Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu, çalışma yaşamını ve günlük hayatı ‘yeniden yerine oturtma’ ilgili bakanlar ve ekiplerinin katılımı ile Merkez Bankası’nda ‘Ekonomik Önlem Paketi’ çalışması yapılacağını açıkladı. İş çevreleri, önlem paketinde neler olması gerektiğini YENİDÜZEN’e değerlendirdi.
Fehime ALASYA
Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu, çalışma yaşamını ve günlük hayatı ‘yeniden yerine oturtma’ hedefiyle gerçekleştireceği geniş katılımlı bir ‘Ekonomik Önlem Paketi’nin masaya yatırılacağını, açıkladı. İş çevreleri bu pakette neler olması gerektiğine dair YENİDÜZEN’e konuştu.
Bakan Amcaoğlu’nun insanların sıkıntılarını aşabilmesi adına yapılacak olan bu çalışmanın hafta başında hazır olma beklentisini de değerlendiren iş dünyası, ‘Maliye’de para yok nasıl ekonomik önlem alınacak?’ sorusunu yöneltti.
Sektör sektör taleplerini sunan işletme sahipleri, ülkedeki enerji tüketimindeki fahiş ücretlerin bir an önce düşürülmesi gerektiği konusunda hemfikir oldu.
İşletmelerin talepleri başında; Düşük faizli kredi imkanı yaratılması, hibe programları yapılması, sosyal sigorta prim desteklerinin desteklenmesi, KDV, fon gibi vergileri düşürmesi, temel tüketim maddelerinin ucuzlatılması, ithal ürün fiyatlarının düşürülmesi, uçak sefer sayılarının arttırılıp, ulaşım ücretlerinin düşürülmesi, ülke ekonomisindeki atıl kaynakların değerlendirilmesi, arpa fiyatlarının desteklenmesi, üreticilere mazot desteği ve doğrudan gelir desteğinin yeterli oranda düzenlenmesi, tamamı döviz olan girdi masraflarının gözden geçirilmesi gibi talepler yer aldı.
Öte yandan, Merkez Bankası’nda ülke ekonomisine dair geniş katılımlı bir toplantının dün gerçekleştirildiği öğrenildi.
Ekonomik önlem paketinde yer alması istenen talepler
- Düşük faizli kredi imkanı yaratılması,
- Hibe programları yapılması,
- Sosyal sigorta prim desteklerinin desteklenmesi,
- KDV, fon gibi vergileri düşürmesi,
- Temel tüketim maddelerinin ucuzlatılması,
- İthal ürün fiyatlarının düşürülmesi,
- Uçak sefer sayılarının arttırılıp, ulaşım ücretlerinin düşürülmesi,
- Ülke ekonomisindeki atıl kaynakların değerlendirilmesi,
- Arpa fiyatlarının desteklenmesi,
- Üreticilere mazot desteği ve doğrudan gelir desteğinin yeterli oranda düzenlenmesi,
- Tamamı döviz olan girdi masraflarının gözden geçirilmesi
Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu:
“Merkez Bankası’nda Ekonomik Önlem Paketi için toplanacağız”
Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu, bugün Merkez Bankası’nda Maliye Bakanı Sunat Atun, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Hasan Taçoy, kendisi ve ekiplerinin katılacağı bir toplantıda ‘Ekonomik Önlem Paketi’nin masaya yatırılacağını açıkladı.
BRTK’da Pembe Paşaoğlu’nun sorularını yanıtlayan ve “Sunat Atun, Hasan Taçoy ve ekiplerimizle ‘Ekonomik önlem paketini’ tamamlamak için bugün Merkez Bankası’nda toplanıp elimizdeki imkanlar çerçevesinde yapabileceklerimizi konuşmaya başlayacağız” diyen Ekonomi ve Enerji Bakanı Olgun Amcaoğlu, çare üretme çabasında olduklarını söyledi.
İnsanların sıkıntılarını aşabilmesi adına ellerinden geleni yapacaklarını kaydeden Amcaoğlu, öncesinde de çalışmaların yapıldığını, Çalışma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Ekonomi Bakanlığı’nın çalışmalarının olduğunu söyledi.
“Paket hafta başına hazır olur…”
Çalışma hayatını, günlük hayatını yeniden yerine oturtmayı hedefledikleri Ekonomik Önlem Paketi’nin de hafta başında hazır olması beklentisini de belirten Amcaoğlu, kısa sürede de paylaşılacağını belirtti.
