Hava Trafik Kontrolörleri Sendikası Başkanı Cem Kapısız, Ercan havalimanı’nın yeni binasında güvenlikten söz etmenin mümkün olmadığını söyleyerek, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Erhan Arıklı’ya bazı sorular sordu.
“Yeni alanda güvenlikten söz edemeyiz” diyen Kapısız, “Yeni havaalanının elektrik projesi KIB-TEK’ten vizelendi mi? Uygulama kontrol edildi mi? Bu ikisi olmadan binaya elektrik verildiğinde, bazı panolar patladı mı? Bunları kontrol etmeden, 20 Temmuz’da binaya elektrik verildiğinde elektrik kontağından çıkan bir yangın nasıl söndürülecek?” diye konuştu.
Mevcuttan daha iyi şartlara ulaşmak için yeni binaya geçmek gerektiğini söyleyen Kapısız, bütün teknik altyapılar gibi, bir havacılık hizmetinin verilebilmesi için, özellikle hava trafik kontrolörleri ve pilotlar için meydandaki meteorolojik bilgiye ihtiyaç olduğunun altını çizdi. Kapısız şunları söyledi:
“Aldığımız bir duyuma göre, bazı meteorolojik değerler mobil bir cihaz kullanılarak iletilecekmiş. Mevcut pist için anlık verilebilen rüzgar yönü ve kuvveti gibi bilgiler artık yarım saatte bir verilecek. Rüzgar bilgisi anlık değişir ve her pist başı için başkadır. Yeni pisti kullanırken anlık bilgi alamadığımız durumlarda, 1900lü yıllardaki gibi, pistin yanındaki tulum, bizlere anlık tahmini bilgiyi veren tek aletimiz olacak. Çağı yakalamak, çağdaşlaşmak varken bizi geri götürüyorlar. Evet, zamanla belki yeni sistemler tekrardan kurulabilir( kaldı ki meydanı açtıktan sonra kimse buraya tek kuruş harcama yapmayacağından nerdeyse eminiz), ancak o güne kadar çağdışı yöntemlerle havacılık hizmeti verilmesi demek hata payı daha fazla olan yöntemlerle hizmete devam etmek demektir. Sayın Arıklı isterse telsizleri de kessin, uçak gelince yeşil bayrak sallayalım, görürse insin.”
“Mevcuttan daha iyi şartlara ulaşmayı arzu etmeniz gerekir”
Soru: Ercan Havalimanı’nın yeni binasının ve pistinin açılışı için verilen son tarih 20 Temmuz. Oradaki teknik altyapının hazır olup olmadığına dair tartışma büyüyor. Yılan hikayesine dönen yeni Ercan Havalimanı konusunda bazı endişeleriniz olduğunu ortaya koymuştunuz. Son değerlendirmeniz nedir?
Kapısız: Yeni bir binaya, yeni bir piste geçiyorsanız, mevcuttan daha iyi şartlara ulaşmayı arzu etmeniz gerekir. Örneğin, belki iki uçak arasındaki kalkış sürelerini azaltırsınız, belki bir defada daha fazla yolcuya hizmet verebilecek duruma gelirsiniz. Eskisindeki eksikleri kapatacak sistemler koyarsınız. Hava trafiğini kolaylaştırır, hem iş yükünü alacak, hem pilotların işlerini daha emniyetli, daha düzenli ve daha hızlı olacak şekilde düzenlersiniz. Sayın Bakan Arıklı, sanki biz yeni havalimanının önüne engel koymak istiyormuşuz gibi lanse ediyor.
Sayın Bakan çok talihsiz bir açıklama yaptı, bilimden uzak konuştu. Arıklı, sadece aldığı talimata, açılışın milli bir güne rast gelmesine ve buna duygusal bir anlam yüklemeye odaklı girişimler yapıyor. Girişimlerinin havacılıkla alakası yoktur. “KKTC’yi sevmeyenlerin” engel olmaya çalıştığını söylüyor ve bizi bir nevi “vatan haini” olarak göstermeye çalışıyor. Kendisini kınıyorum, beceriksizliklerini bu açıklama ile katmerledi.
“Çağı yakalamak, çağdaşlaşmak varken bizi geri götürüyorlar”
Soru: Meteoroloji Mühendisleri Odası, yeni havalimanında meteoroloji kulesinin unutulduğunu açıkladı. Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Arıklı da havalimanında meteoroloji kulesinin unutulmadığını, bunun şart olmadığını söyledi. Güvenli uçuş için meteoroloji kulesinin önemi nedir?
