Son zamanlarda ‘Tarladan çilek toplama’ ile ün salan Yeşilırmak bölgesi, her geçen yıl artan ilgiden oldukça memnun… Bölgedeki en büyük sıkıntı ise ‘devlet bürokrasisinin’ külfeti ve zaman kaybettirmesi…
Çilek Üreticileri Birliği Başkanı Salahi Atalar “İlgi her geçen yıl artıyor, bölge esnafı çok memnun…”
ÜRETİCİLER NE DEDİ?
Emir Yeşilırmaklı: “Bu çilek sektörü ile tüm Yeşilırmak’ın cebine para giriyor”
Oya Yılmaz: “Bölgedeki kadınlara da katkısı oldu”
Gönül Maraşuna: “Geçimimi bu işten kazanıyorum, her mevsim farklı sebze üretiyorum”
Caner Luman: “Devlet işlerimizi Lefke’den çözmeliyiz, defalarca Lefkoşa’ya gitmek üreticiye külfet…”
Fehime ALASYA
Son yıllarda büyük ilgi gören, talebin günden güne arttığı ‘tarladan çilek toplama’, Yeşilırmak çilek üreticilerinin yüzünü güldürdü.
Özellikle birkaç yıldır tarlada çilek toplamaya olan ilginin arttığını belirten Yeşilırmak çilek üreticileri, yaz sezonunda bölgede yılın en hareketli günlerinin yaşandığını ifade etti.
Üreticiler, ziraatçısından, bahçecisine, restoranından, marketine dek bölgede pek çok esnafa faydalı olan bu akımdan oldukça memnun olduğunu anlatırken, bölgedeki en büyük sıkıntının ise devlet bürokrasisi olduğundan yakındı.
Girdi maliyetlerinin de düşürülmesi gerektiğinden söz eden üreticiler ve Çilek Üreticileri Birliği Başkanı Salahi Atalar, sektördeki sıkıntılara değindi.
Çalışma izni çıkarma, izin yenileme ve bunun gibi devlet dairesinde işlem gören pek çok işini Lefkoşa’ya gelip daire çalışmalarını gidermek zorunda kalan üretici, bunun zaman kaybı olduğu düşüncesinde…
Lefke’nin bir an önce tüm bürokrasiyi bünyesinde barındıracak yapıya ulaştırılması gerektiğini belirten üreticiler, bu sayede sorunlarının büyük bir kısmının çözüleceği inancında…
Dalından toplanan çilekler, kova başı 20 TL-25 TL arasında…
Dalından toplanan çilekler, kova başı 20 TL-25 TL arasında değişirken, önceden toplanan ve raflarda satışa sunulan çileklerin kilosu ise 20 TL arasında tüketiciye ulaşıyor.
Yeşilırmak’taki yaz meyvesinin, bölgedeki kadınlara da farklı aktivite ve iş imkanı sağladığına dikkat çeken üreticiler, bundan oldukça hoşnut…
Bazı çilek üreticileri Yeşilırmak’ta bu işi yapan bazı devlet memurları olduğunu ileri sürerek, bu konuda dert yandı.
“Bu benim ana geçim kaynağımdır ama bölgede birçok üst düzey devlet memuru da tarlaya çilek eker. Neden ikinci iş için sadece doktorların peşine düştüler? Bunları da görmeleri gerek... Tüm bölgelerde bunu engellemeliler” diyen üreticiler, devletin bu konuda önlem alması gerektiğinin altını çizdi.
Dile getirilen bir diğer önemli sorun ise fide alımının ithal üretim olması ve bundan kaynaklı yüksek fiyata mal edilmesi oldu.
Çilek Üreticileri Birliği Başkanı Salahi Atalar “İlgiden çok memnunuz”
Devlet bürokrasinin zaman ve enerji kaybına nende olduğundan yakınan Çilek Üreticileri Birliği Başkanı Salahi Atalar, sektördeki sıkıntılara değindi.
Atalar, her geçen yıl artan ilgiden oldukça memnun olduklarını kaydederek, Yeşilırmak ve civar bölgedeki esnafa bu yönde çok büyük fayda sağlandığını belirtti, 28,29, 30 Nisan ve 1 Mayıs’ta düzenlenecek olan çilek festivaline halkın katılımı için çağrıda bulundu.
Çilek Üreticileri Birliği Başkanı Salahi Atalar:
“İlgi her geçen yıl artıyor, bölge esnafı çok memnun…”
Çilek Üreticileri Birliği Başkanı Salahi Atalar, bölgedeki çilek turizminin özellikle esnafa büyük fayda sağladığını belirtirken, Yeşilırmak ve civar köylerin de bundan olumlu etkilendiğini kaydetti.
