Ülkenin çok zor bir dönemden geçtiği Covid-19 salgını sürecinde ülke yönetiminde bulunan UBP-HP hükümeti, önce yaptığı, sonra bozduğu bir dizi önlem kararları ile süreci ‘YAP BOZA’ çevirdi…
“Her karar değişikliğinde toplumsal güvensizliğin temeli atıldı”
Fehime ALASYA
Kıbrıs’ın kuzeyinde Almanya’dan gelen 65 yaşında bir kadın turistte Corona Virüsü (Covid 19) tespit edilmesiyle başlayan salgın sürecinde hükümetin önce aldığı, sonra bozduğu bir dizi önlem kararları ile süreç ‘yapboza’ döndü.
“Alınan kararların kapsamının değiştirilmesi veya geri adım atılması toplumdaki güvensizliğin temelini attı” yorumlarına neden olan sık sık karar değiştirme süreçleri son aşamaya kadar devam etti.
Salgının başında ‘pandemi hastanesi’ ve Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nin aynı kefeye konması, akabinde alınan karar değişiklikleri, hükümette alınan tutarsız Bakanlar Kurulu kararlarının ilkini oluşturdu.
Gerek toplumsal baskı gerekse sürecin getirdikleriyle sürekli değişen Bakanlar Kurulu kararlarında sağlıktan ekonomiye, sosyal haklardan havayolu trafiğine dek birçok alanda tutarsız kararlar sergilendi.
Toplum baskısıyla uygulanan kararlar arasında sokağa çıkma yasağı, güneye geçişler, basın kuruluşlarına ekonomik tedbir paketinden destek hafızalarda yer edinirken, en son yapılan ‘karantinasız, çifte PCR testi’ uygulamasında da geri adım atıldı.
Önce tüm yolcuların PCR sonuçları çıkana dek karantinada tutulacağı açıklandı, 2 gün sonra bu uygulamadan da vazgeçildi. Bu kez sadece ‘C grubu’ndan gelen yolculara karantina uygulanacağı açıklandı.
Başbakanlık geçtiğimiz Cuma günü yaptığı açıklamada, ülkeye giriş yapacak olan “Otel rezervasyonlu turistlerin” ülkeye girişlerinde PCR testleri yapıldıktan sonra test sonucunu beklemek üzere rezervasyon yaptırmış olduğu otele gönderileceklerini ve test sonucu çıkana kadar konaklayacakları otel içerisinde gözetim altında tutulacaklarını da açıkladı.
- 14 Mart: Mağusa Devlet Hastanesi karantina hastanesi olacak
- 15 Mart: Ülkeye gelecek olanların 14 gün evlerinde izolasyon altında kalması istendi
- 18 Mart: Ülkeye girildiği andan itibaren herkes, 14 gün merkezi gözlem noktalarında bireyler karantinaya alınacağı açıklandı
- 22 Mart: Gece yarısından itibaren kısmi sokağa çıkma yasağı başladı
- 26 Mart: Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nin bazı bölümleri karantina servisi ilan edildi.
- 27 Mart: Bazı bölümler dışında Nalbantoğlu tümüyle ‘karantina’, Genel sağlık Kolan Hastanesi’ne taşındı
- 30 Mart: Yurt dışından gelenlerin 14 günlük karantina süresi 1 hafta daha uzatıldı, ‘evlerde izole olun’
- 17 Nisan: Kolan Hastanesi’ndeki genel sağlık yeniden Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’ne alındı.
- 29 Mayıs: Yabancılara kapılar ‘karantinasız’ 1 Temmuz'da açılacak kararı alındı.
- 12 Haziran: Ülkeye gelişlerin 3 ayrı kategoride olacağı karara bağlandı, Türkiye’den giriş ‘karantinasız’
- 13 Haziran: Barış Ruh'un arkasında pandemi hastanesi müjdesi verildi
- 16 Haziran: Güneye geçişler 22 Haziran’a çekildi
- 26 Haziran: Türkiye’den gelişlerde karantina yok, çifte test var…
- 1 Temmuz: Türkiye’den gelişlerde test sonucu çıkana dek karantina kararı alındı
- 3 Temmuz: Turistlerin, PCR sonucunu rezervasyon yaptıracakları otelde, gözetim altında bekleyecekleri kararlaştırıldı.
- 4 Temmuz: Karantina uygulaması sadece ‘C grubu’ndan gelen yolculara indirgendi.
