Bonsai, ağaçları-bitkileri özel saksılarda, özel tekniklerle budayarak, şekillendirerek ve bodurlaştırarak, büyüterek, estetik bir görüntü kazandırma sanatı olarak bilinir…
İlk olarak 4000 yıl önce Mısır’da Bonsai örneklerine rastlanmış deniliyor kimi kaynaklarda…
Yaklaşık bin yıl önce Çin’de görülmeye başlanmış ve Çin bu sanata sahip çıkmış diyen de var.
Bonsai, o dönemde sadece belirli ağaçların saksılarda yetiştirilmesi gibi temel adımları içeriyor ve Pun-sai olarak adlandırılıyordu.
Pun-sai, “Zen Budizm” sayesinde Japonya’ya geçmiş, bonsai ismini almış ve sanat formuna kavuşmuş… En önemli iki özelliği var bu uğraşın!
Birincisi, bir sanat dalı olarak sayılması…
İkincisi de onunla ilgilenen insanlara ruh dinginliği vermesi…
Yaklaşık 20 yıldır Kuzey Kıbrıs'ta amatörce bonsai hobisi ile ilgilenen Ahmet Gürses “Onlarla dinleniyorum” diyor…
Kimi zaman satın aldığı bonsailere yeni forumlar katarak, kimi zaman büyük yol çalışmalarında sökülen ağaçları bonsaiye dönüştürerek, çoğu zaman da kimi süs bitkilerini bonsai forumuna kavuşturarak bu hobisini genişletiyor.
Lefkoşa’daki bahçesinde şu sıralarda yetiştirdiği çeşitli boylarda yaklaşık 200 bonsaisi var!
Aslında 'tek yaşayan sanat eseri' olma özelliğini taşıyan bu uğraşın ince bir sanat ve dinginlik çizgisi var.
YAŞAYAN, GELİŞEN, DEĞİŞEN
Bu uğraşın adı konan ya da konmayan bazı disiplinleri da var hiç kuşkusuz…
Ağacın kendisi yalnızca sanatsal görüntü vermeye yetmiyor.
“Ağaç- ya da bitki ve içinde yaşadığı saksı arasındaki görsel uyum çok önemli” diyor Ahmet Gürses…
Zaman zaman sosyal medyadaki hesabından “Güçücük ağaççıklarım” diyerek paylaştığı bonsai fotoğraflarına da yansıyan bir doğal görsellikten söz ediyoruz.
“Üstelik bu görsellik yaşıyor, gelişiyor, değişiyor” diye konuşuyor Gürses…
Bonsai yapmakta kullandığı bitki türlerini ise şöyle sıralıyor: Ficus türleri, Sukulent türü bitkiler, zeytin, şinya, ardış, servi türleri, Portulacaria afra-Jade tree-Fil Azığı-Cüce Yeşim Ağacı-Para Ağacı...
Aslında küçük yapraklı olanlar tercih edilmekle beraber bonsai, doğadaki büyüklüğüne bakılmaksızın herhangi bir ağaçtan olabilir.
ESNEK KURALLAR
“Ağacın doğadaki yapısına hayal gücünüzü katarak, insan eli değmemiş gibi bir görüntü vermek esastır. Ağaç ve saksısı şekil, desen ve renkleriyle bir bütünlük oluşturmalıdır. Bonsai ağacın kendisi değil, ağaç ve saksı arasındaki görsel uyumdur” diyor Ahmet Gürses…
Bütün sanat dallarında olduğu gibi bonsaide de bazı disiplinlerden söz edebiliriz.
Bu adı konmamış kurallardan bazıları elbette esnek kurallardır.
Pek tabii herşey sizin özel zevkinize, ona bakış açınıza ve estetik anlayışınıza kalmıştır.
Elbette bonsaide sadece ağacı saksıya dikmek ve sulamak yeterli değildir ve işin ince-sanatsal bazı dokunuşları vardır ve bu dokunuşlarda esas ilham kaynağı doğanın ta kendisidir.
Ağacın gövde kalınlığı, dalların şekillendirilmesi, büyük-yaşlı bir ağacı andırmalıdır.
ŞEKİLLENDİRME
Şekillendirme konusunda izlenecek yollar vardır. Özellikle gövde, bonsainin kişiliğinin en önemli parçasıdır. En altta kalın dallar olmalı, yukarı doğru dallar incelmeli ve kısalmalıdır.
Ahmet Gürses “Ben amatörce bu hobi ile ilgileniyorum. Elbette hobinin profesyonelleri de var. Ancak şunu rahatlıkla söyleyebilirim, bonsai, genelde pahalı bir hobi değil. Uzun süreli uğraş ve sabır gerekir. Bonsai için ihtiyacınız olan ve kolayca bulunabilecek malzemeler… Maket bıçağı, budama makası, bakır tel, makas ve yan keski gibi malzemeler yeterlidir. Bonsai bağlılık ve sabır ister ama sonuç, verdiğiniz emeğe değer. Çünkü ortaya çıkardığınız eser, yaşıyor, canlıdır.”