kıbrıs’ın sıcak ikliminden dolayı aşılamanın Kasım başına kadar sarkabileceğini ifade etti. Dahiliye Uzmanları Ersan Berksel, bu yıl grip belirtileri ile COVID belirtilerinin benzerlik göstereceğini, bu yüzden salgın döneminde bu gibi gribal enfeksiyonların daha da önemli olacağını belirtti. Grip aşısının 6 aya kadar koruyuculuğunu sürdürdüğünü dile getiren Berksel, Ekim sonunun da aşılama için uygun olacağını anlattı. Bir diğer Dahiliye Uzmanı Sibel Siber ise geçtiğimiz yıl COVID korunmaları dolayısıyla çok az grip vakasına rastlandığını, bağışıklık sistemi gribe alışkın olmadığından bu yıl görülecek grip vakalarının çok daha sert geçebileceğini vurguladı. Kıbrıs’a kışın Ocak aylarında geldiğini savunan Siber, “ben aşılama için hastalarıma Ekim sonu Kasım başına kadar süre veriyorum” dedi.
Öte yandan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Kemal Lordoğlu, bu yıl enfeksiyonların görülmeye başlandığını ve aşının biraz geciktiğini dile getirdi. Aynı sorunun geçtiğimiz yıl da yaşandığını belirten Lordoğlu, okul döneminde çoğu çocukta grip vakalarının görüldüğünü ve vakalarda artış olmaması için dikkatli davranılması gerektiğini aktardı. Çocuklara 6 aylıktan itibaren grip aşısını önerdiğini söyleyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Nermin Ankay ise özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan, sık kulak enfeksiyonu geçiren, alerjik astımı olan çocukların aşı olmasının önemine vurgu yaptı. Ekimden itibaren enfeksiyonların artmaya başladığını da anlatan Ankay, “daha fazla gecikmeden aşılama başlamalıdır” şeklinde konuştu.
Eczacılar Birliği Başkanı Umut Öksüz:
“Gecikme hem sağlık açısından, hem maddi açıdan kötü”
Şu anda adanın kuzeyindeki eczanelere henüz grip aşısı gelmediğini belirten Eczacılar Birliği Başkanı Umut Öksüz, ne zaman geleceğini de bilmediklerini söyledi. Her sene olduğu gibi bu sene de sıkıntı yaşanacağını ifade eden Öksüz, konunun Sağlık Bakanlığı’na da iletildiğini ancak henüz bir sonuç alınamadığını anlattı. Öksüz şunları kaydetti: “Grip aşısının doğru zamanda yapılması gerekiyor, doğru bir dönemde yapılmaması büyük riskleri de beraberinde getirebilir. Sağlık Bakanlığına da talebimizi ilettik, bizimle iletişime geçeceklerini söylediler, halen bekliyoruz”.
Bunların adaya çoğu zaman gecikmeli ya da peyderpey geldiğini söyleyen Öksüz, COVID salgını ile uçak seferlerinin de aksadığına ve gecikmeli gelen aşıların hem aşı olunacak tarihi uzattığına hem de maliyet artışına yol açtığına dikkat çekti. Öksüz şöyle devam etti: “Aşıların gecikmeli ya da taksit taksit gelmesi hem vatandaşın geç aşılanmasına hem de ister istemez maliyetin yükselmesine, vatandaşın aşıyı daha pahalıya almasına yol açıyor. Bunları yaşamak istemiyoruz. Doğru zamanda aşılama çok önemli. Zaten geç gelen aşılar da doğru zamanda yapılamayınca elimizde kalıyor ve artık kullanılamıyor. Bu sene gribal enfeksiyonlar, ateşli hastalıklar ve solunum yolu rahatsızlıkları çok fazla görülüyor. Her yaş grubundan insan bu hastalıklara yakalanabilir. Biz sıkıntı yaşanacağına dair uyarılarda bulunduk. Yaklaşık 50 bin grip 35 bin de zatürre aşısı gerektiğini söylemiştik. Doktorlar daha ne kadar uğraşacak. Hekim reçeteye yazıyor, hasta ilacı bulamıyor, öyle olunca bizimle muhatap olduğu için bizden açıklama bekliyor. Bu işin sorumlusu ve yetkilisi biz değiliz”.
İlaç ve Eczacılık Dairesi Müdürü Serap Konde:
“Getirmeye çalışıyoruz ama henüz net bir şey yok”
Sağlık personeli için grip aşısı getirtmeye çalıştıklarını ancak henüz bir geri dönüş alamadıklarını ifade eden İlaç ve Eczacılık Dairesi Müdürü Serap Konde, “biz teklife çıktık ancak henüz geri dönüş olmadı, elimize ulaşan aşı yok” dedi. Türkiye’de de ihracat yasağı olduğu bilgisine ulaştıklarını ifade eden Konde, “muhtemelen elimize ulaşırsa da çok sınırlı sayıda ulaşacak, ancak şu an için henüz net bir bilgi yok” şeklinde konuştu.
