Cumhuriyet Meclisi, Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi bugün saat 10:00’da toplandı.
Meclisten yapılan açıklamaya göre, komite gündeminde bulunan, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasa Tasarısı’nın genel görüşmesi üzerinde çalışmaya devam ediyor. Komite bir sonraki toplantısını 2 Mayıs Perşembe günü yapacağını ve söz konusu Yasa Tasarısı ile ilgili madde madde görüşmeye geçeceğini söyledi.
CTP Milletvekili Fikri Toros başkanlığındaki komite toplantısına, UBP Milletvekili Sunat Atun, UBP Milletvekili Olgun Amcaoğlu, UBP Milletvekili Kutlu Evren, HP Milletvekili Mesut Genç, CTP Milletvekili Biray Hamzaoğulları ve HP Milletvekili Gülşah Sanver Manavoğlu katıldı. Komite toplantısında, davetli olarak yetkili ve görevliler de yer aldı.
GENEL GEREKÇE
Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasa Tasarısı’nın Genel Gerekçesi şöyle:
“Hükümet Program ve Orta Vadeli Mali Planda yer alan politika ve hedefler doğrultusunda sürdürülebilir makro ekonomik ve mali istikrarın sağlanmasını, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesini ve kullanılmasını, hesap verebilirliği ve mali saydamlığı sağlamak üzere, kamu mali yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm mali işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını amaçlayan Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Yasa Tasarısı hazırlanmıştır.
Kamu mali yönetim sistemimiz 16/1999 Sayılı Bütçenin Hazırlanması ve Uygulanmasına İlişkin Kurallar Yasası ve 17/1999 Sayılı Genel Muhasebe Yasası ile düzenlenmiş ve kamu mali yönetimini düzenleyen temel yasalar olma niteliğini sürdürmüştür. Günümüzde kamu mali yönetiminde, kamu idarelerinin sayı, nitelik ve teşkilatlanmalarına bağlı olarak önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Diğer yandan Dünyada kamu mali yönetimi ve kontrol sistemi konusunda önemli gelişmeler yaşanmıştır.
Halen ülkemizde genel bütçeyi oluşturan kurumların yanı sıra, bunlara bağlı döner sermayeler ve fonlar ile yerel yönetim ve sosyal güvenlik kurumu bütçeleri ile yasalarla kurulan kamu tüzel kişiliğini haiz idarelerin bütçeleri olmak üzere değişik bütçe türleri bulunmaktadır. Bunlardan sadece genel ve bir kısım katma bütçeler, Cumhuriyet Meclisi tarafından kabul edilerek yasalarla yürürlüğe konulmakta, diğer bütçeler ise Bakanlar Kurulu tarafından onaylanarak yürürlüğe girmektedir. Ayrıca, anılan bütçelerin uygulama usul ve esasları da önemli farklılıklar arz etmektedir.
Plan ve programlar ile bütçeler arasında sıkı bir bağ kurulamaması, bazı mali işlemlerin bütçelerde yer almaması, bütçe uygulamalarının mali yılla sınırlı olması ve çok yıllı bütçeleme sisteminin olmaması, sistemin başlıca eksiklikleri olarak ön plana çıkmaktadır. Mevcut bütçe sınıflandırması ve muhasebe sistemi, kamu gelir ve giderleri konusunda, hem malî yönetime hem de kamuoyuna istenilen bilgilerin ayrıntılı olarak sunulmasına teknik olarak imkân vermemektedir.
Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Yasa Tasarısıyla, mevcut sistemin değiştirilerek daha etkin olması, Hükümet Programında da yer aldığı üzere uluslararası standartlara ve Avrupa Birliği normlarına uygun bir kamu mali yönetim ve kontrol sisteminin oluşturulması amaçlanmaktadır”.