Kapısız: Diğer bütün teknik altyapılar gibi, bir havacılık hizmetinin verilebilmesi için, özellikle biz hava trafik kontrolörleri ve pilotlar, meydandaki meteorolojik bilgiye ihtiyaç duyarız. Hava trafik kontrolörleri olarak önce yeterli meteorolojik bilgi gelip gelmediğine, bunun devamlılığına ve stabil olup olmadığına bakarız. Bunlar tamamsa, o zaman bu bilgiyi havacılık hizmeti için kullanabiliriz ve pilot da bu bilgiyle inişini, kalkışını ayarlar.
Aldığımız bir duyuma göre, bazı meteorolojik değerler mobil bir cihaz kullanılarak iletilecekmiş. Mevcut pist için anlık verilebilen rüzgar yönü ve kuvveti gibi bilgiler artık yarım saatte bir verilecek. Rüzgar bilgisi anlık değişir ve her pist başı için başkadır. Yeni pisti kullanırken anlık bilgi alamadığımız durumlarda, 1900lü yıllardaki gibi, pistin yanındaki tulum, bizlere anlık tahmini bilgiyi veren tek aletimiz olacak. Çağı yakalamak, çağdaşlaşmak varken bizi geri götürüyorlar. Evet, zamanla belki yeni sistemler tekrardan kurulabilir( kaldı ki meydanı açtıktan sonra kimse buraya tek kuruş harcama yapmayacağından nerdeyse eminiz), ancak o güne kadar çağdışı yöntemlerle havacılık hizmeti verilmesi demek hata payı daha fazla olan yöntemlerle hizmete devam etmek demektir. Sayın Arıklı isterse telsizleri de kessin, uçak gelince yeşil bayrak sallayalım, görürse insin.
“Mevcut meteoroloji kulesi, yeni piste hakim değildir”
Soru: Mevcut pistte meteoroloji kulesi var mı?
Kapısız: Vardır. Meteorolojik bilgiyi farklı yöntemlerle verebilirsiniz, cihazlarla veya kuleden gözlem yaparak veya piste çıkıp yerinde gözlem yaparak… Mevcut meydanda bir meteoroloji kulesi vardır, mevcut piste hakimdir. Oradaki görüşten, altimetrik basınç, rüzgar yönü, rüzgar şiddeti gibi temel bilgileri stabil ve doğru bir şekilde verebiliyor.
Yeni pist, eski piste paraleldir ama başlama ve bitiş noktası farklıdır. Mevcut meteoroloji kulesi, yeni piste hakim değildir. Meteoroloji mühendisleri piste hakim olmadıklarını, bazı cihazlar aldındığını ama bunların mobil cihazlar olduğunu söylüyor. Gelinen son noktada meteorolojik bilginin stabil olmayacağı ve eksik olacağını çok net söylüyorlar. Meteoroloji mühendisleri güvenmedikleri bilgiyi bize verdiklerinde, biz bu bilgiyi havacılık hizmetlerine nasıl sağlayacağız? Zamanla yerine oturacak deniyor. Eksik bilgi ile, “olduğu kadar” deyip daha fazla pas geçmeler, daha sert inişler ve daha zor anlar yaşayarak mı oturacak herşey yerine? Farz edin ki, uçağa ters rüzgar verdik, tabi uçağın düşmesi çok kolay bişey değildir, pilot stabil olmayan bir konfigürasyonla indiğini hissedip alanı pas geçebilir. Uçaklar düşmeyecek ama bu tür aksilikler yaşayacağız. Uçakların inmekte zorlanacağı, hava trafik kontrolörlerinin bilgiye güvenmediği, doğruyu bulana kadar güvenilir bir talimat serisi veremediği, havacılık kurallarına aykırı bir havalimanı mı açacaklar? Sayın Bakan utanmadan, “bazı sendikacılar bana uçaktan el sallasın” diyor. Arıklı, bence hava trafik kontrolörlerine el sallasın. Bineceği uçağı güvenli şekilde uçmasını sağlayan, pilotlar ve kontrolörlerdir.
