Fehime ALASYA
Çok sayıda kronik hasta, İlaç Kurulu onayı olmasına karşın İlaç Eczacılık Dairesi’nden ilaç alamıyor… Kronik hastalar, ilaca ulaşmada yaşadıkları mağduriyetleri sosyal medyadan ‘isyan’ ederek duyururken, Sağlık Bakanı bu konudaki sessiz kalıyor…
Özel sektör çalışanı, sigortalılar Sağlık Bakanlığı’nın ‘yeni uygulaması’ nedeniyle maliyeti oldukça yüksek ilaçları artık İlaç Eczacılık Dairesi’nden alamazken, özel eczanelere yönlendiriliyor… Çok sayıda kronik hasta ise yine Bakanlığın ilaç tedariki ve sevkiyatındaki yetersizliği nedeniyle ilaçlarına erişemiyor.
Bu süreçte ilaca erişmekte zorlanan birçok hasta, İlaç Eczacılık Dairesi tarafından ya sınırlı ilaç erişimi ile karşılaşıp sürekli git-gel yaşıyor, ya da ‘eczaneden temin edin’ cevabıyla karşılaşıyor.
Tedavisi aksama noktasına gelen birçok hasta sosyal medya hesabından ‘Bu salgın günlerinde her hafta ilaç almaya mı gelelim?’ diye isyan ederken, yetkililer ilaç tedarikinde pandemi nedeniyle sorun yaşandığını ifade ediyor.
Konuyla ilgili YENİDÜZEN’e konuşan İlaç Eczacılık Dairesi Müdürü Ayşe Gökyiğit, Pandemi nedeniyle birçok noktada sıkıntılar yaşandığını belirterek, ilaç ithalatından, sevkiyatına, dairelerdeki rotasyon çalışma saatlerinden Türkiye piyasasındaki ilaç fiyatı değişimine dek birçok etken bulunduğunu anlattı.
Devlette ‘İlaç yok’ yanıtı alan vatandaş, özel eczaneye yönelip ekonomik çıkmaza sürükleniyor
İlaç Eczacılık Dairesi’nden ‘ilaç yok’ yanıtı alan bazı hastalar, tedaviye özel eczanelerden temin etikleri fahiş fiyatlara ulaştığından dert yanarken, Daire Müdürü Gökyiğit, piyasadan alınan ilaçların geri ödemesinin yapıldığını söyledi.
Özel eczanelerde ilaca erişim konusunda sıkıntı yok
Eczacılar Birliği Başkanı Umut Öksüz ise dünyada ihracat- ithalatı yasaklanan bazı ilaçların muadili ile eksikliğin giderildiğini, özel eczanelerde ilaca erişim konusunda sıkıntı bulunmadığını anlattı.
Romatizma hastaları da mağdur
Bu mağduriyeti yaşayanlar arasında romatizma hastalarının da yer aldığı ifade edildi. Romatizma hastalarının kullandığı Plaquenil isimli hapların Koronavirüs tedavisinde de kullanıldığı bu nedenle tüm dünyada satışının yasaklandığı, temininde sıkıntı yaşandığı gerekçesiyle ülkemizde de hastaların mağdur olduğu belirtildi.
Lefkoşa Devlet hastanesi Başhekimi Adil Özyılkan ise kendisine ulaşan bu yönde bir sıkıntı bulunmadığını ifade etti.
İlaç Eczacılık Daire Müdürü Ayşe Gökyiğit:
“Pandemi nedeniyle sıkıntılar yaşıyoruz”
Birçok faktörün etkisiyle bazı ilaçların tedariki ve dağıtımında sıkıntılar yaşandığını ifade eden İlaç Eczacılık Daire Müdürü Ayşe Gökyiğit, pandeminin getirdiği sıkıntılarla ilaca erişimde güçlük çektiklerini anlattı.
Gökyiğit, “Genel bağlamda konunun otomasyon sistemi ile ilgisi bulunmayıp, birçok faktörü içermektedir. Temennimiz, bir an önce pandeminin sona erip, hayatın normale dönmesidir.” dedi.
