Ziraat Mühendisi İzlem Nizam “Hal Yasa Tasarısı”nın son haliyle üreticiyi korumayacağı gibi yeni bir rant alanı yaratacağını belirtti.
Avrupa Birliği Uyum Yasa Tasarıları çerçevesinde bir ihtiyaç olarak uzun yıllardır gündemde olan ve komiteden geçerek Meclis Genel Kurulu’na sevk edilen tasarı kimi itirazları da beraberinde getirdi.
Ziraat Mühendisi İzlem Nizam “Hal Yasa Tasarısı”nı YENİDÜZEN’e değerlendirdi.
“Hükümet güven vermiyor” diyen Nizam, tasarının görüşülmesi aşamasındaki kimi uzlaşıların “Hal Yasa Tasarısı”na yansıtılmadığını belirtti.
Nizam şunları söyledi:
“Hal yasasının amaçlarının en başında gelen; gıda güvenilirliği, sağlık kurallarına uygunluğun sağlanması, üretici ve tüketicilerin hak ve çıkarlarının korunmasıdır. Ancak yasa tasarlanırken, gerçekten insan odaklı pencerelerden bakılmadan adeta birilerini zengin eden ve küçük üreticiyi sistemden dışarıya atma riski taşıyan, yaptık ve oldu zihniyeti ile düzenlendi.
Yaş sebze ve meyve ile et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, bal ve yumurta gibi ana ürünlerin hal aracılığı ile satışının yaşamsal olduğuna değinen İzlem Nizam, “Hükümetin hazırladığı tasarı toplumsal yarardan çok bu işi rant sistemine devretmek çabasıdır.” dedi.
Ziraat Mühendisi Nizam sözlerini şöyle sürdürdü:
“Komitelere tüm tarafların davet edildiği günlerde, üretici temsilcilerinin verdiği en büyük mücadele, bakanlığın merkezde tek bir hal yapmak istemesi üzerine olmuştu. Bu mücadeleyi, yasanın ilgili maddesinde, en az 2 en çok 5 hal olacaktır şeklinde bırakılmasını sağladığımız zaman olumlu bir sonuç aldığımızı düşündük. Ancak öyle olmadığını anladık. Tasarımın farklı bir maddesinde yapılan değişiklikle hallerin işletmesinde adeta tekel oluşturulacak.
‘Aynı işletmeci birden fazla hali işletemez veya işletmecinin hissedarı olduğu herhangi bir tüzel kişi başka bir halin işletmecisi olamaz’ maddesi tasarıdan çıkarılmıştır. Bu iyi niyetli bir adım olmadığı gibi tekelleşme ve rant düzeninin önünü açacak, küçük üreticiyi yutacaktır.”
“Hal devlet eliyle kurulmalıdır”
Ziraat Mühendisi İzlem Nizam, ciddi paranın sirküle edileceği bu işleyişte hal işletmecisinin satışlar üzerinden % 1 hal katkı payı alacağını belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Muhtemeldir ki bu ihale herhangi bir yerli iş insanına ihale edilmeyecektir. Böylelikle ülke ekonomisinden ciddi bir para yurt dışına hükümet eli ile çıkmış olacaktır. Olması gereken, hallerin devlet eli kurulmasıdır. Yalnızca, beş yılı aşmamak koşulu ile işletmesi ihale edilebilmelidir. Bu görüşümü, ilk zamanlarda bakanlığa çağırıldığımız bir toplantıda, doğrudan ilgili bakana ilettim. Ancak dikkate alınmadı.”
“Hal yasası ile üretici ve tüketicinin hak ve çıkarlarının korunması gereklidir. Ancak yasanın içeriğinde ne üretici ne de tüketici gerektiği kadar korunamamıştır. Bu yasa tasarısı, mevcut işleyişteki yanlışlara, çok daha ciddi yanlışlar ekleyecektir.”
Ziraat Mühendisi İzlem Nizam, özellikle üretici ve komisyoncu arasındaki ilişkilerin tasarıda doğru tanımlanmadığını da ifade ederek, “Hal Kurulu” ve “Tavsiye Fiyat” kriterlerinin yeniden gözden geçirilmesinin şart olduğunu vurguladı.
“Tasarı bu haliyle pahalılığı körükleyecektir” diyen İzlem Nizam, özellikle komisyon oranlarının gerçekçi olmadığı üzerinde durdu, Meclis Genel Kurulu’nda tüm bunların dikkate alınmasını istedi.
“Bu tasarı gıda güvenliği sağlamaz”
“Bu yasa tasarısı ile asla ve asla bu ülkede gıda güvenirliliği sağlanamaz” diyen Ziraat Mühendisi İzlem Nizam, bunun sebeplerini şöyle açıkladı:
“Gıda güvenirliğinin ve hijyen koşullarının sağlanabilmesi için İyi Tarım Uygulamalarının bu ülkede hayat bulması gerekir. Tarım dairesinin iyi bir denetim sistemine geçebileceği, gerekli yasal düzenlemelerden tutun da, alanında uzman mühendis kadrolarının sağlanmasına, araç ekipmana kadar kapsamlı geliştirme çalışmaları şarttır. Ayrıca tarım dairesinin denetim sisteminin işleyişinin yanında tam teşekküllü bir devlet laboratuvarı olmazsa olmazdır. Yasa yaptık ve bunlar oldu bitti algısı yaratan siyasilerin vicdanını sorgularım. Hepsini bir kenara bırakalım, bu ülkenin 2017 yılında hazırlanmış olan tarım master planı tozlu raflarda duruyor. “
Ziraat Mühendisi İzlem Nizam sözlerini şöyle tamamladı:
“Bizler hal yasasını istiyoruz ancak rant sistemine aracı olmuş, ülkeye ve halka zarar veren bir yasayı değil. Bunları yapmakla yükümlü siyasi mevki sahiplerini, doğru icraatlar ortaya koymaya davet ediyoruz.
Ülkemizin her yanında birçok konuda rant sistemi ile mücadele içerisindeyiz. Bunların en önemlilerinden biri verimli tarım topraklarının korunması konusudur. Bunu imar planları ile sağlamamız mümkündür. Küçük bir ada ülkesinin planlı gelişimi her anlamda kaçınılmazdır.
Tüm mesele bizlerin gerçeklik ile olan ilişkisidir. Siyasilerin bizlere sunduğu algıya inanmayıp, sorgulayarak gerçeği gördüğümüz zaman hak ettiğimiz değerlere kavuşacağız. Devletin varlığı, halkın hak ve çıkarlarına hizmet ettiği oranda değerlidir.”