Tarladan çilek toplamaya olan ilginin son birkaç yıldır artış gösterdiğini ifade eden Atalar, her geçen yıl artan ilgiden oldukça memnun.
Bu yılki ilginin de sezonun ortasında olunmasına rağmen çok güzel olduğunu belirten Atalar, sektördeki sıkıntıları dile getirdi.
Atalar, en çok da devlet bürokrasisinden ve girdi maliyetlerine büyük etki yapan fide fiyatlarından yakındı.
YENİDÜZEN’e konuşan Atalar, şunları ifade etti:
“Bölgede su sıkıntımız zaman zaman oluyor. Yılın kurak geçmesinden dolayı sanırım ekim ayı civarı bölgedeki bazı kuyularda zaman zaman tuzlanma olabilir.
Bu yıl da olacağını sanmıyorum…
Çilek üretimi ile ilgili maliyetler dövize bağlı olarak çok yükseliyor. Girdilerimiz dövize bağlı çok fazla artıyor. Özellikle çilek fideleri çok pahalı… Çilek bitkisinin adamızda üretilmesi mümkündür. Bunu bazı üreticiler yapmaya başladı. Bu konuda devlet destek verirse daha da iyi olur.
Sertifikalı fide getirip bunun için ekstra ödeme yapabilir, ek destek verebilir. Yurt dışından daha kaliteli yani sertifikalı fide getirmemizle birlikte bize ekstra bir destek verebilir. Çilekteki doğrudan gelir desteği yükseltilebilir. Şu anda 80 TL dönümüne veriliyor çünkü sebze dönümüyle eşdeğer. Fakat bizim üretimimizdeki girdiler sebze ile eşdeğer değil, çok pahalıdır. Bu yüzden bence en iyi çözüm sertifikalı fide getirenlere ekstra destek verilebilir. Bu sayede kalite ve verimde artış olacak.
Bazı işlemler Lefke’de yeni yeni yapılmaya başlandı, zaman içerisinde artmasını bekliyoruz. İşçi bulmakta güçlük çekiyoruz. İşçi getirmek çok zorlaştı.
Örnek verecek olursak biz işçilerimize ihtiyat sandığı yatırıyoruz ki ihtiyaçları olduğunda bu parayı çekebilsinler diye. Ama bu parayı alamıyorlar. Bu yatırımlar farklı bir fona gidiyor ve çekemiyorlar. Bu konunun iyice irdelenmesi gerekiyor. İşçilere çalışma izni için 3 veya 4 farklı yere gitmek gerekiyor, önce Lefkoşa’ya, sora hastaneye, sonra özel laboratuara git, derken bu işlemler çok zaman alıyor.
Birçok işlemleri her yıl yeniden yapıyorlar. Bunlar hem maddi hem de zaman açısından külfettir. Bu konularda küçük dokunuşlarla üreticilere çok iyi destek olunabilir. Lefke’ye giden bir üretici, tüm işlemlerini oradan yapabilir.
28,29 ve 30 Nisan ve 1 Mayıs’ta çilek festivalimiz var, tüm halkımız davetlidir.”
ÇİLEK ÜRETİCİLERİ NE DEDİ?
Emir Yeşilırmaklı:
“Bu çilek sektörü ile tüm Yeşilırmak’ın cebine para giriyor”
“Çiftçilik ve bahçecilik yaparım. Önce başka sebze meyve ekerdik. Sonra çilek ekmeye başladık. Yedi sekiz yıldır bu bahçe çilektir. Son yıllarda tarladan çilek toplamanın popülaritesi arttı. Devlet de bu işe el atsa, köstek olmasa daha güzel olacak. Mazot izni, işçiler için izin konusunda yardımcı olsa. Bir işçiye izin almak için, bir çalışma izni tazelemek için en az bir hafta isteriz. Bunu tüm işlemleriyle Lefke’de yapmamız gerek. Bazı işlemler için işçiyi de görmek istiyorlar, bu zaten bir gün kaybıdır. Köye çok büyük bir katkısı oldu. Su sıkıntımız yok, ağustos ayına kadar suyumuzun kalitesi ve bolluğu çok iyidir, ondan sonra azalır diye tuzlanır ama yine de yıl boyu hiç susuz kalmayız. Su parası az ödediğimiz için bu işler bizi kurtarıyor. Bu çilek sektörü ile tüm Yeşilırmak’ın cebine para giriyor. Dört ay boyunca restoranlar, marketler ve çilek üretenler çalışıyor. Onun dışında bölgemiz ölü bir bölgedir. Bu benim ana geçim kaynağımdır ama bölgede birçok üst düzey devlet memuru da tarlaya çilek ekip bundan gelir sağlıyor. Neden ikinci iş için sadece doktorların peşine düştüler? Bunları da görmeleri gerek, bunları denetlemeliler... Tüm bölgelerde bunu engellemeliler.
