Türk Lirası döviz karşısında eridikçe eridi, dövizle işini yürütmeye çalışan esnaf satış yapmayı unuttu. Şu anda “beklemekle yetindiğini” söyleyen esnaf karamsar konuşuyor.
● Cahit Kaya (Kayas Construction): “Vatandaş, mutfak masraflarını bile karşılayamazken, konut alacağında taksitlerini nasıl ödeyecek?”
● Ender Meta (Emlak Dünyası): “Bütçesi olan insanların bile geri durduğu ve beklediği bir dönemdeyiz. Hiçbirimizin elinden bir şey gelmiyor”
● Ferdi Sevinç (Kuyumcu): “İnsanların düşündükleri ile gelip alabildikleri ürünler arasında dağlar kadar fark var. Yurttaş buraya gelince büyük hayal kırıklığına uğruyor”
● Engin Yeşilada (TUTDER Başkanı): “Artış yapıp talebi azaltmak daha kötü sonuçlar doğurur, o yüzden beklemedeyiz. Zararımıza da olsa beklemek zorundayız”
● Mustafa Üstüner (Oto galerici): “Açıp oturuyoruz, tavla oynuyoruz, gün sonu da kapatıyoruz”
● Mert Atakay (Atakay İletişim): “Bir ürünü satıyoruz, ertesi gün uyandığımızda kur yükseldiği için ödeyeceğimiz miktar artıyor”
Hüseyin ÖZBARIŞCI
Türk Lirası’nın döviz karşısında yaşadığı rekor seviyelerdeki değer kaybı, günden güne hayatı daha da pahalı hale getiriyor. Döviz krizi, yurttaşın alım gücünü iyice sıfırlarken, hayat pahalılığın artmasına da neden oluyor.
Yurtdışından döviz veya dövize endeksli olan fiyatlarla ürün ithal eden ve burada o ürünü satmaya çalışan esnaf ise, tüketici gibi perişan durumda...
Çeşitli sektörlerde satış yapan YENİDÜZEN’e konuştu, döviz krizinin satışlarını ciddi anlamda olumsuz derecede etkilediğini söyledi. Şu anda bir belirsizliğin olduğunu anlatan esnaf, yerli halkın özellikle konut ve araç alımından şu an için vazgeçtiğini ve beklemede olduğunu belirtti.
Şu anda yabancı alıcıların sektörleri ayakta tuttuğunu ifade eden bazı esnaflar, Kıbrıslı liderlere de Kıbrıs sorunun çözümü için masaya dönme çağrısı yaptı.
Sektör temsilcileri ne dedi?
Cahit Kaya (Kayas Construction): “Vatandaş mutfak masrafını karşılayamıyor. Konut taksiti nasıl ödesin?”
“Devlet ihalelerinde Türk Lirası ile iş yapan müteahhitler, tüm malzemelerin döviz veya dövize endeksli fiyatlar olması nedeniyle ciddi şekilde zarar ediyor. İşin yap-sat kısmında ise, bireylerin mutfak masraflarının ve diğer harcamaları ciddi anlamda artması nedeniyle konut alamıyor. Vatandaş, mutfak masraflarını bile karşılayamazken, konut alacağında taksitlerini nasıl ödeyecek? Şu anda standart bir daire fiyatı 68-70 bin sterlin olmuş durumdadır, satışlar ciddi anlamda gerilemiş vaziyettedir. Ne yazık ki, gelecek de belirsiz. Ekonomiyi canlandırmak adına artık bir şeyler yapmak şart. O yüzden Kıbrıs’ın kuzeyi ile güneyi arasında yeni geçiş noktalarının açılması şart. Bir vatandaş olarak iki lidere de çözüm masasına dönmesini ve bir an öne Kıbrıs sorunun çözülmesini talep ediyorum. Artık bir istikrar yakalanması lazım…”
Ender Meta (Emlak Dünyası): “Yabancılarda bir değişiklik var, yerli halk tedirgin, beklemede…”
“Döviz artışı yerli halkımızı çok etkiledi çünkü ödenecek olan taksit miktarı yüzde 25 seviyesinde artmış durumda. Bunun yanında yabancı alıcı hiçbir sıkıntı yok. Yabancılara satışlar aynı şekilde devam ediyor. Yerli halk şu anda beklemede ve bir tedirginlik var. Bütçesi olan insanların bile geri durduğu ve beklediği bir dönemdeyiz. Bunlar daha önce de yaşandı ancak hiçbirimizin elinden bir şey gelmiyor. Satın alımının yanı sıra zaten kiralama dönemi daha önce başlamıştı. Şu anda da artarak devam ediyor ancak şöyle bir durum var ki, özellikle Lefkoşa ve Girne’de kiralık daire de kalmadı. O yüzden ev kiralamayı düşünen halkımız da bu bakımdan sıkıntı yaşıyor. Zor bir süreç, bekleyip göreceğiz.”
