SINIR DIŞI VE İADE ORTADAN KALKACAK
Ülkelerindeki savaştan kaçarak Kıbrıs’ın kuzeyine sığınma girişiminde bulunan, yaşadıkları ‘insan hakları’ ihlalleri ile de gündemden düşmeyen mültecilerle ilgili önemli düzenlemeler içeren Yabancılar ve Muhaceret (Değişiklik) Yasa Önerisi, Mültecilere rahatlıkla seyahat, ücretsiz eğitim ve sağlık hizmetine yönelik düzenlemeler öngörüyor…
İADE, SINIR DIŞI ORTADAN KALKACAK… Meclis’in ilgili komitesinde ivedilikle görüşülecek öneri yasallaşırsa, hayatı ya da özgürlüğü tehdit altındaki mültecilerin sınır dışı edilmesi ortadan kalkacak.
EĞİTİM, SOSYAL YARDIM VE İKAMET HAKKI… Yasa önerisi mültecilere temel eğitim ve sosyal yardım konusunda, KKTC vatandaşlarına uygulanan muamelenin aynısını hayata geçirmeyi öngörüyor. Bununla birlikte öneride mültecilere ikamet edecekleri yeri seçme ve özgürce seyahat etme hakkı da tanınıyor.
ÖNERİ NE İÇERİYOR?
- Yeni düzenleme ile birlikte hayatları veya özgürlükleri tehdit altında bulunduğu bir ülkeden gelerek izinsizce ülkeye giren kişilere geçerli nedenlerini göstermeleri halinde ceza verilmeyecek.
- 18 yaş altındaki küçükler, anne-babasının rızası dışında onlardan ayrılmayacak.
- Anne veya babasından ayrılmasına karar verilen mülteci çocuk, ‘refakatsiz küçüğe’ tanınan haklardan yararlanacak.
- ‘Refakatsiz küçük’, Sosyal Hizmetler Dairesi’ne bağlı yuva ve yurtlarda barınma, korunma ve bakım ile ilgili ‘refakatsiz küçükler’ KKTC vatandaşı olan küçüklerle aynı hakka sahip olacak.
- Hayatı ve özgürlüğü tehdit altında olan, sınır dışı edilmeyerek, ülkesine gönderilmeyecek kişiye Kıbrıs’a girme ve izinde gösterilen süre kadar ülkede kalma hakkı verilecek, bu hak da ‘insancıl izin’ olarak adlandırılacak.
- Yeni çalışma ile yabancılar Kıbrıs’ın kuzeyinde rahatlıkla seyahat edebilecek, ücretsiz sağlık hizmeti ve ücretsiz eğitim kurumlarından yararlanacak.
- Bu izne sahip kişiler bağımsız olarak çalışma hakkına da sahip olacak.
- ‘İnsancıl izin’ hiçbir harca ya da ücrete tabi tutulmayacak…
Ayşe GÜLER
Ülkelerindeki savaş ortamından kaçarak Kıbrıs’ın kuzeyine sığınan, yaşadıkları ‘insan hakları’ ihlalleri ile de gündemden düşmeyen mültecilerle ilgili önemli değişiklikleri içeren Yabancılar ve Muhaceret (Değişiklik) Yasa Önerisi Meclis’te…
2015 yılında kadük olan, 4’lü koalisyon hükümeti döneminde de yeniden gündeme gelen Yabancılar ve Muhaceret (Değişiklik) Yasa Önerisi, TDP Milletvekili Cemal Özyiğit, CTP Milletvekili Doğuş Derya, HP Milletvekili Jale Refik Rogers ve DP Milletvekili Koral Çağman imzasıyla Meclis’e sunuldu.
Geçtiğimiz hafta komitede görüşülmesi için ivediliği alınan, kısa sürede de komitede görüşülecek öneri yasallaşırsa; hayatı ya da özgürlüğü tehdit altında mültecilerin sınır dışı edilmesi ortadan kalkacak.
Yasa önerisi; mültecilere temel eğitim, sosyal yardım konusunda KKTC vatandaşlarına uygulanan muamelenin aynısı hayata geçirmeyi öngörüyor.
Bununla birlikte öneride ikamet edecekleri yeri seçme ve özgürce seyahat etme hakkı tanınıyor.
Yapılan düzenleme ile geri gönderilmeyecek yabancıların ikamet durumu düzenlenecek.
Şu anda sınır dışı edilen mültecilere ülkeye girme ve kalma hakkı verilecek.
AB’ye uyum…
Yasa önerisinin genel gerekçesinde; Mültecilerin Statüsüne İlişkin Sözleşme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi, İşkence ve Diğer Zalimce, İnsanlık dışı veya Onur Kırıcı Davranış veya Cezalandırmalara Karşı Sözleşme, Çocuk Haklarına Dair Sözleşmeleri ile Avrupa Birliği müktesabatına uyuma dikkat çekildi.
Geri gönderme ortadan kalkacak
Yasa önerisinin yürürlüğe girmesi ile hiç kimse, ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi fikirleri dolayısıyla hayatı ya da özgürlüğü tehdit altında olan başka hiçbir ülkeye sınır dışı edilemeyecek, geri gönderilmeyecek, iadesi de gerçekleşmeyecek.
Hangi koşullarda ‘geri gönderme’ yok?
Bu koşuldan; ölüm cezasına çarptırılan, ölüm cezasına çarptırılma tehlikesi bulunan, işkence veya insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele veya cezaya tabi tutulma tehlikesi olan kişiler yararlanacak.
