Fehime ALASYA
Son dönemde gündeme gelen ‘Yurttaşlık dağıtımı’ sokaktaki halkı da gerdi. Rüşvet, torpil gibi birçok haksız dağıtımların hukuka aykırı olduğu düşüncesini taşıdıklarını ifade eden vatandaşlar, derhal önlem alınmasını istedi.
Bakanlar Kurulu kararı ile ‘İstisnai’ ve ‘Zorunlu’ olarak yapılan yurttaşlıklar vatandaşı da gerdi. ‘Yurttaşlık dağıtımı’ konusuyla ilgili gündeme taşınan çeşitli iddialardan rahatsızlık duyan vatandaşlar, pek çok kişinin hakkının yenildiğini, bunun yanı sıra hakkı olmayan pek çok kişiye ise rant uğruna vatandaşlık verildiğini kaydetti.
Hükümetin, ahbap çavuş ilişkisiyle veya partizanca yurttaşlık dağıttığını söyleyen bazı vatandaşlar, yasalarda verilen kriterlere uyulması gerektiğinin altını çizdi.
Sokaktaki vatandaş, dağıtılan yurttaşlıkların sayısının gün geçtikçe arttığından yakınarak, tüm bunların rant elde etmek için yapıldığını ifade ediyor.
Verilen vatandaşlıkları ‘potansiyel oy’ olarak nitelendiren vatandaş, adaletsiz ve haksız yere yapılan yurttaşlık dağıtımını eleştirdi.
Haksızlık yapılmadan, tüm şartları yerine getiren kişilere yurttaşlık verilmesi gerektiğinin altını çizen vatandaş, kurallara uyulması gerektiğini kaydetti.
Verilecek olan vatandaşlıkların, adanın menfaati için uygun olması gerektiği ifade edilerek, şahsi çıkarların gözetilmeksizin yapılmasını belirtti.
UBP-DP Azınlık Hükümeti’nin dağıttığı ‘istisnai’ ve ‘zorunlu’ yurttaşlıklar, vatandaşın da gündemine oturdu. Bu yapılanları onaylamadığını dile getiren vatandaşlar, tüm vatandaşlıkların şeffaflık ilkesi ile kriterlere uygun yapılması gerektiğini belirtti
‘İstisnai’ ve ‘Zorunlu’ ne demek?
İlgili maddede; Yurttaşlık Yasası’nın 9’uncu maddesinin 1’nci fıkrasının C bendi, “istisnai” yurttaşlıklara işaret ediyor ve ikamet koşulu da aranmıyor. Bu maddeye göre “zorunlu” durumlarda verilen yurttaşlıklarda, başvuru tarihinden geriye doğru Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde 5 yıl kesintisiz ikamet etmiş olmak ayrıca Kıbrıs’ın kuzeyinde yerleşmeye karar verdiğini davranışı ile teyit etmiş olmak koşulları gerekmiyor.
Yasa’nın bu durumu “Yurttaşlığa alınması Bakanlar Kurulu’nca zorunlu görülenler” olarak açıklanıyor.
Bakanlar Kurulu’nun son yurttaşlık kararlarının tamamında ülkede ikamet ve yerleşme kararı koşulu aranmıyor.
Vatandaş ne dedi?
Nurhan Didinir:
“Rant sağlamak için bu kadar çok vatandaşlık veriliyor...”
Neyi doğru yapıyoruz ki bunu da doğru ve adil yapalım? Herhalde rant sağlamak için bu kadar çok vatandaşlık veriliyor... Ben de kırk yıldır bu adadayım, çocuklarım burada doğdu büyüdü, onlar da artık buralı oldu ama bu ülkeden gitmek istiyorlar. Ben bu dağıtılan vatandaşlıkları onaylamıyorum. Ülkeye giriş çıkışlar veya vatandaşlıklar kriterlere göre yapılmıyor.