Birçok ilacın COVID-19 tedavisinde yoğun olarak kullanılmasından dolayı, ihracatının yasaklanmasıyla sıkıntı yaşadıklarını anlatan Gökyiğit, bazı ülkelerin de ilaç üretiminde ihtiyaca yetişemediği için sıkıntılar yaşadığını belirtti.
“10’ar günlük olsa bile temin etmeye çalıştık”
Gökyiğit, “Hastalar belki bir aylık ihtiyacını bir defada alamamıştır ama tedavi aksamayacak şekilde onar günlük aralarla almışlardır. Yeni yıl itibariyle ithal edilen ilaç miktarı da Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu nezdinde yaptığımız girişimlerle artırılmıştır.” dedi.
Bu ilaçların kullanımının Sağlık Kurulu Kararı doğrultusunda uygulandığının altını çizen Gökyiğit, Genel Ecza Deposunda ilaçların bulunmaması halinde, vatandaşın özel eczanelere yönlendirildiğini, piyasadan alınan ilaçların geri ödemesinin yapıldığını ifade etti. Gökyiğit, “İlaç pahalı olsa bile ödemesi vatandaşa yapılmaktadır.” yorumunda bulundu.
“Üretim, ithalat, sevkiyat, dairelerdeki rotasyon, fiyat değişikliği politikası, birçok sorun etken”
Pandemi sürecinde, genel olarak tüm dünyada üretim, ithalat ve sevkiyat alanlarında doğan sıkıntıdan ülkemizin de etkilendiğini kaydeden Gökyşğit, bunun gerekçelerine de ayrıntılarıyla şöyle değindi:
Birçok ilaç ihracat yasağına girmiş, birçoğu yeterli miktarda üretilememiş, uçuşların da uzun bir süre olmaması nedeniyle, sevkiyatlar deniz/kara yolu ile daha uzun sürede gerçekleşmiştir. Özellikle soğuk zincir ilaçlarında termokimli araç şartı aranmıştır. Hala daha uçuşların kargo sevkiyatındaki sorunlar devam etmektedir ve uçuş teyidi verilmesine rağmen, sevkiyatlar günler süren gecikme sonrası gerçekleşmektedir. Bunun yanında kapanmadan dolayı tüm daireler full time çalışmadığından, ecza depoları kısıtlı saatlerde çalıştığından, ürünlerin gümrüklenmesi de zaman almaktadır.
Özellikle Kasım ayı itibariyle normal dönemlerde dahi Türkiye'den temin edilen ilaçlarda sıkıntılar yaşanıyordu. Bilindiği üzere, Türkiye'de her yılın Şubat ayı ortasında ilaçlara zam gelmektedir. Bu nedenle, birkaç ay öncesinden ilaçlar saklanmaya başlanıyor ve istenilen miktarlar tedarik edilemiyor. Bu yıl da aynı süreç devam etmiştir. Önümüzdeki hafta itibariyle ilaçlar zamlı olarak satılmaya başlanacaktır ve herhalde piyasa eksiği ilaçlar da temin edilebilecektir.”
“Plaquenyl ithaline yönelik girişimler başlattık”
Gökyiğit, romatizma ilaçlarından Plaquenyl isimli ilacın da bir süre COVID-19 tedavisinde kullanıldığından, ihracı yasak ilaçlar listesinde olduğunu, söz konusu ilacı İngiltere üzerinden temin edebildiklerini ancak kullanımı için Bakanlık tarafından belli uzmanlık dallarına izin verildiğini kaydetti.
Bu süreçte, gerek Devlet Hastanelerinden, gerekse özelden gelen ve kıstaslara uygun reçetelere bir aylık ihtiyaçların verildiğini anlatan Gökyiğit, bu ilacın yakın zamanda COVID-19 tedavisinden kalkması nedeniyle piyasaya ithaline yönelik girişimler başlattıklarını anlattı. Gökyiğit, “Covid-19 yükü bağlamında azalma yaşandığından, diğer endikasyonlar için reçetesi olan hastalar için Polikliniklerde de Plaquenyl ilacı verilmeye başlanmıştır.” dedi.