Bu düzenleme gönderilmesi ön görülen ülkede yaygın şiddet, dış saldırı, iç çatışma, yaygın insan hakları ihlalleri ya da kamu düzenini ciddi olarak bozan diğer durumlardan dolayı hayatı, güvenliği ya da özgürlüğü tehdit altında bulunanları kapsayacak.
Bu gibi esaslı sebeplerin bulunup bulunmadığına Baş Muhaceret Memuruna karar verecek.
Yasa dışı giriş yapsa da ceza verilmeyecek…
Yeni düzenleme ile birlikte hayatlarının veya özgürlüklerinin tehdit altında bulunduğu bir ülkeden gelerek izinsizce ülkeye giren kişiler, gecikmeden muhaceret memurlarına başvurarak yasa dışı girişlerinin ya da bulunuşlarının geçerli nedenlerini göstermeleri halinde ne yasa dışı girişlerinden ne de aynı şekilde ülkede bulunuşlarından dolayı ceza verilmeyecek.
18 yaş altındaki küçükler… Anne-babasının rızası olmadan küçükler onlardan ayrılmayacak…
‘Geri gönderme’ yasağı kapsamında olan küçüklere yani 18 yaşının altında olanlara kurallar da belirlendi.
Bu kişilerle ilgili tüm işlemlerde küçük çocuğun yüksek yararının gözetilecek.
Böylelikle Baş Muhaceret Memuru, 18 yaş altındaki bireylerin anne-babasının rızası dışında onlardan ayrılmamasını güvence altına alacak.
Bunun dışında anne veya babasından ayrılmasına karar verilen küçüğün, kendi yüksek yararına aykırı olmadıkça hem annesi hem de babasıyla düzenli bir biçimde ilişki kurmasına ve görüşme hakkına saygı gösterilecek.
Ana babasından ayrılmasına karar verilen küçük, ‘refakatsiz küçüğe’ tanınan haklardan yararlanacak.
‘Refakatsiz küçük’, Sosyal Hizmetler Dairesi’ne bağlı yuva ve yurtlarda barınma, korunma ve bakım ile ilgili ‘refakatsiz küçükler’ KKTC vatandaşı olan küçüklerle aynı hakka sahip olacak.
‘İnsancıl izin’ ile ülkede kalma hakkı…
Hayatı ve özgürlüğü tehdit altında olan, sınır dışı edilmeyerek, ülkesine gönderilmeyecek kişiye Kıbrıs’a girme ve izinde gösterilen süre kadar ülkede kalma hakkı verilecek, bu hak da ‘insancıl izin’ olarak adlandırılacak.
İnsancıl izin, muhaceret işleriyle görevli bakanlık tarafından verilecek, söz konusu koşullar devam ettiği sürece de yenilecek.
Rahatlıkla seyahat, ücretsiz eğitim ve sağlık hizmeti…
Yeni çalışma ile yabancılar Kıbrıs’ın kuzeyinde rahatlıkla seyahat edebilecek, ücretsiz sağlık hizmetinden yararlanacak.
Bununla birlikte ücretsiz eğitim kurumlarından da yararlanacak.
Gereklilik olduğu hallerde Sosyal Hizmetler Dairesi’nin sağladığı hizmetleri de kullanabilecek.
Bu izne sahip kişiler bağımsız olarak çalışma hakkına da sahip olacak.
‘İnsancıl izin’ hiçbir harca ya da ücrete tabi tutulmayacak…
İnsancıl izin’in çıkarılması ya da yenilenmesi hiçbir harca veya ücrete tabi tutulmayacak.
Bu iznin verilmesine sebebiyet veren nedenler ortadan kalktığı hallerde, gerekli araştırma sonrasında Baş Muhaceret Memuru’nun verdiği kararla feshedilecek.
Kıbrıs’ın kuzeyinde ‘mülteci’ gerçeği:
79 mülteci, 27’si çocuk…
Hatırlanacağı üzere geçtiğimiz haftalarda YENİDÜZEN’e konuşan SOS Çocukköyü Derneği -Kıbrıs’ta Sığınmayı Güçlendirme Proje Hukuk Danışmanı Fezile Osum, şuanda KKTC’de 79 mülteci bulunduğunu bunların 27’sinin çocuk, 24’ünün kadın, 55’ini de erkek olup, Suriyeli mültecilerin çoğunlukta olduğunu belirtmişti.
Kıbrıs kuzeyinde mevcut mevzuat altında sığınma hakkını tanıyan veya sığınmacı/mülteci tanımı yapan herhangi bir yasa olmadığını aktaran Osum, “bütün siyasi partilerin mülteci haklarını öncelikli bir mesele olarak ele almaları gerekmekte ve meclisimizde bu konuda yasa çalışması başlatılmalıdır. Hukuki düzenlemeler sağlanana kadar uluslararası hukuk prensipleri göz önünde bulundurularak sığınmacıların cezalandırılmasına ilişkin uygulama bir an önce durdurulmalıdır” diye konuşmuştu.
Hukukçular, iç hukukun parçası uluslararası sözleşmelerin dikkate alınması gerektiğine işaret etmişti.
9 mülteci cesedi…
Bilindiği üzere 13 ve 14 Mayıs’ta Karpaz bölgesi kıyılarında 9 mültecinin cesedi bulunmuştu.
Lefkoşa Devlet Hastanesi morgunda muhafaza edilen ve DNA testlerinin yapıldığı açıklanan mülteciler, 26 Mayıs’ta Lefke Kabristanlığı’na defnedilmişti.
Cenazeye katılan mülteci yakınlarından Ahmet El Hasan BRT’ye konuşmuş, ‘yakınlarının savaştan kaçarken üzücü bir olay yaşandığını ve ölümden kaçıp ölüme gittiklerini’ ifade etmesi yürek burkmuştu.