Dahiliye Uzmanı Ersan Berksel:
“Ekim sonunda da başlanabilir”
Bu yıl grip belirtileri ile COVID belirtileri benzerlik göstereceğinden, salgın döneminde bu gibi gribal enfeksiyonların daha da önemli olacağının altını çizen Dahiliye Uzmanı Ersan Berksel, öncelikle bunun ayırtına varabilmek için sıklıkla PCR yapılması gerektiğini vurguladı. Gripten korunma yollarıyla ilgili de konuşan Berksel şunları anlattı: “Hem gribal enfeksiyonlardan hem de COVID salgınından korunmak için en önemli noktalar, maske ve mesafe kurallarına uymak. Öte yandan grip aşısı da önemli bir unsur ancak grip aşısının koruyuculuğu yapıldıktan yaklaşık 14 gün sonra başlayıp, ortalama altı ay kadar sürüyor. O yüzden bizdeki kış ayları düşünüldüğünde, aşıların Ekim sonuna kadar yapılabileceğini düşünüyorum. Hatta o zamana kadar yapmayanlar da sonradan mutlaka yaptırmalı, geciktim diye düşünmemeli. Aşıyı sadece hamileliğin ilk üç ayındakilere, yumurta alerjisi ya da önceden grip aşısı alerjisi olanlara önermiyorum. Bunun dışında özellikle 65 yaş üstü ve kronik hastalığı olanların aşısını yaptırması önemlidir”.
Dahiliye Uzmanı Sibel Siber:
“Bu kış grip daha etkili olabilir”
İlk kez geçen yıl neredeyse hiç grip vakası görmediklerini aktaran Dahiliye Uzmanı Sibel Siber, bu durumun kapanma ve izolasyonun etkileri olarak açıklanabileceğini söyledi. Bu yıl ise durumun değiştiğini ifade eden Siber, şimdiden bazı grip vakaları görülmeye başlandığını ve bu yılki vakaların daha ağır geçme ihtimali olduğunu vurguladı. Siber şöyle devam etti: “Geçen yıl vaka olmadığı için bazı bilim çevreleri bağışıklık sisteminin düştüğünü ve bu yıl grip vakalarının daha sert seyredebileceğini söylüyor. Biz öyle olmayacağını umuyoruz, çünkü aslında grip de ciddi bir hastalıktır. Beyin iltihapları ve zatürre gibi daha ileri sonuçlara sebep olabilir. O nedenle özellikle risk gruplarına, kalabalıklarda çalışanlara ve bağışıklığı düşük olanlara grip aşısını mutlaka tavsiye ediyoruz. Umarız bir an önce gelir aşılar adaya gelir”.
Aşının yapılma zamanıyla ilgili de konuşan Siber, bu aşıların genellikle Eylül’de yapılmasının önerildiğini söyleyen Siber şöyle devam etti: “Kıbrıs’ta kış genellikle Ocak ayında başladığından, ben hastalarıma Ekim sonu Kasım başına kadar süre veriyorum. Genelde o dönemlerde uygulanmasını uygun buluyorum. Genelde grip aşıları yapıldıktan sonraki ilk dört-beş ayda yüksek etki gösteriyor, bu yüzden Kasım başına kadar bir gecikme olacağını düşünmüyorum. Yine de, daha fazla gecikilmemesinde de fayda var”.
Son olarak gripten korunma yollarına da değinen Siber, gribin genellikle antibiyotik tedavisine cevap vermediğini, bu tarz virütik hastalıklarda önemli olanın korunma olduğunu aktardı. Bireylerin hasta olmamak için çaba göstermesi gerektiğini ifade eden Siber, “bu da öncelikle aşı, sonrasında da bağışıklık sistemini yüksek tutma, iyi beslenme, spor yapma, vitamin eksikliklerini dengeli tutma ve yükseltme yoluyla yapılabilir” şeklinde konuştu. Özellikle hijyen kurallarına da dikkat edilmesi gerektiğini anlatan Siber, COVID için uygulanan birçok tedbirin grip için de geçerli olacağını belirtti.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Kemal Lordoğlu:
“Enfeksiyonlar görülmeye başladı, gecikilmemeli”
Genelde aşılara Eylül itibariyle başladıklarını ifade eden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Kemal Lordoğlu, bu yıl enfeksiyonların görülmeye başlandığını ve aşının biraz geciktiğini dile getirdi.
“Geçtiğimiz yıl da doğru düzgün grip aşısı gelmedi” şeklinde konuşan Lordoğlu, bu dönemde griple koronanın karışma ihtimali olduğunun da altını çizdi. Aşının kimlere önerilebileceğiyle ilgili de açıklamada bulunan Lordoğlu şunları aktardı: “Ben genelde bir yaşından büyük bazı çocuklara öneriyorum. Özellikle sürekli hasta olduğunu bildiğimiz çocuklara yapmayı tercih ediyoruz ancak her çocuğa da yapmıyoruz. Bu aylarda çocuklar okula gitmeye başladığı için çoğu çocukta grip enfeksiyonları görülmeye başlanıyor ve bu artış Ocak ayında zirveye ulaşıyor. Daha kötü vakalar görmemek için dikkatli olmalıyız”.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Nermin Ankay:
“Bu günlerde başlanmasını uygun buluyorum”
Çocuklara 6 aylıktan itibaren grip aşısını önerdiğini söyleyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Nermin Ankay, özellikle alerjik astımı olan, okulda ya da kreşte ilk senesi olan, hastalık kapma riski olanların mutlaka aşı olması gerektiğini belirtti. Aşıların Eylül ya da Ekim aylarını çok geçirmeden yapılmasını tavsiye ettiğini dile getiren Ankay sözlerini şöyle sürdürdü: “Aşı her çocuğa yapılabilir ancak özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan, sık kulak enfeksiyonu geçiren, alerjik astımı olan çocuklara daha çok öneriyorum. Ekimden itibaren enfeksiyonlar artmaya başlıyor, aşının da etkisini göstermesi için birkaç hafta gerektiğini düşünürsek, içinde bulunduğumuz bu günlerde yapılmaya başlamasını uygun buluyorum.”