- 5 Temmuz: KKTC Bakanlar Kurulu, dün akşamüzeri açıkladığı bir kararla, aylar sonra, Covid-19’u Bulaşıcı Hastalıklar Yasası’na göre “Tehlikeli Bulaşıcı Hastalık” ilan etti. Ada’nın kuzeyine girişlere ilişkin daha önce alınan kararları da iptal eden Başbakan Ersin Tatar başkanlığındaki Bakanlar Kurulu, tüm yetkiyi Sağlık Bakanlığı’na verdi.
Açılımda ülkeye gelişler tam bir kaos
Açılımla ilgili uçuşlar konusu ise son dönemde yaşanan en korkutucu keşmekeşe dönüştü. 29 Mayıs’ta yabancı turistlere kapıların 1 Temmuz'da açılacağı açıklandı. Turistlerin gelişleriyle ilgili "Kategori 1" ve "Kategori 2" şeklinde ülkelerin belirleneceği ifade edildi. Bu kategoriler 12 Haziran tarihinde yeniden revize edilmiş şekliyle açıklandı ve Türkiye ‘Düşük Risk Grubu’ ülkeler arasına dahil edildi.
Türkiye’den gelişlerin ‘karantinasız’ olmasına gösterilen toplum baskısı ve bilim insanlarının itirazları ile ‘çifte PSR’ uygulaması getirildi.
Ülkeye gelişlerde ilk günden bu uygulamanın da sağlıklı çalışmaması ve toplum sağlığını riske atmasıyla yeni alınan kararla gelen yolcuların test sonucu çıkana dek karantina oteline gönderileceğini açıklandı.
1 Temmuz tarihli geçişlere Kıbrıs’ın kuzeyi ile güneyi arasındaki sınır kapıları da dahil edildi. Güneyde çalışan emekçiler bu duruma isyan edip ayaklandı. Ardından Kudret Özersay bu tarihi bir hafta geri çekerek 22 Haziran’da geçiş kapılarını açacağını duyurdu.
‘Karantina’ uygulaması sürecin başında da sorun olmuştu
Sürecin başında da ülkeye gelişler ve karantina uygulamasında sıkıntılar yaşanmıştı. 15 Mart tarihinde Sağlık Bakanı Ali Pilli, ülkeye gelecek olan yolcuların 14 gün süreyle kendilerini evlerinde izolasyon altında tutmaları gerektiğini açıklamış, karantina uygulaması bireysel inisiyatife bırakılmıştı. Akabinde 18 Mart’ta ülkeye girildiği andan itibaren bireylerin merkezi gözlem noktalarında karantinaya alınacağı belirtilmişti.
Nalbantoğlu Hastanesi oradan oraya, Pandemi hastanesi hala ortada yok…
26 Mart’ta Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nin bazı bölümlerine karantina servisi yapıldı, hastanenin genel sağlık alanında hizmet vereceği açıklandı. Bunun ardından 27 Mart’ta ana binanın tümü pandemi hastanesine dönüştürüldü denildi ve genel sağlık Kolan Hastanesi’ne taşındı. 17 Nisan’da ise Genel sağlık için Kolan Hastanesi’nde verilen hizmetler, yeniden ‘Pandemi Hastanesi’ olarak düzenlenen Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’ne alındı.
Tüm bunların gölgesinde hala tartışılan Pandemi hastanesine ilişkin de Sağlık Bakanı Ali Pilli, Meclis kürsüsünde yaptığı açıklamada “45 gün süre” ön gördüğünü açıklamıştı. 13 Haziran tarihinde ise Barış Ruh'un arkasında pandemi hastanesi müjdesi verilmişti.
2 bin TL’lik destek kördüğüme dönmüştü…
Sosyal Sigorta ve Çalışma Bakanı Faiz Sucuoğlu, İhtiyat Sandığı'ndan geri ödemeksizin 2 bin TL avans verileceğiyle ilgili açıklama yapmış, bu kararın ardından 15 Mayıs’ta çalışanlara İhtiyat Sandığı birikimlerinden 10 Bin TL geri ödemesiz ‘para çekme hakkı’ verilmesi kararı açıklanmıştı. Akabinde bu karar da 18 Mayıs’ta değiştirilerek, Bakanlar Kurulu kararı olarak Resmi gazetede 6 Bin TL’lik ödeme olarak yayımlanarak yürürlüğe konuldu.
TARİH TARİH HÜKÜMETİN ‘SALGIN KARNESİ’
Salgının ilk günlerinden beridir ‘karantina’ uygulamasında sıkıntı yaşanırken, açılım sürecinde de bu değişmedi. 15 Mart’ta ülkeye gelenlerin karantina uygulaması ‘bireysel inisiyatifin’ bırakıldı, 17 Mart’taki yeni uygulamayla ‘karantina merkezlerinde gözlem’ zorunluluğu getirildi.