YENİ DÜZENLEMELER
Açıklamaya göre, bütçe kapsamının genişletilmesi suretiyle bütçe hakkının en iyi şekilde kullanılması, bütçe hazırlama ve uygulama sürecinde etkinliğin arttırılması, malî yönetimde şeffaflığın sağlanması, sağlıklı bir hesap verme mekanizması ile harcama sürecinde yetki-sorumluluk dengesinin yeniden kurulması, etkin bir iç kontrol sisteminin oluşturulması ve bu suretle çağdaş gelişmelere uygun yeni bir kamu mali yönetim sisteminin oluşturulması da öngörülüyor.
Bütçe hakkının en iyi şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla, Cumhuriyet Meclisinin onayına sunulacak Merkezi Yönetim Bütçe Yasasıyla, bütçenin kapsamı genişletilmekte ve aşağıda belirtilen yeni düzenlemeler getirilmekte:
“Bütçe türleri uluslararası standartlara uygun olarak yeniden tanımlanmakta ve sınıflandırılmaktadır. Bu çerçevede katma bütçe kaldırılmakta ve bu kapsamda yer alan kamu idareleri idari ve mali statüsüne göre genel bütçeli ya da özel bütçeli idare haline getirilmektedir. Ayrıca, döner sermaye işletmeleri ve fonların gelir ve giderlerinin ilgili oldukları idare bütçesine dahil edilmesi sağlanmakta; bunların belirli bir süre sonunda Kamu idarelerinin tüm gelir ve giderlerinin bütçelerinde yer alması sağlanmakta, bütçe dışında gelir elde edilmesi ve gider yapılması önlenmektedir. Genel Yönetime dahil kamu idarelerinin son iki yıla ait bütçe gerçekleşmeleri İle izleyen iki yıla ait gelir ve gider tahminlerinin Merkezi Yönetim Bütçe Yasasının ekinde yer alması esası öngörülmektedir. Yerel Yönetimler ve sosyal güvenlik kurumlarının bütçe büyüklükleri Cumhuriyet Meclisinin bilgisine sunulmaktadır. Düzenleyici ve denetleyici kurumlar, Yasada sayılan sınırlı sayıdaki maddeye tâbi olarak düzenlenmiştir.”
İÇ DENETÇİLİK MÜESSESESİ
Tasarıyla, uluslararası ve Avrupa Birliği standartlarına uygun bir iç kontrol sistemi oluşturulmakta ve kamu idarelerinin bütçe uygulama sürecindeki inisiyatifleri artırılmaktadır. Kamu idarelerine bütçe hazırlama ve uygulamaya ilişkin görevlerine ek olarak, harcama öncesi kontrol yetkisi verilmekte ve iç denetçilik müessesesi oluşturulmakta.
Kamu mali yönetiminde görev, yetki ve sorumluluklar açık bir şekilde ortaya konulmakta ve yetki-sorumluluk dengesi yeniden kurulması öngörülmekte.
Buna göre, kamu idarelerinin mali işlemleri, kurulacak mali hizmetler birimleri tarafından yapılacak, bütçe sınıflandırmasında ödenek tahsis edilen yöneticiler harcama yetkilisi olarak karar vermeye yetkili olacak, iş ve işlemler harcama yetkilisi tarafından verilen harcama talimatı üzerine gerçekleştirme görevlileri tarafından yerine getirilecek.
Muhasebe görevlilerinin ödeme aşamasındaki uygunluk denetimi yapma görevleri sona erdirilerek, bunun yerine ilgili kamu idaresinin en üst amirine bağlı olarak çalışacak mali hizmetler birimine, harcama sürecinin belirli aşamalarında ön mali kontrol görevi verilmekte.
Tasarı ile mali yönetimde şeffaflığın sağlanması ve sağlıklı bir hesap verme mekanizmasının kurulması, kamu kaynaklarının elde edilmesi ve kullanılması sırasında gerekli bilginin gerekli zamanda verilmesi suretiyle kamuoyu denetiminin sağlanması, kamu hesaplarının uluslararası standartlara uygun bir muhasebe düzenine göre tutulması sağlanmakta..