Çalışma hayatının sürekliliği, alım gücünün yukarıya çekilmesinin önemine değinen Amcaoğlu, işletmelerin cirolarını genişletmesinin gerekliliğine de işaret etti, esas olanın dengelerin yeniden yerine oturması olduğunu kaydetti.
“Türk Lirası bizim için büyük bir şans… Güneyden alış veriş imkansız…”
“Türk Lirası bizim için büyük bir şans” diyen Amcaoğlu, güneyde alış veriş imkanının döviz nedeniyle zora girdiğini, buradaki sıcak para akışını sağlayacak en büyük aktörün hayat pahalılığın maaşlara aktarılması ise sıcak paranı piyasaya akması olduğunu söyledi.
İŞ ÇEVRELERİ NELER SÖYLEDİ?
Kıbrıs Türk Seyahat Acenteleri Birliği Başkanı Orhan Tolun:
“Turizm fonu gelirleri altında toplanan para, turizm fonuna verilmeli, sektörün önü açılmalı”
“Acentelere ödemesiz uzun vadeli, düşük faizli kredi verilmeli. İki yıl acenteler hiç iş yapmadı, hibe programlarından yararlandırılmalıyız. Vergi muafiyeti uygulanmalı, acenteler canlandırılmalı. Çalışanların sigortaları ödenmeli. Turizm fonu gelirleri altında toplanan para, turizm fonuna verilmeli. Maliye bu parayı maaş ödemesine değil, turizme harcamalı. Turizmin önü açılmalı.”
Restorancılar Birliği Başkanı Salih Kayın:
“Maliye Enflasyonist Muhasebe sistemine geçmeli, sektörler kar ediyor gibi görülüyor, bu çok yanlış”
“Elektrik, kömür, gaz ve akaryakıt fiyatlarıyla üretim yapmak mümkün değil. Bu enerji giderleriyle üretim yapamayız. KDV, fon gibi vergileri düşürmeli. Yem fiyatları düşük tutulmalı ki et ürünleri de düşük kalsın. Temel tüketim maddeleri ucuzlatılmalı, ithal ürün fiyatları düşürülmeli. Bu kadar yüksek enflasyonun olduğu ülkede maliye Enflasyonist Muhasebe sistemine geçmeli. Var olan sistemde herkes yüksek kar ediyormuş gibi görülüyor ama öyle değil. Enflasyon Muhasebesi Yasa Değişikliği hemen uygulamaya konmalı. Kimse kar edemiyor, bu sisteme bir an önce geçilmeli.”
Otelciler Birliği Başkanı Dimağ Çağıner:
“Sefer sayıları arttırılıp, ulaşım ücretleri düşürülmeli”
“En büyük sıkıntımız girdi maliyetlerimizin yüksek olması. Enerji ve akaryakıtta mutlak önlem şart... Hayat ucuzlatılmalı, piyasa rahatlatılmalı. Sefer sayıları arttırılıp, ulaşım ücretleri düşürülmeli.”
Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği (KTİMB) Başkanı Cafer Gürcafer:
“Her şey çok dağınık, bir an önce daha toplu ve birlik içinde bir yol izlenmeli, öncelikler net olarak belirlenmeli”
“Krizden çıkışla ilgili kaynak yaratılması gerek, tapu dairesindeki sözleşmelerin, düzenleme yapılarak devlet gelirleri tahsil edilmeli. Kendi iç kaynaklarımıza yönelmeli, atıl kaynakları değerlendirmeliyiz. Bir an önce bu kaynaklara odaklanmalıyız. Buradaki büyük kaynağa odaklanılmalı. İstihdamın devamı sağlanmalı. Dar gelirli insanlar için, elektrik, turizm ve sanayide elektrik ücretlerinde düzenlemeler yapılmalı. Öncelikler belirlenmeli, bu yönde kaynağa yönelmeli, planlı çalışılmalı. Şu ana kadar her şey çok dağınık, bir an önce daha toplu ve birlik içinde bir yol izlenmeli.”
Hayvancılar Birliği Başkanı Mustafa Naimoğluları:
“Ya girdilerimizi TL’ye sabitlesinler ya da üretimimizi dövize endekslesinler”
“Gerçek üreticilere Sosyal Sigorta yatırım desteği verilmeli, sigorta primlerinde kolaylık sağlansın, gençlere ve kadınlara destek verilsin, yatırımlarımızı yapamıyoruz.