Ferdi Sevinç (Kuyumcu): “İnsanların düşündükleri ile gelip alabildikleri ürünler arasında dağlar kadar fark var”
“Yaşanan kriz, tüm sektörleri etkilediği bizim sektörümüzü de ciddi bir şekilde olumsuz anlamda etkiledi. İnsanların alım gücü azaldıkça azaldı ve kuyumcuya uğramıyor. Kuyumcuyu bırakalım, mutfak masrafını bile karşılayamıyor. Bu krizden etkilenmeyen tek kesim yabancılardır. Bu gidişattan hiç memnun değiliz, nasıl önlem alınır onu da bilmiyoruz. Artık ipin ucu kaçmış durumdadır. TL’ye güven tamamen azaldı ve kolay kolay düzelmeyecek gibi görünüyor. Bizim özelimizde düğün sezonu açıldı ama her gün fiyatlar yükseliyor. İnsanların düşündükleri ile gelip alabildikleri ürünler arasında dağlar kadar fark var. İnsanlar buraya gelince büyük hayal kırıklığına uğruyor. Son 5 yılın en kötü dönemini yaşıyoruz.”
Engin Yeşilada (TUTDER Başkanı): “Bir belirsizlik var, beklemekten başka çaremiz yok”
“Her gün yeni bir gelişme yaşanıyor. Yaşanan esas sıkıntı belirsizliktir. Biz tedarikçiler olarak böyle bir dönemde ‘bekle ve gör’ olayını benimsiyoruz. Artış yapıp talebi azaltmak daha kötü sonuçlar doğurur, o yüzden beklemedeyiz. Zararımıza da olsa beklemek zorundayız. Geleceğimiz için tünelin ucunda bir ışık var ancak bu karşıdan gelen trenin ışığı mı, yoksa tünelin çıkışı mı bilemiyoruz. İyimser bir tablo yok onu da biliyoruz.”
Mustafa Üstüner (Oto galerici): “Gelen insanlar, etiketin üstündeki fiyatlara baktığı zaman kaçıyor”
“Dövizin artışı nedeniyle deyim yerindeyse artık bize müşteri uğramıyor. Gelen insanlar, etiketin üstündeki fiyatlara baktığı zaman biz daha yanına gitmeden bile kaçıyor. Açıp oturuyoruz, tavla oynuyoruz, gün sonu da kapatıyoruz. Yeni yıla girerken oto galeri sektöründe bir hareketlilik vardı ancak son 1-2 aydır oluşan döviz artışı nedeniyle hareketlilik ortadan kalktı. Bu noktada yapılması gereken KDV oranında indirime gidilmesi olacaktır. Çünkü yapılacak KDV indirimi sektörde yeni bir hareketlenme olacaktır diye düşünüyorum. Açıkçası geleceğimizi de göremiyoruz. Evet, hep karamsar düşünüyoruz ama güzel şeyler düşünmemiz için de güzel bir şeyler görmemiz gerekiyor. Maalesef ki öyle bir durum yok.”
Mert Atakay (Atakay İletişim): “Sattığımızın yerine yeni bir ürün koyamıyoruz”
“Döviz krizi bizleri her gün daha kötü bir şekilde etkiliyor. Sattığımızın yerine yeni bir ürün koyamıyoruz. Bir ürünü satıyoruz, ertesi gün uyandığımızda kur yükseldiği için ödeyeceğimiz miktar artıyor. Bu, her gün bu şekilde devam ediyor. Sadece telefon değil, sattığımız her ürün dolar üzerine… Yarın ne olacağı belli de değil. Bir belirsizlik var, çünkü ipin ucu kaçtı. Sadece bekliyoruz.”