Eczacılar Birliği Başkanı Umut Öksüz:
“Eczane vatandaşa ücretsiz ilaç vermeli, bunun altyapısı yapılmalı. Bakanlıktaki yetkili bir tuşla bunu görebilmeli”
Sadece belli başlı ürünlerde ilaç eksikliği yaşadıklarını anlatan Eczacılar Birliği Başkanı Umut Öksüz, bunların da muadili ile eksikliğin giderildiğini, özel eczanelerde ilaca erişim konusunda sıkıntı bulunmadığını anlattı.
Pandemiyle birlikte özellikle Avrupa meşeli ilaçlara erişimin çok zorlaştığını anlatan Öksüz, İngiltere’nin bazı ilaçların ihracatını doğrudan yasakladığını, Türkiye’den de ilaç temininde zaman zaman sıkıtı doğduğunu ifade etti.
İngiltere’nin zatüre ve COVID-19 tedavisinde etkili olan bazı ilaçları yasak listesine koyduğunu, bu nedenle muadili olan farklı ilaçlara yöneldiklerini anlatan Öksüz, “Her ülke kendi vatandaşını düşünerek bunu yaptı. Biz de bu ilaçların bire bir muadilini başka ülkelerden getirttik. Bu nedenle devlet, hastalarını ilaç yok diyerek özel eczanelere yönlendiriyor. Esas sıkıntı devlet bacağında.” dedi.
MS, onkoloji hastası ilaçları gibi birtakım ilaçlarda devletin özellikle salgın döneminde sıkıntı yaşadığına değinen Öksüz, bunların ihaleye çıkılarak getirilen ilaçlar olduğunu aktardı.
Özel eczanelerde ilaç eksikliği sıkıntısının yaşanmamasının bir diğer nedenini de “ticari bağlantılar ve ticari imkanlar” olarak yorumlayan Öksüz, Sağlık Bakanlığı’nın sadece Türkiye’den ilaç getirttiğini, bu nedenle zaman zaman bu sorunlarla karşılaşıldığını dile getirdi.
“İlaç bulabilecek miyim?’ kaygısının duyulması kabul edilir bir durum değil”
Bu sistemi eleştiren Öksüz, şöyle devam etti:
“Dünyanın gelişmiş tüm ülkelerinde vatandaş ilacını eczanelerden ücretsiz ulaşır, devletin üzerindeki ilaç yükü azalır ve hem devlet hem vatandaş için bu kolaylık sağlanır.
Onkoloji ilaçları dahi sağlık bakanlığı denetiminde eczanelerden satılıyor. Karpaz’dan her hafta ilaç eczacılık dairesine gelip ilacını almak için saatlerce bekleyen, yeteri oranda alamadığı için sürekli gidip gelen hasta biliyoruz. Veya bu salgın döneminde her hafta ilaç almak için daireye giden kronik hastalarımız var. ‘Bu hafta ilaç bulabilecek miyim?’ kaygısının duyulması ise kabul edilir bir durum değil. Eczane vatandaşa ücretsiz ilaç vermeli, bunun altyapısı yapılmalı. Bakanlıktaki yetkili bir tuşla bunu görebilmeli. İhalelere çıkıp günlerce bekleyip, ardından bir de kullanılmayan ve çöpe gidecek olan ilaçlar için zaman kaybedilmemeli.” şeklinde konuştu.
“Neden bu Daire yıllardır görmezden geliniyor?”
İlaç eczacılık Dairesi’nin adeta kaderine terk edildiğini işaret eden Öksüz, bu konuda da şu eleştirilerde bulundu:
“İlaç eczacılık Dairesi’nde taş taş üstüne konmuyor, havalandırması çalışmıyor, otomasyon sistemi yok, ilaç takibi yok, ilaçların bazıları çöpe gidiyor.
Yeterli eczacı, yeterli personel yok, soğutma sistemi yok, devlet ısrarla taş taş ütüne koymuyor.”
Öksüz, “Neden bu Daire yıllardır görmezden geliniyor?” diye sordu…