Şimdiki gelirinizi bir düşünün…
TL cinsinden ayda elinize kaç para geçiyor?
12 ile çarpın, yıllık gelirinizi hesaplayın.
Kaç çıktı?
Şimdi o yıllık meblağa 45 bin TL ekleyin.
Ne etti?
O rakamın sizin geliriniz olduğunu hayal edin.
Nasıl, iyi mi?
Elbette!
Kamuda ortalama 2500-3000, özelde ise 1500-2000 TL’lik aylık ücretin söz konusu olduğu bir ülke için yıllık ekstra 45 bin TL, ayda 4 bin TL’ye yakın bir ‘ek gelir’ demek!
Ve bu rakamlar günün birinde hayal olmaktan çıkabilir!
45 bin TL’lik ‘bonus’un adı: Kıbrıs’ta çözüm!..
**
Oslo Barış Araştırmaları Enstitüsü (PRIO) çok önemli bir rapora imza attı. İsveç ve Finlandiya Büyüklelçilikleri’nin de destek verdiği “Kıbrıs’ta çözümün kar payı” başlıklı rapor, olası bir çözüm ortamında sektörel bazda yaşanacak gelişmeleri inceliyor. Raporun altında üç ekonomistin, Fiona Mullen, Alex Apostolides ve Mustafa Besim’in imzası var.
İki kesimden bazı iş insanlarının da aktif destek verdiği rapor geçen hafta Brüksel’de yapılan bir etkinlikle Avrupalı iş dünyası mensuplarına anlatıldı.
Dün de ara bölgedeki Chateau Status isimli restoranda düzenlenen yemekli bir toplantıda bir grup Kıbrıslı Türk ve Rum gazeteciye rapor hakkında bilgi verildi. Rapora destek veren iş insanları da söz alarak görüşlerini dile getirdi.
45 bin TL’lik bonus da “Kıbrıs’ta Çözümün Kar Payı” başlıklı raporun en çarpıcı verilerinden biri…
**
Dokuz farklı sektörü mercek altına alan rapora göre Kıbrıs’ta bulunacak bir çözümle birlikte bütün sektörler bugünkü durumlarından çok daha iyi bir noktaya gelecek.
İncelenen bütün sektörlerde grafikler sıçrama gösterecek.
Farklı düzeylerde olan Kıbrıs Türk ve Rum ekonomileri bu gelişimden pay alırken, aradaki fark da giderek azalacak. Bir başka deyişle Kıbrıs Türk ekonomisi Rum ekonomisine göre daha hızlı bir büyüme trendine girecek.
Ekonomi büyüdükçe yeni iş imkanları açılacak, işsizlik rakamları ciddi biçimde düşecek, gayri safi hasıla ve kişi başına düşen gelir, şimdi ‘hayal’ gibi görünen düzeylere yükselecek.
“Kıbrıs’ta Çözümün Kar Payı” başlıklı rapora göre Kuzey’de 10 bin Euro civarındaki kişi başına milli gelir, çözümle birlikte yükselişe geçecek ve 20 yıl sonra 25 bin Euro’nun üzerine çıkacak!
Yok, çözümsüzlük koşulları devam ederse Kuzey’deki kişi başına düşen gelir 10 bin Euro’nun biraz üzerine çıkacak. Yani 20 yılda ancak ‘bir arpa boyu yol’ kadar artış olacak.
Raporda bu iki rakam arasında hesaplanan 15 bin Euro’luk farka “çözümün kar payı” adı veriliyor. Bugünkü kurdan hesaplarsak, 15 bin Euro yaklaşık 45 TL’ye denk düşüyor.
2015’te çözüm bulunması halinde 2035’e kadar geçecek 20 yıl içinde Kıbrıslı Rumların kişi başına milli geliri ise 10 bin Euro civarında artacak. 17 bin Euro civarında olan gelir 20 yıl sonra 27 bin civarına yaklaşacak. Çözüm olmazsa Güney’de de gelir düzeyi çok az artacak, 20 bin Euro’ya bile ulaşamayacak.
Hem de Akdeniz’deki gaza rağmen!
**
Kıbrıs’ta çözümsüzlük koşullarının getirdiği ve ekonomik krizlerin de tetiklediği ekonomik daralma, işsizlik ve fakirleşme şartlarını tersyüz edecek federal bir çözümün getireceği refah düzeyini gösteren bu çarpıcı veriler 20 yıla yayılan bir projeksiyon… Kuşkusuz çözümün ertesi günü gelir düzeyi 15 bin Euro birden artmayacak.
Ancak çözümün üçüncü, dördüncü yılından itibaren gelir düzeyinde hızlı bir yükseliş başlayacak. 10 yıl içinde Kuzey’deki gelir düzeyi ikiye katlanmış olacak!
**
Çözüm sonrası sektörlerin incelendiği raporda sektörlere ilişkin önemli bilgiler ve rakamlar da var:
• 74 milyonluk Türkiye pazarı Kıbrıslı Rumlara, 500 milyonluk AB pazarı ise Kıbrıslı Türklere açılacak ve bundan turizm sektörü ciddi bir büyüme içine girecek. 20 yıl içinde tuzim sektörünün “çözüm kar payı” 20 milyar Euro’ya yükselecek.
• Konaklama ve gıda sektörü tırmanışa geçecek. Deniz ve hava ulaşımında yeni destinasyonlar ortaya çıkacak, sektör bugünküyle kıyaslanamayacak kadar iyi noktalara gelecek.
• İngilizce eğitim veren yüksek öğretim kurumları Kıbrıs’ın bölgedeki ‘en önemli üniversite merkezlerinden biri’ haline gelmesini sağlayacak. 20 yılda yüksek eğitim sektörü 2 milyar Euro’luk kapasiteye çıkacak.
• Çözümle birlikte konut ihtiyacı artacak, emlak piyasası canlanacak. Buna bağlı olarak inşaat sektörü patlama yaşayacak, yaklaşık 4 misli büyüyecek, 3,3 milyar Euro’luk hacme ulaşacak. Çözümsüzlük halinde ise inşaat sektörü özellikle Kuzey’de gerilemeye devam edecek.
• Dış ticaret patlayacak.
• Kapalı Maraş’ın açılması, Akdeniz’deki gaz ve Türkiye’den gelecek su yatırımları da cabası!..
**
PRIO’nun hazırlattığı rapor bir kez daha ortaya kouyuyor ki Kıbrıs’ta çözümsüzlük sürdükçe Kıbrıslı Türkler de Kıbrıslı Rumlar da kaybetmeye devam edecek.
İnsanlar daha da fakirleşecek.
Gençler işsiz kalacak.
Umutsuzluk, mutsuzluk kol gezecek…
Oysa varılacak bir uzlaşı ile bunların tümü geride kalabilecek.
Kuşkusuz barış ekonomik nedenlerle değil, insani duygularla varılması gereken bir hedef olmalı.
Ama zaten çözümsüz ve bölünmüş bıraktıkça bu küçük adayı hiçbir şey kazanmıyoruz.
Ne Kıbrıslı Türkler, ne Rumlar…
Ve barış çağırıyor hepimizi…
Hem de ‘bonus’larıyla!.