Gediz İnan:
“Bunlar potansiyel oy olarak görülüyor”
Bana göre dünyanın hiçbir ülkesinde bu yapılmaz. Yerli halkın nüfusunu kat ve kat geçen kişilere halen daha vatandaşlık veriyoruz. Bunlar potansiyel oy olarak görülüyor. Belki tüm partiler de verdi diyeceksiniz, evet yapabilirler ama bu yapılanlar rekor kırıyor, hiç bu kadar vatandaşlık yapıldığını da duymamıştık. Bana göre bu yapılanlar çok yanlış, doğru bulmuyorum.
Saadet Tekirdağ:
“Haksızlık yapılmamalı. Hak edene verilmeli”
Ben 15 yıldır buradayım, vatandaş olmayı sonunda başardım, çocuklarıma da vatandaşlık almaya çalışıyorum. Bu adaya geldiğimizde çocuklarımın biri üç, biri de iki yaşındaydı. 15 yıldır İlker abimin yanında çalışıyorum, yatırımlarım her şeyim tamam, kimliğimi aldım. Ben hakkımla kimliği aldım, o yüzden kim hak ettiyse onlara verilmeli de diye düşünüyorum. Haksızlık yapılmamalı. Hak edene verilmeli.
Tanju Müezzinoğlu:
“Kurallara uyan herkes vatandaş olsun tabi, ama haksızlıkla vatandaşlık dağıtmak olur şey değil”
Verirken herkesin hakkı olarak verilmeli. Vatandaşlık konusu bugün dünyada çözülmüştür. Her ülkenin kendine göre kanun ve nizamı vardır. Ailem de hepsi İngiltere’de yaşar ve vatandaşlar... Bizim KKTC’de neler yapılır kurallar bilemiyorum. Ama bana nasıl olması icap eder derseniz, tüm dünyada belli kurallar var, dünya prosedürlerini örnek alıp kendimize göre yasa yapmalıyız ve yasalara da uymalıyız. Bir gençle tanıştım, buraya bir yaşında gelmiş, şimdi 32 yaşında, hala vatandaş değil. Annesi vatandaş, babası da vatandaş, ama hala vatandaş değil, bu yasayı bana lütfen açıklasınlar, böyle bir ülke olmaz. Hak, hukuk ve adalet çerçevesinde olmalı. Kurallara uyan herkes vatandaş olsun tabi, ama haksızlıkla vatandaşlık dağıtmak olur şey değil.
Nidai Cabacaba:
“Adaya bir aylık turist olarak gelir ve bir siyasinin yakını olduğu için vatandaşlık hakkı elde eder, bunlar olmamalı. Ülkede her alanda yönetim diye bir şey yok...”
Kıbrıs’a, Kıbrıs türküne faydası olacak olan herkes vatandaş yapılsın. Particilik yapmamalılar. Burada uygulanan bu saçma düzeni ortadan kaldırmalılar. Örneğin adaya bir aylık turist olarak gelir ve bir siyasinin yakını olduğu için vatandaşlık hakkı elde eder, bunlar olmamalı. Ülkede her alanda yönetim diye bir şey yok...
Önder Seçil:
“Vatandaşlıklara kriter getirilmeli, Kıbrıs’ın Kıbrıslının menfaatine olmalı”
Bu konuda bir kriter olmalı ve doğru dürüst insanları vatandaş almak için çaba sarf etmeliyiz. Bu bizim için tabi ki faydalıdır. Vatandaşlıklara kriter getirilmeli, Kıbrıs’ın Kıbrıslının menfaatine olmalı. Bu ülke bizim, yaşanabilir bir yer olması için mücadele etmeliyiz.
Adaya 2 yaşında gelen ve şimdi 32 yaşında olan Burak Gezer soruyor:
“Bir aylık turisti vatandaş yapanlar beni niye görmüyor?”
Adaya iki yaşında iken gelen ve şimdi 32 yaşında olan fiziksel engelli genç Burak Gezer sordu; “Bir aylık turist vizesi ile adaya gelen şahsı vatandaş yapan siyasilerimiz, yasaları veya kriterleri çiğneyerek onu görebiliyor da beni niye 32 senedir göremiyor?”