Oya Yılmaz:
“Bölgedeki kadınlara da katkısı oldu”
“Yeşilırmak’taki çilek turizminin herkese bir faydası var. Özellikle tarladan toplanan satış çok iyi... Çok sınırda bir köyüz. Öncelerde köye gelen turistlerden bahçeye girip çilek koparma isteyenler olurdu. Böyle böyle bu giderek yayıldı. Bahçeden öylece toplanması bazen zarar verici oluyor ama aldığımız tedbirlerle bahçemizi de korumaya çalışıyoruz. Örneğin tarladan toplamak 20 TL ise stanttan satış 15 TL’dir. Durup herkese nasıl toplayacağını anlatamıyoruz. Çiğ kesen veya dalını da koparan oluyor. Pazar yoğun olmuşsak pazartesi tarlaya çok insan almıyoruz. Su sıkıntımız yok. Devlet prosedürleri bizi yoruyor, birçok işlemi Lefkoşa’dan yapıyoruz ve bu bize maddi manevi, zaman açısından külfettir. Lefke’de yapmamız çok daha güzel olur. Bölgede tüm halka faydası oldu.
Tüm bunların bölgedeki kadınlara da çok güzel katkısı oldu. Çilek şurubu, çilek macunu, meyve suyu gibi pek çok üretimimizi burada satabiliyoruz. Devlet de bazı küçük dokunuşlar ile sektörümüzü destekleyebilir, örneğin fideleri daha ucuz verse daha iyi olacak.”
Gönül Maraşuna:
“Geçimimi bu işten kazanıyorum, her mevsim farklı sebze üretiyorum”
“Eşim rahmetlik oldu, yanımda olan oğlumla birlikte bu işi yapıyoruz, bana yardım ediyor. Geçimimi bu işten kazanıyorum. Çilek mevsimi bitince de farklı sebze, meyve ekip satıyoruz. Bu hafta sonu restoranlarda yemek dahi kalmamış, bölge her kesime faydası oluyor. Sıkıntılarımız arasında insanların tarlayı hor kullanması, tarlada izin almadan farklı sebzelerin toplanması, izinsiz tarlaya girilmesi gibi birtakım anlayışsızlıktan veya duyarsızlıktan doğan sıkıntılar yaşansa da kalp kırmadan gücendirmeden üstesinden geliyoruz. Devlet fide üretmeli, ya da sağlam birkaç ziraatçı ile dürüstçe fide üretimini bize öğretmeli, biz üretelim. Döviz fırladı, üretimimizdeki fiyatlar çok düşüyor, eriyor. 40 kuruşa patlıcan kestiğimizi biliyoruz, toptancı almak bile istemiyor, verseniz değmiyor... Bu gibi sıkıntılara devlet el atmalı. Libazma, su, işçilik her yıl pahalı olur ama üretimin fiyatı aynı...”
Caner Luman:
“Devlet işlerimizi Lefke’den çözmeliyiz, defalarca Lefkoşa’ya gitmek üreticiye külfet…”
“20 yıldır bu işi yapıyorum. Tarladan çilek toplama olayı ise yaklaşık sekiz yıldır yaygındır. Bölgeye çok faydası oldu. Restoranlar, bakkallar, bölgemizin kadınları için çok faydalı oldu. Bölgemizde köyün izci kampı var, onu kullanıma açsalar daha da iyi olacak. Yollarımız düzenlenip temizlenmeli, park yerleri yapılmalı, pazar günleri çok kalabalık oluyor trafik aksıyor, park yeri olsa daha iyi olacak. Devlet bu konulara el atmalı, ilgisiz kalmamalı.
Ortalama 80 üretici var diyebiliriz. Devlet bölgeye destek verse gençler de bu üretime girebilir, bölge daha fazla yatırımı, üreticiyi kaldırabilir. Bölgede sadece birkaç genç bu işi yapıyor. Devlet işlerimizi Lefke’den çözmeliyiz, sistemi bir türlü kuramadılar, Lefkoşa’ya işlem için defalarca gitmek üreticiye külfet…”