Akaryakıt ve elektrikte üretim odaklı destekleme yapılsın. Girdi maliyetleri için çalışma yapılsın, Maliye, üreticiye doğrudan gelir desteklerini ödemeli. 15 Haziran’a dek ödeyeceklerini taahhüt ettiler ama hala akıbeti belli değil. İthal ürünlerin fonu arttırılmalı, ithal yem ham maddelerinin ücretleri sabitlenmeli. Ya girdilerimizi TL’ye sabitlesinler ya da üretimimizi dövize endekslesinler. Arpa fiyatları desteklenmeli.”
Sanayi Odası Başkanı Ali Kamacıoğlu:
“Elektrik konusunda ne olursa olsun bir an önce çözüm üretilmeli, bu alanda önümüz çok karanlık”
“Ekonomik örgütler olarak sürekli görüşüyoruz zaten. Tüm iş çevresinin ucuz krediye ihtiyacı var. Bu yolun açılabilmesi için çalışmalar yapılıyor. Bu konuda önümüz açılmalı, insanlara kredi verip onları ayakta tutabilmeliyiz. Pandemi destek kredilerinin geri ödeme oranının %90’ın üzerinde olduğu da ifade edildi. Demek ki bu kredi olayı doru ve faydalı olacaktır.
Tüm sıkıntımız ana girdi maddelerinin döviz bazlı artışıdır. Akaryakıt alanında çözümler üreterek hane halkının bütçesi ve esnafın bütçesi de desteklenmeli.
Elektrik konusunda ne olursa olsun bir an önce çözüm üretilmeli, bu alanda önümüz çok karanlık.”
Çiftçiler Birliği Başkanı Mehmet Nizam:
“Dövizle birlikte eriyoruz”
“Mazot desteği ve doğrudan gelir desteğinin yeterli oranda düzenlenmesi yapılmalı, arpa fiyatı mazot ücretlerine göre yeniden güncellenmeli.
Temel girdilerinden biri olan elektrik tüketiminin ise teşviklendirme sistemi ile güncellenmeli.
Tamamı döviz olan girdi masraflarımız gözden geçirilmeli, ham madde fiyatlarımız düşürülmeli. Dövizle birlikte eriyoruz. Üretici gelecek olan yılda dış devletlere bağımlı kılınmamalı.”
Ticaret Odası’ndan beş maddelik önlem paketi önerisi…
Kıbrıs Türk Ticaret Odası ise ekonomik önlem paketinde olması gereken önerilerini beş madde ile sıraladı.
Öneriler arasında; İşletmelere Destek Kredi Paketleri, Sosyal Sigorta Prim Desteği, gümrük vergi ve harçlarında düzenleme, temel tüketim maddelerindeki fonların kaldırılması ile kira kontratlarının TL bazında yapılması gibi talepler yer aldı.
Odanın önerileri detaylarıyla şöyle:
Rakamlar göz alıcı olsun
1.İşletmelere Destek Kredi Paketleri: Sektör ayırt etmeksizin; işletmelerin işletme sermayesi sorunlarının giderilmesi ve ekonomik aktivitelerinin devamlılığını korumaya yönelik faaliyetlerinin finansmanına yönelik, faiz destekli ve ödemesiz dönemli kredi paketi hazırlanmalıdır. Örneğin, %9 faiz oranıyla, en az 6 ay ödemesiz, 36 ay vadeli
2.Sosyal Sigorta Prim Desteği: İstihdamın korunması ve işsizliğin önlenmesine yönelik yürürlükte bulunan sosyal sigorta prim desteği revize edilerek, özellikle krizden doğrudan etkilenen sektörler için 2022 yıl sonuna kadar destek oranı %100’e, diğerleri için en az %75’e çıkarılmalıdır.
3.Uluslararası navlun fiyatlarındaki yükseliş piyasadaki ürünlerin satış fiyatlarına olumsuz yönde maliyet artışı getirmektedir. Piyasanın ucuzlatılması hedefi doğrultusunda belli bir süreliğine gümrüklerde alınan bütün vergi ve harçlar FOB bedeli üzerinden hesaplanmalıdır.
4.Devletin fon gelirlerinde en az düşüş sağlayacak kapsamda; akaryakıt, araç, alkollü içecekler ve tütün ürünleri hariç, temel tüketim maddelerindeki fonlar kaldırılmalı ve ülke ekonomisi için katma değer yaratan yerli üretim alanlarında üreticilerin girdi maliyetlerinin ucuzlatılması, pazarlama ve dış satım süreçlerinde sürekli olarak desteklenmelidir.
5.TL cinsinden borçlanma, kira kontratlarının TL ile yapılması gibi konular değerlendirilerek, dövizin etkisini azaltacak önlemler alınmalıdır.