“Sayın Arıklı, bu konular mecliste konuşmak gibi değildir, havacılıktır”
Hava açık, rüzgar sakin, güneş ışıldıyorken, RVRa ihtiyaç olmadan, pilot uçağı indirebilir. Ama görüş düşükken, pist başından yatay görüş olan RVR olmadan uçak güvenli şekilde inemez. Pilot görüşün ne kadar düşük olduğunu öğrenmek ister. Pilota “piste teker koyduktan sonra, camdan dışarı bak, RVRı kendin göreceksin. gördükten sonra hızını, konfigürasyonunu o an ayarla” mı diyeceğiz? Sayın Arıklı, bu konular mecliste konuşmak gibi değildir, havacılıktır. “Türkiye’de yoktur, gerek yok” diyerek aradan sıyrılamaz.
Soru: Arıklı, Türkiye Devlet Hava Meydanları İşletmesi Müdürü’nün eksikleri sıralayan teknik personele, “bu eksikleri büyütmemeleri gerektiğini, zamanla tamamlanacağını” söylediğini açıkladı.
Kapısız: Nerenin? Türkiye’nin. Burası Türkiye mi? Bizim Sivil Havacılık Dairesi müdürümüze ne oldu? Bizim mühendislerimize ne oldu? Teknik personelimize ne oldu? Onlar yetkili değil mi?
“Göstermelik ‘eğitimler’ yapıldı”
Soru: Siz, yeni havalimanıyla ilgili gerekli eğitimlerin verilmediğini de söylemiştiniz. Ne tür bir eğitime ihtiyaç vardır?
Kapısız: Sayın Arıklı, havacılıktan anlamadığı gibi havacılık eğitiminden de anlamıyor. Göstermelik “eğitimler” yapıldı. Minibüse bindik, taksi yolunu, hangi aletin nerede olduğunu gösterdiler. Bu eğitim midir? Bu olsa olsa tanıtım olur. Eğitim, daha önce çift pistle çalışan meydanlardan bilir kişilerle, hava trafikteki eğitimci sertifikalı arkadaşlarımızla, şeflerle, amirlerle bir hafta bir odaya kapanarak ve operasyonların nasıl yapılacağını belirlemekle başlar. Sonra personeli eğitir ve operasyonun nasıl yapılacağını anlatırsınız ve en sonunda da sınav yaparsınız. Havacılıkta, anlama yeterliliği %70’tir. Bunları uygularsanız eğitim vermiş olursunuz.
Arkadaşlarımız endişelidir, “20 Temmuz’da uçak geldiğinde ne yapacağız, pistimizi nasıl seçeceğiz, hangi durumlarda pisti değiştireceğiz” gibi endişe yaratan bir çok nokta var.
Kaldı ki, yıllardır devletin çözemediği personel eksikliği de eğitime engeldir. Hava trafiği yapmaktan, eğitime ayıracak zamanımız yoktur.
“Binaya elektrik verildiğinde, bazı panolar patladı mı?”
Soru: Sivil Havacılık Dairesi’nin yeni alana bakış açısı nedir?
Kapısız: Bana göre, Sivil Havacılık Dairesi müdüründen mühendislerine kadar herkes, bütün problemlerin farkındadır ve bütün problemleri gerek Sayın Bakan’a, gerekse özel şirkete söylüyordur. Sivil Havacılık Dairesi sorumluluk altına girmiyor ve alanın kabulünü yapmıyor. Bu nedenle yöneticilerimizi, mühendislerimizi by-pass edip, Türkiye’den DHMİ getirip “kabul ettiririz” diye alçakça davranışlar sergiliyorlar. Sayın Arıklı ve DHMİ’den getirdiği ekip, bu memleket hakkında karar verebilir mi?
Yeni alanda güvenlikten söz edemeyiz. Sayın Arıklı’ya birkaç sorum olacak. Yeni havaalanının elektrik projesi KIB-TEK’ten vizelendi mi? Uygulama kontrol edildi mi? Bu ikisi olmadan binaya elektrik verildiğinde, bazı panolar patladı mı? Bunları kontrol etmeden, 20 Temmuz’da binaya elektrik verildiğinde elektrik kontağından çıkan bir yangın nasıl söndürülecek? İtfaiyenin kategori 9 olduğunu söylüyorlar, ben iddia ederim ki, kategori 7’yi bile karşılamaz, bütün araçlar bozuktur. Cem Kapısız’ın bu iddiaları yalan mı? Sayın Arıklı bunları cevaplasın ve dönüp, “Cem Kapısız haindir ve meydanın açılmasını istemez” desin. Bizim endişelerimiz var. Sayın Arıklı vizeyi ekranlardan göstersin de görelim.
“Taşyapı’ya para ve mal aktarmaya çalışıyorlar mı?”