30 yıldır bu adada yaşayan ve anne babasının vatandaş olmasına karşın kendisi hala vatandaşlık alamayan fiziksel engelli genç Burak Gezer, ülkede ‘torpil’ ve ‘tanıdık’ birileri olmadığı için bugüne dek vatandaşlık alamadığını ifade etti, özelde kendine, genelde ise topluma faydalı bir birey olmak için kimlik almak istediğini anlatı.
Çaldığı hiçbir kapıdan olumlu cevap alamayan Gezer, vatandaş olmak istemesindeki amacın ‘engelli maaşı alabilmek’ temeline dayandırıldığı için kendisine verilmediğini ileri sürdü.
Fiziksel engeli bulunduğu için iş bulmakta zorlandığını ifade eden Burak Gezer, vatandaş olmadığı için iş bulmasının bir o kadar daha imkânsız hal aldığını kaydetti.
Ellerinde ve ayaklarında fiziksel aksaklıklar olan Gezer, her şeye rağmen çalışıp para kazanmak, hakkı olduğunu düşündüğü KKTC vatandaşlığını almak istiyor…
“Torpilim olsaydı şimdiye çoktan vatandaş olacaktım ama olamadım çünkü bir tanıdığım, ahbabım yok!”
“32 yaşındayım, iki yaşında bu adaya geldim, o yıldan beridir burada yaşıyorum. Annem ve babam vatandaş, dosyam içeride bir tek imzam kaldı, dönemin sağlık bakanı Mustafa Arabacıoğlu bana bu imzayı vermedi. Engelli maaşı almak için vatandaş olacağımı düşündüler ve bana kimlik verilmedi. Benim gibi başka arkadaşlarımız da var. Her yıl oturma izni çıkarıyorum, hiçbir sosyal hakkım yok, nereye gitsek vatandaşlık aranıyor, işe giremiyorum. Ben yıllardır buradayım ve vatandaşlık istiyorum. Burada sağlık durumu çok daha iyi durumda olan insanlar var ama engelli maaşı alıyorlar, çünkü onların torpili, tanıdığı siyasetçileri var... Bunlar varken, benim vatandaşlık alamamam çok düşündürücü. Yürüyemiyor, yazı yazmak için kalem tutamıyorum, ben bu durumda iken hiçbir şeyi olmayan insanların maaş alması hiç de adil değil. Hobi olarak müzikle uğraşıp vakit geçiriyorum, sabit hiçbir yerden gelirim yok. Biz 30 yıldır buradayız, vatandaş olursam daha kolay iş bulabileceğim ama olmuyor. Özelde kendime genelde topluma faydalı olmak istiyorum ama şartlar çok zor...
“Bu haksızlık”
Hakkı olanlara vatandaşlık vermiyorlar ama hakkı olmayanlar vatandaşlık alıyor. Bazen diyecek bir şey bulamıyoruz. Bir aylık turist vizesi ile adaya gelen şahsı vatandaş yapan siyasilerimiz, yasaları veya kriterleri çiğneyerek onu görebiliyor da beni niye 32 senedir göremiyor? Bu haksızlık.
“Kimi kime şikayet edeceğiz ki...”
Bu dünyanın her yanında var olan yasalar var, ben otuz yıldır buradayım ve vatandaş olamıyorum, bu insan haklarına da aykırıdır ama kimi kime şikayet edeceğiz ki... Torpilim olsaydı şimdiye çoktan vatandaş olacaktım ama olamadım çünkü bir tanıdığım, ahbabım yok...
“Çaldığım hiçbir kapıdan olur cevabını alamadım”
Özürlüler derneğine de gittim, üye olmak istedim ama onlar da üyelik için vatandaşlık istedi veya üye olursam da faal üye olabileceğimi, sadece gidip gelebileceğimi söylediler... Çaldığım hiçbir kapıdan olur cevabını alamadım. Bunları çok konuştuk... Bir aylık turisti vatandaş yapanlar beni niye görmüyor?