UBP-HP hükümetinin salgın sürecinde aldığı bazı kararlar özetle şöyle:
11 Mart: Almanya, Fransa ve İtalya’dan charter uçuşları 1 Nisan tarihine kadar durdurma kararı alındı.
12 Mart: 1 Nisan’a kadar tüm charter uçuşlar durdu. Bir gün sonra 1 Nisan tarihine kadar ülkeye her nereden olursa olsun yapılacak olan BÜTÜN charter uçuşları durdurma kararı alındı.
13 Mart: Başbakan Ersin Tatar ile Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay, aynı tarihte sokağa çıkma kararı olmadığını açıkladı.
14 Mart: 14 Mart tarihli Bakanlar Kurulu toplantısı sonucu açıklanan kararda ilk olarak Mağusa Devlet Hastanesi karantina hastanesi olacak denmişti.
15 Mart: Sağlık Bakanı Ali Pilli, ülkeye gelecek her kişinin KKTC’ye giriş yaptığı tarihten itibaren 14 gün süreyle kendilerini evlerinde izolasyon altında tutmalarının yasal bir zorunluluk olduğunu açıkladı. Karantina uygulaması bireysel inisiyatife bırakıldı.
17 Mart: Kıbrıs'a İngiltere’den gelenler olduğunu anımsatan Başbakan Tatar, charter sefer düşüncesinde olduklarını, İngiltere’den gelecek olanların bir otel kiralanarak 14 gün otelde gözlem altında tutulacağını aktardı.
18 Mart: Ülkeye girildiği andan itibaren herkes, kara kapıları da geçerli olmak üzere 14 gün merkezi gözlem noktalarında bireyler karantinaya alınacak.
22 Mart: KKTC'de coronavirüs salgını önlemleri çerçevesinde gece yarısından itibaren kısmi sokağa çıkma yasağı başladı. Karar uyarınca, belli yerlere gidilebilecek ancak bunların dışında misafirlik, ev ziyareti, gezme tozma, piknik, antrenman ve dahası yasak olacak; polis bu yasağa uymayanlar hakkında işlem başlatabilecek, tutuklayabilecek, karakola götürebileceği belirtildi.
25 Mart: Başbakan Ersin Tatar, 'Toplumsal Dayanışma için Birinci Ekonomik Tedbirler ve Destek Paketi' adında ekonomik tedbir ve destek paketini açıkladı, kamuda, net 5 bin TL üzerinde maaşlardan % 25 kesinti yapılacak denildi. Bu kesintiye Sağlık Bakanlığı, Polis Genel Müdürlüğü ve Sivil Savunma Teşkilat Başkanlığı da dahil edildi.
26 Mart: Sağlık Bakanlığı, Tabipler Birliği işbirliğinde oluşturulan COVID-19 Koordinasyon Kurulu kararı ile: Karantina servisleri Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’ndeki Nörloloji, Üroloji, Enfeksiyon Hastalıkları ve Göğüs Hastalıkları Servisleri olmasına karar verildi.
Anı tarihte BNDH Servisleri çalışmaya devam edeceği ve yetersiz kalması halinde, öncelikli olarak Perifer Hastaneler olmak kaydıyla hastalar sevk edilecektir denildi.
27 Mart: Covid-19 Koordinasyon Merkezi kararına göre yapılan düzenlemeler nedeniyle Diyaliz ve Onkoloji bölümleri dışında Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nin ana binası tümüyle ‘karantina’ya dönüştürüldü. Kolan Hastanesi ise bir süreliğine kiralanarak kamulaştırıldı.
30 Mart: 14 günlük karantina süresi dolan otel ve yurtlardaki öğrenciler ile yurt dışından gelip ev gözetiminde olan kişilerin karantina süreleri 1 hafta daha uzatıldı, kişilerin evlerinde de 7 gün izole olmaları istendi.
31 Mart: Covid-19 tedbirleri çerçevesinde alınan, gece saat 21:00’den sabah saat 06:00’ya kadar TAM sokağa çıkma yasağına ilişkin uygulanacak kurallara içeren genelge, Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Yasağı ihlal edenlerin çarptırılacağı ceza açıklandı.
3 Nisan: Yasağa uymayanlara ek ceza-%25 kesintide geri adım: Bakanlar Kurulu Yasa Gücünde Kararname çıkartarak sokağa çıkma yasağını uymayanlar için ek cezalar yürürlüğe koydu.
