Ebru OSMAN – Yasmin SALAHİ
UBP – YDP – DP Hükümeti, hayat pahalılığının maaşlara yansıtıldığı günün gecesinde elektrik birim fiyatlarına yüzde 15 oranında zam yaptı. Esnaf, aynı gün içerisinde; hem yükselen maaşlar, hem de zamlanan elektrik fiyatları ile karşılaştı.
YENİDÜZEN esnaf ile görüştü, zamların işletmelere etkilerini sordu.
Genel yanıt; “Hükümet bizi zamma zorluyor” oldu. Pek çok esnaf, elektrik ve maaşlarla birlikte ciddi maliyet artışı yaşandığını belirtti, “kaçınılmaz şekilde, ürünlerin satış fiyatlarını arttıracaklarını” dile getirdi.
Öte yandan fiyat arttırma konusunda çekinceli olduklarını dile getiren işletme sahipleri, “Mecburen fiyatları arttırmamız gerekecek. Fiyatları arttırdığımızda doğal olarak müşteri kaybı yaşayacağız. Yani, aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık” yorumunu yaptı.
Zamların etkisiyle ilgili bir diğer sorunun, müşteri kitlesinin büyük firmalara yönelmesi olduğunu dile getiren bir işletme sahibi, “Her tarafta ürünlerin fiyatı daha düşük satılırken, ben ürünlerin fiyatını yüksekten satarsam o zaman herkes büyük marketlere gidecek,' diyerek, ürünlerine zam yapmanın müşterilerini tamamen kaybetmesine yol açabileceğini vurguladı.
Esnaf ne dedi? Esnaf ne dedi? Esnaf ne dedi? Esnaf ne dedi?
Seda Biçentürk (Restoran işletmecisi): “Mecburen ürün satış fiyatlarımıza bunu yansıtmak durumundayız”
“Elektrik zammı bizi çok fazla etkiliyor çünkü tüm aletlerimiz neredeyse elektrikli olmaktadır. Her zam olduğunda, mecburen ürün satış fiyatlarımıza bunu yansıtmak durumundayız.”
Hüseyin Savant (Kuru temizleme işlemecisi): “Aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık”
“Mecburen fiyatları arttırmamız gerekecek. Fiyatları arttırdığımızda doğal olarak müşteri kaybı yaşayacağız. Yani, aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık.”
Burak Eyüpler (Veteriner kliniği işletmecisi): “Fiyatlarımızı minimum seviyede tutmaya çalışıyoruz. Çünkü insanların hayvan bakmaktan uzak hale gelmesini istemiyoruz”
“Mümkün olduğunca zaten fiyatlarımızı minimum seviyede tutmaya çalışıyoruz. Çünkü insanların hayvan bakmaktan uzak hale gelmesini istemiyoruz. Burada bizim de bir sorumluluğumuz vardır. Dolayısıyla fiyat politikamızda dengeli gitmeye çalışıyoruz. Veteriner hekimler birliğinin önerdiği fiyatlara uygun bir şekilde ilerlemeye çalışıyoruz. Tabii ki ekonomik şartlar da ağırlaştık sonra, bizim de yapabileceğimiz şeyler sınırlı olmaktadır.”
Özlem Kocaoğlan (Terzi işletmecisi): “Elektrik zammı ürün satış fiyatlarımıza muhakkak yansıyacaktır”
“Elektrik zammı ürün satış fiyatlarımıza muhakkak yansıyacaktır, çünkü bizim için her şey masrafa girecek.”
Şerefddin Bahşi (Restoran işletmecisi): “Fiyatlarımızı yükseltirsek bu sefer insanlar ürünlerimizi alamayacaklar”
“Ürün satış fiyatlarına bunu yansıtmayı düşünmüyoruz. Çünkü fiyatlarımızı yükseltirsek bu sefer insanlar ürünlerimizi (dönerlerimizi) alamayacaklar. Gittiği yere kadar gideceğiz… Hükümette denetleme yok, her şeye zam koyuyorlar. ”
Orhan Balcı (Market işletmecisi): “Buzluklarımızı, klimalarımızı açamıyoruz”
“Elektrik zammı bizi hep etkiliyor zaten... Normalde sabahları buzluklarımızı, klimalarımızı açmamız gerekirken şu an da açamıyoruz. Müşteri geliyor ‘ürünleriniz niye sıcak’ diye soruyor, bu sebepten dolayı müşterilerle tartışıyoruz. Sadece normal şartlarda aylık 40 bin TL elektrik faturamız geliyor, yetiştiremiyorum ve kafayı yemek üzereyim. Ürün satış fiyatlarımıza bunu yansıtamam, nasıl yansıtacağım? Her tarafta ürünlerin fiyatı daha düşük satılırken, ben ürünlerin fiyatını yüksekten satarsam o zaman herkes büyük marketlere gidecek. Büyük marketlerin güneş panelleri var bu onları kurtarıyor, bize izin bile vermiyorlar. Sırf ayakta durabilmek için ben zarara giriyorum. İnsanların kafasına bir algı yaratılmış, ‘küçük marketler pahalı’ diye, hâlbuki biz de kendimizi kurtarmaya çalışıyoruz, çünkü büyük marketlerde olduğu gibi biz kendi ürünlerimizi üretmiyoruz. Bu ada sadece devlet memurlarından ibaret değil, öyleyse eğer oyu da gidip devlet memurlarından istesinler. Kimse gelip de halkı ziyarette bulunmuyor, halkın sorunlarına inmiyorlar, denetleme mekanizması yok.”