Düşünün ki, meydanın işletme maliyeti artacak ama gelirler artmayacak. İşletmeci olarak yeni binaya geçmek ister miydiniz? Bu açığı kapatmak için Taşyapı’ya para ve mal aktarmaya çalışıyorlar mı? Karpaz’dan arazi mi veriyorlar?
“Pilotlar ve hava trafik kontrolörleri, eksiklikleri ispatlamak için, bir uçağı yere çakmaz”
Soru: Olası bir kazada sorumlu kim olacak?
Kapısız: Sivil Havacılık Dairesi. Ne yapacaklar? Bir şey olunca DHMİ mi çağıracaklar. Bir şey olmaya gerek, bir şey olduktan sonra kimin yanacağının hesabında değiliz. Sayın Arıklı “uçaklar güvenli şekilde inecek, kalkacak” dedi. Sayın Arıklı bilsin ki, pilotlar ve hava trafik kontrolörleri, eksiklikleri ispatlamak için, bir uçağı yere çakmaz, insiyatif alır, risk alır ve güvenliği sağlamaya çalışır. Vicdanımız her şeyin önündedir. Ama bunu kullanarak, “kimse ölmedi” deyip kahramanlık payını kendine çıkartmasın.
“Sayın Arıklı ile bir araya gelmeye ve konuyu tartışmaya hazırız”
Soru: Yeni havalimanı binasının açılmasına karşı mısınız?
Kapısız: Tabi ki karşı değiliz. Eksikler listelensin, havacılık kurallarına göre tamamlansın. Örneğin, 1 Kasım’da tamamlanırsa, en yakın milli gün olan 15 Kasım’da açsınlar. Eksiklikler önemlidir. Her şeyi havacılık kurallarına uygun hale getirip açsınlar, Sayın Arıklı’yı ilk ben alkışacağım.
Biz, kendisinin istediği herhangi bir kanalda, Sayın Arıklı ile bir araya gelmeye ve konuyu tartışmaya hazırız. Sayın Arıklı, askeri birlikleri havalimanı alanından çıkaramadıklarından bahsediyor. Demek ki, devlet sözleşmenin gereğini yapamadığı için yeni Ercan Havalimanı açılamadı. Ercan’ın açılmamasının sebebi, beceriksiz yöneticilermiş. Arıklı, halka özür borçludur.
“Arıklı hepimizi kandırdı, onlar test uçuşu değildi”
Soru: Geçtiğimiz günlerde 4 gün test uçuşları yapıldı. Bir sorun yaşandı mı?
Kapısız: Erhan Arıklı hepimizi kandırdı, onlar test uçuşu değildi, kalibrasyon uçuşuydu. Uçak eski piste indi, yeni pistin üstünde gitti, geldi. Pistin her noktasının koordinatlarının doğruluğu GPS ile kaydedildi, aletlerin tutarlılığı ölçüldü. Hala tamamlanmış kalibrasyonlar bir hafta önce yapıldı. Erhan Arıklı bu meydanı daha önce yedi defa açacağını açıklamıştı. Kalibrasyonu yapmadan mı açacaktı? Meydan öyle güvenli miydi?
“Devleti küçük düşüren sizsiniz”
Soru: Yeni bina ve pist 20 Temmuz’da açılırsa ne olacak?
Kapısız: 20 Temmuz’da neyle karşılaşacağımızı, Sayın Arıklı’nın uygulamaları yüzünden bilmiyoruz. Teorik konuşuyoruz. 20 Temmuz’da alan havacılık dökümanlarında belirtilen standartların dışındaysa, hava trafik kontrolörleri olarak biz hizmet verme sorumluluğunu almayacağız, yasal hakkımızı kullanacağız, görevi reddedeceğiz. Müdürler, yöneticiler isterse hizmet versin. İsterse Sayın Arıklı gelsin, hizmeti kendisi versin. Türkiye Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nden birilerini getirirse, yasaya aykırı davranmış olur. KKTC yasalarını tanımayacaksa, çıkıp da “KKTC’yi küçük düşürüyorlar” diye konuşmasın. Havacılık standartlarına uymamak da, KKTC yasalarına uymamaktır. Sivil Havacılık Yasası’nda ICAO kurallarına atıfta bulunuluyor. Bunlara uymayacaksınız, siz zaten bakan olduğunuz cumhuriyetin yasalarına uymuyorsunuz demektir. Bu devleti küçük düşüren sizsiniz.