Maliye, 25 Mart tarihinde ekonomik tedbir kapsamında Sağlık Bakanlığı, Polis Genel Müdürlüğü ve Sivil Savunma Teşkilat Başkanlığı’nda aktif ve sürekli olarak çalışanların maaşlarından yapılan yüzde 25 oranındaki kesintinin önümüzdeki hafta içerisinde geri ödeneceğini açıklamıştı.
6 Nisan: Sosyal Sigorta ve Çalışma Bakanı Faiz Sucuoğlu, İhtiyat Sandığı'ndan 2 bin TL avans verileceğiyle ilgili açıklama yaptı. Bu kararın ardından 15 Mayıs’ta çalışanlara İhtiyat Sandığı birikimlerinden 10 Bin TL geri ödemesiz ‘para çekme hakkı’ verilmesi kararı açıklandı. Akabinde bu karar da 18 Mayıs’ta değiştirilerek, Bakanlar Kurulu kararı olarak Resmi gazetede 6 Bin TL’lik ödeme olarak yayımlanarak yürürlüğe konuldu.
11 Nisan: Hükümet açıklanan ekonomik destek paketinde önce medya kurumlarını ‘destek dışı’nda tutma kararı verdi, ardından bu kararını geri aldığını açıkladı. Medya çalışanları bu destekten faydalandırıldı.
17 Nisan: Genel sağlık için Kolan Hastanesi’nde verilen hizmetler, yeniden ‘Pandemi Hastanesi’ olarak düzenlenen Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’ne alındı.
29 Mayıs: 1 Haziran'dan itibaren yurt dışında yaşayan KKTC yurttaşları "karantina" şartıyla ülkeye giriş yapabilecek, yabancı turistlere ise kapıların 1 Temmuz'da açılacağı açıklandı. Turistlerin gelişleriyle ilgili "Kategori 1" ve "Kategori 2" şeklinde ülkelerin belirleneceği ifade edildi. Bu geçişlere Kıbrıs’ın kuzeyi ile güneyi arasındaki sınır kapıları da dahil edildi. Güneyde çalışan emekçiler bu duruma isyan edip ayaklandı.
5 Haziran: Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay, 1 Temmuz tarihinin güneye geçişlerde de geçerli olduğunun altını çizdi.
12 Haziran: Bakanlar Kurulu, giriş- çıkış koşullarını yeniden düzenledi, 1 Temmuz’dan itibaren gelecek turistler ülkelerine göre ‘3 farklı kategoriye’ ayrıldı. Turistler ‘PCR Testi’ varsa ülkeye gelebileceği söylendi. Türkiye’nin Kategori (a), ‘düşük riskli’ ülkeler arasında olduğu açıklandı. Türkiye’den gelecek olan yolcular için sadece 72 saat içerisinde yapılmış ve negatif sonuçlu PCR testi istendi.
13 Haziran: Bu tarihte ise Barış Ruh'un arkasında pandemi hastanesi müjdesi verildi. Sağlık Bakanı Müsteşarı Ali Çaygür YENİDÜZEN’e konuşmuş, Lefkoşa’da yapılması planlanan Pandemi Hastanesi için proje çalışması başlatıldığını belirtmişti.
16 Haziran: Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay, Kıbrıs’ın güneyine çalışmaya giden vatandaşların babalar gününü aileleri ile geçirebilmesi için 22 Haziran’dan itibaren karantinaya girmeksizin KKTC’ye geçebileceğini açıkladı.
26 Haziran: Karantina yok, çifte test var… Bakanlar Kurulu 1 Temmuz kararında tadilat yaparak Türkiye A kategorisinden B kategorisine çekildi, Türkiye'den gelişlerde yolculardan çiftte PCR istendi. Bu ücretlerin devlet tarafından ödeneceği belirtildi. Sefer sayıları ise sınırlandı.
1 Temmuz: ‘Karantinasız-çifte test’ uygulamasıyla başlayan açılımda da, ilk günkü yolculardan bir pozitif vaka çıkması sonrasında yeni uygulama devreye sokuldu. Sağlık Bakanlığı, gece yarısı aldığı kararla, gelen yolcuların test sonuçları çıkana kadar karantina oteline gönderileceğini açıkladı.
5 Temmuz: KKTC Bakanlar Kurulu, dün akşamüzeri açıkladığı bir kararla, aylar sonra, Covid-19’u Bulaşıcı Hastalıklar Yasası’na göre “Tehlikeli Bulaşıcı Hastalık” ilan etti. Ada’nın kuzeyine girişlere ilişkin daha önce alınan kararları da iptal eden Başbakan Ersin Tatar başkanlığındaki Bakanlar Kurulu, tüm yetkiyi Sağlık Bakanlığı’na verdi.