Gülşah Çoban (Kasap işletmecisi): “Personellerimizin maaşlarını ödeyebilmek için zam yapmak zorundayız”
Elektrik zammını fiyatlarımıza yansıtmak zorundayız başka çaremiz yoktur. Zamlar sadece elektrikte değil, asgari ücrete gelen zam da var. Mecburen personellerimizin maaşlarını ödeyebilmek için ürünlerimize zam yapmak zorundayız.’’
Hasan Ersürer (Restoran işletmecisi): “Elektrik zammı bizi her şekilde etkileyecektir”
Elektrik zammı bizi her şekilde etkileyecektir. Sonuçta cebimizden bir o kadar daha para çıkacaktır. Ürünlerimize şu anda fiyat artışı yansıtamayız, çünkü insanların belli bir alım gücü var zaten. Yüz tane müşteri geliyorsa, fiyatları yükselttiğimde 60/70 müşteri gelecek. Yani her şekilde biz esnafın zararına olacaktır. Bu fiyatlarla bile insanlar şikayet ediyorlar.
Ferit Kabaali (Terzi işletmecisi): “Birlik beraberlik olmadığı sürece bu zamlar böyle devam edecek”
Elektriğe gelen zamlar biz esnafları çok etkiliyor. Birlik beraberlik olmadığı sürece bu zamlar böyle devam edecek, kimse de buna sesini çıkarmıyor. İster istemez bu zam ürünlerimize yansıyacak. Dükkanımızın kirası var, asgari ücrette zamlandı. Marketler asgari ücrete zam gelmeden önce fiyatlarını yükseltti. Bu durumda herkes fiyatlarını artırırken, biz nasıl fiyatlarımız da artış yapmayalım. Hiçbir şeye zam yapılmamalı.
Derviş Safkanlı (Market işletmecisi): “Bazı ürünlerimde fiyat artırmak zorundayım”
Her türlü gelen zam oranına göre ürünlerime (buzdolabındaki içeceklere) zam yapmalıyım. Çünkü ben bir market sahibi olarak buzdolabını kullanmaya ve içecekleri soğuk tutmaya mecburum, kullanmazsam eğer müşterilerim şikâyet edecek. Bundan dolayı bazı ürünlerimde fiyat artırmak zorundayım.“
Mustafa Bilgin (Kasap işletmecisi): “Her geçen ay elektrik faturaları katlanarak geliyor”
“Gelen bu zamlar bizi çok etkiliyor. Biz elektrik üzerinden çalışıyoruz, her geçen ay elektrik faturaları katlanarak geliyor. Ürünlerimize bu zammı yansıtmayı düşünüyoruz ama fiyatlarımızın artması bizim ve müşterilerimiz açısından iyi değil. Zaten 7 aydır ürünlerimde zam yapmıyorum. Önümüzdeki zaman zarfında fiyat artışı konusuna karar vereceğiz, çünkü kiramız ve giderlerimiz var. Elektriğe de her ay zam yapılıyor…”
Sevilay Yalçın (Kuaför işletmecisi): “Faturaları karşılamak için bazı giderlerimizde kesinti yapmamız gerekecek”
“Ürünlerime zammı yansıtmayacağım. Bazı giderlerimizden keserek elektriğe yönlendireceğiz; çünkü bu durum düzelmiyor ve elektriksiz yaşamak mümkün değil. Hepimizin elektriğe ihtiyacı var. Fiyatların yüksek olmasını istemiyorum, ancak faturaları karşılamak için bazı giderlerimizde kesinti yapmamız gerekecek.”